HEREDITATIS PETITIO AB INTESTATO
     
Inheritance dispute
   
( February 11, AD 135 )
 
 
( C. G. Bruns, Fontes iuris Romani antiqui, I, Tübingen, 1909, pp. 410-413, n. 190 ).
  
 
Latin translation
  
 
     Exemplar :
     Ex delegatione Petronii Mamertini praefecti Aegypti anno XIX. Hadriani Caesaris domini Mecheir XVII. In causa Chenalexae contra Petesuchum et Dionysium. Menander iudex litigantibus dixit : ‘ Distuli praesens negotium, quippe quod generale sit, donec scripsissem egregio praefecto, an etiam Aegyptiorum nepotibus neptibusque data sint bona aviae beneficio domini Hadriani Caesaris. Recitabitur igitur epistola a me scripta egregio praefecto et ea quam ille mihi rescripsit. ’ Quam iussit utramque recitari et commentariis inseri, habentes ad verbum sic : Petronio Mamertino egregio praefecto Menander quondam regius scriba Arsinoiti nomi salutem : Chenalexas Alexandri filia Aegyptia in praeterito conventu litigabat sub Heraclide iudice contra Petesuchum patruum suum et Dionysium consobrinum de aviae bonis quae dixit ad patrem suum de matre eius pervenisse. Iam cum Petesuchiani confirmassent illos ante matrem decessisse anno I Hadriani Caesaris domini, ipsa autem anno XV, idque ipsum probare scriptis promisisset, dilata est sententia in probationem. Nunc delegati ad me contra eosdem petiit ut confugeret ad beneficium dei praesentissimi imperatoris qui etiam Aegyptiis concesserit aviae hereditates, attulitque Gellii Bassi egregii epistrategi decretum, quo iudicavit, etiam filiorum filios participes esse aviae hereditatis ; est autem scriptum in eius decreto post alia sic : “ quaecunque deferebantur rerum filii ad eum de quo agitur ex Eudaemonidis testamento sive quae alia causa sit, ea pertinere ad eius liberos ”. Iam cum quaesitum esset etiam id : avia defuncta intestata ante annum IX imperatoris beneficii, capiatne neptis patris portionem ? scribo tibi, praefecte mi, ut quod videbitur iubeas fieri. Valere te opto, domine praefecte. Anno XIX imperatoris Caesaris Traiani Hadriani Augusti Mecheir XIV. ’
     Ad quam rescriptum est :
     Petronius Mamertinus Menandro quondam regio scribae Polemonis partis salutem : ‘ Si nihil adhuc iudicatum est inter Chenalexam et Petesuchum . . . . patruum et Dionysium consobrinum de aviae eius bonis, oportet te secundum domini epistulam Chenalexae bonorum paternorum portionem, quam pater eius cepisset, si superstes esset, adiudicare. Vale. Anno XIX Mecheir XIV.
     Pronuntiavit : ‘ Thenalexae paternam portionem quam pater eius cepisset si superstes esset, competere videtur secundum ea quae optimus praefectus scripsit. ’
     Asclepiades advocatus : ‘ Reditus nostrae temporum per quae possederunt, adversarii reddant. ’ Petesuchianis dicentibus, se . . .
 
 
Greek text  ( Duke Data Bank of Documentary Papyri ).
  
