TESTAMENTUM C. LONGINI CASTORIS VETERANI CUM CODICILLIS
   
ET GESTIS DE UTRISQUE APERIENDIS
     
Will of Gaius Longinus Castor
  
( February 21, AD 194 )
 
 
( V. Arangio-Ruiz, Fontes iuris Romani antejustiniani, III, Firenze, 1943, pp. 146-153, n. 50 ).
 
 
Latin translation
  
 
I n t e r p r e t a t i o   t e s t a m e n t i.
      (C. Longinus Castor ue)teranus, honesta missione dimissus (ex classe praetoria) Misenensium, testamentum fecit.
      (Liberas esse iubeo) Marcellam seruam meam maiorem annis (triginta et Cleopatram) seruam meam (maiorem) annis triginta, (et ambo) mihi heredes (sunto) ex aequis partibus (— — : ceteri omnes) exheredes (mihi) sunto. Adeant hereditatem meam unaquaeque pro sua parte simul ac (cognouerit et testari possit) se mihi heredem esse. Ne liceat uendere neque hypothecae dare : si quid uero humani contigerit Marcellae suprascriptae, tum eius partem hereditatis ad Sarapionem et Socratem et Longum peruenire uolo : item quoad Cleopatram, cuius partem ad Nilum peruenire uolo. Quisquis mihi heres erit, dare facere praestare damnas esto omnia quae in hoc testamento meo scripta sunt, eaque fidei eius committo.
      Sarapias ancilla mea, Cleopatrae libertae meae filia, libera esto, (cui) insuper do lego aruras frumentarias quinque, quas habeo prope uicum Caranidem in loco qui dicitur Strutho, item aruram unam et quartam partem in ualle, item tertiam partem domus meae et (alterius ?) domus tertiam partem, quam olim emi a Prapetheute matre Thaseute, item tertiam partem palmeti, quod habeo prope fossam quae uocitatur Fossa Vetus. Sepeliri et pollingi me uolo cura et pietate heredum meorum. Si quid uero post haec scriptum reliquero manu mea scriptum, quolibet modo ratum mihi esse uolo. Hoc testamento dolus malus abesto.
      Familiam pecuniamque huius testamenti faciendi causa emit Iulius Petronianus sestertio nummo uno, libripende C. Lucretio Satornilo, ‘agnoui’ ; antestatus est M. Sempronium Heraclianum, ‘agnoui’.
      Testamentum factum est in uico Caranide Arsinoitici pagi ante diem XV Kal. Nouembres duobus Silanis coss., anno XXX Imp. Caesaris Marci Aurelii Commodi Antonini Pii Felicis Augusti Armeniaci Medici Parthici Sarmatici Germanici, mense Athyr XXI.
      Sin autem ultro scripturam manu mea scriptam reliquero, ratam esse uolo.
      Apertum et recitatum in metropoli Arsinoitici pagi in foro Augusto, statione uicesimae hereditatum et manumissionum, IX Kal. Martias coss. qui sunt, anno II Imp. Caesaris L. Septimii Seueri Pertinacis Augusti, mense Mechir XXVII. Reliqui signatores C. Longinus Aquila, ‘agnoui’, Iulius Volusius, M. Antistius Petronianus, Iulius Gemellus ueteranus.
I n t e r p r e t a t i o   c o d i c i l l o r u m   d i p t y c h o r u m.
      C. Longinus Castor ueteranus, honesta missione dimissus ex classe praetoria Misenensium, codicillos feci. M. Sempronium Heraclianum, amicum fide dignum, procuratorem ex ipsius fide feci. Iulio Sereno cognato sestertium nummum IV (milia) do lego. VII Idus Februarias mea propria manu scripsi : signauerunt Longinus Aquila et Valerius Priscus. Signatores C. Longinus Aquila, ‘agnoui’, Iulius Philoxenus, C. Lucretius Satornilus, ‘agnoui’, C. Longinus Castor, Iulius Gemellus ueteranus.
      Aperti et recitati eodem die quo et testamentum apertum est.
      (Subscriptio interpretis :) C. Lucceius Geminianus, Latinarum litterarum scriba, praecedens exemplum interpretatus sum, quod cum genuino testamento congruit.
      Rubrica : C. Longini Castoris.
 
