PROBATIONES VETERANORUM CIVITATE ROMANA DONATORUM
     
Registration of civil status of veterans
  
( AD 140 and 188 )
 
 
 ( V. Arangio-Ruiz, Fontes iuris Romani antejustiniani, III, Firenze, 1943, pp. 15-16, n. 7 a-b ).
 
 
BGU I, 113 = W. Chr. 458 = Daris 92
 
 
Latin Translation
      Ex uolumine probationum C. Auidii Heliodori quondam praefecti Aegypti, cuius est praescriptio :
      ‘ Infrascripti ueterani, qui in alis et cohortibus et classibus duabus Misenensi et Syriaca militauerunt et cum filiis et nepotibus ciuitatem Romanorum adepti sunt et connubium cum mulieribus quas tunc habebant, cum ciuitas eis data est, uel, si qui caelibes essent, cum eis quas postea duxissent dumtaxat singuli singulas, item alii ueterani diplomata non habentes et alii ueterani qui sibi ipsi tantum ciuitatem Romanorum obtinuerunt, item ceteri Romani et libertini et serui (eorum) uenerunt ad probationem C. Auidii Heliodori praefecti Aegypti inde a die XV Kalendas Martias, quae est mensis Mechir XXI, usque ad XVII Kalendas Iunias, quae est mensis Pachon XXI, praesentis anni III Imperatoris Caesaris Titi Aelii Hadriani Antonini Augusti Pii. Quae autem documenta exhibuerint . . . . io Nat(ali ?) tribuno legionis II Traianae Fortis, singulis nominibus adicitur. ’ . . . . . . . .
Greek Text ( DDBDP )
      ἐκ τόμου ἐπικρίσεων Γαίου Ἀουιδίου Ἡλιοδώρου γενομένου ἡγεμόνος, οὗ προγραφή·
      οἱ ὑπογεγραμμένοι | οὐετρανοὶ στρατευσάμενοι ἐν εἴλαι[ς] κ[αὶ] ἐν σ[π]είραις καὶ ἐν κλάσσαις δυσὶ Μεισηνάτῃ καὶ Συριακῇ | ἐπιτυχόντες σὺν τέκνοις καὶ ἐγγόνοις τῆς Ῥωμαίων πολιτείας καὶ ἐπιγαμίας πρὸς γυναῖκας, | ἃς τότ[ε] εἶχον, ὅτε αὐτοῖς ἡ πολιτεία ἐδόθ[η], ἢ εἴ τινες ἄγαμοι εἶεν, πρὸς ἃς ἐὰν μεταξὺ ἀγάγωσι, | τ[ο]ῦ μ[έ]χρι μιᾶς ἕκα[στο]ς, ἔτι δὲ κ[αὶ] ἕτ[ε]ροι οὐε[τρ]ανοὶ οἱ χωρὶς χαλκῶν καὶ ἕτεροι οὐετρανοὶ | [καὶ] αὐτο[ὶ ἐ]πιτυχόν[τ]ες μόνοι τῆς Ῥωμαίω[ν] πολιτείας, ὁμοίως δὲ καὶ Ῥωμαῖοι καὶ ἀπ̣ε-|λ̣[εύθ]ερο[ι] καὶ δοῦλ[ο]ι καὶ ἕτεροι παρεγένο[ντ]ο πρὸς ἐπίκρισ[ιν] Γαίου Ἀουιδίου Ἡλιοδώρου | ἐ[πάρχου Αἰγ]ύπτ[ο]υ ἀπὸ τῆς πρ[ὸ] ιε καλανδῶν Μ̣[αρτίω]ν̣, ἥτι[ς ἐστ]ὶ [το]ῦ [Μ]εχεὶρ κα, ἄ[χρι τ]ῆς π̣[ρὸ ιζ] | [καλανδῶν Ἰου]νίων̣, [ἥτι]ς ἐστὶν μ[ηνὸς Παχὼν] κα τοῦ ἐνεστῶτος γ (ἔτους) Αὐτοκράτορος | [Καίσαρος Τ]ίτου Αἰλί[ου Ἁδριανοῦ Ἀν]τωνε[ίν]ου Σεβαστοῦ Εὐσεβοῦς. ἃ δὲ παρέθεντο δικαιώμ(ατα) | [ - ca. 11 - ]ιω̣νατ̣[.... χιλιάρχ]ῳ λεγιῶνος β Τραιανῆς Ἰσχυρᾶς, ἑκάστῳ ὀνόματι παράκ(ειται). | – – – – –
——————