 
I.
     ἀντίγραφον. |
     ἐξ ἀναπομπῆς Πετρωνίου Μαμ[ερτ]είνου ἐπάρχου Αἰγύπτου. | (ἔτους) ιθ Ἁδριανοῦ Καίσαρος τοῦ κυρίου Μεχεὶρ ιζ ἐπὶ τῶν κατὰ Χεναλεξᾶν πρὸς | Πετεσοῦχον καὶ Διονύσιον. Μένανδρος ὁ κριτὴς τοῖς διαδικαζομένοις | εἶπεν· ὑπερεθέμην τὸ νῦν π[ρᾶγ]μα, ἐπεὶ καθολικὸν ἧν, ἄχρι οὗ γράψω | τῷ κρατίστῳ ἡγεμόνι εἰ̣ [κ]αὶ̣ {α̣ι̣} Αἰγυπτίων υἱωνοῖς καὶ υἱδ[αῖ]ς δέδοται | τὰ μαμμῷα [δι]ὰ τῆς τοῦ κυρίου Ἁδριανοῦ Καίσαρος χάριτος. ἀναγνωσθή-|σεται οὖν ἡ ὑπ᾽ ἐμοῦ τῷ κρατ[ίστῳ] ἡγεμόνι γραφεῖσα ἐπιστολὴ καὶ ἡ | ὑπὸ αὐτοῦ ἀντιγραφεῖσά μοι [.]. [κ]ελεύσας ἀμφοτέρας ἀναγνωσθῆναι | τοῖς τε ὑπομνήμασι ἀναλ[ημ]φθῆναι περιεχούσας κατὰ λέξιν οὕτως· | Πετρωνίῳ Μαμερτείνῳ τ[ῷ κρ]ατίστῳ ἡγεμόνι Μένανδρος γενό-|μενος βασιλικὸς γραμ[ματ]εὺς Ἀρσινοείτου χαίρειν. | Χεναλεξᾶς Ἀλεξάνδρου Αἰγ[υπ]τία τῷ διεληλυθότι διαλογισμῷ | ἐδικάσατο ἐπὶ Ἡρακλείδου κρ[ιτο]ῦ πρὸς Πετεσοῦχον θεῖον ἑαυτῆς | πρὸς πατρὸς καὶ Διονύσιον [ἀνε]ψιὸν περὶ μαμμῴων ὑπαρχόντων, | ὧν   ἔλεγεν   εἰς   τὸν   πατέρα   ἑ[αυ]τῆς   ἀπὸ   τῆς   μητρὸς   αὐτοῦ ἐληλυθέ-|ναι. ἐπεὶ δὲ οἱ περὶ τὸν Πετεσ[ο]ῦχον διεβεβαιώσαντο ἐκεῖνον προ-|τετελευτηκέναι τῆς μητρὸς [τ]ῷ α (ἔτει) Ἁδριανοῦ Καίσαρος τοῦ κυρίου, | αὐτὴ δὲ τῷ ιε (ἔτει), τοῦτο ἀποδεῖξαι διὰ γραμμάτων ὑπέσχετο. ὑπερετέθη | ἡ διάγνωσις εἰς τὴν ἀπόδειξιν, νῦν ἀναπεμφθεῖσα ἐπ᾽ ἐμὲ πρὸς τοὺς | αὐτοὺς ἠξίου προσφυγεῖν τῇ χάριτι τοῦ θεοῦ ἐπιφανεστάτου Αὐτοκράτορος |
II.
     καὶ Αἰγυπτίοις συνκεχωρημένου τὰ μαμμῷα κληρονομεῖν καὶ ἐπήνεγκ[ε] | Γελλίου Βάσσου τοῦ κρατίστου ἐπιστρατήγου ἀπόφασιν κεκρικότος καὶ τοὺς τῶ[ν] | παίδων παῖδας μετουσίαν ἔχειν τῆς τῶν μαμμῴων κληρονομίας, ἐγ[έ]-|γραπτο δὲ διὰ τῆς ἀποφάσεως αὐτοῦ μετ᾽ ἄλλα οὕτως· ὅσα προσήγοντο   πα[τρι]-|κ̣ῶ̣ν̣   περὶ τὸν προκείμενον ἀπὸ τῆς Εὐδαιμονίδος διαθήκης ἢ καθ᾽ ὅν[τινα] | τ[ρ]όπον, ταῦτα μετεῖναι τοῖς ἐκείνου τέκνοις. ζητουμένου οὖν καὶ τού[του εἰ] | τετελευτηκυίας τῆς μάμμης αὐτῆς ἀδιαθέτου πρὸ θ (ἔτους) τῆς τοῦ Αὐτοκ[ράτ(ορος)] | χάριτος λήμψεται ἡ υἱδὴς τὴν τοῦ πατρὸς μοῖραν, γράφω σοι, ἡγεμώ[ν μου], ἵνα τὸ δόξαν κελεύσῃς γενέσθαι. ἐρρῶσθαί σε εὔχομαι, ἡγεμὼν κύ[ριε]. | (ἔτους) ιθ Αὐτοκράτορος Καίσαρος Τραιανοῦ Ἁδριανοῦ Σεβαστοῦ Μεχεὶρ ιδ. |
     πρὸς ἣν ἀντεγράφη·
     Πετρώνιος Μαμερτεῖνος Μενάνδρῳ γενομένῳ βασιλ(ικῷ) γρ(αμματεῖ) Πολέμ[ωνος] | μερίδος χαίρειν. | εἰ μηδὲν ἐκρίθη μέχρι τούτου Χεναλεξᾶτος καὶ Πε[τ]εσούχου δι[.].[.] | πρὸς πατρὸς θείου καὶ Διονυσίου ἀνεψιοῦ περὶ τῶν μαμμῴων α[ὐτῆς] | ὑπαρχόντων, προσήκει σε ἀκολούθως τοῖς τοῦ κυρίου γράμμ[ασιν] | Χεναλεξᾶ τὸν πατρῷον μέρος ὃ περιὼν ἂν ὁ πατὴρ αὐτῆς ἔλαβ[εν] <προσκρίνειν>. | ἔρρωσο. (ἔτους) ιθ Μεχεὶρ ιδ,
     ἀπεφή[ν]ατο· Θεναλεξᾷ τὸ πατρῷον μέρος ὃ περιὼν ἂν ὁ πατὴρ αὐτ[ῆς ἔλαβ(εν)] | [[προσήκειν]] δοκεῖ ἀκολούθως τοῖς ὑπὸ τοῦ κρατίστου ἡγεμόνος γραφ[εῖσι]. |
     Ἀσκληπιάδης ῥήτωρ· τὰς προσόδους ταύτῃ τῶν χρόνων ὧν ἐπ[εκρά]-|τησ̣α̣ν οὗτοι ἀποδότωσαν. τῶν περὶ Πετεσοῦχον λεγόντων ἑαυτο̣[....].
 

