| LEX
CENSORIA PORTUS SICILIAE Regulation of the censor on the customs of Sicily ( 1st century BC ) |
|
|
|
| Theodor Mommsen ( 1817-1903 ) | |
|
Digesta, L, 16 ( Mommsen & Krueger, Berlin, 1954 ). |
|
| 203 [ Alfenus Varus ]. In
lege censoria portus Siciliae ita scriptum erat : "Servos,
quos domum quis ducet suo usu, pro is portorium ne dato". Quaerebatur,
si quis a Sicilia servos Romam mitteret fundi instruendi causa, utrum
pro his hominibus portorium dare deberet nec ne. Respondit duas esse
in hac scriptura quaestiones, primam quid esset "domum ducere",
alteram, quid esset "suo usu ducere". Igitur quaeri soleret,
utrum, ubi quisque habitaret sive in provincia sive in Italia, an dumtaxat
in sua cuiusque patria domus esse recte dicetur. Sed de ea re constitutum
esse eam domum unicuique nostrum debere existimari, ubi quisque sedes
et tabulas haberet suarumque rerum constitutionem fecisset. Quid autem
esset "usu suo", magnam habuisse dubitationem. Et magis placet,
quod victus sui causa paratum est, tantum contineri. Itemque de servis
eadem ratione quaeri, qui eorum usus sui causa parati essent ?
Utrum dispensatores, insularii, vilici, atrienses, textores, operarii
quoque rustici, qui agrorum colendorum causa haberentur, ex quibus agris
pater familias fructus caperet, quibus se toleraret, omnes denique servos,
quos quisque emisset, ut ipse haberet atque eis ad aliquam rem uteretur,
neque ideo emisset, ut venderet ? Et sibi videri eos demum usus
sui causa patrem familias habere, qui ad eius corpus tuendum atque ipsius
cultum praepositi destinatique essent, quo in genere iunctores, cubicularii,
coci, ministratores atque alii, qui ad eiusmodi usum parati essent,
numerarentur. |
|
| |
|
 |
