EPISTULA L. CALPURNII PISONIS CONSULIS
   
ET SC. DE ITANORUM ET HIERAPYTNIORUM LITIBUS
   
Letter of the consul Lucius Calpurnius Piso and decree of the Senate
   
on territory dispute between Itanus and Hierapytnia
     
( 112 BC )

     
( M. Guarducci, Inscriptiones Creticae, III, 4, Roma, 1942, n. 10 ).
  
 
.............. καταστάσιος  πρεσβευταὶ  Κρῆτες  Ἱεραπύτνιοι  Φείδων  Ἐτεάνορος  ὑός, | Κ̣ώμων [......]ρος [ὑ]ός, Μνάσιππος Δίωνος ὑός, Εὐβέτης Βειδύλω ὑός, λόγον ἐποιή-|σαντο χ[άριτα φιλ]ίαν συμμαχίαν τε ἀνενεώσαντο καὶ συνησθῆναι τῇ συνκλήτῳ ἐπὶ τῷ | [————————— εἴπ]ασαν καὶ καθ’ ἰδίαν ἐπὶ   τὸ   βέλτειον   προχωρεῖν   περί   τε   τῆς   γεγενημ[έ]-|νης   [————————— φιλοτ]ιμίας εὐχαρίστησα[ν] καὶ περὶ τῶν ἀδικημάτων τῶν ἡμῖν γεγενη-|μένων [———————————] Ἰτάνιοι γὰρ ἀδικημάτων μὴ γινομένων ὑ[φ’] ἡμῶν αὐτοῖς, ὑπὸ δὲ | [τῆς τῶν] Κνωσίων [πό]λεως ποτέ, πόλεμον ἀπαράνγελτον ἡμῖν ἐποίησαν παρὰ τὰ τῆς συν-|κλήτου δόγματα καὶ ἀδικήματα [ἡμῖν] ἐξετελέσαντο, περὶ ὧν καὶ πρότερον πρεσβείας ἀ-|πεστείλαμεν [ἐπὶ τὴν σύνκλητον] μ[αρτυρού]σας τὰ γεγενημένα ἀδικήματα εἰς ἡμᾶς. ἡ δὲ | [σύνκλ]ητος κατα[————————————————]μεν ἐπὶ Μάρκου Αἰμυλίου καὶ ἐπὶ Μανί-|ου Ἀκιλίου ὑπάτων καὶ [ο]ὔτε συμμάχους αὐτοὺς προσηγόρευσε οὔτε Κνωσίους οὔτε τοὺς | ε̣π̣[. . c.7 . .] Δραγμίοις οὔτε [———] ὅπως ἀνεκρίθη καὶ ἐδογμάτισε πόλεμον καὶ ἀδικήματα ἡ-|μῖν αν[————————————————————————] παραγενόμενοι ὑπέρ τε τοῦ πολέμου | καὶ [———————————————]της ἡμέρας [.....]ν ην ἀπεδείξαμεν ἡμετέραν οὖ-|σαν [——————————————] διὰ γένους καὶ ἀνάβατ[ο]ν ὑπὸ μηθενὸ[ς] γεωργηθεῖσαν, τὴν | δὲ νῆσον τὴν καλουμένην Λεύκην ἡμετέραν οὖσαν ἐκ προγόνων. Ἰτάνιοι δὲ μὴ δυνάμενοι περὶ τῶν | [—————————————————]των εἰς ἡμᾶς ἀδικημάτ[ω]ν ἀπολογήσασθαι μήτε πρότερον | μήτε νῦν [————————————————————]των πρεσβευτῶν ἀντενκαλοῦσιν ἡμῖν | [——————————————————] τὴν χώραν περισσὰν οὖσαν ἔτεσι εἴκοσι ὀκτώ, λόγους ἐ-|ποιησα[——————————————] πρὸς τῇ συνκλήτῳ, ἡ δὲ σύνκλητος ἐδογμάτισε | [ὅπως τὴν χώραν καὶ τὴν νῆσον πολ]έ[μου ἀρ]χὴν ἑλομένου διακατέσχομεν, ἵνα οὕτως κα-|τέ[χω]μεν· πρᾶξιν στρατηγοῦ εἶναι, καὶ ὅπως Λαίλιος δῆμον δῷ τὸν ἐν ἡμῖν κρινοῦντα. δοθέν-|τος δὲ ἡμῖν τοῦ Μαγνήτων δήμου καὶ Γαΐου Λαιλίου ὑπάτου γράψαντος [πρ]ὸς   τὸν   δῆμον   τὸν   Μα-|γνήτων [———————————] καὶ   τὴν   ἐπιστολὴν τὴν ὑπ’ αὐ[τ]οῦ [γ]ραφεῖσαν ἐμ μη-|[—————————————] δὲ ὡς ὑφ’ ἡμῶν τε κἀκείνων ὁμόλογον ἐγενήθη. vac. | [——————————————] ἴσαντι τὴν νῆσον τὴν καλουμένην Λεύκην καὶ τὴν χώ-|ραν [— ———————————————]ος ὁ δῆμος ὁ Μαγνήτων ἔκρινε κατὰ τὸ δό-|[γμα τῆς συνκλήτου ὑπ’] Ἰτανίων [προγο]νικὰς οὔσας καρπίζεσθαι κυρίως. οὐ συναντη-|σαμέν[ων δὲ ἡμῶν ———————— ———————————] ἡμῶν αἰτίαν ἐπιφέρουσι | .