PRAEIUDICIA DE MATRIMONIO MILITIBUS INTERDICTO
     
Judgments concerning soldiers' unions
  
( AD 2nd century )
 
 
( V. Arangio-Ruiz, Fontes iuris Romani antejustiniani, III, Firenze, 1943, pp. 48-54, n. 19 ).
  
 
a) de dotibus depositi nomine dissimulatis ( BGU I, 114, 1, ll. 5-13 ).
  
 
Latin translation
(Anno) XX diui Traiani, mense Tybi XX. Cum Lucia Macrina per Phanium oratorem dixisset depositam pecuniam se petere de hereditate Antonii Germani militis iam defuncti, Lupus dixit : ‘ Huiusmodi deposita dotes esse intellegimus. Ex talibus causis iudicem non do : non licet enim militi uxorem ducere. Nam si dotem petis et iudicem do, persuasum mihi esse uidebitur iustum esse matrimonium ’.
Greek text (DDBDP)
(ἔτους) κ Θε̣οῦ Τραιανοῦ Τῦβι δεκάτῃ. | Λουκ̣ίας Μακρίνας διὰ Φανε̣ί̣ου ῥ[ήτ]ορος εἰπούσης | ἀπαιτεῖν παρακαταθήκην ἐξ ὑπαρχόντων | Ἀντωνίου Γερμανοῦ στρατιώτου τετελευτηκό-|τος Λοῦπος εἶπεν· νοοῦμεν ὅτι αἱ παρακα-|ταθῆκαι προῖκές εἰσιν. ἐκ τῶν τοιούτων αἰτιῶν | κριτὴν οὐ δίδωμι. οὐ γὰρ ἔξεστιν στρατιώτην | γαμεῖν. εἰ δὲ προῖκα ἀπαιτεῖς, κριτὴν διδο̣ὺ̣[ς] | δόξω πεπεῖσθαι νόμιμον εἶναι τὸν γάμον.
 
 
b) de liberis heredibus institutis ( BGU I, 114, 4, ll. 1-15 ).
  
 
Latin translation
Anno XVIII Traiani, mense Payni X. Cum Chrotis per Philoxenum patronum dixisset se Alexandrinam ciuem nupsisse Isidoro Alexandrino ciui, postea cum ipse in cohorte militaret ex eo peperisse filium Theodorum, cuius nomine sisteret petens ut, quamquam neglectum est professionem eius nati facere, tamen eius uiri filius esse (indicaretur, et hoc) ex testamento quod ille fecit patefieri, heredem enim bonorum suorum iuuenem reliquit, recitato testamento Iulii Martialis militis cohortis primae Thebaeorum, Lupus cum assessoribus locutus dixit : ‘ Non poterat quidem Martialis dum militabat legitimum filium habere, heredem autem eum iure scripsit ’.
Greek text (DDBDP)
(ἔτους) ιη Τραϊανοῦ Παῦνι ι. | Χρώτιδος διὰ Φιλοξένου ῥήτορος εἰπούσης | ἀστὴν ἑαυτὴν οὖσαν συνεληλυθέναι Ἰσιδώ-|ρῳ ἀστῷ, μετ[ὰ τ]αῦτα δὲ στρατευσαμένου ἐκείνου | εἰς χώρτην ἐσχηκέναι ἐξ αὐτοῦ υἱὸν Θεόδω-|ρον περὶ οὗ ἐντυγχάνει ἀξιοῦσα εἰ ἠμε-|λήθη ἀπαρχὴν αὐ[τ]οῦ ἀποτεθῆναι, ὅτι δ̣ὲ̣ υἱός | ἐστιν ἐκείν[ο]υ̣ ἐκ διαθήκης ἣν ἔγραψε φανε-|ρὸν ε[ἶ]ναι, κληρονόμον γὰρ αὐτὸν τῶν ἰδίων ἀπολε-|λοιπέναι, ἀναγνωσθείσης διαθήκης Ἰουλίου | Μαρτιαλίου στρατιώτου σπείρης πρώτης Θη-|βαίων, vac. Λοῦπος λαλήσας μετὰ τῶν | φίλων εἶπεν· οὐκ ἐδύνατο Μαρτιά[λιος] | στρατευόμενος νόμιμον υἱὸν ἔχειν, | κληρονόμον δὲ αὐτὸν ἔγραψεν νομί[μως].
 
 
c) de ciuitate Alexandrina militantis patris ad pueros non pertinente ( BGU I, 114, 4, ll. 16-22 and 5, ll. 1-26 ).
  