 
M. Chr. 316 ( Duke Data Bank of Documentary Papyri ).
  
 
r, 1
[ - ca. ? - Ἑρμηνί]α διαθ(ήκης). | [Γάιος Λογγῖνος Κάστωρ οὐε]τρανὸς ἐντίμως ἀπ̣ολυθε[ὶ]ς | [ἐκ κλάσσης  πραιτωρί]ας  Μισνηῶν  [δια]θήκην  ἐποί[ησ]εν. | [ἐλευθέρας  εἶναι  κελεύω]  Μαρκέλλαν δού[λη]ν μ[ο]υ μείζονα ἐ[τ]ῶν | [τριάκοντα καὶ Κλεοπάτραν] δούλην μου μ[είζονα] ἐτῶν τριάκ[οντ]α | [ - ca. 23 - ]ομο[ ̣ ἐξ ἴσου μ[έρους] ἐμοῦ κληρον[όμο]ι̣ | [ἔστωσαν οἱ δὲ λοιποὶ πά]ν[τε]ς ἀπ̣οκληρόνομοι [...] ἔ̣στωσαν. προσε[ρ]χέσ-|[θωσαν οὖν τῇ κληρονομίᾳ] μου(?) ἑκάστη ὑπὲρ τοῦ ἰδίου μέρους ὁπότ[α]ν | [γνῷ καὶ δύνηται μα]ρ[τύ]ρασθαι ἑαυτὴν ἐμοῦ κλ[η]ρονόμον εἶναι, μὴ ἐξεῖ-|[ναι δ]ὲ πιπράσκειν μηδὲ ὑποτίθεσθαι. ἀλλ᾽ εἴ τι ἐὰν ἀν[θ]ρώπιν[ο]ν πά-|[θῃ] Μαρκέλλ[α] ἡ προγεγραμμένη, τότε τὸ μέρος τῆς κληρονομίας ἑαυτῆς | [πρ]ὸς Σαραπίωνα καὶ Σωκράτην καὶ Λόγγον καταντῆσαι θέλω. ὁμοίως | [Κλε]οπάτραν τὸ μέρος αὐτῆς πρὸς Νεῖλον καταντῆσαι θέλω. ὃς ἐάν μου κλη-|[ρον]όμος γέ[νητ]αι, ὑπεύθυνος ἔστω δῶναι ποιῆσαι παρασχέσθαι ταῦ-|[τα] πάντα, [ἃ ἐ]ν ταύτῃ τῇ διαθήκῃ μου γεγραμμένα εἴη, τῇ τε πίστει | [α]ὐτῆς παρακατατίθεμαι. | [Σαρ]α̣πιὰς δούλη μου, θυγάτηρ Κλεοπάτρας ἀπελευθέρας μου, ἐλευθέρα ἔστω | [ᾗ κ]α̣ὶ̣ δίδωμι καταλείπω ἀρούρας σιτικὰς πέντε , ἃς ἔχω περὶ κώμην Κα-|[ρα]νίδα ἐν τόπῳ λεγομένῳ Στρουθῷ, ὁμοίως ἄρουραν μίαν τέταρτον | [κο]ιλάδος, ὁμοίως τρίτον μέρος οἰκίας μ̣ου καὶ τρίτον μέρος ἐκ τῆς αὐ-|[τ]ῆς οἰκίας, ὃ ἠγόρασα πρότερον παρὰ Πραπεθεῦτος μητρὸς Θασεῦτος, | [ὁ]μοίως τρίτον μέρος φοινικῶνος, ὃν ἔχω ἔγγιστα τῆς διώρυγος, ὃ καλεῖται |
r, 2 dupl
Παλαι[ὰ] Διῶρυξ. ἐκκο[μι]σθῆναι περιστ[αλ]ῆναί τε ἐμαυτὸ[ν] θέλω τῇ φροντίδι καὶ εὐσεβείᾳ | τῶν [κ]ληρονόμων μου. εἴ τι ἐὰν ἐγὼ μετὰ ταῦτα γεγραμμένον καταλείπω τῇ ἐμῇ χειρὶ γεγραμμένον | οἵῳ δή[π]οτε τρόπῳ βέβα[ιό]ν μοι εἶναι θέλω. ταύτῃ τῇ διαθήκῃ δόλος πονηρὸς