DONATIO PRO ANIMA IN TESTAMENTO FL. PHOEBAMMONIS
     
Will of Flavius Phoebammon
  
( November 15, AD 570 )
 
 
( V. Arangio-Ruiz, Fontes iuris Romani antejustiniani, III, Firenze, 1943, pp. 193-198, n. 66 ).
  
 
Latin translation
  
 
— — — Volo autem et iubeo sanctum et uenerabile monasterium quod nomen fert apa Ieremiae beatae memoriae simul ac mortuus ero in dominium et potestatem suam sumere unam liberam aruram uitiferae terrae, in sexaginta quattuor ammatibus consistentem, modulo publico mensurandam, tributorum et munerum uacuam, de omnibus uitiferis fundis eligendam qui mihi pro hereditate et successione patris mei beatae memoriae Euprepii archiatrae obuenerunt, apud uicum Ibionem Esembythem Hermopolitanae regionis et sub eiusdem defensione constitutis, post uicum in occidua parte infra continentes agros : ut sumat a quo uoluerit loco uel uertice earum uinearum in qualibet extremi quadrati parte cum quanta parte ad discriptam terrae uitiferae fertilis aruram pertinet et aquae haustuum et aedificiorum et omnis instrumenti et hortorum et arearum et rotarum ad aquam hauriendam et ligneorum utensilium et omnium quidem eius generis rerum : nec ulli rei uel oneri uel causae obnoxia sit, sed libera omnino in perpetuum et immutabiliter et cum omni auctoritate et indemnitate ad suprascriptum monasterium spectet quasi perpetuum mnemosynon et praecipuum, pro redemptione animae meae et pro sancta oblatione hominis ad Deum redeuntis. Hanc enim praedictam unam uitiferam aruram pro animae meae salute per irreuocabilem elargitionem et donationem legitime scriptam praedicto sancto monasterio transmitto, cuius uis immutabilis sit et finis pariter immutabilis quolibet modo et ratione et tempore et loco, cum satis firma sit praeter alia etiam quasi ualida donatio inter uiuos secundum legem, ut nullo penitus modo irrita fieri possit coram quolibet imperio et potestate et throno et dominatione sub sole, nam in bona sinceraque intentione eam largitus sum et donaui praedicto sancto monasterio pro sancta mea oblatione in perpetuum. Et definio eius (arurae) quodlibet regium tributum excipiendum et colligendum et exigendum esse de omni mea substantia, ideoque in perpetuum comprehendendum esse in toto pro me debito a filiis heredibusque meis publico tributo, siue ordinario siue extraordinario, siue in frumenti datione consistat siue in auro siue in nautica uectura siue in quibuslibet generibus, ipsis heredibus pro ea arura obnoxiis constitutis publicae rationi eique pro illa in perpetuum satisfacientibus, ut imperturbatum et indiscussum et immemoratum et indemne et inextortum et quietum omnino custodiatur (quod pertinet) ad sanctum monasterium ; ei enim hanc aruram donaui pro quiete animae meae et pro remissione pecatorum, ut omnes pro tempore antistites et oeconomi et rerum administratores ipsius sancti monasterii et in primis qui nunc ei praeest et administrat deo gratus pater apa Besas, prudentissimus presbyter et coenobiarcha, iure dominico secundum omne ex legibus spectans proprietatis ius possessores fiant ipsius uitiferae arurae ut supra demonstraui, et totum eius reditum annualiter percipiant inde a fructibus et ratione cum Deo futurae . . . . . (indictionis) et ipsius et subsequentis temporis per omnia et in perpetuum, et in eius administratione prout uelint sanctae meae oblationis consilio proficiant : neue in omne tempus liceto hanc aruram unquam alienare uel aliis transmittere, sed incommutabilis et inalienabilis sit, sanctae meae oblationi inseruiens, cum ita mihi recte et iuste uisum sit.
 
 
Greek text  ( Duke Data Bank of Documentary Papyri ).
  
