Denuntiatio ex tribunalis auctoritate ( Arangio-Ruiz )

DENUNTIATIO EX TRIBUNALIS AUCTORITATE

Denuntiatio ex auctoritate

( July 29, AD 368 )

( V. Arangio-Ruiz, Fontes iuris Romani antejustiniani, III, Firenze, 1943, pp. 544-548, n. 175 ).

Latin translation

P. Lips. I, 33, col. 2

Consulatu dominorum nostrorum Flauiorum Valentiniani II et Valentis II et Gratiani perpetuorum Augustorum.

Aurelius Athenodorus publicus medicus, Hermupoli clarissima ciuitate oriundus, uerba faciens pro Sarapiaena Paxami filia . . . . . . et metropoli oriunda, secundum mandatum quod et in praefecturae commentarios receptum est, Flauiis Heracleoni beneficiario et Isidoro officiali et Cyrae, Nemesillae heredibus, eadem ciuitate oriundis, aduersariis salutem. Cum mihi potestas facta esset, iam quidem saepe uobis denuntiaui, uos autem directam uiam effugientes praetextibus usi estis : et nunc quoque sine exordio mihi lis fuit, domino meo uiro clarissimo praeside Flauio Heraclio decernente consumptionem (?) tempore transacto factam esse reparationis quam semel habuissem. Quare nunc quoque, auctoritate obtenta, secundum decretum denuntio ita se habens :

Flauius Heraclius uir clarissimus praeses dixit : ‘ Cum sine exordio causam fuisse constet, ex tribunalis auctoritate denuntiabis ’.

Item reparationem exhibeo ita se habentem :

Strategius u(ir) p(erfectissimus) com(es) praes(es) Thebai(dis) dei(xit) : ‘ Reparabuntur tempora si semel negotium (istud ?) euolutum est ’.

Paxamus igitur, qui pater fuit Sarapiaenae et Dionysiae et Heliodorae et Theoninae et Nemesillae, testamentum reliquit quo Nemesillam et Dionysiam dotibus contentas esse, ceteras filias tres reliquam hereditatem habere iussit. Cum uero Nemesilla et Dionysia, maiores natures possidere cepissent, cum eis egi. Et Dionysiae quidem heredes mecum transegerunt, uos autem et Socration, Nemesillae liberi, (iniustis ?) dilationibus usi res nusquam reddidistis. Itaque iampridem saepe actionem intendi in diem legitimum, uobis autem rursus praetextibus usis sine exordio litem fuisse apparuit. Quocirca (litem) uobis denuntio de rebus infrascriptis, tertiam partem uindicans pro indiuiso, ita ut pro uestra parte secundum sacram constitutionem condemnemini ; mature enim magnanimitatem domini mei praefecti docui repertum (nunc ?) esse Alexandreae degere Socration. Edens igitur titulum quidem ad tertiam partem paternae hereditatis ex testamento respicientem, actionem uero extra ordinem cognitionem, ut mihi sollemnis subscriptio concedatur et legitima die causa peragatur rogo.

— — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —

Greek text ( Duke Data Bank of Documentary Papyri ).