►  Bibliography
 
Wilcken, Aegyptische Urkunden aus den Königlichen Museen zu Berlin, Griechische Urkunden, I, Berlin, 1895, n. 113 ; Dieterich, Untersuchungen zur geschichte der griechischen sprache von der hellenistischen zeit bis zum 10. jahrhundert n. Chr., Leipzig, 1898, p. 213 ; CIL III, Suppl. (1902), p. 2007 ; Wilcken, Grundzüge und Chrestomathie der Papyruskunde, Leipzig-Berlin, 1912, Chrest., 458 ; Kühn, Antinoopolis : Ein Beitrag zur Geschichte des Hellenismus im römischen Ägypten : Gründung und Verfassung, Göttingen, 1913, p. 81 ; Preisigke, Fachwörter des öffentlichen Verwaltungsdienstes Ägyptens in den griechischen Papyrusurkunden der ptolemäisch-römischen Zeit, Göttingen, 1915, p. 155 ; Stein, Untersuchungen zur Geschichte und Verwaltung Ägyptens unter römischer Heerschaft, Stuttgart, 1915, p. 172 ; Modica, Contributi papirologici alla ricostruzione dell' ordinamento dell'Egitto sotto il dominio greco-romano, Roma, 1916, p. 21 ; Lesquier, L'Armée romaine d'Égypte d'Auguste à Dioclétien, Cairo, 1918, pp. 163-203 ; Moulton & Milligan, The vocabulary of the Greek Testament illustrated from the papyri and other non-literary sources, London, 1930, pp. 249 and 493 ; Winter, Life and Letters in the Papyri, Ann Arbor, 1933, p. 26 ; Hüttl, Antoninus Pius, I, Praha, 1936, pp. 281-296 ; CIL XVI (1936), App., n. 4 ; Westermann, CP, 36, 1941, pp. 21-29 ; Arangio-Ruiz, FIRA, III, Firenze, 1943, pp. 15-16, n. 7 a ; Aly, The Roman Veterans in Egypt, PhD, Ann Arbor, 1949 ; Wenger, Die Quellen des römischen Rechts, Wien, 1953, p. 73 ; Daris, Documenti per la storia dell 'esercito romano in Egitto, Milano, 1964, n. 92 ; Bieżuńska-Małowist, L'esclavage dans l'Égypte gréco-romaine, II, Wroclaw-Warszawa-Krakow-Gdansk, 1977, p. 67 ; Nelson, Status Declarations in Roman Egypt, Amsterdam, 1979, p. 42 ; Sijpesteijn, Historia, 28, 1979, p. 121 ; Coles et al., The Rendel Harris papyri of Woodbrooke College, Birmingham, II, Zutphen, 1985, pp. 94-95 ; Montevecchi, La papirologia, Milano, 1988, p. 183 ; Straus, ANRW, 1988, II, 10, 1, p. 881 ; Schubert, Les archives de Marcus Lucretius Diogenes, Bonn, 1990, Pap. 6 and 7 ; Alston, Soldier and Society in Roman Egypt : A Social History, London-New York, 1995, p. 216 ; Alföldy, Dobson & Eck, Kaiser, Heer und Gesellschaft in der römischen Kaiserzeit : Gedenkschrift für Eric Birley, Stuttgart, 2000, p. 386 ; Phang, The Marriage of Roman Soldiers (13 BC-AD 235) : Law and Family in the Imperial Army, Leiden-Boston-Köln, 2001, p. 458 ; Meyer, Legitimacy and law in the Roman world : Tabulae in Roman belief and practice, Cambridge, 2004, p. 233 ; Kolb, Herrschaftsstrukturen und Herrschaftspraxis : Konzepte, Prinzipien und Startegien der Administration im römischen Kaiserreich, Berlin, 2006, p. 314 ; Palme, Fest. Aigner-Foresti, Wien, 2006, p. 284 ; Speidel & Lieb, Militärdiplome : Die Forschungsbeiträge der Berner Gespräche von 2004, Stuttgart, 2007, p. 320.
 
►  Source : Papyrus dated AD 140.
 
