SC. ET FOEDUS CUM ASTYPALAEENSIBUS
   
Peace, friendship and alliance between Rome and Astypalaea
  
( 105 BC )
 
    
( F. Hiller von Gaertringen, Inscriptiones Graecae, XII, 3, Suppl., Berlin, 1904, n. 173 ).
 
 
A.  Decree of the Senat
(multa desunt) | .. περὶ τούτου τοῦ πράγματος οὕτως ἔδοξε· [πρὸς] | [τὸν δῆμον τὸν Ἀστυπαλαιέων εἰρήνην φιλίαν συμμα]-|[χίαν] ἀνανεώσασθαι· ἄνδρα καλὸν καὶ ἀγαθὸν [παρὰ δή]-|[μου] καλοῦ καὶ ἀγαθοῦ καὶ φίλου προσαγο[ρεῦσαι τούτωι] | [τε] φιλανθρώπως ἀποκριθῆναι· ἔδοξεν. καὶ [ὅτι Πόπλι]-|[ος] Ῥοτίλιος ὕπατος χάλκωμα συμμαχίας [ταύτης ἐν] | [τῶι] Καπετωλίωι κατηλωθῆναι φροντίσῃ [οὕτως κα]-|[θ]ὼς ἂν αὐτῷ ἐκ τῶν δημοσίων πραγμάτων [πίστεώς] | [τε] τῆς ἰδίας φαίνηται· ἔδοξεν. ὅτι [τε Πόπλιος Ῥοτί]-|[λι]ος ὕπατος τὸν ταμίαν κατὰ τὸ διάταγμα [ξένια δοῦναι αὐτῶι] | [κ]ελεύσῃ θυσίαν τε ἐν Καπετωλίῳ, ἐὰν θέλῃ, ποιῆσ[αι αὐτῶι ἐξῆι κατὰ] | τὸν νόμον [τόν τε] Ῥόβριον καὶ τὸν Ἀκίλιον [ἀναθεῖναί τε ἀπόγραφον ἐν] | [τ]όπωι δημοσίῳ [καὶ ἐπιφανῶς(?)] προκειμέν[ωι,  οὗ  ἂν πλεῖστοι παρα]-|[σ]τείχωσιν [τῶν πολιτῶν], καὶ κατ’ ἐνιαυτὸν [ἐν τῆι ἐκκλησί]-|[αι]   ἀναγορεύ<ε>σθαι·   ἔδοξεν.   ἐπὶ   ὑπάτ[ω]ν   Ποπλ[ίου Ῥοτιλί]-|[ου] Ποπλίου υἱοῦ καὶ [Γν]αίου Μαλλίου Γναίου υἱοῦ, [στρατηγοῦ κα]-|[τὰ] πόλιν Λευκίου ......ωνίου Λευκίου υἱοῦ, [ἐπὶ δὲ τῶν   ξένων ——] | (lacuna non indicata)   Ποπλίου   υἱοῦ,   [ὡς   δὲ   Ἀστυπαλαιεῖς] | .. ἄγουσιν   ἐπὶ [Φιλε]τα<ί>ρου τοῦ ——————————————— | ———————————————————————— ———————— | .. καὶ  <τ>αύτης  <τῆς>  συμμαχίας   δοθῆναι  τῷ  δήμῳ  [τῶι  Ἀστυπαλαιέων πίνα]-|[κα] κατὰ δόγμα συγκλήτου. |
B.  Treaty
(trium versuum spatium) | [—————————————————————— τῶι δήμωι τῶι] | [Ῥωμαίων καὶ] τῷ δήμῳ τῷ Ἀστυπαλαιέων εἰρήνη καὶ [φιλία] | [καὶ συμμαχία] ἔστω καὶ κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλασσαν [εἰς τὸν ἅ]-|[παντα χρόνον]· πόλεμος δὲ μὴ ἔστω. ὁ δῆμος [ὁ Ἀστυπαλαιέων μὴ δι]-|[ιέτω τοὺς] πολεμίους καὶ ὑπεναντίους [τοῦ δήμου τοῦ Ῥωμαίων] | [διὰ τῆς ἰδίας χώρας καὶ ἧς ἂν ὁ δῆμος ὁ Ἀστυπαλαιέων κρατῆι δη]-|[μοσί]ᾳ βουλῇ, ὥστε τῷ δήμῳ τῷ Ῥωμαίων καὶ τοῖς ὑπὸ Ῥωμαίου[ς] | [τα]σσομένοις πόλεμον ἐπιφέρωσι· μήτε τοῖς πο[λεμίοις μήτε ὅπλοις] | μήτε χρήμασι μήτε ναυσὶν βοηθείτω {ο} δημοσ[ί]αι βουλῇ δόλ[ωι πονηρῶι]. | ὁ δῆμος ὁ Ρωμαίων τοὺς πολεμίους καὶ ὑπεναντίους [τῆς βουλῆς] | [καὶ τ]οῦ δήμου τοῦ Ἀστυπαλαιέων διὰ τῆς ἰδίας χώρας καὶ ἧς ἂν | [κρατῆι ὁ δῆμος ὁ Ῥωμαίων μὴ διιέτω] δημοσ[ί]αι βουλῇ δό[λ]ω[ι πο]-|[νηρῶι, ὥστε τῶι δήμωι τῶι] Ἀστυπαλαιέων καὶ τοῖς ὑπ’ αὐτοὺς | τασσομένοις πόλεμον ἐπιφέρωσιν· μήτε <τοῖς πολεμίοις μήτε> ὅπλοις μήτε χρήμα{τα}σι (χρήμασι) μήτε | ναυσὶ βοηθεί[τω] μήτε δόλῳ πονηρῷ. ἐὰν δέ τις πόλεμον ἐπιφέρῃ τῷ δήμῳ [τῶι] | Ἀστυπαλαιέων, ὁ δῆμος <ὁ> Ῥωμαίων [τῶι δήμωι τῶι Ἀστυπαλαιέων βοηθείτω(?). ἐὰν δέ] | [τίς] πρότερος πόλεμον ἐπιφέρῃ [τῶι δήμωι τῶι Ῥωμαίων, ὁ δῆμος ὁ Ἀστυπαλαιέων βοηθείτω [ἐκ] | [τῶν] συνθηκῶν καὶ ὁρκίων [τῶν γεγενημένων —— ἀνὰ μέσον(?)] | τοῦ δήμου τῶν Ῥωμαίων καὶ τοῦ δήμου τῶν Ἀστυπαλαιέων. | ἐὰν δέ τι πρὸς ταύτας τὰς συνθήκας κοινῇ βουλῇ προσθεῖναι ἢ | ἀφελεῖν βούλ[ω]νται ὁ δῆμος καὶ ἡ βουλή, [ὅσ’] ἂν θελήσει ἐξέστω· ἃ δὲ ἂν προσθῶσιν | ἐν ταῖς συνθήκαις ἢ <ἃ> ἂν ἀφέ[λ]ωσιν ἐκ τῶν συνθηκῶν, ἐκτὸς ἔστω ταῦτα <ἐν> ταῖς | συνθήκαις γεγραμμένα· <ἀναθέντων δὲ> ἀνάθημα ἓμ μὲν Ῥωμαίων ἐν τῷ Καπετωλίῳ ναῷ τοῦ | Διός, ἓν δὲ Ἀστυπαλαιέων ἐν τῷ ἱερῷ τῆς Ἀθηνᾶς καὶ τοῦ Ἀσκληπιοῦ καὶ πρὸς | τῷ βωμῷ .... τῆς Ῥώμης. |
C.  Decree of the Astypalaeans
ἔδοξε τῷ δάμῳ· [Ἀρ]χωνίδας Εὐκλεῦς ἐπεστάτει, πρυτανίων [γνώμα]· | [ἐπ]ειδ[ὴ] παρα<γε>γένηται ὁ ἀποσταλεὶς πρεσβευτὰς εἰς Ῥώμαν Ῥ<ο>δοκλῆς Ἀντιμάχου καὶ | [τὰ] πε[ρὶ συμμαχίας] δογματισθέντα [ἀπενήνοχε], δοθεῖσα(?) δὲ δι’ αὐτοῦ <τοῦ> ψαφίσματος | —————————— τούς πρεσβευτὰς ὑπὲρ τᾶς πατρίδος καὶ Ῥώ[μας —] | ————————————————————————— ———————— | προαιρούμενος [καὶ] πᾶσαν σπουδὰν καὶ φιλοτιμίαν [ποτ]ενενκάμενος | ———— ——————————————————————————— | ——————— συμμαχίαν ποτὶ τοὺς [Ῥωμαίους ——————————] | ——————— ἐπαινέσαι μὲν [Ῥοδοκλῆ Ἀντιμάχου ——————— —]
 

