DONATIO ODOVACRIS ITALIAE REGIS
   
Odoacer's donation to Pierius
  
( March, AD 489 )
 

 
P. Ital. I, 10-11 = ChLa XX, 703 = P. Marini 82-83 ( Duke Data Bank of Documentary Papyri ).
  

 
[ 13 lines missing ]
Pag. 1
[ - ca. 75 - ]ano     princip[a]li[bus,     act]ores     Pieri     v(iri)     i(llustris)     dd:     ḍ(ominus)     [n(oster)], p̣ṛạẹ[cell]enṭ[iss]imus   rex   Odovac̣ar,   ụ[.....]   |   [ - ca. 10 - ]ụm,   p̣[at]ṛ[o]ṇụm nostrum Pierum, v(irum) [i(llustrem)], c̣onferre dig[n]ạtus ẹṣ[t] f̣[u]ndum Aemilianuṃ, presta[n]teṃ solidọs numero  decem  et  ocṭo, nec [n]ọn et partem fundi Buḍ[i]ị, quae | [remansit], [pr]ẹṣ[ta]ntem solidos quindecim et siliquas decem et octo, adque p̣artem fundi Potaxiae, quae prestat per Ianuarium et Oc̣teṣịbium solidos septem, | [ex corpore] massae Pyramitanae, in provincia Sicilia Syracusano territorio constitutos, de qua re paginam donationis regiae prae manibus gerimus. quaesumus | [laudabilit]ạṭem vestram, utị eạdem a conpetenti officio suscipi iubeatis, legi et actis indi. deinde, quonịam v(ir) i(llustris) adque magnificus, magister officiorum et consiliarius d(omini) n(ostri) | [regis, Androma]chus, ex ac civitate Romae profectus est, qui iussi regio in ipsa largitatem suscribsit, ad Marcianum v(irum) c(larissimum), notarium regni eius, qui ipsam donationem scribsit, | [pergere .... u]na nobiscum iubeatis adque praesentes principales viros et exceptorem, ut, dum eius nobilitati ipsa pagina donationis hostensa fuerit adque relectam, | [si a sua [nobi]litatem scribtam agnoscit, vel in eadem iussu regio Andromachus suscribserit, aut si iussum sit gestis adlegari, his actis aedicere non gravetur. Aurelius | [Virinus magistrat]uṣ d(ixit): sụscipiatur pagina regiae largitatis summa cum beneratione, quae offertetur, et a conpetenti recitetur officio. cumque tradita, et recitata est: | [viro] [inlustri] et magnifico fratri Pierio Odovacar rex. ex sexcentis nonaginta solidis, quos magnitudini tuae humanitas nostra devoverat conferendos, sexcentos | [quinquaginta] iuxta nostrae donationis tenorem viri   sublimis,   comitis   et   vicedomini   nostri   Arbori   didicimuṣ   ạṭtestatione   contraditos, id est intra p(rovinciam)  S(iciliam),  Syracusano  territorio, | [Pyramitana] maṣa, solidos quadringentos quinquaginta, et in provincia Dalmatiarum insulam Melitam, ducent[os] solidos pensita\n/tem. reliquos ergo solidos quadragintạ | [in nobilitat]eṃ tuam in s(upra)s(crip)ta massam fundos --id est Aemilianum, praestantem solidos decem et octo, et partẹṃ f̣ụndi Budịi, quae remansit, solidos quindecim, siliquas |
Pag. 2
[decem   e]ṭ   ocṭọ,   nec   non et partẹ[m fundi Pot]ạx̣iae, qua[e] p̣res[tat] per [s(upra)s(criptos) I]ạnuarium et Octe[si]biuṃ [solidos] septem, --s(upra)s(cripto) territorio c[on]stitutos, volentes supplere | [sum]ṃam superius conpraehen[sam], [p]raesenti donatione in tẹ cum omni iure suo omnibusqu[e] ạd se pertinentibus iure directo transcribimus adquẹ | ad tuum dominium optima profitemur lege migrasse, quos utendi, possidendi,   alienandi   vel ad posteros transmittendi livero potiaris arvitrio. quạṃ | donationem Marciano v(iro) c(larissimo), notario nostro, scribendam dictavimus, cuique Andromachum v(irum) i(llustrem) eṭ magnificum, magistrum officiorum, consiliario nostro, pro | nobis suscribere iussimus, tribuentes adlegandi fiduciam, ita, ut \a/ tuis actoribus fiscalia tributa solvantur. actum Ravenna, s(ub) d(ie) quintodecimo | Kal(endarum) Aprilium, Probino v(iro) c(larissimo) consule. et alia manu suscribtio: incolumem sublimitatem tuam divinạ tueatur, domine inlustris et magnificae frater. | regestum s(ub) d(ie) et loco, quo supra. mag(istratus) d(ixit): quod lectum est, actis indetur. et adi(ecit): secundum petitionem vestram vel tenorem paginae regiae largitatis | recitate necessae mae est una vobiscum et praesentes principales viros ad exceptorem pergere ad Marcianum v(irum) c(larissimum), notarium regiae sedis, ut, dum pagina | donationis, quae recitata est, hostensa fuerit eius nobilitati adque relecta, si a sua honorificentia conscribta regio iussu agnoscit, vel v(irum) i(llustrem), magistrum | officiorum et consiliarium regni eius, Andromachus suscribsisse nobit, his actis absque sui iniuria edicere non gravetur. cumque ad Marcianum v(irum) c(larissimum) | perventum fuisset, adque eidem paginam largitatis hostensa et relecta est, Marcianus v(ir) c(larissimus),  notarius  d(omini)  n(ostri), praecellentissimi regis Odovacris d(ixit): | paginam regiae largitatis, quae mihi hostensa adque relecta est, iussu regni eius a me scribtam agnosco, in qua etiam ex praecepto regio v(ir) i(llustris) | et magnificus, magister officiorum et consiliarius d(omini) n(ostri) regis, Andromachus, suscribsit, et praecepit eam adlegari, his actis profiteor. | et paulo p̣ost |
