LEX
DE VILLAE MAGNAE COLONIS DATA AD EXEMPLUM LEGIS MANCIANAE Regulations for the tenants of the estate of Villa Magna ( AD 116-117 ) |
CIL VIII, n. 25902 ( Epigraphik Datenbank Clauss/Slaby ). |
[Pro
sal]ute / [A]ug(usti) n(ostri)
Im[p(eratoris)] Caes(aris) Traiani prin[c(ipis)] / totiusqu[e]
domus divin(a)e / [Op]timi Germanici
Pa[r]thici data a Licinio
/ [Ma]ximo et Feliciore Aug(usti) lib(erto) procc(uratoribus) ad exemplu[m]
/ [leg]is Mancian(a)e qui eorum [i]ntra fund<um=O> Villae Mag/[n(a)e
V]arian(a)e id est Mappalia Siga eis eos agros qui su/[bcesi]va sunt
excolere permittitur lege Manciana / ita ut e<o=A>s qui excoluerit
usum proprium habe/at ex fructibus qui eo loco nati erunt dominis au[t]
/ conductoribus vilicisve eius f(undi) partes e lege Ma/nciana pr(a)estare
debebunt hac cond<i=E>cione coloni / fructus cuiusque cultur(a)e
quos ad area(m) deportare / et terere debebunt summas r[eferant] arbitratu
/ [s]uo conductoribus vilicis[ve ei]us f(undi) et si conduc[to]/res
vilici{s}ve eius f(undi) in assem p[artes col(on)icas] datur/as renuntiaverint
tabel[lis subsignatis ---]es cavea/nt eius fructus partes qu[as ---
pr(a)estare] debent / conductores vilici{s}ve eius [f(undi) col]oni
colonic/as partes pr(a)estare deb[eant qui i]n f(undo) Villae Mag/nae
sive Mappalia(e) Siga(e) villas [habe]nt habebun[t] / dominicas eius
f(undi) aut conductoribus vilicis(ve) / eorum in assem partes [fr]uctu(u)m
et vinea(ru)m ex / consuetudine Mancian<a=E> cu[i]usque gene/ris
habet pr(a)estare debebunt tritici ex a/ream(!) partem tertiam hordei
ex area{m} / partem tertiam fabe
ex area{m} partem qu/[--]tam vin<i=V> de lac<u=O> partem
tertiam ol/[ei] [co]acti partem tertiam mellis in alve/[is] mellaris
sextarios singulos qui supra // [H(a)]ec lex scripta a Lur(i)o Victore
Odilonis magistro et Flavio Gem/inio defensore Felice Annobalis Birzilis
// Quinque alveos / habebit in tempore qu[o vin]/demia mellaria fui[t
fuerit] / dominis aut conducto[ribus vili]/cisve eius f(undi) qui in
assem [colunt] / d(are) d(ebebit) si quis alveos examina apes [vasa]
/ mellaria ex f(undo) Villae Magnae sive M/appali(a)e Sig(a)e in octonarium
agru[m] / transtulerit quo fraus aut dominis au[t] / conductoribus vilicisve
eius quam fiat a[lv]/eis(!) exam(in)a apes vasa mellaria mel qui in
[eo f(undo)] / erunt conductoribus v[ilicoru]mve(!) in assem e[ius]
/ f(undi) erunt ficus arid(a)e arbo[res ---] qu(a)e extra pom[a]/rio
erunt qua pomari[um intra v]illam ips[am] / sit ut non amplius iu[sta
vindemia ---] at col[on]/us arbitrio suo co[actorum
fructuu]m con[ducto]/ri vilicisve
eius f(undi) part[em d(are) d(ebebit)] ficeta ve[te]/ra et oliveta qu(a)e
ante [hanc lege]m [sata sunt ex] consuet[u]/dine{m} fructu(u)m conductori
vilicisve eius pr(a)estar[e] / debea(n)t si quod ficetum postea factum
erit eius fi[ceti] / fructu{ct}um per continuas ficationes quinque /
arbitrio suo e<i=O> qui serverit percipere permittitur / post
quintam ficationem eadem lege{m}
qua s(upra) s(criptum) est / conductoribus vilicisve eius
f(undi) p(raestare) d(ebebit) vineas serer[e] / colere loco veterum
permittitur ea condicione u[t] / ex ea satione proxumis vindemis
quinque fruct[um] / earum
