TESTAMENTUM AURELII HERMOGENIS
     
Will of Hermogenes
    
( June 25-July 24, AD 276 )
 
 
( V. Arangio-Ruiz, Fontes iuris Romani antejustiniani, III, Firenze, 1943, pp. 153-159, n. 51 ).
  
 
Latin translation
  
 
      Aurelius Hermogenes qui et Eudaemon exegetes decurio et prytanis clarae et clarissimae Oxyrhynchitarum ciuitatis hanc uoluntatis sententiam Graecis litteris secundum quod concessum est dictauit.
      Aurelii Herminus et Horion et Heraclides et Ptolemais et Didyme, liberi quinque mei dulcissimi ex Aurelia Isidora quae et Prisca, matrona stolata, uxore mecum uiuente, heredes mihi sunto secundum infrascriptas condiciones de eo quod unusquisque sibi habiturus est : ceteri omnes exheredes mihi sunto : adeunto autem hereditatem meam pro partibus unicuique relictis simul ac cognouerint testarique potuerint se mihi heredes esse : ipsique damnas sunto dare facere praestare omnia quae in hac mea uoluntatis sententia scripta sunt, eaque eorum fidei committo. Aureliis Hermino et Horioni et Heraclidi filiis meis (dulcissimis ?) do lego in commune aequis partibus pro hereditate mea quas habeo prope fundum Istri sub templo Isidis superiore uineas et aruras frumentarias omnes (adiectis dotibus) et instrumento et omnibus pertinentiis et quas habeo prope uicum Sepho aruras frumentarias omnes et in metropoli domum meam . . . . cum omni quae inest supellectili : uni autem Hermino praecipuas omnes quas habeo aruras frumentarias prope uicum Sen. . . . . cum N. N. communes et seruum nomine Philodioscorum. Aureliis Ptolemaidi et Didymae filiabus meis (dulcissimis ?) do lego et ipsis in commune aequis partibus pro hereditate mea quas habeo cum eodem N. N. communes . . . . . . . . . . . . . . . uineas et aruras frumentarias omnes cum suis dotibus et instrumento et omnibus pertinentiis : uni autem Didymae praecipuam dotem argenti talentorum IV : sed Ptolemaidi quoque per hanc meam uoluntatis sententiam dotem quam antea dedi confirmo, (id est argenti talenta IV et) ancillam meam nomine Eunoiam : cetera uero mancipia mea quattuor, Dioscuridem et Sabinum et Herm(etem) (?) et . . . . . . , (relinquo) suprascriptis tribus filiis et filiarum uni, Didymae dico. Aureliae Isidorae quae et Priscae, mecum uiuenti uxori (matronae stolatae, quae bene et) conuenienter in communi uita se gessit, proprietatis nomine relinquo quas habeo communes cum (eodem . . . . prope uicum . . . . . . )bin aruras frumentarias omnes, iam ipsi obligatas pro (aestimata ?) dote eius nomine mihi data. Tutorem autem trium impuberum liberorum suprascriptorum Horionis et Heraclidis et Didymae, quousque masculi suae aetatis facti sint et femina uiro nupserit, Aurelium Demetrium Dionysotheonis filium facio, omnium rerum ad tutelam pertinentium participe facta uxore mea suprascripta Isidora quae et Prisca, nec in hac re magistratum uel pro magistratu uel alium quemquam se immiscere uolo . . . . . . Confido autem pietatis sobrini mei Didymi futurum ut Demetrium adiuuet in quibus rebus consilio eius opus fuerit . . . . . . . Aurelio Dionysammoni amico meo relinquo darique ei uolo quotannis dum uiuat ex reditu earum quas habeo (prope uicum x uinearum et) prope uicum Moa frumentariarum arurarum uini post uindemiam ceramia tricena frumentique mense Payni (artabas x : ut autem) Didymae, cum hora matrimonii uenerit, a germanis eius (dentur) argentea talenta quattuor, curam (eiusdem amici mei esse uolo).
      De hereditate uoluntatem redegi in Oxyrhynchitarum ciuitate clara et clarissima, anno I domini nostri M. Claudii Taciti, mense Payni VII.
      Anno I Imperatoris Caesaris M. Claudii Taciti Pii Felicis Augusti, mense Payni VII. Aurelius Hermogenes qui et Eudaemon uoluntatem redegi omnibus suprascriptis condicionibus.
      Aperta est eodem anno I, mense Epeiph.
 
