LOCATIO CONDUCTIO GREGIS ET ARMENTI
     
Lease of sheep and goats
    
( March 6, AD 306 )
 
 
( V. Arangio-Ruiz, Fontes iuris Romani antejustiniani, III, Firenze, 1943, pp. 462-466, n. 149 ).
  
 
Latin translation
  
 
      Consulatu dominorum nostrorum Constantii et Maximiani Augustorum VI. Valerio Cyrillo beneficiario . . . . . .ri thebarchae et Capitoni qui et Theodorus officiali praefecti Aegypti per praesentem (Cyrillum ?) Aurelius Zacaon Satabutis filius ex matre Thermuthia uico Theadelphia oriundus, cum fideiussore de omnibus rebus locatione comprehensis Aurelio Arione Dioscori filio ex matre Kotyrillute eodem uico oriundo.
      Conducere uolo a uobis quae ad uos communiter aequis partibus pertinent pecora proba adulta immortalia numero LXII, quorum VI lanigera intonsa et reliqua LVI iam tonsa. . . (genere autem) . . . . IX, . . . . XVII, Xoitica VIII, . . . . . VII, mixta III, braca . . . I, . . . . . . XVII, item arietes XIII (quorum) . . . . III, . . . . II, . . . . III, ceteros V mixtos sine lana ; item capras immortales probas LIX, quarum femininas adultas LIII et masculinas adultas VI, item haedos . . omnes feminini sexus, in tempus annorum V inde a mense Phamenoth praesentis XIV et II anni : et pecora quidem in societate futura esse mihi conductori pro dimidia parte uobisque dominis pro reliqua dimidia fructuum qui quotannis exinde percepti erint, dante me quotannis sobolis nomine agnos anniculos probos lanigeros XXVI siue feminini siue masculini sexus praeter fructus supra scriptos : ex caprarum uero sobole dabo primo quidem anno haedos anniculos probos X, inde uero ab altero anno per reliquos quattuor quotannis haedos XVIII, nam suprascripti haedi et ipsi ut adultae caprae conductori computabuntur ; ita ut liceat uobis dominis agnos haedosque a me sobolis nomine quotannis praestitos tollere et quocumque uolueritis agere. Nec licebit mihi intra statutum tempus quolibet modo conductionem deserere, pecorum caprarumque procreatione et pastu et gramine et resina cedri et (quod absit) morte necnon sobolis custodia et cura ad me conductorem spectante : nec in alienis fundis eas stationes quae moris sunt facere licebit, sed in eis dumtaxat qui uestrum dominorum iuris sint commorari, auxilium uobis mihi ferentibus quod ferri consueuit : tempore autem praeterito omnes capras et pecora quasi immortalia adulta proba restituam ita ut iam recepi. Rata est conductio, et stipulatus spopondi.
      (Subscriptio prioris locatoris :) Valerius Cyrillus beneficiarius thebarchae pecora et capras locaui condicionibus conuentis ita ut supra scriptum est.
      (Subscr. alterius loc. :) Aurelius Theodorus qui et Capito officialis praefecti Aegypti locaui ut supra scriptum est.
      Anno XIV et II dominorum nostrorum Constantii et Maximiani Augustorum et Seueri et Maximini nobilissimorum Caesarum, mense Phamenoth X.
 
 
Greek text  ( Duke Data Bank of Documentary Papyri ).
  
