|
CAUSA
FORENSIS DE APERIUNDO TESTAMENTO Estate litigation ( May 26, AD 184 ) |
( V. Arangio-Ruiz, Fontes iuris Romani antejustiniani, III, Firenze, 1943, pp. 170-175, n. 57 ). Latin translation |
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . |
Alterius
rei similiter ex commentariis (depromptae) Apollonii regionis Heraclidae
magistri, anno XXIV mense Payni I pro tribunali sedentis in foro Augusto. |
Agente
Cassio qui et Hegumeno Antinoupolitano, praesente Isidoro Tiberino minore
cum Longino Chaeremoniano fratre eius ex matre et aduocato. |
Philotas
orator pro Cassio dixit : ‘ Nostri propinquus ciuis
Romanus cum morte urgueretur, testamento facto eum arcessiuit et rogauit
ut id paene se haberet, eique mandauit ut post mortem suam exhiberet
et aperiri curaret, quo uoluntas sua manifesta fieret. Mortuo igitur
testatore, signatores noster adiit, iubens eos conuenire ut sequentia
fierent. Quod cum non facerent, quasi ab aliis prohibiti, necesse habuit
te adire petens ut conuocarentur et ostendens poenam sibi praefinitam
esse nisi testamentum aperiretur : tu autem secundum postulata
faciens eos conuocauisti. Cum autem ex eorum numero quattuor adsint,
et insuper testamentarius qui tabulas scripsit, testamentum propinqui
sui exhibens postulat Cassius ut secundum eius mandata aperiatur. Si
uero antequam aperiatur uelit aliquis contra testamentum uerba facere,
locum non habet, cum nesciat quid in eo testator pronuntiauerit ’. |
Longus
orator contradixit : ‘ Aduersarius, poenam ob non apertas
tabulas praefinitam timens, uenit dicens testamentum se accepisse a
propinquo suo, seque id oblaturum esse : testatorem autem non fuisse
eius propinquum hic attestor. Eo defuncto, Taseus, minoris quidem patris
ancilla, omnia quae domi erant subripuit : qua de re certior factus
frater eius ex matre eum defendere instituit. Et quod ad testamentum
attinet oppono in omnibus testamentis septem esse signatores :
itaque, si a septem istud consignatum est, adsunto, et ante omnia signa
sua adgnoscunto : cum uero ex septem quattuor dumtaxat adsint,
et in tribunal ueniat publicus scriba petens ut tabulae aperiantur,
in haud paruam suspicionem incido ’. |
Apollonianus
orator adiecit : ‘ Quod aduersarius noster quae domi
erant subripuerit, si Cronum seruum eius arcessiueris, testis erit Taseum
sociam illi fuisse et cum eo omnia, sustulisse. Et quod ad testamentum
spectat dico debuisse ipsum testatorem, sicut iuris est, postquam unusquisque
testium signum suum in testamento impressisset . . . . . . . . . . . . . . . . . ’. |
Heliodorus
orator contradixit : ‘ Cum accusauerint Taseum . . .
minoris patris ancillam . . . . . . . . . . . ’. |
Greek text ( Duke Data Bank of Documentary Papyri ). |
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . |
——
ἄλλου ὁμοίως ἐξ ὑπομνηματισμῶν. | Ἀπολλωνίου στρ(ατηγοῦ) Ἡρακλ(είδου)
μερίδος κδ (ἔτους) Παῧνι α. | ἐπὶ τοῦ ἐν τῇ Σεβαστῇ ἀγορᾷ βήματος |
προσ-|ελθόντος
Κασίου τοῦ καὶ Ἡγουμένου Ἀντινο-|έως, παρόντος Ἰσιδώρου Τιβερίνου ἀφήλι-|κος,
συνόντος ἀυτῷ(?) Λογγείνου Χαιρημο-|νιανοῦ ἀδελφοῦ ὁμομητρίου καὶ ἐγδίκου, |
Φιλώτας
ῥήτωρ ὑπὲρ Κασίου εἶπεν· συγγε-|νὴς τοῦ ἡμετέρου μέλλων τελευτᾶν τ[ὸν]
| βίον Ῥωμαῖος ὦν διαθήκην γράψας μετ[ε]-|πέμψατο αὐτὸν καὶ ἐδεήθη αὐτοῦ
ταύτην | ἔχειν παρ᾽ ἑαυτῷ, ἐντειλάμενος, ἐπὰν τε-|λευτήσῃ, προκομίσαι
καὶ ἀξιῶσαι λύ[εσθ]αι, | ἵνα τὸ βούλημα αὐτοῦ φανερὸν γ̣έ̣[ν]ηται̣.