ε.σον[————————————————————— —— τε]λευτα[ί]ας ὑπ’ αὐτῶν ἀνει-|[————————————————————————————]αντες ἐπὶ τὴν σύνκλητον εν | [———————————————————————————]ν εἰς Κρήτην τε παραγεγονότων | καὶ τὰς [——————————————————— πρ]εσ[β]είας̣ οὐδέποτε περὶ τούτων φω-|νὴν προῆκαν [————————————————————] πρεσβεύοντες περὶ τῶν ἐν[ε]-|[———— ———————————————————————]ν μνήμην ἐποιήσαντο | [—————————————— —————— ἐν τῷ] μεταξὺ χρόνῳ συνβόλων γεγε-|νημένων ὑπε[—————————————————— ———]χότων ὑπέρ τε ἀνδρῶν ε̣ | [————————————————————————]ν ἀντιποιοῦ[ν]ται καὶ νενικηκό-|των [———————————————————————]νημα κα[θ]ὼς συνεθέμε-|θα [— ——————————————————————]αυ[..]ν καὶ δεδωκότων καὶ εἰ-|ληφότων [——————— —————————————— οὔ]τε λόγον ἐποιήσαντο οὔ-|τε σα[—————————————————— ————]τουμ[έ]νους ὑπ’ αὐτῶν | [——————————————————————————]του καθὼς ἡμεῖς ο | [——————————————————————————] ἐν Μ[α]γνησίᾳ γενομε-|ν[————— ————————————————————]σης διὰ τοῦ πρὸς αὐ-|τ[————————————————— ————————]ι̣ω[.] δ’ ἐνκαλέσαι καὶ | [————————————————————— πε]ρὶ τῶν ἀνδρῶν καὶ περὶ τῶν οἰ-|κετῶν οὓς ἐπι[—————————————— ἀδ]ικήματά τε κ[α]ὶ πρότερον καὶ νῦν | ... 7 ...ιοι οὖσιν [— — — — — — — — — — — — — — —] τῶν πα[ρα]γεγονότων εἰς | Ῥώμην πρεσβευτῶν ὑμῶν, ἐπέμψαμεν δὲ ἐπὶ τὴν σύνκλητον, ἀξιοῦμεν οὖν τὴν | σύνκλητον [——————— ————————] ἐμ παντὶ καιρῷ τὴν εὔνοιαν πρὸς | ἡμᾶς [——————————————— τοῖ]ς ὑμετέροις δόγμασι βοηθῆσαι ἡ-|μῖν ὅπως ἴσαντι [——————] ψηφίσματος δι’ ὑμῶν ἀναγκασθῶσιν ἡμῖν τὸ δίκαι-|ον [————————————]τες πρὸς τὴν ὑμετέραν φιλίαν καὶ συμμαχίαν πρὸς ἡ-|[μᾶς ————————————————————— πρεσβ]ευταῖς. περὶ τούτου τοῦ πράγματος | [οὕτως ἔδοξεν]· ὃν τρόπον ἑκάτεροι [τὴν χώραν καὶ τὴν νῆσ]ον νενωμημένοι εἴησαν τῇ πρὸ | τοῦ ἡμέρα[ι ἢ ὁ πόλεμος ἐν αὐτοῖς ἤρξατο οὗ πο]λέμου ἕνεκεν Σερούιος Σο<λ>πίκιος κἀκείνη ἡ | πρεσβεία εἰς Κρήτην ἀπεστάλησαν ὅπως οὕτως [νωμ]ῶνται ἔχωσιν καρπίζωνταί τε | τοῦτο το[— ———————————————————]σθαι πρὸς Λεύκιον Καλοπόρνιον | στρατηγὸν ὕπατον [——— ————————————————]   τινες   τούτου   τοῦ   κριτη-|[ρίου   ———————————————— οὔ]τ[ε] ἐπὶ τὸ κριτήρι[ον] παρετύχοσαν οὔτε | [———————————————————— Λεύκιος Καλοπ]όρ[νιος