 
— — — βούλομαι οὖ\ν/ καὶ κελεύω τὸ εὐαγὲς | καὶ πάνσεπτον μοναστήριον τὸ καλούμενον Ἄπα Ἱερημίου | τοῦ ἐν ὁσίοις τῇ μ̣ν̣ή̣μῃ, μετὰ τὴ̣ν ἐμὴν ὡσαύτως τελευτήν, | ἐπ᾽ αὐθεντείας πάσης καὶ ἐξου̣σίας παραλαβεῖν εὐθέως | μίαν καθ[α]ρὰν ἀμπελοφορίμου γῆς ἄρουραν ἐκ πλήρους | ἀπὸ ἑ̣ξήκοντα τεσσάρων ἁμμάτων, μεμετρημένην | τῷ δ̣ημο̣σίῳ σχο̣ι̣ν̣[ί]ῳ̣, [ἀτ]ε̣λ̣[οῦ]ς κ̣α̣ὶ̣ ἀ̣ν̣υ̣π̣ο̣τ̣ε̣λ̣ο̣ῦ̣ς γ̣ῆ̣ς, ἀ̣ποκρινο̣μ̣έ̣νη̣ν | ἐκ τ̣ῶν ὅλων περιελθόντων εἰς ἐμὲ ἀμπελικῶν χωρίων | ἀπὸ δια[δο]χ̣ῆ̣ς̣ καὶ κληρονομίας τοῦ ἐμοῦ πατρὸς καὶ ἐν μακαρίοις | τῇ μνήμ[ῃ Ε]ὐ̣πρεπείου ἀρχ(ι)ιάτρο(υ), διακειμένων ἐπὶ κώμης | Ἰβιῶνος Ἐσεμβύθεως τοῦ Ἑρμουπολίτου νομοῦ, ὑπὸ τὴν παραφυλακὴν | ὄντων τῆς αὐτῆς, ἐξ ἀπηλιώτου ταύτης, κατὰ τὰς ἀγρογειτνίας, | ἀφ᾽ οὗ βούλεται τόπου καὶ ἀκρογώνου τῶν αὐτῶν ἀμπελώνων | ἐκ τετραέντου κυκλόθεν, μετὰ παντὸς τοῦ ἐπιβάλλοντος | τῇ προ̣σ̣ημανθείσῃ μιᾷ ἀμπέλου ἀρουρης γῆς φορίμου | ἔκ τε ὑδρευμάτων καὶ μονῶν καὶ χρηστηρίων πάντων | καὶ ἐπαυλέων καὶ ἀχυροβολώνων καὶ κυκλευτηρίων | κ̣α̣ὶ̣ [ξυλ]ί̣νω\ν/ ὀργ̣ά̣νων ἐξ̣ηρτισμένων   καὶ   πάσης   τῆς   τούτων | κ̣αθ[ό]λου   πε[ρι]οχῆς,   μὴ προϋποκειμένην οἵῳ δ̣ήποτε π[ρά]γματι | ἢ̣   βάρει   ἢ̣   [σκήψ]ει   μήτε   οἵᾳ   δήποτε   ἀφορμῇ,   ἀλλὰ καθαρὰν διόλου | α̣ἰ̣ώνιον̣ [ἄ]πτωτον ὑπα̣ρχθῆν̣αι ταύτην ἐν πάσῃ βεβαιώσει | καὶ καθαροποιήσει τῷ προειρημένῳ μοναστηρίῳ, εἰς μνημόσυνον | αἰώνιον καὶ πρεσβεῖον, ὑπὲρ ἱλασμοῦ ψυχῆς μου καὶ ἁγίας | προσφορᾶς, πρὸς Θεὸν ἀπερχομένου. ταύτην γὰρ τὴν προειρημέ(νην) | μίαν ἄρουραν ἀμπελόφυτον προσπορίζομαι κατὰ χάριν ἀναφαίρετον | καὶ δωρεὰν νόμιμον ἔγγραφον τῷ προλεχθέντι εὐαγεῖ μοναστηρίῳ, | ἰάσεώς μου ψυχῆς χάριν, ἐπέχουσαν ταύτην δύναμιν ἀμετάθετο\ν/ | σκοπόν τε καὶ ἀμετανόητον, καιθ’᾽ οἷον δήποτε τρόπον καὶ λόγον | καὶ χρόνον καὶ τ̣ό̣πον, ἀλλὰ ἱκανῶς κρατοῦσαν βεβαίου   τρόπου | παντὸς   καὶ   τοῦ   inter   vivos   κα\τὰ/   τὸν   