 
Latin translation
Anno V domini Antonini, intercalarium dierum V. Cum in ius uenissent Octauius Valens et Cassia Secunda, quorum causa pridie diffisa erat, Eudaemon cum assessores consuluisset dixit : ‘ Hesterno quidem die, commentariis egregii uiri Heliodori recitatis, euidens uisa est causa diffissionis, id est ut de re eorum quibus interdictum est (uxorem ducere) iudicaretur praesente huius pueri matre : hodie uero, res ad hoc pertinentes aggrediens, quod hesterna die suspicatus sum confirmo. Filius ex eo generatus, qui siue in legione siue in cohorte siue in ala stipendia facit, iustus filius esse nequit : cum autem iustus non sit, ex Alexandrino patre Alexandrinus ciuis esse non potest. Et ideo hic puer, qui a Valente generatus est dum in cohorte militabat, spurius eius est, nec ad Alexandrinam ciuitatem peruenire potuit ’. Et adiecit : ‘ Heri dicebas alios filios te habuisse : cuiusne aetatis sunt, aut quando nati ? ’ Octauius Valens respondit : ‘ Alter modo, alter maior natu est ’. Eudaemon dixit : ‘ Natusne est maior natu tibi militanti ? ’ Valens respondit : ‘ In cohorte, et ita iste minor natu ’. Eudaemon dixit : ‘ Compertum habes eos quoque eiusdem condicionis esse cuius hic est. Quaedam sunt, quae mutari non possunt ’. Valens dixit : ‘ Tamen si forte afuerim, ipse mihi permittas per procuratorem ius meum seruare. Quid peccauerunt pueri ? ’, Eudaemon dixit : ‘ Benigne quidem feci multis uerbis dicens quae paucissimis expedire poteram : cum autem impossibilia susceperis, neque hic neque ceteri filii tui Alexandrini ciues sunt ’.
Greek text (DDBDP)
(ἔτους) ε Ἀντωνείνου τοῦ κυρίου ἐπαγομένων γ. | προσελθόντων Ὀκταουίου Οὐάλεντος καὶ Κα-|σίας Σεκούνδης πρὸ μιᾶς ὑπερτεθέντω[ν], | Εὐδα[ί]μων βουλευσάμενος σὺν τοῖς παρο[ῦ]σι | εἶπεν· καὶ ἐχθὲς εὐθὺς τῶν ὑπομνη[μ]ά-|των τοῦ κρατίστου Ἡλιοδώρου ἀναγνω[σθ]έν-|των καὶ τῆς αἰτίας δι᾽ ἣν ὑπερέθετ[ο] δή[λ]ης || γενομένης ἰδεῖν περὶ ἀπηγορευ[μέν]ω̣ν̣ πράγματος | ἐντυχοῦσαν τὴν μητέρα τὴν τοῦ [παι]δ̣ὸ̣ς̣ τούτου, | καὶ σήμερον ἐντυχὼν τοῖς εἰς τοῦτο δ̣[ι]αφέρουσιν πρά-|γμασιν βεβαιῶ ὃ ἐχθὲς ὑπελάμ[βα]νον. ἐξερχομέ-|νου εἴτε ἐν τάξει εἴτε ἐν σπείρᾳ εἴτε [ἐ]ν εἴλῃ ὁ γεννη-|θεὶς οὐ δύναται εἶναι νόμιμος υἱὸς. [[μη]] μὴ ὢν δὲ | νόμιμος υἱὸς τοῦ πατρὸς ὄντος Ἀλεξανδρέως Ἀλε-|ξανδρεὺς οὐ δύναται εἶναι. ὁ παῖς [ο]ὗτος γεγέννη-|ται τῷ Οὐάλεντι στρατευομένῳ ἐ[ν] σπείρᾳ· ὀθνεῖος | αὐτοῦ ἐστιν· εἰσαχθῆναι εἰς τὴν πολιτείαν τὴν Ἀλεξαν-|δρέων οὐ δύναται. καὶ προσέθηκεν· ἐχθὲς ἔφης | ἄλλους ἐσχηκέναι παῖδας· ποίας ἡ[λ]ικίας εἰσίν, πότε | ἐγεννήθησαν; Ὀκταούιος Οὐάλης ἀπεκρίνατο [[.]] | ὁ εἷς νῦν, ὁ εἷς δὲ προγενέστερός ἐστ[ιν.] Εὐδαίμων | εἶπεν· ὁ προγενέστερος ποῦ σοι σ[τρα]τ[ε]υομ[έ]νῳ | ἐγένετο; Οὐάλης ἀπεκρίνατο ἐ[ν] χώρτῃ καὶ οὗ-|τος ὁ μικρότερος. Εὐδαίμων εἶπεν· ἴσθι | καὶ ἐκείνους τῆς αὐτῆς τάξεως τούτῳ ὄντας. | Ἔνια ἀπαράβατά ἐστιν. Οὐάλη[ς] εἶπεν· ἄρτι, ἐὰν γένηταί με ἀποδημεῖν, σὺ αὐτός μ[οι] ὑπογράψεις | δι᾽ ἐπιτρόπου ἀπολαβεῖν με τὰ δίκ[αι]α. τί ἠδίκησαν | οἱ παῖδες; Εὐδαίμων ε[ἶ]πεν· [εὔ]η̣θες π[ε]π̣οίηκα | διὰ πολλῶν εἰπὼν ὃ ἐδυνάμη[ν] ..τ̣ευσαι ἐν ἐ-|λαχίστῳ. ἐπειδὴ τοίνυν ἐπιχειρεῖς τοῖς ἀδυνάτοις, | οὔτε οὗτος οὔτε οἱ ἄλλοι υἱ̣ο̣ί̣ σ̣ο̣υ Ἀ[λε]ξανδρέων | πολῖταί εἰ[σι]ν.
 