M. Chr. 55

ὑπατείας τῶν δεσ[ποτῶν ἡμῶν Οὐαλεντινιανοῦ] καὶ Οὐ[άλεντος] κ[αὶ] Γρατιανοῦ τῶν αἰωνίων Αὐγο[ύστ]ων τὸ β. | Αὐρήλι[ος Ἀθη]ν[όδωρος δημ]όσιος ἰατρ[ὸς ἀ]πὸ Ἑρμοῦ πόλεως τῆς λαμπροτάτης τὸν λόγον [ποιούμε]νος ὑπὲρ Σαραπια̣ί̣ν[η]ς Παξά[μο]υ ...β ̣ης ̣ | καὶ μητροπολιδο[ς κατ᾽ ἐντολὴν τὴν] κ̣αὶ ἀναλημφ[θ]εῖσα[ν] τοῖς ἡγεμονικοῖς ὑπομνήμασι Φλ[αυίοις Ἡ]ρακλέωνι β(ενε)φ(ικιαρίῳ) κα[ὶ] Ἰσ[ιδ]ώρῳ ὀφ(φικιαλίῳ) καὶ Κύρᾳ | κλη[ρ]ονόμοις Νεμεσίλλ[ης ἀπὸ τ]ῆς [αὐτ]ῆς πόλεως ἀντιδί[κο]ις χαίρει[ν]. συγχωρηθεὶς ἐγὼ ὁ Ἀθηνόδωρος π[αρή]γ[γ]ειλα μὲν ὑμῖν καὶ πολλάκις, περιφεύγοντες δὲ | τὴν εὐθεῖαν, παρευρέ[σεσιν [ἐχρήσασ]θαι, ἀλλὰ καὶ νῦν ἄναρχός [μ]οι γέγονεν ἡ δίκη, τοῦ κυρίου μου τοῦ [λ]αμπροτάτου ἡγεμόνος Φλαυίου Ἡρακλείου | ἀποφηναμένου γείν[εσθαι ...]μόν[ω(?)]σιν τῆς ἀνανεώσεως, ἧ[ς] ἔσχον, ἅπαξ ἐκπαισὼν τῶν χρόν[ω]ν. [δι]ό̣περ καὶ νῦν, τὴν αὐθεντ[ί]αν λαβών, παραγγέλλ̣ω̣ | κατ᾽ ἀπόφασιν οὕτως ἔ[χουσα]ν· Φ[λά]υιος Ἡράκλειος ὁ λαμπρότατος ἡγεμὼν εἶπ(εν)· ἀνάρχου τῆς δίκης ὀφθίσης ἐξ αὐθεντίας τοῦ δικαστηρίου παραγγ[ελ]εῖς. | δηλῶ δὲ καὶ τὴν ἀνα[ν]έωσ[ιν ἔ]χ[ουσα]ν οὕτως· Stratẹgius v(ir) p(erfectissimus) Com(es) Praes(es) Thebai(dis) dei reperabuntur [τ]εμπορα σι σεμελ νεγοτιυμ ις τ[ - ca. ? - ] | evol[u]tum est. [ἑρμ]ηνία· μετὰ [τὰ] ῥωμαϊκά· Φλ[ά]υιος Στρ[ατ]ήγιος ὁ διασ[η]μότατος κόμες καὶ ἡγε[μ]ὼν εἶπ(εν)· ἀν[α]νεωθήσονται οἱ χρ[όνοι] εἰ ἅπαξ | ἡ δίκη ἐξ[έπε]σεν. Πάξα[μος γὰ]ρ Σα[ρ]απια[ί]νης καὶ Διον[υ]σίας καὶ Ἡλιοδώρας καὶ Θεο̣νίνης καὶ Νεμεσίλλης γέ[γ]ονεν