 
[ὑπατείας τ]ῶ̣ν̣ κυρίων̣ [ἡμῶν Κωνστα]ν̣τίου καὶ Μ[αξι]μιανοῦ Σεβαστῶν τὸ Ϛ | [Οὐαλερίῳ] Κ̣υρίλλῳ [β(ενε)φ(ικιαρίῳ) .....]ρ̣ου θηβάρ̣[χου] καὶ Καπίτωνι τῷ καὶ Θεοδώρῳ ὀφφ(ικιαλίῳ) ἐπάρχου Αἰγύπτου διὰ τοῦ παρόντος | [Κυρίλλο(?)]υ πα[ρὰ Αὐρηλίο]υ Ζακαῶ[νος] Σαταβοῦτος μητρὸς Θερμουθίου ἀπὸ κώμης Θεαδελφίας μετ᾽ ἐγγύου | [πάντων] τῶν διὰ τ[ῆς μισθώσ]εως ἐνγ[εγρα]μμένων Αὐρηλίου Ἀρείωνος Διοσκόρου μη̣τρὸς Κοτυριλλοῦτος | [ἀπὸ τῆς] α̣ὐτῆς κώ[μης. βούλ]ομαι μισ[θώ]σασθαι παρὰ  σοῦ  τὰ  ὑπάρχοντα  ὑμῖν  κοινῶς  ἐξ  ἴσου  πρόβατα  εὐάρε-|[στα  ἀθά]ν̣ατα  τέλε[ια,  ἀριθμὸν ἑ]ξήκοντα  δύο ,  ἀφ᾽  ὧν  ἔμποκα  ἕξ  ἀπὸ  κουρᾶς  τὰ  λοιπὰ  πεντήκοντα  ἕξ ,  |  [ὧν  θηλυ]κ̣ὰ  μὲν τε[σσαράκοντ]α ἐννέα — Μωτωνήσια δέκα ἑπτά , Ξοϊτικὰ ὀκτώ , Λ ̣π̣εινα ἑπτά ,σύμμι[κτα χω]ρὶς βρακάτ[ων τὰ λο]ι̣πὰ δέκα ἑπτά —, κριοὺς ὁμοίως τοὺς λοιποὺς δέκα τ̣ρ̣ῖ̣ς̣ — [ὧ]ν Μωτωνησίους | [τρεῖς, Ξοϊ]τικοὺς δ[ύο , .....ο]υς τρεῖς , τοὺς δὲ λοιποὺς πέντε , συμμίκτους χω[ρὶς βρα]κάτων —, καὶ αἶγας | [ἀθαν]άτους εὐαρέ[στους πε]ντήκοντα ἐννέα , ἀφ᾽ ὧν θηλείας τελείας πεν[τήκον]τα τρεῖ[ς] , ἀρρεν[ι]αρρ̣ην[ικὰς [ἕ]ξς , ἐρύφ[ια πέντε] θηλυκὰ πάντα, ἐπὶ χρόνον ἔτη πέντε ἀπὸ τοῦ [νῦν μη]νὸς Φαμενὼθ | [τοῦ ἐν]εστῶτος ι[δ καὶ β (ἔτους)], τὰ μὲν πρόβατα ἐπὶ κοινωνίᾳ ἐμοὶ μὲν τῷ μεμ̣ισθωμ̣έ̣ν̣ῳ ἡμί-|[σει μέρει ὑ]μῖν δὲ τοῖς κ[τήτορσι]ν τῷ λοιπῷ ἡμίσι μέρι τῶν κατ᾽ ἔτος ἐκβησομένων ἐξ [αὐ]τ̣ῶ̣ν̣ | [λημμάτων], δίδοντο[ς ἐμοῦ ὑπ]ὲρ ἐπιγονῆς κατ᾽ ἔτος ἀρνία ἐνιαύσια εὐάρεστα θηλυκά τε καὶ [ἀρρηνικ]ὰ | [εἴκοσ]ι̣ ἓξ ἔμποκ[α ἐπὶ λή]μμασιν τοῖς προκιμένοις· δώσω δὲ ὡσαύτως κατ᾽ ἔτ[ος] π̣ρὸς μ̣ὲν̣ | τὸν πρῶτον ἐνιαυτὸν ὑπὲρ ἐπιγονῆ̣ς̣ τῶν αἰγῶν ἐρύφια ἐνιαύσια εὐάρεστα δέκα , ἀπὸ δὲ τοῦ | ἑξῆς δευτέρου̣ ἐνιαυτοῦ ἐπὶ τὰ λοιπ̣ὰ ἔτη τέσσ[α]ρα , διὰ τὸ τὰ προκίμενα ἐρύφια [πέν]τε καὶ αὐτὰ | τέλεια λογείζε[σθ]αι ἐ̣π̣ὶ τῷ μεμισθωμένῳ, ὁμοίως κατ᾽ ἔτος ἐρύφια δέκα ὀκτώ , ἐφ᾽ ᾡ[τ]ε̣ ὑμᾶς | τοὺς κτήτορ[ας] τὰ διδόμενα ὑπ᾽ ἐμοῦ τοῦ μεμισθωμένου κατ᾽ ἔτος  ὑπὲρ  ἐπιγονῆ[ς]  ἀρνία | καὶ  ἐρύφια  β[ασ]τάζειν  καὶ  ἀποφέριν ὅπου δ᾽ ἂν βούλεσθαι καὶ οὐκ ἐξ[έ]σται μοι ἐντὸς τοῦ χρόν[ο]υ ἐλλιπεῖν | τὴν μίσθωσ[ι]ν κατ᾽ οὐδένα τρόπον· τῆς τῶν̣ προβάτων καὶ  αἰγ[ῶ]ν̣  γονῆς  καὶ  νομῶν  [κα]ὶ  γράστεως  |  καὶ  κερδίας  καὶ,  ὃ  [μ]ὴ  εἰοιτο,  θανάτου  καὶ ἐπιμελεί[ας] κ̣αὶ φροντίδος γο[ν]ῆς ὄντων πρὸς ἐ[μὲ] τὸν μεμι-|σθωμένον, [ο]ὐκ οὔσης μοι ἐξουσίας ἐν ἀλλοτρίοις ἐδάφεσι [τ]οὺς συνήθ̣ε̣ις κο[ι]τ̣ασμοὺς | ποεῖσθαι ἢ μό̣ν̣ον ἐν τοῖς διαφέρουσιν ὑμῖν τοῖς κτήτορσιν, λαμβάνοντός μου παρ᾽ ὑμῶν | τὴν συνήθ[η] ὑπηρε[σί]αν, καὶ μετὰ τὸν χρόνον παραδώσω τούς τε αἶγας καὶ πρόβατα | ἀθ̣άνατα, τέλει[α], εὐάρεστα, πάντα καθὼς καὶ καγὼ παρέλαβον.   ἡ   μίσθωσις   κυρία   καὶ   ἐπερω-|τηθεὶς   ὡμολόγησα.   (hand 2)  Οὐαλέριος  Κύριλλος β(ενε)φ(ικιάριος) θηβ(άρχου) μεμίσθωκα τά τε πρόβατα καὶ αἶγας | ἐπ[ὶ] τ̣αῖς συνγεγ̣ραμμένα[ι]ς διαστολες  ὡς  πρόκειται.  (hand 3)  Αὐρήλ(ιος)  Θεόδωρος  ὁ̣  καὶ  Καπίτων  ὀφφ(ικιάλιος)  [ἐ]πάρχου Αἰ[γ]ύπτου | ἐπιμε̣μ̣ίσθωκα ὡς πρόκ(ειται). (hand 1) ιδ καὶ β (ἔτους) τῶν κυρίων ἡμῶν Κωνσταντίου καὶ Μαξιμιανοῦ Σεβαστῶν | καὶ Σεουή[ρ]ου καὶ Μαξιμίνο̣υ̣ [τῶν ἐπιφα]νεστάτων Καισάρων, Φαμενὼθ δεκάτῃ.
 