 
►  Bibliography
 
 
Boeckh et al., Corpus Inscriptionum Graecarum, Berlin, 1828-77, n. 2485, and add., p. 1098 ; Osann, Sylloge Inscriptionum Antiquarum Graecarum et Latinarum, Leipzig, 1834, pp. 388 ss. ; Mommsen, Hilgenfelds Zeitschrift für wissenschaftliche Theologie, 18, 1874, pp. 232 ss. ; Hicks, A Manual of Greek Historical Inscriptions, Oxford, 1882, p. 203 ; Cousin, BCH, 10, 1886, p. 171 ; Mommsen, Römisches Staatsrecht, III, 1 (1887), p. 596 ; Viereck, Sermo Graecus, Göttingen, 1888, pp. 42-45, XXI ; Bechtel in Collitz-Bechtel, Sammlung der griechischen Dialektinshriften, III, 4 (1889), p. 3463 ; Cichorius, RhMus, 44, 1889, pp. 444-447 ; Täubler, Imperium Romanum, Leipzig, 1913, pp. 45, 48-50, 56, 59-62, 124-125, 363-369 and 458 ; Mommsen, CIL I (1918), commentary on n. 588 ; Cagnat, Inscriptiones Graecae ad res Romanas pertinentes, IV, París, 1927, n. 1028 ; Horn, Foederati, Frankfurt, 1930, pp. 73, 76-77 ; Stevenson, Cambridge Ancient History, IX, 1932, p. 464 ; Sherwin-White, The Roman Citizenship, Oxford, 1939, pp. 158-159 ; Rostovtzeff, Social and Economic History of the Roman Empire, III (1941), p. 1514, n. 48 ; Momigliano, JRS, 32, 1942, pp. 53-64 ; Accame, Il dominio romano in Grecia dalla guerra acaica ad Augusto, Roma, 1946, pp. 80-90 ; Lewis & Reinhold, Roman Civilization, I, New York, 1951, pp. 331-332, n. 132 ; Tibiletti, Ath, 31, 1953, pp. 7 ss. ; Johnson, Coleman-Norton & Bourne, Ancient Roman Statutes, Austin, 1961, pp. 57-58, n. 52 ; Donati, Epigraphica, 27, 1965, pp. 13-17 ; Sherk, Roman Documents from the Greek East, Baltimore, 1969, pp. 94-99, n. 16 ; Bleicken, Lex publica : Gesetz u. Recht in d. röm. Republik, Berlin-New York, 1975, p. 109 ; Craik, The Dorian Aegean, London-Boston, 1980, p. 42 ; Momigliano, Secondo contributo alla storia degli studi classici, Roma, 1984, pp. 443 ; Avram in Funck, Hellenismus : Beiträge zur Erforschung von Akkulturation und politischer Ordnung in den Staaten des hellenistischen Zeitalters, Tübingen, 1996, p. 495 ; Gera, Judaea and Mediterranean politics, 219 to 161 B.C.E., Leiden-New York-Köln, 1998, p. 306.
 
 
►  Source : Stone discovered before 1788 on the island of Astypalaea, destroyed in the fire of 1797.