ἀπέστη. οἰκετίαν χρή-|ματα τ[ε] τῆς διαθήκης γενομένης ἐπρίατο Ἰούλιος Πετρωνιανὸς σηστερτίου νούμμου ἑνός , ζυ-|γοστα[τοῦ]ντος Γαίου Λουκρητίου Σατορνείλου, ἐπέγνω. ἀντ̣εμαρτύρατο Μᾶρκον Σεμπρώνιον Ἡρα-|κλια[νόν], ἐπέγνω. ἡ δια[θή]κη ἐγένετο ἐν κ[ώ]μῃ Καρανίδι νομῷ Ἀρσινοείτῃ πρὸ ιε καλανδῶν Νο-|εμβρ[ι]ῶν δυσὶ Σιλάνοις ὑ[πά]τοις (ἔτους) λ Αὐτοκράτορος Καίσαρος Μάρ[κο]υ Αὐρηλίου Κο[μμ]όδου Ἀντωνεί[ν]ου | Εὐσεβοῦς Εὐτυχοῦς Σεβαστοῦ Ἀρμενιακοῦ Μηδικοῦ Παρθικοῦ Σαρματικοῦ Γερμανικοῦ Ἁθὺρ κα εἰ δέ | τι πε[ρ]ισσὰ γράμματα τῇ χειρί μου γεγραμμένα καταλείπω βέβαια εἶναι θέλω. | ἠνοίγη καὶ ἀνεγνώσθη Ἀρσινοείτῃ μητροπόλει ἐν τῇ Σεβαστῇ ἀγορᾷ ἐν τῇ στατιῶνι τῆς εἰκοσ-|τῆς τῶν κληρονομιῶν καὶ ἐλευθεριῶν πρὸ θ καλανδῶν Μαρτιῶν ὑπάτοις τοῖς οὖσι, (ἔτους) β | Αὐτοκράτορος Καίσαρος Λουκίου Σεπτιμίου Σευήρου Περτίνακος Σεβαστοῦ Μεχεὶρ κζ. οἱ λοιποὶ σφρα(γισταὶ) | Γάιος Λογγῖνος Ἀκύλας, ἐπέγνω, Ἰούλιος Βολύσσιος, Μᾶρκος Ἀντίστιος Πετρωνιανὸ<ς Ἰούλιος> | <Γεμέλλος οὐετρ[α]νός.> | Ἑρμηνία κωδικίλλων διπτύχων. Γάιος Λογγῖνος Κάστωρ οὐετρανὸς ἀπολυθεὶς ἐν-|τίμως ἐκ κλάσσης πραιτωρίας Μισηνῶν κωδικίλλους ἐποίησα. Μᾶρκον Σεμπρώνιον Ἡρα-|κλιανὸν φίλον καὶ ἀξιόλο[γ]ον ἐποίησα ἐπίτροπον τῇ ἰδίᾳ πίστει. συνγενεῖ Ἰουλίῳ Σερήνῳ δίδωμι | καταλείπω σεστερτίους νούμμους δ. πρὸ ζ εἰδῶν Φεβραριῶν τῇ ἰδίᾳ μου χειρὶ ἔγραψα. ἐσφρά-|γισαν Λογγῖνος Ἀκύλας καὶ Οὐαλέριος Πρίσκος· σφραγισταί Γάιος Λογγῖνος Ἀκύλας ἐπέγνω Ἰού-|λιος Φιλόξενος, Γάιος Λουκρήτιος Σατορνεῖλος, ἐπέγνω, Γάιος Λογγῖνος Κάστωρ, Ἰούλιος Γεμέλλος οὐε-|τρανός. ἠνοίγησαν καὶ ἀνεγνώσθησαν τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ἐν ᾗ καὶ ἡ διαθήκη ἐλύθη. | (hand 2) Γαίος Λούκκιος Γεμινι[ανὸ]ς νομικὸς Ῥωμαικὸς ἡρμήνευσα τὸ προκείμενον ἀντίγραφον καί ἐστιν σύμφω-|νον τῇ αὐθεντικῇ διαθήκῃ.
v
[ - ca. 19 - Γ]αί[ου] Λογ̣γείν̣ο̣υ̣ κ[άσ]τορος
 