 
►  Bibliography
 
 
Botti, Rivista egiziana, 6, 1894, pp. 529 ss. ; Scialoja, BIDR, 8, 1895, pp. 155-168 = Scr. giur. 1, pp. 35 ss. ; Wilcken, Aegyptische Urkunden aus den Königlichen Museen zu Berlin, Griechische Urkunden, I, Berlin, 1895, n. 114 ; Meyer, ZSS, 18, 1897, pp. 44 ss. ; Wenger, Zur Lehre von der actio iudicati : eine rechtshistorische Studie, Graz, 1901, pp. 153 ss. ; Botti, Bulletin de la Société archéologique d'Alexandrie, 4, 1902, pp. 108-118 ; Crönert, Stud. z. Paläogr. u. Papyrusk., 4, 1904, p. 107 ; Partsch, Die Schriftformel im römischen Provinzialprozesse, Breslau, 1905, pp. 76 ss. ; Arangio-Ruiz, La successione testamentaria secondo i papiri greco-egizii, Napoli, 1906, p. 249 ; Grenfell & Hunt, APF, 3, 1906, pp. 57 ss. ; Koschaker, Gött. gel. Anz., 1907, pp. 808 ss. ; Krüger, ZSS, 28, 1907, pp. 394 ss. ; Hohmann, Zur Chronologie der Papyrusurkunden (Römische Kaiserzeit), Berlin, 1911, p. 8 ; Mitteis, Grundzüge und Chrestomathie der Papyruskunde, Leipzig-Berlin, 1912, Chrest., n. 372 ; Maroi, BIDR, 28, 1915, p. 111 ; Lacey, The Equestrian Officials of Trajan and Hadrian : Their Careers, Princeton, 1917, p. 13 ; Kreller, Erbrechtliche Untersuchungen auf Grund der Gräko-Ägyptischen Papyrusurkunden, Leipzig, 1919, p. 24 ; Meyer, Juristische Papyri : Erklärung von Urkunden zur Einführung in die juristische Papyruskunde, Berlin, 1920, n. 22 a-b ; CIL XVI (1936), pp. 154 ss. ; Castello, Riv. It. Sc. Giur., 15, 1940, pp. 84 ss. ; Menkman, Tijdschrift, 17, 1940, pp. 311 ss. ; Arangio-Ruiz, FIRA III, Firenze, 1943, pp. 48-54, n. 19 ; Oliver, Hesperia, 21, 1952, pp. 381-399 ; Jahr, Litis contestatio : Streitbezeugung und Prozessbegründung im Legisaktionen- und im Formularverfahren, Köln, 1960, pp. 77, 87 and 201 ; Daris, Documenti per la storia dell'esercito romano in Egitto, Milano, 1964, 3 ; Watson, The Roman soldier, London, 1969, pp. 209-210 ; Kaser, Das Römische Privatrecht, I, München, 1971, p. 317 ; Devijver, Prosopographia militiarum equestrium quae fuerunt ab Augusto ad Gallienum, II, Leuven, 1977, p. 770 ; Peremans & van't Dack, Prosopographia Ptolemaica, I, Leuven, 1977, pp. 95 and 97 ; Schiller, Roman law : mechanisms of development, The Hague-Paris-New York, 1978, p. 267 ; Fuks, Social conflict in ancient Greece, Leiden, 1984, p. 152 ; Janeras, Miscel·lània papirològica Ramón Roca-Puig : En el seu vuitantè aniversari, Barcelona, 1987, p. 69 ; Pestman & Rupprecht, Berichtigungsliste der griechischen Papyrusurkunden aus Aegypten, VIII, Leiden, 1992, p. 226 / IX, p. 171 / XI, p. 137 ; Campbell, The Roman Army, 31 BC-AD 337 : a Sourcebook, London, 1994, 257 ; Krause, Witwen und Waisen im Römischen Reich, II, Stuttgart, 1994, p. 63 ; Friedl, Der Konkubinat im kaiserzeitlichen Rom : Von Augustus bis Septimius Severus, Stuttgart, 1996, p. 230 ; Saddington in Alföldy, Dobson & Eck, Kaiser, Heer und Gesellschaft in der Römischen Kaiserzeit, Stuttgart, 2000, p. 174 ; Phang, The Marriage of Roman Soldiers (13 BC.-AD 235), Leiden-Boston-Köln, 2001, pp. 23-38 and 395-401 ; Simblos, 3, 2001, pp. 177-184 ; Pferdehirt, Die Rolle des Militärs für den sozialen Aufstieg in der römischen Kaiserzeit, Mainz-Bonn, 2002, pp. 204-205 and 207-209 ; Humfress, Orthodoxy and the courts in late antiquity, Oxford, 2007, p. 130 ; Kleiter, Entscheidungskorrekturen mit unbestimmter Wertung durch die klassische römische Jurisprudenz, München, 2010, p. 208.
 
 
►  Source : Papyrus from Alexandria.