TESTAMENTUM
   
Will of a Hermopolite
     
( March 27, AD 169 )
 
 
P. Ryl. II, 153 ( Duke Data Bank of Documentary Papyri ).
  
 
r
-- -- -- -- -- -- -- -- -- | [ - ca. 13 - ]ο.[.]α̣π̣α̣..[ - ca. ? - ] | [ - ca. 12 - ]ς κ[α]τ᾽ ἔτος ἐφ̣᾽ [ὃ]ν̣ ....[.....]ς ὁ Μάξιμος ἐπιζή[σ]ῃ  μοι  χ̣ρ̣ό̣ν̣ο̣ν̣ ..[....].  π̣υ̣ρ̣ο̣ῦ̣  ἀρτάβας  δ[έ]κα  καὶ  τῷ  |  [....... τῷ  αὐ]τ̣ῷ  ἀπελευθέ[ρῳ] ...ω̣ ἐπιμ̣[έ]νοντι ὡς προγέγραπται τῇ πατρίδι μου κατ᾽ ἔτος ἐφ᾽ ὃν καὶ αὐτὸς ἐπιζήσῃ μοι | [χρόνον ὑπὲρ μ]ὲν   τροφίων   ὁ̣μ̣ο̣ί̣ω̣ς   πυ[ρο]ῦ   ἀρτάβας   δέκα   ὑπὲρ   δὲ   ἱ̣μ̣α̣τ̣ι̣σ̣μοῦ   καὶ παντὸς λόγου ἀργυρίου δ[ρ]αχμὰς | [ - ca. 12 - ] παραβάλλο̣ν̣[τα] ἐ̣ν̣ ταῖς ἐπ̣[ισ]ή̣μοις τοῦ ὄρους ἡμέραις εἰς τὸν τάφον μου τὸν ἐπὶ τῆς ἄμμου τοῦ Σαρα-|[πιείου τοῦ ἐπὶ τ]ῆς Ἑρμοῦ π[όλ]εως ποιοῦ[ν]τα τὰ νενομισμένα τοῖς κατοιχομένοις. ἕξει δὲ <ὁ> αὐτὸς ἀπελεύθερος | [ - ca. 10 - ἐφ᾽] ὃν περίεστι χρόνον ἀκ[ω]λύτως ἄνευ ἐνοικίου   οἴκησιν   καὶ   χρῆσιν   οὗ   νῦν   ἔχει   τόπου   ὄντος   ἐπὶ   τοῦ | [...... τῆς τε]τραστέγης τ̣ῆ̣[ς ὑ]παρχού[ση]ς μοι οἰκίας καινῆς καὶ αὐλῆς καὶ ἀνηκόντων \πάντων/ ἐν Ἑρμοῦ πόλει [ἐ]φ᾽ ἀμφόδου | Φρουρίου Λιβὸ[ς, καὶ] ἡ̣ προγεγραμμέ̣ν̣η τε γυν[ή] μου Κλαυδία Λεοντὶς καὶ ὁ φίλος μου Μάξιμος Ἑρμείου καὶ ἡ ὁμ[ο]μητρί-|α μου ἀδελφὴ [Ἀλί]νη Σαραπίων[ος] καὶ ὁ κατὰ μητέρα μου ἀνεψιὸς Ἀχιλλεὺς   Σαβουρίωνος   τοῦ   Ἀπολλωνίου   κα[ὶ]   αὐτὸς   εὐ-|νοήσας   ἐμα[υτῷ   κ]αὶ τῷ πατρί μ̣ο̣υ̣ Ἀμμων[ί]ῳ ἐν πολλοῖς καὶ ὑπηρετήσας πράγμασι ἡμῶν καὶ ὠφέλιμος ἡμῖν | γενόμενος [παρ]ὰ̣ τὴν ἡμῶ[ν] εἰς τοὺς ἔξω [τό]πους ἀποδημίαν καὶ πατρί μου Ἀμμωνίῳ ἐπιδημήσαντι τῇ ἰδίᾳ, | ᾧ πολλὴν χά[ριν] οἶδα, ἕξουσιν̣ σ̣ὺ̣ν τοῖς τοῦ \αὐ̣[τοῦ]/ ἀ̣νεψιοῦ \μου/ Ἀχιλλέως ἰδίοις πᾶσι καὶ τῷ κληρονόμῳ μου τὴν τῶν λ[οι]πῶν τό-|πων πάντων [καὶ τ]ῶ̣ν χρηστηρίω[ν] τῆς \αὐτῆς/ καὶ προκ[ε]ιμένης οἰκίας καινῆς   καὶ   αὐλῆς   οἴκησιν   καὶ   χρῆσιν   ἐφ᾽   ὃν   περίεισιν   χρόνον | ἀκωλύτως ἄν[ευ ἐ]νοικίου. κλ[η]ρονόμον δὲ̣ [τ]ῶ̣ν ἐμῶν πά\ν/των ὧν τε νῦν ἔχω καὶ ὧν ἐὰν ἐπικτήσωμαι ἢ προσγένηταί | μοι καθ᾽ ὁνδ[ηπο]τοῦν τρόπον καὶ πρὸς πᾶν εἶδος καὶ ἧς ἐὰν ἀπολείπω ἐνδομενίας πάσης καὶ ἀποθέτων κ[αὶ] ἄλλων | καὶ τῶν ὀφειλο[μέν]ων μοι ἢ κα[ὶ] ὀφειληθησομένων ἀποδείκνυμι τὸν ἀφήλικά μου υἱὸν Ἑλλάνικον ἐκ μητρὸς τῆς προγεγραμ-|μένης Κλαυδ[ίας Λ]εοντίδος ὃ̣ν̣ κατέλιψα ἐν  Ζμύρνῃ  τῆς  Ἀσίας  παρὰ  τροφῷ  θηλάζοντα,  οὗ καὶ καθίστημι ἐπιτρόπους | [ἄχ]ρ̣ι̣ ο̣ὗ̣ γένη̣[ται τῆ]ς ἐννό[μο]υ̣ [ἡ]λικίας \ὅταν/ μετὰ ταύτην τὴν ἡλικίαν δόξῃ αὐτῷ παραγένεσθαι εἰς Ἑρμοῦ πόλιν οὓς | [οἶδα ἐπιτηδείου]ς καὶ ἀξίου[ς τ]ῆς ἐπιτροπῆ[ς τ]οὺς προγεγραμμ[έν]ου\ς/ Μάξιμον Ἑρμαίου φίλον μου καὶ Ἀχιλλέα Σαβου-|[ρίωνος ἀνεψιόν μο]υ ἐπὶ τῷ αὐτ[ο]ὺ̣ς̣ τρέφειν κ[αὶ] ἱματίζειν τὸν προγεγραμμένον μου υἱὸν καὶ κληρονόμον ὡς ἐὰν αὐτοὶ δο-|[κῶσι χορηγοῦντα]ς κ[α]ὶ διδόντα̣ς̣ τοῖς προγεγ[ρ]αμμένοις ὅσα ἑκάστῳ ἠθέλησα δοθῆναι ὡς πρόκειται ἄχρι οὗ ὁ υἱός μου | [Ἑλλάνικος γέν]ηται τῆς ἐν[ν]όμου ἡλικία[ς ἢ] παραγένηται εἰς Ἑρμοῦ πόλιν· ἐπὰν δὲ γένηται τῆς ἐννόμου ἡλικίας ἢ μετὰ | [ταύτην τὴν ἡλικί]αν παραγέν[η]ται εἰς Ἑρμοῦ [π]όλιν, καὶ αὐτὸς χορηγήσει τοῖς αὐτοῖς   τὰς   αὐτὰς   ἐφ᾽ ὃν   ἕκαστος αὐτῶν περίεστιν | [χρόνον ὡς προγέ]γ̣ρ̣απ̣τ̣αι̣. ὅ̣σ̣[ο]υ̣ δὲ χρόνου [ἐν]οφείλεταί μοι ὀψώνια ὑπὲρ οὗ ἔσχον ἀθλητικοῦ στεφάνου ἀπὸ τῶν ὑπαρξάντων τῆς | [Ἑρμοῦ πόλεως καθὼς] διέταξα[ν] ὁ̣ κύριος ἡμ[ῶ]ν Ἀντωνῖνος Καῖσαρ καὶ ὁ θεὸς αὐτοῦ πατὴρ Ἁδριανός ταῦτα οἱ προγεγραμμέ-|[νοι ἐπίτροποι τοῦ υἱοῦ] μου κα[ὶ κ]ληρονόμ[ου μετελεύσονται καὶ προσθήσουσιν τῷ υἱῷ μου. ἄχρι δὲ οὗ ὁ αὐτὸς υἱός μου κα[ὶ] | [κληρονόμος γένητ]αι τῆς ἐ[ννό]μου ἡλικίας ἢ μετὰ ταύτην τὴν ἡλικίαν παραγένηται εἰς Ἑρμοῦ πόλιν, ἕξει [[δε]] προγεγρα[μ]-|[μένη μου γυνὴ αὐ]τ̣ο̣ῦ̣ [δὲ μήτηρ] Κλαυ[δί]α Λεοντὶς τὴ̣ν̣ [τ]ῶ̣ν ἐμῶν δούλων πάντων δουλίαν τῶν δούλων χορηγου-|[μένων ὑπὸ τῶν προγεγραμμένων ἐπιτρ]ό̣πων τὸ μότημα [κα]ὶ̣ τὸν ἱματισμὸν ἐκ τ[ο]ῦ τοῦ υἱοῦ μου καὶ κληρονόμου λόγου | [ - ca. 23 - ἐπὰν δὲ γένη]ται τῆς ἐννόμου ἡλικίας ἢ καὶ μετ<ὰ> <τα>ύτην τὴν ἡλικίαν παραγένητ[α]ι εἰς Ἑρ-|[μοῦ πόλιν, ἕξει ἡ προγεγραμμένη μήτηρ α]ὐτοῦ Κλαυδ[ί]α Λεοντὶς ἐφ᾽ ὃν αὐτὴ περίεστιν χρόνον τὴν τῶν αὐτῶν δούλων δουλί-|[αν χορηγουμένων ὡς προγέγραπται ὑπ]ὸ̣ μόνου το[ῦ] υἱοῦ μου. ἐπὰν δὲ ὁ μητρικός μου δοῦλος Μύρων ἐκ μητρὸς Συρ̣ι̣-|[ - ca. 34 - ]α̣ν̣εξ̣[.....]η̣ς̣[..]   τοῖς   προγεγραμμένοις   τοῦ   υἱοῦ μου καὶ κληρονόμου ἐπιτρό-|[ποις - ca. 29 -]υ̣ ἀπὸ φόρων τοῦ παρῳ̣χημένου χρόνου ἀργυρίου δραχμὰς τριακοσίας εἴκο-|[σι - ca. 11 - ].[ - ca. 20 - ] αὐτῷ περὶ ὧ[ν] ὁ πατήρ μου Ἀμμώνιος Σύρου παρὰ τὴν ἐμὴν ἀποδημίαν ἀπε̣-|[λεύθερος ἔστω], ἐὰν δ]ὲ̣ ἀπιθῇ ὁ [Μύρων καὶ μὴ ἀπ]οδῶι ταύτας ἐν τῇ προκειμένῃ προθεσμίᾳ κατασχεθήσεται τῷ κληρονόμῳ | [ - ca. 12 - ]. τὴν καταχ̣[...].σ̣ο̣.[.....]ς̣, ἐὰν βούλητ[α]ι, καὶ ὑπηρετήσει τῇ προγεγραμμένῃ μου γυναικὶ σὺν τοῖς ἄλλοι[ς] | [μου δούλοις. ἐ]ὰν δέ, ὃ μὴ γέ[νοι]το, ἀνθρ[ώπι]νόν τι συνβῇ τῷ υἱῷ μου καὶ κληρονόμῳ Ἑλλανίκῳ ἀτέκνῳ ὄντι καὶ μηδὲν | [ᾠκονομηκότ]ι μηδὲ δια[θε]μένῳ περὶ̣ ὧ̣ν̣ καταλείπω  αὐτῷ  ἢ  καὶ τέκνα μὲν ἔχοντι ἐπιμεταλ<λ>άξῃ δὲ καὶ τὰ τέκνα | [ - ca. 9 - ἔσ]ται πάντων τ[ῶν] ἐ[μῶ]ν̣ κληρονόμος ἡ προγεγραμμένη μου γυνὴ Κλαυδία Λεοντίς, ἐὰν περιῇ, ποιοῦσα πάντα τὰ προγε-|[γραμμένα. ἐὰν] δὲ μὴ περι[ῇ, ἔσ]ται ὁμοίως πάντων κλ[η]ρονόμος \ἡ προγε[γ]ραμμένη μο(υ)/ ὁμομητρία ἀδελφὴ Ἀλίνη Σαραπίωνος ποιοῦσα καὶ | [αὐτὴ τὰ προγ]εγραμμένα. [κ]ύριος γὰρ ὢν τῶν ἰδίων οὕτως ᾕρημαι διαθέσθαι. ἡ διαθήκη κυρία. ἐπέγραψα δὲ Εὐδαίμονι Ἑρ̣μ̣α̣ίο(υ) | [τοῦ .. ...] μη[τρὸ]ς Ἰσιδώρας τ[ῆ]ς καὶ Τασέβθιος Τιθ̣οήους Ἑρμοπολίτῃ ἀναγραφομένῳ ἐπ᾽ ἀμφόδου Φρουρίου Ἀπη-|λι[ώ]του φίλῳ μο̣[υ ..]πολ.( ) γράψαι ὑπὲρ ἐμο[ῦ] τῆς ὑπογραφῆς τὸ σῶμα διὰ τὴν περὶ ἐμὲ ἀσθένειαν. μάρτυρες Τιθόις Ἀνουβίωνος | ὡς ἐτῶν τεσ[σ]αρ[άκ]οντα πέντε μέσος μελίχ̣ρ̣ω̣ς μακροπρόσωπος   εὐθύρριν   οὐλὴ   παρὰ   τὸν   ἀριστερὸν   ὀφθα<λ>μόν.   Ἑρμαῖος   ὁ   καὶ | Φιβίων Ἀ̣μ̣φο[...]ω̣νος ὡς ἐτῶν τριάκοντα ἓξ μέσος εὐθύρριν οὐλὴ τραχήλῳ ἐξ ἀριστερῶν. Σαραπίων Ἑρμίου ὡς ἐτῶν τριά-|κοντα μέσος [εὐθ]ύρριν φακὸς ὑπὲρ ὀφρὺν ἀριστεράν. Ἑρμαῖος Πτολεμαίου ὡς ἐτῶν τεσσαράκοντα δύο μέσος εὐθύρριν οὐλὴ | ὑπὲρ μῆλον [δ]εξιόν. Ἡρώδης Εὐτυχίδου ὡ[ς] ἐτῶν εἴκοσι δύο μέσος εὐθύρριν οὐλὴ ῥινί. Ἑρμαῖος Ἑρμαίου ὡς ἐτῶν τριάκον-|τα πέντε μ[έσ]ος εὐθύρριν οὐλὴ ἀντικνημίῳ δεξιῷ. (hand 2) Κλαύδιο(ς(?)) προκ(ειμένος) διὰ Διο̣(δώρου) προκ(ειμένου) ἀπ̣ὸ̣ Λ̣ιβ(ὸς) ἐπι̣γ̣( ) κυριε̣ύειν̣ τ̣ῶ̣ν̣ π̣α̣ρ̣α̣κει( ) ὄ̣ν̣τ̣ι̣ κατοι( ) π̣ω̣λ̣εῖν̣ τ̣.υ̣ς̣ κα̣τ̣᾽ ἄνδρα̣. αὐτοῦ | δ̣......κ...[..]..μο̣υ ὑπ̣ο̣...με.α̣( ) μ[..] (hand 3) Φλαύιος Ἀγα̣θ( ) Δαρείου συμφω(νῶ) τῷ ἐπ( ). (ἔτους) θ Ἀντωνείνου καὶ Οὐήρου Κ̣αισάρων | τῶ̣ν̣ κ̣υ̣(ρίων) Φαρ(μοῦθι) α. (hand 4) Ἀρτεμίδωρος β̣[οη(θὸς)] καὶ ὑπ(ηρέτης) βιβλ(ιοθήκης) Ἑρμοπ(ολίτου).