σ]τρατηγὸς ὕπα-|τος [——————————————————————————]ην [ὅ]πως ἑαυτοῖς κρί-|νηι ὃν τρόπον ἑκάτεροι ταύτην [τὴν χώραν καὶ] τὴν νῆσον περὶ οὗ ἡ πρᾶξις [ἐνέ]στηκε νενωμη-|μένοι εἴησαν τῆι πρὸ τοῦ ἡμέραι ἢ ὁ πόλεμος ἐν αὐτοῖς ἤρξατο οὗ πολέμ[ου] ἕνεκεν Σερούιος | Σολπίκιος κἀκείνη ἡ πρεσβεία εἰς Κρήτην ἀπεστάλησαν ὅπως ο[ὕτ]ω κρίνωσιν αὐτοὺ[ς] | [ἔχειν] κατέχειν καρπίζεσθαί τε ἐξεῖναι καὶ θύματα τελῇ ἡμέραν τε ὁρίσῃ πρὸ ἧς ἡμέ-|ρας κρίνωσιν ε[————————————————————]τας Κόϊντος Φάβιος κα | [——————————— ————————————————]ν ὅπως Λεύκιος Καλο-|πόρνιος στρατηγὸς ὕπατος ὑπὸ τῆς αὐτοῦ πρεσβείας   ἐπιγνῷ   ἐὰν   ἐν   ταύτῃ   τ[ῇ] | χώρᾳ   ὠικοδομημένον   ἔνεσ[τιν] ὅπως αὐτοὺς καθελεῖν κελεύ[σ]ῃ. περὶ δὲ τῶν λο[ι]-|[π]ῶν πραγμάτων ὧν λόγους ἐποιήσασθε ὅταν ἡ ἐσχάτη Κρητῶν πρεσβεία   εἰς | τὴν   σύνκλητον   εἰσεπρέσ[βευ]σαν   οὕτ[ω]ς   ἀποκρῖναι   καθὼς   ἂν   αὐτῷ   ἐκ τῶν δημοσί-|ων πραγμάτων πίστεώς τε τῆς ἰδίας φαίνηται, ἔδοξε. vac. | [τοῦ]το τὸ πρᾶγμα δέλτου ὀγδόης κηρώματι [—————]καιδεκάτῳ μετὰ συμ-|βουλίου ἐπέγνων πρὸ ἡμερῶν δέκα ἑπτὰ Καλ. Κοινκτειλίων ἐν τῇ βασιλι-|κῇ τῇ Πορκίᾳ ταισι[..]ραισ[——— ἡ]μέρας τυχούσ[ης ἱε]ρᾶς κατὰ συνκλήτου | [δόγμα —————————————————— ἀπὸ συμβουλί]ου γνώμης γνώμην | [ἀπεφηνάμην —————————————————————— ο]ὕτω[ς] καθὼς πρότερον | [—————— —————————————]σι ἡμέραν ὁρ[ιῶ] πρὸ ἧς ἡμέρας κρίνωσι | ε[—————————————— ————] καὶ ε[ἴ τι ἐνῳ]κοδόμηται μετὰ τὸ | τοὺς πρεσβευτὰς [—————————————]ν̣ι̣ο̣ι̣ σ̣τ̣ή̣σω? ἐν αὐτοῖς τὸν δῆ-|μον τὸν ὑμέτερον κατα[———————————————] φροντίσαι ὅπως ἐκ τοῦ | πολιτεύματος [———————————— δικα]στὰς καλοὺς κἀγαθοὺς τριάκον-|τα ἕνα οἳ το[———— —] κατὰ τὸ τῆς συνκλήτου δόγμα κρίνωσι Κοινκτειλί-|ων τῶν ἐ[πὶ Λευκίου Καλο]πορνίου καὶ Μάρκου Λειβίου ὑπάτων ἐν ἡμέραις τριακο-|σίαις ἑξήκοντα, ἐὰν δὲ πρὸ ἐκείνης τῆς ἡμέρας μὴ κρίνωσι, τότε ὅπως | ἐν τῇ ἑξηκοστῇ καὶ τριακοσιοστῇ ἡμέρᾳ κρίνωσ[ι]. vac. | Λεύκιος Καλοπόρνιος Λευκίου ὑὸς Πείσων ὕπατος Ἱεραπυ-|τνίων τοῖς ἄρχουσι καὶ τῇ βουλῇ καὶ τῷ δήμῳ χαίρειν· [ἰό]ντες | Ἰτάνιοι πρεσβευταὶ καὶ ὑμέτεροι προσήλθοσάν μ[οι ὅπ]ως | αὐτοῖς σύνκλητον δῷ. ἐγὼ αὐτοῖς σύνκλητ[ο]ν ἔδωκα. | συνκλήτου δόγμα τοῦτο γεγονός ἐστι· ὑμᾶς θέλ[ω] φροντί-|σαι εἴ τι ἐν ταύτῃ τῇ χώρᾳ τῇ ἐν ἀνφιλ[ογ]είᾳ οὔσῃ ἐνῳ-|κοδομημένον ἐστί, ὅπως ἐκ ταύτης τ[ῆς χώ]ρας καθέ-|λητε οὕτως   καθὼς   ἡ   σύνκλητος   ἐδογμάτισε   καὶ   κα | [.....]Ι̣ωσε. ἀπὸ   συμβουλίου γνώμης γνώ[μην ἀ]πεφηνάμην.
 