 
►  Bibliography
 
 
Karlowa, N. Heidelberg Jahrb., 4, 1894, pp. 189 ss. ; Mommsen, SB Berliner Akad., 1894, pp. 47 ss. = GS I, pp. 429 ss. ; Scialoja, BIDR, 7, 1894, pp. 1 ss. = Scr. giur., 2, pp. 1 ss. ; Collinet & Dareste, RHD, 1895, pp. 573 ss. ; Krebs, Aegyptische Urkunden aus den Königlichen Museen zu Berlin, Griechische Urkunden, I, Berlin, 1895, n. 326 ; Mommsen, ZSS, 16, 1895, pp. 198 ss. = GS I, pp. 429 ss. ; Willems, Revue de l'Instruction publique en Belgique, 38, 1895, pp. 293 ss. ; Erman & Krebs, Aus den Papyrus der königlichen Museen, Berlin, 1899, pp. 207-209 ; Appleton, Rev. génér. de dr., 1905, pp. 481 ss. ; Erman, ZSS, 26, 1905, pp. 475 ss. ; Arangio-Ruiz, La successione testamentaria secondo i papiri greco-egizii, Napoli, 1906, pp. 221 ss. ; Bruns, Fontes iuris Romani antiqui, I, Tübingen, 1909, pp. 311-315, n. 119 ; Mitteis, Grundzüge und Chrestomathie der Papyruskunde, Leipzig-Berlin, 1912, Chrest., n. 316 ; Kniep, Gai Institutionum Commentarius secundus, II, 2, Jena, 1913, pp. 167 ss. ; Platnauer, JRS, 8, 1918, pp. 146-153 ; Kreller, Erbrechtliche Untersuchungen auf Grund der Gräko-Ägyptischen Papyrusurkunden, Leipzig, 1919, n. 125 and pp. 105, 122, 328, 336, 383 and 387 ; Harrer, JRS, 10, 1920, pp. 155-168 ; Meyer, Juristische Papyri : Erklärung von Urkunden zur Einführung in die juristische Papyruskunde, Berlin, 1920, n. 25 ; Moulton & Milligan, The vocabulary of the Greek Testament illustrated from the papyri and other non-literary sources, London, 1930, pp. 91, 195 and 254 ; Taubenschlag, St. Bonfante, I, Milano, 1930, pp. 392 ss. ; Hunt & Edgar, Select Papyri, I, London, 1932, n. 85 ; Girard, Textes de droit romain, 6th ed., Paris, 1937, pp. 805 ss. ; Maschi, Aegyptus, 17, 1937, pp. 212 ss. ; Arangio-Ruiz, FIRA III, Firenze, 1943, pp. 146-153, n. 50 ; Wenger, Die Quellen des römischen Rechts, Wien, 1953, pp. 145, 807 and 822-824 ; Taubenschlag, The law of Greco-Roman Egypt in the light of the papyri, 332 B.C. -640 A.D., Warszawa, 1955, p. 194 ; Amelotti, Il testamento romano attraverso la prassi documentale, Firenze, 1966, pp. 49-50, n. 36 ; Giuffrè, Documenti testamentari romani, Milano, 1974, pp. 23-26 ; Bieżuńska-Małowist, L'esclavage dans l'Égypte gréco-romaine, II, Wroclaw-Warszawa-Krakow-Gdansk, 1977, p. 145 ; Pflaum, Gaule et