 
Greek text  ( Duke Data Bank of Documentary Papyri ).
  
 
[Αὐρή]λιος Ἑρμογένης ὁ καὶ Ε[ὐ]δαίμων ἐξηγητὴς βουλευτὴς [καὶ π]ρ̣[ύτανις τῆς λαμπ]ρᾶς καὶ λαμπροτά[της Ὀξυρυγχιτῶν πόλεως τόδε τὸ βούλημα] | Ἑλληνικοῖς γράμμασι κατὰ τὰ συνκεχωρημένα ὑπηγόρευσεν· | Αὐρήλιοι Ἑρμεῖνος καὶ Ὡρείων καὶ Ἡρακλείδης καὶ Πτολεμαὶς καὶ Διδύμ[η, οἱ πέ]ντε τέκνα μου γλυκύτατα [ἐ]κ̣ [τῆς συνούσης μοι - ca. 18 - γυναι-]|κὸς Αὐρηλίας Ἰσιδώρας  τῆς  καὶ  Πρείσκας  ματρώνας  στολάτας,  αἱρέσει  τῇ  ὑποτεταγμένῃ  ἐφ᾽  οἷς  ἕκαστος προσδ[έξεται κληρονόμοι μου ἔστωσαν, οἱ δὲ λοιποὶ] | πάντες ἀποκληρόνομοί μου ἔστωσαν, προσερχέσθωσάν τε τῇ κληρονομίᾳ μου ἐπὶ τοῖς ἑκάστῳ καταλιμ[πανομένοις ὅταν γνῷ καὶ δύνηται μαρτύρασθαι] | ἑαυτοὺς ἐμοῦ κληρονόμους εἶναι, οὗτοί τε ὑπεύθυνοι ἔστωσαν διδόναι ποιῆσαι παρασχέσθαι   ταῦτα   πάντα   [ὅσα   ἐν   τούτῳ   μου   τῷ βουλήματι γεγραμμένα ἐστί], | τοῦτό τε τῇ π[ίστ]ει αὐτῶν παρακατατέθεμαι. | —— Αὐρηλίοις Ἑρμείνῳ καὶ Ὡρείωνι καὶ Ἡρακλείδῃ τοῖς τρισί μ̣ου̣ [υἱοῖς γλυκυτάτοις δίδωμι καταλείπω κοινῶς ἐξ ἴ-]|σου ὑπὲρ τῆς κληρονομίας τῆς ἐμῆς ὃ ἔχω περὶ  τὸ  Ἴστρου  τῶν  κατὰ  τὸ  ἄνω  Ἰσεῖον  ἀμπελικὸν  χωρίον  καὶ  σειτ̣[ικὰς  ἀρούρας  πάσας  καὶ - ca. 16 - ] | νυς καὶ χρηστήρια καὶ συνκυροῦντα πάντα καὶ ἃς ἔχω περὶ Σεφὼ σειτικὰς ἀρούρας πάσας καὶ ἐν τῇ μητροπ[όλει τὴν - ca. 28 - ] | μου οἰκίαν καὶ τὴν ἐν αὐτῇ ἐνδομενείαν πᾶσαν, τῷ δὲ Ἑρμείνῳ μόνῳ κατ᾽ ἐξαίρετον ἃς ἔχω περὶ Σεν̣[ - ca. ? - κοινὰς πρὸς] | σειτικὰς ἀρούρας πάσας καὶ δοῦλόν μου ὀνόματι Φιλοδιόσκορον. Αὐρηλίαις Πτολεμαίδι καὶ Διδύμῃ ταῖς πρ[ογεγραμμέναις θυγατράσι μου ....... δίδω-]|μι κα̣τ̣αλε̣ίπ̣ω̣ καὶ αὐταῖς κοινῶς ἐξ ἴσου ὑπὲρ τῆς κληρονομίας τῆς ἐμῆς ὃ ἔχω κοινὸν πρὸς τὸν αὐτ̣[ὸν - ca. 24 - ἀμπελικὸν] | χωρίον καὶ σειτικὰς ἀρούρας πάσας καὶ προχρείας καὶ χρηστήρια καὶ συνκυροῦντα πάντα, τῇ δὲ Διδύμῃ [μόνῃ κατ᾽ ἐξαίρετον - ca. 20 - ] | ἀλλὰ καὶ τῇ Πτολεμαίδι βεβαιῶ διὰ τούτου μου τοῦ βουλήματος ἣν φθάσας ἐπιδέδωκα αὐτῇ προῖκα ε[ - ca. 21 - καὶ καταλείπω τὴν] | δούλην ὀνόματι Εὔνοιαν, τὰ δὲ λοιπά μου δοῦλα σώματα τέσσαρα Διοσκουρίδην καὶ Σαβεῖνον καὶ Ἑ̣ρμ̣[... καὶ ..... τοῖς προκειμένοις ἄρρεσι τοῖς] | τρισὶ καὶ τῇ μιᾷ τῶν θηλειῶν, λέγω δὴ τῇ Διδύμῃ. Αὐρηλίᾳ Ἰσιδώρᾳ τῇ καὶ Πρείσκᾳ τῇ συνούσῃ μοι [γυναικὶ - ca. 29 - ] | πρεπόντως περὶ τὴν συμβίωσιν ἀναστραφείσῃ καταλ[εί]πω κυριευτικῶς ἃς ἔχω κοινὰς πρὸς τ̣ὸν̣ [αὐτὸν - ca. 22 - περὶ - ca. ? - ] | βιν σειτικὰς ἀρούρας πάσας προυπαλλαγείσας αὐτῇ ὑπ᾽ ἐμοῦ πρὸς τὴν προσενεχθεῖσάν μοι ἐπ᾽ αὐτῇ τ[ότε φερνήν. ἐπίτροπον δὲ ποιῶ τῶν προκειμέ-]|νων ἀφηλίκων μου τέκνων τ[ριῶ]ν Ὡρείωνος καὶ Ἡρακλείδου καὶ Διδύμης ἕως ἂν οἱ μὲν ἄρρ[ενες τῆς ἡλικίας γένωνται ἡ δὲ θήλεια] | ἀνδρὶ γαμηθῇ Αὐρήλιον Δημήτριον [τοῦ] Διονυσοθέωνος, ἐπακολουθούσης πᾶσι τοῖς τῇ ἐπιτροπείᾳ διαφέρ[ουσι τῆς προγεγραμμένης μου γυναικὸς] | Ἰσιδώρας τῆς καὶ Πρείσκας,  καὶ  διὰ  τοῦτο  [οὐ  βο]ύλομαι ἄρχοντα ἢ ἀντάρχοντα ἢ ἕτερόν τινα παρεντιθέναι ἑαυτ[ὸν - ca. 29 - ἐ-]|πιτ̣έ̣λ̣λ̣ω γὰρ καὶ τῆς τοῦ ἀνεψιοῦ μο[υ Δι]δύμου εἶναι εὐσεβείας βοηθήσειν τῷ Δημητρίῳ ἐν οἷς ἐὰν αὐτοῦ [δέηται - ca. 26 - ] | Αὐρηλίῳ̣ Δ̣ι̣ο̣ν̣υ̣σ̣άμμωνι φί̣λ̣ῳ̣ μ̣ο̣[υ] καταλείπω δοθῆναί τε βούλομαι κατ᾽ ἔτος ἐφ᾽ ὃν ζήσεται χρόνον ἀ[φ᾽ ὧν ἔχω - ca. 26 - ] | περὶ Μῶ̣α̣ σειτικῶν ἀρου[ρ]ῶν οἴνου μὲν ἅμα τρύγῃ κεράμια τριάκοντα καὶ πυροῦ μέτρῳ δεκάτῳ τῷ Παῦ̣[νι μηνὶ ἀρτάβας - ca. 14 - τῇ  Δι-]|δύμῃ  ̣ω̣ρ̣α.[.]...γ̣ε̣νο̣μ̣ε̣ν̣.  ὑπὸ  τῶν ἀδελφῶν αὐτῆς ἀργυρίου τάλαντα τέσσαρα , τὴν φροντίδα τ̣[ - ca. 32 - ] | κ̣λ̣η̣ρον[ο]μ̣ία. τ̣ὸ̣ βούλημα ἐποίησα ἐν τῇ λαμπρᾷ καὶ λαμπροτάτῃ Ὀξυρυγχειτῶν πόλει α̣ (ἔτει) τοῦ κυρίου ἡμῶν [Μάρκου Κλαυδίου Τακίτου Παῦνι ζ.] | (ἔτους) α Αὐτοκράτορος Καίσαρος Μάρκου Κλαυδίου Τακίτου Εὐσεβοῦς Εὐτυχοῦς Σεβαστοῦ Παῦνι ζ. Αὐρή[λιος Ἑρμογένης ὁ καὶ Εὐδαίμων τὸ βούλημα πεποίη-]|κα ἐπὶ [πᾶσ]ι τοῖ[ς] προκειμένοις. ἐλύθη τοῦ αὐτοῦ α (ἔτους) Ἐπείφ.
 