 
►  Bibliography
 
 
Jouguet, Papyrus de Théadelphie, Paris, 1911, n. 8 ; Viereck, PhW, 33, 1913, p. 452 ; Wessely, WKPh, 1913, p. 820 ; Pringsheim, Der Kauf mit fremdem Geld, Leipzig, 1916, p. 44 ; Meyer, Juristische Papyri : Erklärung von Urkunden zur Einführung in die juristische Papyruskunde, Berlin, 1920, p. 132 ; Schnebel, Die Landwirtschaft im hellenistischen Ägypten, München, 1925, pp. 323 ss. ; RPh, 1927, p. 14 ; Moulton & Milligan, The vocabulary of the Greek Testament illustrated from the papyri and other non-literary sources, London, 1930, pp. 11, 157 and 378 ; Brecht, Perduellio : Eine Studie zu ihrer begrifflichen Abgrenzung im römischen Strafrecht bis zum Ausgang der Republik, München, 1938, pp. 73 and 106-107 ; von Bolla, Untersuchungen zur Tiermiete und Viehpacht im Altertum, München, 1940, pp. 47, 73 and 106 ; Arangio-Ruiz, FIRA III, Firenze, 1943, pp. 462-466, n. 149 ; Pringsheim, The Greek law of sale, Weimar, 1950, p. 332 ; Wenger, Die Quellen des römischen Rechts, Wien, 1953, p. 786 ; MacMullen, Soldier and civilian in the later Roman Empire, Cambridge, 1963, pp. 54 and 108 ; RHD, 41, 1963, p. 561 ; MacMullen, Harvard Studies in Classical Philology, 68, 1964, pp. 305-316 ; Rees, Papyri from Hermopolis and other documents of the Byzantine period, London, 1964, p. 52 ; Bingen, Atti XI Congresso internazionale di papirologia, Milano, 1965, pp. 377 ss. ; Wipszycka, L'industrie textile dans l'Égypte romaine, Wrocław-Warszawa-Kraków, 1965, p. 27 ; San Nicolò & Herrmann, Aegyptisches Vereinswesen zur Zeit der Ptolemäer und Römer, I, München, 1972, p. 192 ; Bingen, Cambier & Nachtergael, Le monde grec : Pensée, littérature, histoire, documents ; hommages à Claire Préaux, Bruxelles, 1975, p. 654 ; Actes du XVe Congrès international de papyrologie (Bruxelles-Louvain, 1977), Bruxelles, 1978, pp. 231-232 and 235 ; Parássoglou, The Archive of Aurelius Sakaon : Papers of an Egyptian Farmer in the last Century of Theadelphia, Bonn, 1978, n. 71 ; Bagnall & Worp, Regnal formulas in Byzantine Egypt, Missoula, 1979, pp. 29-30 ; Hagedorn, ZPE, 40, 1980, p. 84 ; Coles et al., The Rendel Harris papyri of Woodbrooke College, Birmingham, II, Zutphen, 1985, p. 178 ; Pintaudi, Dostálová & Vidman, Papyri Graecae Wessely Pragenses, I, Firenze, 1988, p. 104 ; van 't Dack, Ptolemaica selecta : Études sur l'armée et l'administration lagides, Louvain, 1988, p. 282 ; Jördens, Vertragliche Regelungen von Arbeiten im späten griechischsprachigen Ägypten, Heidelberg, 1990, pp. 240-242 ; Lapin, Early Rabbinic civil law and the social history of Roman Galilee, Atlanta, 1995, p. 196 ; Ott, Die Beneficiarier, Stuttgart, 1995, p. 183 ; Papathomas, Fünfundzwanzig griechische Papyri aus den Sammlungen von Heidelberg, Wien und Kairo (P. Heid. VII), Heidelberg, 1996, p. 181 ; Guarino, Diritto privato romano, 11th ed., Napoli, 1997, p. 393 ; Diethart, ZPE, 123, 1998, p. 171 ; Mitthof, Griechische Texte XVI : Neue Dokumente aus römischen und spätantiken Ägypten zu Verwaltung und Reichsgeschichte, Wien, 2002, p. 119 ; Pestman & Rupprecht, Berichtigungsliste der griechischen Papyrusurkunden aus Aegypten, XI, Leiden, 2002, p. 192 ; Caillet & Carrié, Tissus et vêtements dans l'Antiquité tardive (Coll., Lyon, 2003), Turnhout, 2004, p. 74 ; Arzt-Grabner & Kreinecker, Light from the East : Papyrologische Kommentare Zum Neuen Testament (Intern. Sympos., Salzburg, 2009), Wiesbaden, 2010, pp. 55, 60 and 63-64.
 
 
►  Source : Theadelphian papyrus ( P. Sakaon 71 = P. Thead. 8 ).