πατήρ, ἔθετο δὲ βούλησιν ἔγ[γρα]φον, Νεμεσίλλα̣ν̣ | καὶ Διονυ[σίαν] ἀρκεσθῆν̣α̣ι [ταῖ]ς προ[ι]ξεὶ β[ο]υλόμενος, τὰς δὲ λοιπὰς [θ]υγατέρας τρεῖς τὸν ὑπόλοιπον ἔχ[ειν] κλῆρον. ἐπειδὴ δὲ Νεμεσίλλα κα[ὶ] Διονυσία πρεσβύ-|τεραι οὖ[σαι τ]ὴν ἡλικίαν κατασχε[ῖ]ν ἐδυνήθησαν τ̣ὰ̣ πράγματα, ἐδικασάμην· καὶ Διονυσίας μὲν ο[ἱ] κληρ[ο]νόμο[ι] διελύσαντο πρός με, ὑμῖς δὲ καὶ Σωκράτιον, | οἱ Νεμεσ[ίλλ]ης παῖδες ἐ̣[...]ς̣ ὑπερθέ[σ]εσι χρώμενοι, τὴν ἀπόδ̣ο̣σιν οὐδέπω πεποίησθαι. διὰ [τοῦ]το κα[ὶ] πολλάκεις μὲν εἰσῆξα τὴν δίκην καὶ πρώην κατὰ | κυρίαν, ὑμ[ῶ]ν δὲ πάλειν ὑπ[ερ]θέσ[εσ]ι χρησαμένων ἄναρχο[ς] ἀπεφάνθη ἡ δίκη. διόπερ παραγγέλλω ὑμῖν περ[ὶ] τῶν ὑποτε[τ]αγμένων πραγμάτων τὸ | τρίτον ἐκδικῶν μέρος ἐξ [ἀδιαι]ρέ[τ]ου π[ρ]ὸς τὸ ὑ[μᾶς] εἰς τὸ οι᾿κεῖον ἀποκρείνασθαι μέρος κατὰ τὴν θε[ίαν [διάτ]αξειν· φθάνω γὰρ διδάξας τὸ μεγ[αλ]εῖον | τοῦ κυρίου μου τοῦ ἄρχοντος [ὅτι ..]με.[.] ηὕρ[η]ται ἐπὶ τῆς Ἀλεξανδ[ρ]έων εἶναι Σωκράτιον. δηλῶν τίτλον μὲ[ν] ἐπὶ τὸ [τ]ρίτον ἀπὸ βουλήσεως ἐγγράφου πατρῴας, | ἀγωγὴν δὲ τὴν ἔξτρα [ὄρδι]νε[μ] κ[ο]νιτιονεμ, ἀξιῶ ἐκδοθῆ[ν]αί μοι τὴν συνήθη ὑποσημίωσιν [καὶ] κατὰ κυρίαν πραχθῆναι τὴν δίκην. ἔστι δὲ | καὶ τὸ πρᾶ[γμα ..]..[ - ca. 11 - ] μ[ετὰ] τὰ ῥω̣μαικά· | [Ἑλικὼν εἶπ(ε)· Πάξαμος πατὴ]ρ γέγονεν θυγατέρ[ων - ca. 11 - ] Σ̣αραπιαίνης τῆς βοηθου̣μ̣ένης κ[αὶ Θεονίνης] καὶ Ἡλιοδώρας κα[ὶ] Διονυσία[ς] καὶ Νεμεσίλλης | [ - ca. 21 - κατὰ βο]ύ̣λησιν ἔγγραφὸν [ἀρκεσθῆναι .... τὴ]ν μὲν Διονυσίαν καὶ Νεμεσ[ίλλ]αν ἐκέλε[υ]σε [ταῖ]ς προιξείν, πάντα δὲ τὰ πράγματα αὑτοῦ | [τὰς λοιπὰς θυγατέρας τρεῖς ...]εν. ἔχειν. ἐ̣π̣ειδὴ [δὲ οὐκ ἀποδεδώκ]ασι[ν] τ̣ὰ ἡμέτερα μέρη Διονυ̣[σί]α̣ καὶ Νεμεσίλ[λ]α πρὸς ἐμαυτ[ὴ]ν θυ[γ]ατέρα̣ οὖσ[αν] ̣, ἐδικασά[μην] | [ - ca. 25 - καὶ] Διονυσίας μὲν οἱ κ[ληρονόμοι διαλυ]σάμεν[οι] ἑαυτοὺς ἀποδεδώ[κασιν], οἱ [δ]ὲ Νεμ[εσί]λ̣λης παῖδες, Ἡρα[κ]λέων ὁ β(ενε)φ(ικιάριος) [κα]ὶ Ἰσίδωρος | [ὁ ὀφ(φικιάλιος) καὶ Κύρα καὶ Σωκράτιον φεύγουσιν] .....νυν Σωκράτι[ον ....... ἐπὶ τῆ]ς Ἀλεξανδρέων τυγχάν[ει καὶ ὡ]μολόγη[σε]ν̣ ἐν ὑπομ[ν]ή̣μασι πρὸ [...]εω̣ς | [ - ca. 27 - ]μει...........κα[ - ca. 11 - ὑπε]ρ̣[θέσ]ε̣σι ἐπινοοῦντ̣[ες - ca. 10 - ]ς ἐ[ρ]γ̣άζονται οπ.[....].ν̣ κ[αὶ νῦ]ν τῆς | [δίκης εἰσαχθείσης αὐτοῖς] κατὰ κυρίαν παραγραφ[αῖς ......] ἐπενόησαν ὡς ὅ̣τι ὁ.[.]...ν ἐπ᾽ ἀναλήμψεω[ς ἐ]ν̣ ὑπομ[νή]μασι ο[..] | [ - ca. 28 - ] διὰ τοῦτο ἄναρχον ἀπ̣[ολαβόντες τ]ὴ̣ν̣ δίκην <πρὸς> τὸ μεγαλεῖον τὸ σ[ὸν] ἥκαμεν [...] συνθεμα[.. δ]ιὰ τοῦ [δικ]αστηρίου | [ - ca. 25 - πα]ρα[γ]γελε[ῖ]ν. ἐν δὲ τῇ πα[ραγγελί]ᾳ δηλώσομεν τόν τε τ̣[ί]τλον καὶ τὴν ἀ[γ]ω[γ]ὴν καὶ τῶν πραγμάτω[ν] τὸ καθ᾽ ἓν. | [Φλ(άυιος) Ἡράκλειος ὁ λαμ]π[ρότ]ατος ἡγεμὼν εἶπεν· ἀ̣[νάρχ]ου τῆς δίκης ὀφθείση̣[ς] ἐξ αὐθεντί[ας τοῦ δικα]στηρίο[υ] παραγγ[ε]λεῖς. Ἑλικ̣ὼ̣[ν] | [εἶπ(εν)· - ca. 20 - ]. κέ[λ]ευσον διὰ τῆ[ς τάξεω]ς ?: Φλάυιος Ἡράκλ[ειος] ὁ λαμ[πρότ]ατ[ος] ἡγ[εμὼν εἶπεν·] πεμφθήσε[ται .].[..] | [ - ca. 27 - ]. Ἀθηνόδωρος [ - ca. 10 - ]ου κατ᾽ ἐντολὴ[ν - ca. 10 - ] σα[ν - ca. 11 - ].ιεν[.....] | [ - ca. 30 - ]...δ[ - ca. 44 - ] | -- -- -- -- -- -- -- -- -- --