v
[ - ca. ? - ]νίου [ - ca. ? - ]...δ( ) Ἡρωδ( ) ....( )
 

 
►  Bibliography
 
 
Johnson, Martin & Hunt, Catalogue of the Greek and Latin Papyri in the John Rylands Library, Manchester, 1915, n. 153 ; Méautis, Hermoupolis-la-Grande : Une métropole égyptienne sous l'Empire romain, Lausanne, 1918, p. 50 ; Schubart, Einführung in die papyruskunde, Berlin, 1918, pp. 467 and 471 ; Meyer, Juristische Papyri : Erklärung von Urkunden zur Einführung in die juristische Papyruskunde, Berlin, 1920, p. 33, 61 and 314 ; Howard & Moulton, A Grammar of New Testament Greek, II, Edinburgh, 1929, p. 429 ; Moulton & Milligan, The vocabulary of the Greek Testament illustrated from the papyri and other non-literary sources, London, 1930, pp. 55, 228 and 291 ; Cohen, TAPhA, 68, 1937, pp. 343-356 ; Kapsōmenos, Voruntersuchungen zu einer Grammatik der Papyri der nachchristlichen Zeit : Beiträge zur Herstellung und Deutung einzelner Texte, München, 1938, p. 61 ; Dunlap, Latin papyri in the University of Michigan collections, Ann Arbor, 1947, p. 61 ; Lyonnet, Biblica, 36, 1955, p. 444 ; Westermann, The slave systems of Greek and Roman antiquity, Philadelphia, 1955, p. 103 ; Roeder, Hermopolis 1929-1939, Hildesheim, 1959, p. 112 ; Hässler, Die Bedeutung der Kyria-Klausel in den Papyrusurkunden, Berlin, 1960, p. 19 ; Seidl, Claus & Müller, Rechtsgeschichte Ägyptens als römischer Provinz : Die Behauptung des ägyptischen Rechts neben dem römischen, Sankt Augustin, 1973, p. 227 ; Hüttl, Antoninus Pius, I, New York, 1975, p. 67 ; Axer, Mowa Cycerona w obronie aktora komediowego Roscjusza, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk, 1976, p. 118 ; Bieżuńska-Małowist, L'esclavage dans l'Égypte gréco-romaine, II, Wroclaw-Warszawa-Krakow-Gdansk, 1977, pp. 47 and 118 ; Rea, The Oxyrhynchus Papyri, XLVI, London, 1978, p. 98 ; Bagnall & Lewis, Columbia Papyri VII : Fourth century documents from Karanis, Ann Arbor, 1979, p. 218 ; Youtie, Scriptiunculae posteriores, I, Bonn, 1981, p. 194 ; Manca Masciadri & Montevecchi, I contratti di baliatico, Milano, 1984, p. 202 ; Kambitsis, Le Papyrus Thmouis 1 : colonnes 68-160, Paris, 1985, p. 173 ; Frisch, Zehn agonistische Papyri, Opladen, 1986, p. 112 ; Mussner, Der Galaterbrief : Auslegung, Freiburg, 1988, p. 267 ; Straus, ANRW, II, 10, 1, 1988, p. 863 ; Derda, JJP, 21, 1991, p. 28 ; Minnen & Sijpesteijn, ZPE, 88, 1991, pp. 151, 153 and 156 ; Proceedings of the XIXth International Congress of Papyrology (Cairo, 1989), II, Cairo, 1992, p. 130 ; Studia i materiały archeologiczne, 9, 1992, p. 34 ; Perpillou-Thomas, Fêtes d'Égypte ptolémaïque et romaine d'après la documentation papyrologique grecque, Leuven, 1993, p. 232 ; Krause, Witwen und Waisen im Römischen Reich, III, Stuttgart, 1995, p. 104 ; Fitzgerald, Greco-Roman perspectives on friendship, Atlanta, 1997, p. 192 ; Schubert, ZPE, 117, 1997, p. 190 ; Strassi Zaccaria & Dihle, Le funzioni degli hypēretai nell'Egitto greco e romano, Heidelberg, 1997, pp. 57, 92 and 113 ; Pestman & Rupprecht, Berichtigungsliste der griechischen Papyrusurkunden aus Aegypten, X, Leiden, 1998, p. 169 / XI, p. 189 ; Mooren, Politics, administration and society in the Hellenistic and Roman world (Coll. inter., Bertinoro, 1997), Leuven, 2000, p. 323 ; Lyonnet, Études sur l'Épître aux Romains, Roma, 2003, p. 192 ; APF, 51, 2005, p. 250 ; Anagnostou-Canas, XIVth Symposium of the Society for Greek and Hellenistic Legal History (Rauischholzhausen, 2003), Wien, 2006, pp. 323-340 ; Eckhard & Schnabel, Der erste Brief des Paulus an die Korinther, Wuppertal, 2006, p. 338 ; Daniel, ZPE, 167, 2008, p. 152 ; Gouw, Griekse atleten in de Romeinse Keizertijd : 31 v. Chr. - 400 n. Chr., Amsterdam, 2009, p. 33.
 
 
►  Source : Papyrus from Hermopolis.