 
►  Bibliography
 
 
Grenfell & Hunt, The Oxyrhynchus Papyri, VI, London, 1908, n. 907 ; Mitteis, ZSS, 30, 1909, pp. 402 ss. ; Schmidt, Gött. gel. Anz., 1910, p. 652 ; Hohmann, Zur Chronologie der Papyrusurkunden (Römische Kaiserzeit), Berlin, 1911, pp. 18 and 56 ; von Woess, Das romische Erbrecht und die Erbanwarter, Berlin, 1911, pp. 114 ss. ; Mitteis, Grundzüge und Chrestomathie der Papyruskunde, Leipzig-Berlin, 1912, Chrest., n. 317 ; Kalinka, Aus der Werkstatt des Horsaals, Innsbruck, 1914, pp. 22 ss. ; Preisigke, Fachwörter des öffentlichen Verwaltungsdienstes Ägyptens in den griechischen Papyrusurkunden der ptolemäisch-römischen Zeit, Göttingen, 1915, pp. 98 and 120 ; Preisigke, Sammelbuch griechischer Urkunden aus Ägypten, Strasbourg, 1915, p. 556 ; Glover, Economic and social position of women in Ptolemaic and Roman Egypt, Univ. of Wisconsin-Madison, 1918, pp. 27 and 38 ; Kreller, Erbrechtliche Untersuchungen auf Grund der Gräko-Ägyptischen Papyrusurkunden, Leipzig, 1919, pp. 284 ss. ; Moulton & Milligan, The vocabulary of the Greek Testament illustrated from the papyri and other non-literary sources, London, 1930, pp. 13 and 372 ; Kalén, Berliner Leihgabe griechischer Papyri, I, Upsala, 1932, p. 225 ; Meecham, The letter of Aristeas : A linguistic study with special reference to the Greek Bible, Manchester, 1935, p. 207 ; Cohen, TAPhA, 68, 1937, pp. 343 ss. ; Arangio-Ruiz, FIRA III, Firenze, 1943, pp. 153-159, n. 51 ; Wenger, Die Quellen des römischen Rechts, Wien, 1953, pp. 814 and 823-824 ; Sijpesteijn, The Wisconsin papyri, I, Leiden, 1967, p. 29 ; Häge, Ehegüterrechtliche Verhältnisse in den griechischen Papyri Ägyptens bis Diokletian, Köln-Graz, 1968, pp. 140, 144 and 179 ; Kaser, Das römisches Privatrecht, I, München, 1971, pp. 233 and 687 ; Axer, Mowa Cycerona w obronie aktora komediowego Roscjusza, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk, 1976, p. 118; Straus, Actes du Colloque sur l'esclavage (Besançon, 1973), Paris, 1976, p. 343 ; Bieżuńska-Małowist, L'esclavage dans l'Égypte gréco-romaine, II, Wroclaw-Warszawa-Krakow-Gdansk, 1977, pp. 118, 152 and 172 ; Hobson, TAPhA, 113, 1983, pp. 311-321 ; Snyder, Ante pacem : Archaeological evidence of church life before Constantine, Macon, 1985, p. 160 ; Wolff in Bagnall & Harris, Studies in Roman Law in Memory of A. Arthur Schiller, Leiden, 1986, p. 166 ; Robinson, The Institutes of Gaius, London, 1988, pp. 244 and 260 ; Kutzner, Untersuchungen zur Stellung der Frau im römischen Oxyrhynchos, Frankfurt am Main, 1989, pp. 73 and 77-78 ; Pestman & Rupprecht, Berichtigungsliste der