νόμον, ὥστε μὴ παντοίας | πώπο[τε ἀ]ν[α]τροπῆς τυχεῖν, ἐπὶ πάσης ἀρχῆς καὶ ἐξουσίας καὶ | θρόνου κ̣[αὶ κ]υριότητος ὑφ᾽ ἡλίῳ, καθ᾽ ὅτι ἐπ᾽ ἀγαθῇ καὶ εἰλικρινεῖ | προαιρέσε̣ι ταύτην ἐχαρισάμην καὶ ἐδωρησάμην τῷ προειρημέ(νῳ) | εὐαγεῖ μον(αστηρίῳ) ὑπὲρ ἁγίας μου προσφορᾶς αἰωνίου. καὶ ὁρίζω τὸ ταύτης | τέλος ἀεί ποτε βασιλικὸν ἐνέλκεσθαι καὶ ἐπισύρεσθ̣α̣ι̣ | καὶ ἐπαναστρέφεσθαι τῇ ἐμῇ πάσῃ περιουσίᾳ, ἐπανειλημμ̣[έ(νον)] | εἶναι διηνεκῶς τῷ παντὶ ἐποφειλομένῳ δίδοσθαι ὑπὲρ ἐμοῦ | παρὰ τῶν ἐμῶν υἱῶν καὶ κληρονόμων δημοσίῳ τελέσματι, | κανονικῷ τε καὶ προσκαίρῳ, ἔν τε σίτῳ ἐμβολῆς καὶ χρυσικῷ | καὶ ναύλῳ καὶ παντοίοις βάρεσι, ἀποκρινομένων αἰωνίως | ὑπὲρ αὐτῆς τῷ δημοσίῳ λόγῳ καὶ τὸ ἱκανὸν ποιούντων | τούτῳ ὑπὲρ ταύτης διηνεκῶς, καὶ τοῦ εἰς τοῦτο ἀταράχου | καὶ ἀστασιάστου καὶ ἀνϋπομνήστου καὶ ἀζημίου καὶ ἀνεπισπάστο[υ] | καὶ ἀνεν[οχλ]ήτου φυλατ’τομένου πάντοτε τῷ εὐαγεῖ μοναστηρίῳ, | ἀνθ᾽’ ὅτου ταύτην αὐτῷ ἐδωρησάμην ὑπὲρ ἀναπαύσεως ψυχῆς μο(υ) | καὶ ἀφέσεως πλημμελημάτων, ἐφ᾽ ᾧ τοὺς κατὰ καιρὸν ἠγουμένο(υ)ς τε | καὶ οἰκονόμους καὶ διοικητὰς πραγμάτων τοῦ αὐτοῦ ἁγίου μον(αστηρίου), ἔπειτα δὲ | καὶ τὸν νῦν [δ]ιοικοῦντα προεστῶτα καὶ θεοφιλῆ πατέρα Ἄπα Βησᾶ[ν] | τὸν εὐλαβ(έσ)τ(ατον) πρεβύτερον καὶ κοινοβιάρχην, δεσποτικῷ δικαίῳ | κατὰ πᾶν ἐκ νόμων ἁρμόττον προπριαιταρίας δίκαιον | ἐγκρατεῖς γένεσθαι τῆς αὐτῆς μιᾶς ἀμπέλου, ὡς προεσημηνάμην, | καὶ τὴν παντοίαν ταύτης πρόσοδον κομίσασθαι καθ᾽ ἔτος ἀπὸ καρπ[ῶν] | καὶ κανόνος τῆς σὺν Θεῷ μελλούσης vac. ? | καὶ αὐτῆς καὶ τοῦ ἑξῆς χρόνου διὰ παντὸς εἰς τὸ παντελές, καὶ τὴν | ταύτης διοίκησιν καθάπερ βούλωνται ἀναθέσθαι εἰς τὴν ἁγίαν μ̣ο̣(υ) | προσφοράν· μέντοι γε αὐτοὺς μὴ δύνασθαι ταύτην πώποτε | ἐκποιῆσαι ἢ ἑτέρῳ μεταλλάξαι ἐπὶ τὸν παντελῆ χρόνον, ἀλλ᾽ | αὐτὴν ἐπίμονον εἶναι καὶ παραμόνιμον, ἐξυπηρετοῦσαν | τῇ ἁγίᾳ μου προσφορᾷ, διὰ τὸ ἐμοὶ οὕτως ὀρθῶς καὶ δικαίως | δεδόχθαι.
 