Pag. 3
regressi ad publicụm, praesentibus quibus supra, magistratus d(ixit): acc[ep]ṭa rẹṣponsione Marcia[ni v(iri) c(larissimi)], quid nunc praesent[e]ṣ actores fieri | desiderant? actores v(iri) i(llustris) et magnifici Pieri dd: petimus laudabilitatem veṣ[tra]ṃ, ut gesta nobis a conpetenti officio edi iubeatis | ex more. Aurelius Virinus magistratus d(ixit): ut petistis, gesta vobis edentur ex more. et  alia  manu  suscribtum  fuit: Melminius Cassianus v(ir) c(larissimus) | pro Aurelio Virino magistrato gesta aput eum habita recognovi. Mel(minius) re(cognovi). | mag(istratus) dd: gesta gestis nectentur. unde, si quid aliud est agendum, inter acta designetur. actores Pieri v(iri) i(llustris) dd: quoniam G̣ṛẹg̣[orius v(ir) d(evotus)], | chartarius, ad praedia   ṭṛạdenda   nobiscum   videtur   esse   directus,   quem gravitas vestra, quoniam in praesenti [e]ṣ[t], ị[n]g̣[re]ḍ[i] ị[u]ḅ[eati]ṣ, | ut, quae ei pro patroni nostri utilitatem videntur iniuncta, possit una cum gravitate vestra adimplere. | mag(istratus) dd: ingrediatur Gregorius v(ir) d(evotus), chartarius, quem praesentes actores Pieri v(iri) i(llustris) pop̣ọṣcerunt. et cum ingressus fuisset, | mag(istratus) dd: quae devotioni tuae a praesentibus actoribus dicuntur iniuncta, inter gesta deprome. Gregorius v(ir) d(evotus), chartarius,     d(ixit):     certoṣ   |   fundos   ex   corpore   massae   Pyramitanae   ad   supplendam   summam s(upra)s(criptam), sicut praeceptorum ad me datarum textus eloquitur, | una cum vestra gravitate oportet praesentibus actoribus praefati v(iri) i(llustris) Pieri legibus traditionem fieri, ut possimus tantis et taliḅụṣ | praeceptis   parientiam   commodare;   unde,   si   iubetis, eamus ad eandem praedia, et traditio celebretur. | mag(istratus) dd: quoniam nob[i]s invacạṛẹ est in actibus publicis, et non possumus egreḍị civitatem, praesens [Am]ạ[nt]ịụs ṿ(ir) p̣(erfectissimus) xpriṃus, unạ c[o]nc̣[uriali]s, |
Pag. 4
cum devotione tu[a] p̣ergat, et praesenti[bus ac]toribus Pieri v(iri) i(llustris) [traditio] corporalis proveniat. et  cum  alio  die  ambulassent et pervenissent | ad singula praedia adque introissent vẹḷ [c]ọmvocasṣẹṇṭ ṭạṃ [......]m et inquilinos sive servos, et circuissent omnes fines, terminos, agros, arbos, cultos | vel incultos, seu vinẹạs, et traditio corporalis celebrata fuisset [a]ctoribus Pieri v(iri) i(llustris) nullo contradicente, et alio die ad civitatem reversi fuissent et | in publicum pervidissent magistratos, Amantius v(ir) p̣(erfectissimus) xp̣[rimus] d(ixit): secundum praecepta regalia vel sublimia, adque iussionem vestrae laudabilit(atis) {v(estrae)}, | perreximus ad praedia, quae superius cọ[n]tinentur, et praesenṭịḅus actoribus una cum praesenti Gregorio v(iro) d(evoto), chartario, traditionem fecimus nullo contra-|dicente; et ideo oportet   praesentes   actores   inter   acta   vestrae   graṿị[ta]ṭis   fateri   sibi   traditionem   facta praediorum s(upra)s(criptorum), et si parati sunt pro \h/isdem singulis | quibusque annis fiscalia conpetentia persolvere. | mag(istratus) dd: audierunt praesentes actores prosecutionem Amanti v(iri) p(erfectissimi) xprimi, fratris et concurialis nostri, et quid ad haec dicunt? actores Pieri v(iri) i(llustris) dd: | certum est nobis per praesentem Amantium decemprimum adque Gregorium v(irum) d(evotum), chartarium, traditionem nobis factam praediorum s(upra)s(criptorum) nullo contradicente, | et parati sumus singulis annis pro eạdem praedia fiscalia conpetentia solvere. unde rogamus, uti iubeatis polypthicis publicis nomen prioris dominii | suspendi et nostri dominii adscribi. gesta quoque allegationis, praẹceptorum adque traditionis nobis cum vestra susc̣[ri]btione edi iubetẹ. |
Pag. 5
Flạvi(us) Annịạ[nus] ẹṭ Ẓenon, vv c̣[c], ẹṭ Petrus v(ir) p(erfectissimus) xprimus, agentes magisterium | pro filiis su[is], dd: confessionem praesentum actorum Pieri v(iri) i(llustris) acta retinebunt. | unde erit nobis cura de vasariis publicis nomen prioris domini suspendi | et vestri dominii adscribi. gesta quoque actionis cum   nostra | suscribtione   vobis   dabuntur   ex   more.   Fl(avius) Annianus v(ir) l(audabilis) et xprm(us) civit(atis) Syracu(sanae), et agens | magisterium pro filio meo Eṇnate v(iro) p(erfectissimo), xp(rimo), legi, agnovi, suscribsi, tam pro eodem quam pro sociis ei\u/s, et iṭa Leo iussi scrivi.
 