 
SB IV, 7362 = Sel. Pap. II, 315 = Daris 97
 
 
Latin Translation
      . . . Post alia, pag. I. Valerius Clemens, uolens pro tempore domicilium habere in pago Arsinoitico, annorum. Praedictus ueteranus, cum probaret in cohorte II Ituraeorum se militasse, epistulam latine scriptam exhibuit Pactumei Magni iam praefecti, ex qua colligebatur honesta missione postquam in praedicta cohorte militauerit eum dimissum esse die I Kal. Ianuarias Aurelio Commodo Antonino Augusto Pio et Quintillo consulibus. Dedit quoque consponsores Marcum Aurelium Petesuchum, Serenum Petronium, Iulium Gemellum, omnes ueteranos, qui cum eo iurauerunt usum ipsum non esse alieno quouis documento.
      Et Allii Hermolai, tribuni legionis II Traianae Fortis, adnotationis ad nomen suprascriptum Valerii Clementis : ‘ LII, cicatrix in talo dexteri pedis ’.
      Auius Callimachus librorum custos dedit anno XXVIII Aurelii Commodi Antonini Caesaris domini, mense Payni XVII.
Greek Text ( DDBDP )
       – – –  μετ᾽ ἄλλα· σελίδ(ων) α. Οὐαλέριος Κλήμης βουλό-|μενος παρεπιδημεῖν πρὸς καιρὸν <ἐν> νομῷ Ἀρ-|σινοείτῃ ἐτῶν . ὁ προγεγραμμένος οὐετρανὸς | δηλώσας ἑαυτὸν ἐστρατεῦσθαι ἐν σπείρῃ β | Ἰτουραίων ἐπέδειξεν Πακτουμηίου Μάγνου | τοῦ ἡγεμονεύσαντος ἐπιστολὴν Ῥωμαικήν, δι᾽ ἧς | ἐδηλοῦτο  στρατευσάμενον  αὑτὸν  ἐν  τῇ  προγεγραμ-|μένῃ σπείρῃ νομίμῃ ἀπόλυσει ἀπολελύσθαι ἀ-|πὸ τῆς \προ/ α Καλανδῶν Ἰανουαρίων Αὐρηλίῳ | Κομμόδῳ Ἀντωνίνῳ Σεβαστῷ Εὐσεβεῖ | καὶ Κουιντίλλῳ ὑπάτοις. ἔδωκεν καὶ γνωστῆρας | Μάρκον Αὐρήλιον Πετεσοῦχον, Σερῆνον Πετρώ-|νιον, Ἰούλιον  Γέμελλον,  τοὺς  τρεῖς  \ γ /  οὐετρανοὺς  συν-|χειρογραφοῦντας  αὐτ̣[ῷ]  μηδενὶ  ἀλλοτρίῳ κεχρῆ-|σθαι
      καὶ τῆς Ἀλλίου Ἑρμολάου χιλιάρχου λεγιῶνος | β Τραιανῆς Ἰσχυρᾶς \σημειώσεως/ ἐπὶ τοῦ προκειμένου ὀνόματος | Οὐαλερίου Κλήμεντος πεντήκοντα δύο οὐλὴ | \ὑ/π\ὲ/ρ ἀστράγαλον ποδὸς δεξιοῦ. |
      (hand 2) Ἀούϊος Καλλίμαχος βιβλιοφύλαξ ὑ-|πάρχει (ἔτους) κη̣ Αὐρηλίου Κομμόδου | Ἀντωνίνου Καίσαρος τοῦ κυρίου, | Παῦνι ιζ.
——————

►  Bibliography
 
Lesquier, L'Armée romaine d'Égypte d'Auguste à Dioclétien, Cairo, 1918, pp. 163-203 ; Boak, Annales du Service des Antiquités de l’Égypte, 29, 1929, p. 58 ; Bilabel, Sammelbuch griechischer Urkunden aus Aegypten, IV, Heidelberg, 1931, n. 7362 ; Hunt & Edgar, Select Papyri, II, London, 1934, n. 315 ; Holm, Griechisch- ägyptische Namenstudien, Diss., Uppsala, 1936, p. 113 ; CIL XVI (1936), App., n. 8 ; Arangio-Ruiz, FIRA, III, Firenze, 1943, pp. 15-16, n. 7 b ; Aly, The Roman Veterans in Egypt, PhD, Ann Arbor, 1949 ; Stein, Die Präfekten von Ägypten in der römischen Kaiserzeit, Bern, 1950, p. 100 ; Daris, Documenti per la storia dell 'esercito romano in Egitto, Milano, 1964, n. 97 ; Hüttl, Antoninus Pius, I, New York, 1975, p. 300 ; Nelson, Status Declarations in Roman Egypt, Amsterdam, 1979 ; Pflaum, Gaule et empire romain, Paris, 1981, p. 286 ; Schubert, Les archives de Marcus Lucretius Diogenes, Bonn, 1990, Papyri 6 and 7 ; Pestman & Rupprecht, Berichtigungsliste der griechischen Papyrusurkunden aus Aegypten, VIII, Leiden, 1992, p. 327 ; Alston, Soldier and Society in Roman Egypt : A Social History, London-New York, 1995, p. 216 ; Wesch-Klein, Soziale Aspekte des römischen Heerwesens in der Kaiserzeit, Stuttgart, 1998, p. 184 ; Kruse, Der königliche Schreiber und die Gauverwaltung : Untersuchungen zur Verwaltungsgeschichte Ägyptens in der Zeit von Augustus bis Philippus Arabs (30 v. Chr.-245 n. Chr.), München-Leipzig, 2002 ; Meyer, Legitimacy and law in the Roman world : Tabulae in Roman belief and practice, Cambridge, 2004, p. 233 ; Studi di Egittologia e di Papirologia, 2, 2005, pp. 59 and 66 ; Speidel & Lieb, Militärdiplome : Die Forschungsbeiträge der Berner Gespräche von 2004, Stuttgart, 2007, p. 320 ; Myers, The Ituraeans and the Roman Near East : Reassessing the sources, Cambridge, 2010, p. 126.
 
►  Source : Arsinoite papyrus dated AD 188.