empire romain, Paris, 1981, p. 179 ; Wolff in Bagnall & Harris, Studies in Roman Law in Memory of A. Arthur Schiller, Leiden, 1986, p. 166 ; Straus, ANRW, II, 10, 1, 1988, p. 897 ; Lewis & Reinhold, Roman Civilization : Selected Readings, II, New York, 1990, pp. 191-192 ; Pestman & Rupprecht, Berichtigungsliste der griechischen Papyrusurkunden aus Aegypten, VIII, Leiden, 1992, pp. 23-24 / IX, p. 18 / X, p. 14 ; Eck & Heinrichs, Sklaven und Freigelassene in der Gesellschaft der römischen Kaiserzeit, Darmstadt, 1993, pp. 185-187, n. 280 ; Strobel, Das Imperium Romanum im ‘ 3. Jahrhundert ’, Stuttgart, 1993, p. 262 ; Campbell, The Roman Army (31 B.C.-A.D. 337) : A Sourcebook, London, 1994, p. 375 ; Cotton, ZPE, 100, 1994, p. 554 ; Keenan, BASP, 31, 1994, pp. 101-107 ; Alston, Soldier and society in Roman Egypt : A social history, London-New York, 1998, p. 124-125, 230 and 232 ; Migliardi Zingale, I Testamenti Romani nei papiri e nelle tavolette d'Egitto : Silloge di documenti dal I al IV secolo d.C., Torino, 1997, n. 12 ; Rowlandson, Women and Society in Greek and Roman Egypt, Cambridge, 1998, n. 139 ; Alföldy, Eck & Dobson, Kaiser, Heer und Gesellschaft in der römischen Kaiserzeit : Gedenkschrift für Eric Birley, Stuttgart, 2000, p. 389 ; Nielsen, ZPE, 129, 2000, p. 189 ; Rochette, RIDA, 47, 2000, p. 452 ; CdE, 76, 2001, p. 205 ; Phang, The Marriage of Roman Soldiers (13 B.C.-A.D. 235) : Law and Family in the Imperial Army, Leiden, 2001, p. 218 ; Alston, The City in Roman and Byzantine Egypt, London-New York, 2002, pp. 124 and 208 ; Evans Grubbs, Women and the Law in the Roman Empire : A Sourcebook on Marriage, Divorce and widowhood, London-New York, 2002, p. 300 ; Eckhard & Schnabel, Der erste Brief des Paulus an die Korinther, Wuppertal, 2006, p. 393 ; Kolb, Herrschaftsstrukturen und Herrschaftspraxis, Berlin, 2006, p. 291 ; Palme, Fest. Aigner-Foresti, Wien, 2006, p. 292 ; Strassi in Haensch & Heinrichs, Herrschen und Verwalten : Der Alltag der römischen Administration in der Hohen Kaiserzeit, Köln-Weimar-Wien, 2007, p. 411 ; Lloyd, A Companion to Ancient Egypt, I, Oxford, 2010, p. 250 ; Kramer, Von der Papyrologie zur Romanistik, Berlin-New York, 2011, p. 128.
 
 
►  Source : Papyrus from Karanis ( BGU I, 326 = M. Chr. 316 = Sel. Pap. I, 85 = Jur. Pap. 25 ).