[τ]ε-|λευτήσαντος οὖν ἐκείνου προσῆλθεν τ̣[οῖς] | σφραγισταῖς, ἀξιῶν
αὐτοὺς παρα[τ]υχε[ῖν | ὅπως τὰ ἀκόλουθα γένηται. ἐπεὶ δὲ [το]ῦ̣τ̣ο̣
| οὐκ ἐποίουν, ἴσως κωλυόμενοι ὑπό τι̣ν̣ων, | ἀναγκαίως ἐνέτυχέν σοι,
ἀξ[ι]ῶν̣ αὐτο[ὺς] | μεταπεμφθῆναι, ὑποδεικνὺς ὅτ̣ι̣ α[ὐτοῖς | πρόστιμον
ὡρίσθη, ἐπὰν διαθήκη ἄλυ̣[τος] | μείνῃ, καὶ σὺ ἀκόλουθα ποιῶν
μετεπέμψω αὐτούς. ἐπεὶ δὲ πάρει̣σ̣[ιν] | ἐξ αὐτῶν
τέσσαρες , ἔτι δὲ καὶ ὁ νομικὸς ὁ τὴν οἰκονομίαν
γράψας, [ἀξι]-|ο̣ῖ̣ [τ]ὴν(?) διαθήκην ἐπιφέρων τοῦ συγγενοῦς κατὰ τὰς
ἐκε[ίν]ου ..το[...] | ταύτην λυθῆναι. εἰ δέ τις βούλεται πρὸ τῆς λύσεως
πρὸς τὴν [διαθήκην] | [λ]έγειν, χώραν οὐκ ἔχει, οὐκ ἐπιστάμενος, τί
ἐκεῖνος ἐν αὐτῇ ἐπ.[.......] | |
Λόγγος ῥήτωρ ἀπεκρίνατο· ὁ ἀντίδικος δεδοικὼ[ς ....]..μα[... λύ]-|σεως παρέρχεται καί φησιν διαθήκην εἰληφέναι παρὰ συ̣γ̣γ̣ε̣ν̣[οῦς αὑ]-|τοῦ, ἥνπερ ἐπιφέρειν βούλεται, καὶ ὅτι [μὲ]ν συγγενὴς ἑαυτοῦ ἐ[κεῖνος] | οὔκ ἐστιν ἐντεῦθεν διαβεβαιοῦμαι. τελευτήσαντος δ᾽ αὐ[τ]οῦ Τα[σεὺς], | δούλη τοῦ πατρὸς τοῦ ἀφήλικος, πάντα τὰ ἐν τῇ οἰκίᾳ ἐβάστ[ασεν], | ὅπερ μαθὼ̣ν ὁ ὁμομήτριος ἀδελφὸς αὐτοῦ πρόσε[ι]σιν ἐγδικ[άσων] | αὐτήν. καὶ περὶ τῆς διαθήκης δὲ ἀποκρίνομαι, ὅτι ἐν πάσαις τ[αῖς δια]-|θήκαις ἑπτά εἰσιν σφραγισταί. εἰ οὖν ἐκεῖ ἐν ταύτῃ ἑπτὰ ἐσ̣[φράγι]-|σαν, ἡκέστωσαν καὶ τὰς σφραγῖδας αὑτῶν πρότερον ἐπιγν[ώτω]-|σαν. εἰ δὲ ἀπὸ τῶν ἑπτὰ τέσσαρες ἐνθάδε εἰσὶ καὶ νομικὸ[ς ... βή]-|μ̣α̣τος ἔρχεται ἀξιῶν λυθῆναι τὴν διαθήκην, οὐκ ἐν ὀλίγῃ ὑπ̣[οψίᾳ] | γε[ί]νομαι. |
Ἀπολλωνιανὸς
ῥήτωρ π̣ρ̣[οσ]έθηκεν· ὅτι ὁ ἀντίδικ[ος ἡμῶν] | π[ερι]ή̣λησεν̣ τὰ ἐπὶ
τῆς οἰκίας, ἐὰν μεταπέμψῃ Κρονοῦν θεράπ[οντα] | αὐτοῦ, μαρτυρήσει ὅτι
ἡ Τασεὺς σύνερ̣[γ]ος αὐτοῦ ἐγένετο [καὶ πάν]-|τ̣α̣ ἅ̣μα αὐτῷ ὑφείλε̣[τ]ο̣,
κ̣[αὶ π]ερὶ τῆς διαθήκης δὲ λ[έγ]ω ὅτ[ι ...] | [.]..[...]λ̣ιμόν
ἐστιν [...]λε αὐτὸν τὸν διαθέμεν̣[ο]ν ἐπει[....]
| [......] τῶν σφραγιστῶν ἐπιθεῖναι ἰδίαν σφραγῖδα
ε.[....] | [ - ca. 19 - ]ησει α̣[..]...ν̣ο̣ν̣
σφραγίσαντα οὐ μ[....] | [ - ca. 14 - ]
τ̣ο̣ῦ̣ σφραγιστοῦ ἡ σφραγὶς ἠλλάγη ὁσ̣τις̣ [....] | [ - ca. 14 - ]ω
μὴ δυνάμενος ἐνθάδε παραγενέσθ[αι ..] | [ - ca. 14 - ]ι
ἐπέμψατο τὴν σφραγῖδα αὐτοῦ, ἣν ἂν ς̣[....] | [....]οε...δ...κην οὐχ
εὑρήσεις σύμφ[ω]νον, ἀλλὰ καὶ ἑτέρ[ου ..] | λ̣ί̣ο̣υ̣ σφραγιστοῦ
ἐν Ἀλεξανδρείᾳ νῦν διατρίβοντος ἡ σφρ[αγὶς] | [ο]ὐ̣κ ἐπίκειτ[αι]. |
Ἡλιόδωρος
ῥήτωρ ἀπεκρίνατο· ἐπεὶ ὠν[είδι]-|σαν Τασεῦν .[... δ]ού[λ]ην
οὖσαν τοῦ πατρὸς τοῦ ἀφήλικος α.[....] |
|