(hand 2) Φλ(άυιος) [Ἡρ]άκλειος ἡγ(εμὼν) [ἐπαρ]χ̣ε̣ί̣α̣ς̣ | Θηβα[ί]δος ἐδεξάμην τὴν παραγ[γελ]εί[αν] | σήμερον Μεσορὴ πέμπτῃ [.].[.......] | διὰ [....]..σ̣υν̣.............[.....] | α̣υ̣.[....]...ει[........].....

► Bibliography

Mitteis, Griechische Urkunden der Papyrussammlung zu Leipzig, I, Leipzig, 1906, n. 33 ; Mitteis, ZSS, 27, 1906, pp. 350-353 ; Wilcken, APF, 3, 1906, pp. 560-563 ; Meyer, Philol. Woch., 1907, pp. 550 ss. ; Mitteis, ZSS, 28, 1907, pp. 391-393 / 29, 1908, pp. 471 ss. ; Wilcken, APF, 4, 1908, pp. 187 and 466 ; Bruns, Fontes iuris Romani antiqui, I, Tübingen, 1909, pp. 413-418, n. 191 ; Mitteis, Zur Lehre von den Libellen und der Prozeßeinleitung nach den Papyri der frühen Kaiserzeit, Leipzig, 1910, pp. 107 ss. ; Mitteis, Grundzüge und Chrestomathie der Papyruskunde, Leipzig-Berlin, 1912, Chrest., n. 55 ; Partsch, Studien zur negotiorum gestio I, Heidelberg, 1913, p. 13 ; Steinwenter, Studien zum römischen Versäumnisverfahren, München, 1914, pp. 122 ss. ; Wlassak, Anklage und Streitbefestigung im Kriminalrecht der Römer, Wien, 1917, p. 177 ; Mitteis, ZSS, 40, 1919, p. 363 ; Wlassak, Zum römischen Provinzialprozess, Wien, 1919, p. 38, n. 7 ; Meyer, Juristische Papyri : Erklärung von Urkunden zur Einführung in die juristische Papyruskunde, Berlin, 1920, n. 88 ; Boyé, La Denuntiatio introductive d'instance sous le Principat, Bordeaux, 1922, p. 212 ss. ; Moulton & Milligan, The vocabulary of the Greek Testament illustrated from the papyri and other non-literary sources, London, 1930, pp. 77 and 91 ; Steinwenter, ZSS, 50, 1930, pp. 193 ss. ; Collinet, La procédure par libelle, Paris, 1932, pp. 127 ss. ; St. Riccobono, Palermo, 1936, p. 467 ; Girard, Textes de droit romain, Paris, 1937, pp. 911-916 ; Wenger, Institutes of the Roman law of civil procedure, New York, 1940, p. 274, n. 17 ; Arangio-Ruiz, FIRA III, Firenze, 1943, pp. 544-548, n. 175 ; Groag, Die Reichsbeamten von Achaia in spätrömischer Zeit, Diss., Budapest, 1946, p. 35 ; Wenger, Die Quellen des römischen Rechts, Wien, 1953, pp. 811, 826 ss., 828 and 838 ; Tjäder, Die nichtliterarischen lateinischen Papyri Italiens aus der Zeit 445-700, Lund, 1955, p. 93 ; Cavenaile, Corpus Papyrorum Latinarum, Wiesbaden, 1958, Annexe 5 ; Biscardi, SDHI, 33, 1967, p. 328 ; Jones, Martindale & Morris, The Prosopography of the Later Roman Empire, I, Cambridge, 1971, p. 419 ; Bagnall & Worps, Mnem, 31, 1978, p. 290 ; Bruckner & Marichal, Chartae Latinae Antiquiores, XII, 1978, n. 525 ; RHD, 57, 1979, p. 129 ; Bagnall & Worps, BASP, 17, 1980, p. 7 ; Krause, Witwen und Waisen im Römischen Reich, II, Stuttgart, 1994, pp. 216 and 250 / III, p. 309 ; Schallmayer, Der römische Weihebezirk von Osterburken, II, Stuttgart, 1994, p. 225 ; Ott, Die Beneficiarier : Untersuchungen zu ihrer Stellung innerhalb der Rangordnung des römischen Heeres und zu ihrer Funktion, Stuttgart, 1995, p. 135 ; Pestman & Rupprecht, Berichtigungsliste der griechischen Papyrusurkunden aus Aegypten, IX, Leiden, 1995, p. 124 / XI, p. 108 / XII, p. 98 ; Kaser & Hackl, Das römisches Zivilprozessrecht, München, 1996, p. 568 ; Humbert, Mélanges de droit romain et d'histoire ancienne : Hommage à la mémoire de André Magdelain, Paris, 1998, pp. 250 and 337 ; Turpin, RIDA, 46, 1999, pp. 504-505 and 570-571 ; Wolff, Das Recht der griechischen Papyri Ägyptens in der Zeit der Ptolemaeer und des Prinzipats, I, München, 2002, p. 198 ; Willis, Maresch & Andorlini, Das Archiv des Aurelius Ammon (P. Ammon), Paderborn, 2006, p. 96 ; Maresch in Haensch & Heinrichs, Herrschen und Verwalten : Der Alltag der römischen Administration in der Hohen Kaiserzeit, Köln-Weimar-Wien, 2007, p. 427.

► Source : Papyrus from Hermopolis ( P. Lips. I, 33, 2 = M. Chr. 55 = Jur. Pap. 88 = ChLA XII, 525 ).