 
►  Bibliography
 
 
Maffei, Istoria Diplomatica..., Mantova, 1727, p. 138 ; Terrasson, Histoire de la jurisprudence romaine, Lyon-Paris, 1750, Monum., LXXVIII ; Marini, I papiri diplomatici raccolti ed illustrati, Roma, 1805, n. 82-83 ; Spangenberg, Die Lehre von dem Urkundenbeweise in Bezug auf alte Urkunden, 2, Heidelberg, 1827, p. 247, n. CII ; Hodgkin, Italy and her Invaders, III, Oxford, 1885, pp. 150-154 ; Pace, Arch. stor. sicil., 35-36, 1911, pp. 64 ss. ; Cipolla, RAL, 20, 1912, p. 396 ; Ferrari, Ricerche sul diritto ereditario in Occidente nell'alto Medioevo : con speciale riguardo all'Italia, Padova, 1914, p. 207, n. 1 ; Cessi, Regnum ed Imperium in Italia : Contributo alla storia della costituzione politica d'Italia dalla caduta alla ricostituzione dell'Impero romano d'Occidente, Bologna, 1919, pp. 207 ss. ; Brandi, Urkunden und Akten, Berlin-Leipzig, 1932, p. 8 ; Ferrari, St. Riccobono, I, Palermo, 1936, pp. 457 ss. ; Naber, Riv. Stor. Dir. It., 14, 1941, pp. 40 ss. ; Arangio-Ruiz, FIRA III, Firenze, 1943, pp. 308-315, n. 99 ; Wenger, Die Quellen des römischen Rechts, Wien, 1953, pp. 751-752 ; Tjäder, Die nichtliterarischen lateinischen Papyri Italiens aus der Zeit 445-700, I, Lund-Stockholm, 1955, pp. 279-293, n. 10-11 ; Bruckner & Marichal, Chartae Latinae Antiquiores, XX, Basel-Dietikon-Zurich, 1982, n. 703 ; Ruggini, Economia e società nell' « Italia annonaria » : rapporti fra agricoltura e commercio dal IV al VI secolo d. C., Bari, 1995, p. 560.

 
►  Source : 
Papyrus preserved in Naples and Vienna.