vinearum is qui ita fuerit suo arbitr(i)o per/cipeat itemque
post quinta(m) vindemia(m) quam
ita sata / erit fructus
partes tertias e lege Manciana conduc/toribus // V[ilicis]ve eius in
assem dare debe/bu[nt] [o]livetum serere colere in / eo loc[o] qua quis
incultum excolu/erit permittitur ea condici{ci}one u/t ex ea satione
eius fructus oliveti q/uid ita satum est per olivationes X pro/ximas
decem arbitrio suo permitte/re debeat item pos[t] olivationes ole[i]
/ coacti partem t[ertiam c]onducto/ribus vilicisve
ei[us f(undi) d(are) d(ebebit)
q]ui inserue/rit oleastra post [annos qui]nque par/tem tertiam
d(are) d(ebebit) Q[---] in f(undo) / Vill(a)e Magn(a)e Var[ian(ae) sive]
Mappaliae / Sig(a)e sunt eruntve extr[a eos] agros qui / vicias habent
eorum a[g]rorum fruct/uus conductoribus vilicisv[e
e]ius d(are) d(ebebunt) custodes
e/xigere debebu(n)t pro pecora q[u]ae intra f(undum) Vill(ae) M/agn(ae)
Mappali(a)e Sig(a)[e] pascentur in pecora sin/gula aera quattu<or=S>
conductoribus vilicisve do/minorum
eius f(undi) pr(a)estare debeb[unt]
si quis ex f(undo) Vill(a)e / Magn(a)e sive Mappali(a)e Sig(a)e fructus
stantem pen/dentem maturum inmaturum caeci[d]erit excider/it exportaverit
deportaverit conbuserit desequer/it de qu[o v]enit detrimentum conductoribus
vilicisve ei/us f(undi) // [f(undi) c]oloni erit ei cui de [---] / [ta]ntum
pr(a)estare d(ebebit) [si qui in f(undo) Vill(a)e Mag]/n(a)e siv(e)
Mappali(a)e Sig[(a)e --- se]/verunt severin[t --- liberis] / qui e legitim[o
matrimonio procreati sunt] / testamen[to relinquere licet --- sup]/erficies
[---] hoc tempus lege Ma[nciana ---] / ritu fiducieve data sunt dabuntur
/ [---]ius fiduciae lege Mancian<a=E> serva[bitur qui] / [su]perficiem
ex inculto excoluit excoluer[it ibique] / [---] aedificium deposuit
posuerit {e}i(s)ve qui [coluit colere] / desierit perdesierit eo tempore
quo ita ea superfi[cies] / coli desit desierit ea quo fuit fuerit ius
colendi dum[taxa]/t bienn(i)o proximo ex qua die colere desierit servatu[r]
/ servabitur post biennium conductores vilici{s}ve eor[um ---] / ea
superficies qu(a)e proxumo anno culta fuit et coli [desi]/erit conductor
vilicusve eius f(undi) ea superficies esse d[icit]/ur
denuntiet superficiem cultam [---] / denuntiationem denuntiatur ar[---]sigalis
testa[---] / itemque <i=N>nsequentem annum [persis]tat ea sine
quer[el]/a eius {eius} f(undi) post bienium conductor vilicusve
cole[re de]/beto ne quis conductor vilicusv[e eoru]m in[q]uilinum [eius]
/ f(undi) [---] coloni qui intra f(undum) Vill(a)e Magn[(a)e sive Mapp]ali(a)e
Sig(a)e ha[bit]/abunt dominis aut conduct[oribus
vilicisve eorum] in assem [q]/[u]odannis in hominibus [singulis
in aratio]nes oper/as n(umero) II et
in messem op[eras n(umero) --- et in sarritiones cuiusque]
generi[s] / [s]ingulas operas bin[as] p[r(a)estare debebu]nt colon[i]
/ inquilini eius f(undi) i[n]tra [---] anni n/omina sua con[duc]tor[ibus
edere et operas i]n custo/dias singulas qu[as] agri[s pr(a)estare debent
---]/ra tam seorsum [---]sum / stipendiarior[um qui in f(undo) Vill(a)e
Magn(a)e sive Mappa]li(a)e Sig(a)e habita[bunt --- operas s]aus c/onductoribus
vil[icisve eius f(undi) pr(a)estare debean]t cus[t]/odibus servis dom[inicis
---] / [---] singula [ |
|