 
►  Bibliography
 
 
Xanthudidis, 'Αρχ. Ἐφ., 1920, pp. 82 ss. ; Crönert in Supplementum Epigraphicum Graecum, II, Leiden, 1925, n. 511 ; Cary, JRS, 16, 1926, pp. 194-200 ; de Sanctis, Rivista di filologia, 4, 1926, pp. 130 ss. ; Passerini, Ath, 15, 1937, pp. 34 ss. ; Arangio-Ruiz, SDHI, 2, 1939, pp. 592 ss. ; Guarducci, Inscriptiones Creticae, III, 4, Roma, 1942, n. 10 ; van Effenterre, REA, 44, 1942, pp. 31 ss. ; Schehl, Κρητὶκὰ Χρονικἀ, 5, 1951, pp. 302-312 ; Broughton, The Magistrates of the Roman Republic, I, New York, 1951, pp. 537-538 ; Johnson, Coleman-Norton & Bourne, Ancient Roman Statutes, Austin, 1961, pp. 49-50, n. 50 ; Sherk, Roman Documents from the Greek East, Baltimore, 1969, pp. 78-85, n. 14 ; Forte, Rome and the Romans as the Greeks saw them, Roma, 1972, p. 105 ; Reynolds, Aphrodisias and Rome : Documents from the excavation of the theater of Aphrodisias, London, 1982, pp. 23 and 87 ; Gruen, The Hellenistic world and the coming of Rome, I, Berkeley-Los Angeles, 1984, pp. 116-117 ; Ager, Interstate arbitrations in the Greek world, 337-90 B.C., Berkeley-Los Angeles, 1996, pp. 431 ss., n. 158 ; Rhodes & Lewis, The decrees of the Greek states, Oxford, 1997, p. 112 ; Canali de Rossi, Iscrizioni storiche ellenistiche : Supplemento & indici, Roma, 2002, pp. 5-6 and 92 ; Canali de Rossi, Iscrizioni storiche ellenistiche : Testo critico, traduzione e commento, Roma, 2006, pp. 5, 92 and 182.
 
 
►  Source : Inscription found in 1919 on the site of ancient Itanos, Crete.