 
►  Bibliography
 
 
Wenger, ZSS, 32, 1911, pp. 325 ss. ; Lewald, ZSS, 33, 1912, pp. 627 ss. ; Maspero, Catalogue général des antiquités égyptiennes du Musée du Caire : Papyrus grecs d'époque byzantine, II, Cairo, 1913, n. 67151 and 67152 ; Heisenberg & Wenger, Byzantinische Papyri in der Königlichen Hof- und Staatsbibliothek zu München, Leipzig-Berlin, 1914, pp. 100 ss. ; Preisigke, Sammelbuch griechischer Urkunden aus Ägypten, Strasbourg, 1915, p. 481 ; Bell, Greek papyri in the British Museum : Catalogue, with texts, V, London, 1917, pp. 84, 180 and 279 ; Kreller, Erbrechtliche Untersuchungen auf Grund der graeco-aegyptischen Papyrusurkunden, Leipzig-Berlin, 1919, pp. 212 ss. ; Taubenschlag, St. Bonfante, I, Milano, 1930, pp. 426 ss. ; Arangio-Ruiz, FIRA III, Firenze, 1943, pp. 193-198, n. 66 ; Monks, Speculum, 28, 1953, pp. 349-362 ; Wenger, Die Quellen des römischen Rechts, Wien, 1953, pp. 136, 753, 770, 803, 829 and 827 ; Bataille, Les papyrus, Paris, 1955, Pl. X ; Studi in onore di Aristide Calderini e Roberto Paribeni, Milano, 1956, p. 419 ; Rees, Papyri from Hermopolis : And other documents of the Byzantine period, London, 1964, pp. 47 and 55 ; Hazard & Wagner, Legal thought in the United States of America under contemporary pressures, Brussel, 1970, pp. 46-47 and 52 ; Akten des XIII. Internationalen Papyrologenkongress (Marbourg-sur-Lahn, 1971), München, 1974, p. 233 ; Kaser, Das Römische Privatrecht, II, München, 1975, pp. 158, 224, 482 and 496 ; Actes du XVe Congrès international de papyrologie (Bruxelles-Louvain, 1977), Bruxelles, 1978, p. 46 ; Lloid-Jones in Keydell, Kyklos, Berlin, 1978, p. 91 ; Oleson, Greek and Roman Mechanical Water-Lifting Devices : The History of a Technology, Toronto, 1984, p. 144 ; Studi in onore di Arnaldo Biscardi, V, Milano, 1984, pp. 163, 165 and 172 ; Amelotti & Migliardi, Legum Iustiniani Imperatoris Vocabularium, Milano, 1985, pp. 13 and 67 ; Bagnall, Studies in Roman Law in Memory of A. Arthur Schiller, Leiden, 1986, pp. 2-3 ; Gascou & MacCoull, Travaux et mémoires, 10, 1987, p. 109 ; Pintaudi & Sijpesteijn, Tavolette lignee e cerate da varie collezioni, Firenze, 1989, p. 145 ; Beaucamp in Simon, Eherecht und Familiengut in Antike und Mittelalter, München, 1992, pp. 62-63 and 73 ; Beaucamp, Le statut de la femme à Byzance (4e-7e siècle), II, Paris, 1992, pp. 174 and 178 ; Décobert, Itinéraires d'Égypte : Mélanges offerts au père Maurice Martin S.J., Cairo, 1992, p. 114 ; Jones, Martindale & Moris, The Prosopography of the later Roman Empire, III, Cambridge, 1992, p. 311 ; Pestman & Rupprecht, Berichtigungsliste der griechischen Papyrusurkunden aus