griechischen Papyrusurkunden aus Aegypten, VIII, Leiden, 1992, p. 238 / IX, p. 182 ; Maresch & Sijpesteijn, ZPE, 99, 1993, p. 65 ; Krause, Witwen und Waisen im Römischen Reich, II, Stuttgart, 1994, pp. 217 and 270 / III, pp. 88, 120 and 147 ; Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte, 111, 1994, pp. 176-177 ; Aland & Rosenbaum, Repertorium der griechischen christlichen Papyri, II, Berlin-New York, 1995, p. 347 ; CdE, 71, 1996, p. 160 ; Rowlandson, Landowners and tenants in Roman Egypt : The social relations of agriculture in the Oxyrhynchite Nome, Oxford, 1996, pp. 116 and 140-141 ; Fitzgerald, Greco-Roman perspectives on friendship, Atlanta, 1997, p. 193 ; Kehoe, Investment, profit, and tenancy : The jurists and the Roman agrarian economy, Ann Arbor, 1997, pp. 92 and 127-129 ; Zingale, I Testamenti Romani nei papiri e nelle tavolette d'Egitto : Silloge di documenti dal I al IV secolo d.C., Torino, 1997, pp. 39 and 101 ; Arjava, Women and Law in Late Antiquity, Oxford, 1998, pp. 69, 90 and 143-144 ; Balard, Eupsychia : Mélanges offerts à Hélène Ahrweiler, I, Paris, 1998, pp. 104-105 ; Burgmann, Fontes minores, X, Frankfurt am Main, 1998, pp. 51-52 and 91 ; Drecoll, Die Liturgien im Römischen Kaiserreich des 3. und 4. Jh. n. Chr., Stuttgart, 1998, p. 280 ; Montevecchi & Daris, Scripta selecta, Milano, 1998, pp. 279 and 365 ; Arjava, Tyche, 14, 1999, p. 19 ; Arjava, ZPE, 126, 1999, p. 203 ; Rochette, RIDA, 47, 2000, pp. 455-456 and 459 ; Sandberg, Magistrates and assemblies : A study of legislative practice in republican Rome, Roma, 2001, pp. 221 and 225 ; Evans Grubbs, Women and the Law in the Roman Empire : A Sourcebook on Marriage, Divorce and widowhood, London-New York, 2002, pp. 249-250 ; RHD, 80, 2002, p. 364 ; Setälä, Women, wealth and power in the Roman empire, Roma, 2002, p. 221 ; Wolff, Das Recht der griechischen Papyri Ägyptens in der Zeit der Ptolemaeer und des Prinzipats, I, München, 2002, pp. 134, 162, 196 and 263 ; Adams, Bilingualism and the Latin language, Cambridge, 2003, p. 329 ; Kreucher, Der Kaiser Marcus Aurelius Probus und seine Zeit, Stuttgart, 2003, p. 55 ; Jördens, Wirtschaft und Gesellschaft im spätantiken Ägypten : Kleine Schriften Itzhak F. Fikhman, Stuttgart, 2006, p. 66 ; Walser, Bauern und Zinsnehmer : Politik, Recht und Wirtschaft im frühhellenistischen Ephesos, München, 2008, p. 150 ; Mecella, Die Kestoi des Julius Africanus und ihre Überlieferung, Berlin-New York, 2009, p. 53 ; Lloyd, A Companion to Ancient Egypt, I, Oxford, 2010, p. 253.
 
 
►  Source : Papyrus from Oxyrhynchus ( P. Oxy. VI, 907 = M. Chr. 317 ).