 
►  Bibliography
 
 
Mommsen, ZSS, 14, 1893, pp. 1-10 ; Aegyptische Urkunden aus den Königlichen Museen zu Berlin, Griechische Urkunden, I, Berlin, 1895, n. 19 ; Erman & Krebs, Aus den Papyrus der Königlichen Museen, Berlin, 1899, pp. 132-133 ; Wenger, Rechtshistorische Papyrusstudien, Graz, 1902, pp. 146 and 161 ; Mommsen, GS, I (1905), p. 460 ; Wenger, Die Stellvertretung im Rechte der Papyri, Leipzig, 1906, p. 56 ; Wilcken, APF, 4, 1908, p. 387 ; Bruns, Fontes iuris Romani antiqui, I, Tübingen, 1909, pp. 410-413, n. 190 ; Ziemann, De epistularum Graecarum formulis sollemnibus quaestiones selectae, Diss., Halle, 1910, p. 269 ; Mitteis, Grundzüge und Chrestomathie der Papyruskunde, Leipzig-Berlin, 1912, Chrest., 85 ; Preisigke, Fachwörter des öffentlichen Verwaltungsdienstes Ägyptens in den griechischen Papyrusurkunden der ptolemäisch-römischen Zeit, Göttingen, 1915, p. 18 ; Lacey, The equestrian officials of Trajan and Hadrian : Their careers, London, 1917, p. 30 ; Kreller, Erbrechtliche Untersuchungen aufgrund der grako-agyptischen Papyrusurkunden, Leipzig, 1919, pp. 162 ss. ; Weiss, Griechisches Privatrecht auf rechtsvergleichender Grundlage, I, Leipzig, 1923, p. 544 ; Moulton & Milligan, The vocabulary of the Greek Testament illustrated from the papyri and other non-literary sources, London, 1930, p. 37 ; Roller, Das formular der paulinischen briefe : Ein beitrag zur lehre vom antike briefe, Stuttgart, 1933, pp. 410 and 423 ; Girard, Textes de droit romain, 6th ed., Paris, 1937, pp. 902 ss. ; Archives d'histoire du droit oriental, 3, 1948, p. 300 ; Stein, Die Präfekten von Ägypten in der römischen Kaiserzeit, Bern, 1950, p. 69 ; Wenger, Die Quellen des römischen Rechts, Wien, 1953, pp. 465 and 827-828 ; Chalon, L'Édit de Tiberius Julius Alexander : Étude historique et exégétique, Olten-Lausanne, 1964, p. 196 ; Katzoff, BASP, 5, 1968, p. 66 ; Katzoff, Proceedings of the XII International Congress of Papyrology, Toronto, 1970, pp. 239-242 ; Bultmann, The Gospel of John : A commentary, Westminster, 1971, p. 57 ; Van't Dack, ANRW, II, 1, 1974, p. 874 ; Lambertini, I caratteri della novella 118 di Giustiniano, Milano, 1977, p. 97 ; Schiller, Roman law : mechanisms of development, The Hague-Paris-New York, 1978, p. 266 ; Anagnostou-Canas, RHD, 62, 1984, pp. 354 and 358 ; Anagnostou-Canas, Juge et sentence dans l'Égypte romaine, Paris, 1991, pp. 83, 193 and 227 ; Pestman & Rupprecht, Berichtigungsliste der griechischen Papyrusurkunden aus Aegypten, VIII, Leiden, 1992, p. 18 ; Hanson & Sijpesteijn, ZPE, 103, 1994, p. 46 ; Krause, Witwen und Waisen im Römischen Reich, III, Stuttgart, 1995, p. 69 ; Montevecchi & Daris, Scripta selecta, Milano, 1998, pp. 79 and 324 ; Rochette, RIDA, 47, 2000, p. 455 ; Kruse, Der königliche Schreiber und die Gauverwaltung : Untersuchungen zur Verwaltungsgeschichte Ägyptens in der Zeit von Augustus bis Philippus Arabs (30 v. Chr-245 n. Chr.), München-Leipzig, 2002, pp. 64, 161 and 227 ; Anagnostou-Canas, Droit et Cultures, 47, 2004, pp. 52-53 ; Maehler, Urkunden aus Hermupolis, München-Leipzig, 2005 ; Anagnostou-Canas, XIVth Symposium of the Society for Greek and Hellenistic Legal History (Rauischholzhausen, 2003), Wien, 2006, pp. 323-340 ; Haensch in Haensch & Heinrichs, Herrschen und Verwalten : Der Alltag der römischen Administration in der Hohen Kaiserzeit, Köln-Weimar-Wien, 2007, p. 214.
 
 
►  Source : Arsinoite papyrus ( BGU I, 19 = M. Chr. 85 ).