Aegypten, VIII, Leiden, 1992, p. 73 / IX, p. 44 / XII, p. 46 ; Simon, Eherecht und Familiengut in Antike und Mittelalter, München, 1992, p. 63 ; BIFAO, 93, 1993, p. 228 ; Kuehn, ZPE, 97, 1993, pp. 103-104 ; Amelotti & Zingale, Legum Justiniani Imperatoris Vocabularium, Subsidia, IV, Torino, 1994, p. 184 ; Wipszycka, JJP, 24, 1994, p. 39 ; Krause, Witwen und Waisen im Römischen Reich, III, Stuttgart, 1995, pp. 88 and 104 ; van der Eijk & Horstmanshoff, Ancient medicine in its socio-cultural context : Papers read at the congress held at Leiden University, 13-15 April 1992, I, Amsterdam, 1995, p. 164 ; L'Argenterie romaine de l'Antiquité tardive, Turnhout, 1997, p. 371 ; Balard, Eupsychia : Mélanges offerts à Hélène Ahrweiler, I, Paris, 1998, pp. 100-101 ; Beaucamp & Dagron, La transmission du patrimoine : Byzance et l'aire méditerranéenne, Paris, 1998, p. 23 ; Burgmann, Fontes minores, X, Frankfurt am Main, 1998, pp. 44 and 46-47 ; Fournet, Hellénisme dans l'Égypte du VIe siècle : La bibliothèque et l’œuvre de Dioscore d’Aphrodité, Cairo, 1999, pp. 257 and 321 ; Beaucamp, Revue des études byzantines, 59, 2001, p. 169 ; Beaucamp, Subseciva Groningana, 7, 2001, pp. 1-13 ; Palme, Wiener Papyri als Festgabe zum 60. Geburtstag von Hermann Harrauer (P. Harrauer), Wien, 2001, p. 139 ; Torallas Tovar, Aquila Legionis, 1, 2001, p. 132 ; Eldamaty & Trad, Egyptian Museum Collections around the World : Studies for the Centennial of the Egyptian Museum, Cairo, 2002, pp. 404-405 ; Melaerts & Mooren, Le rôle et le statut de la femme en Égypte hellénistique, romaine et byzantine, Leuven, 2002, p. 204 ; MacDonald, Twomey & Reinink, Learned antiquity : Scholarship and society in the Near East, the Greco-Roman world, and the early medieval West, Leuven, 2003, pp. 117 and 136 ; Nutton, Ancient Medicine, London-New York, 2004, p. 417 ; Papathomas, Fünfunddreissig griechische Papyrusbriefe aus der Spätantike, München-Leipzig, 2006, pp. 4, 89 and 208 ; ZPE, 156, 2006, p. 225 ; Arjava & Fiema, The Petra papyri, III, Amman, 2007, pp. 1 and 3 ; Bagnall, Egypt in the Byzantine world, 300-700, Cambridge, 2007, pp. 274-275 ; Banaji, Agrarian change in late antiquity : Gold, labour, and aristocratic dominance, Oxford, 2007, p. 125 ; Delattre, Papyrus coptes et grecs du monastère d'apa Apollô de Baouît conservés aux Musées royaux d'Art et d'Histoire de Bruxelles, Bruxelles, 2007, p. 290 ; Gascou, Fiscalité et société en égypte byzantine, Paris, 2008, pp. 120, 253 and 285 ; Holman, Wealth and poverty in early church and society, Grand Rapids, 2008, pp. 94 and 97-99.
 
 
►  Source : Papyrus from Antinoopolis ( P. Cair. Masp. II, 67151, ll. 101-160 ).