| LEX
SEMPRONIA FRUMENTARIA ( 123 BC ) |
| Appianus, Bell. Civ., I, 21 ( Firmin-Didot, Paris, 1840 ). |
| Τὴν
δὲ διαίρεσιν τῆς γῆς οἱ κεκτημένοι καὶ ὣς ἐπὶ προφάσεσι ποικίλαις διέφερον
ἐπὶ πλεῖστον. Καί τινες εἰσηγοῦντο τοὺς συμμάχους ἅπαντας, οἳ δὴ περὶ
τῆς γῆς μάλιστα ἀντέλεγον, εἰς τὴν Ῥωμαίων πολιτείαν ἀναγράψαι, ὡς μείζονι
χάριτι περὶ τῆς γῆς οὐ διοισομένους. Καὶ ἐδέχοντο ἄσμενοι τοῦθ' οἱ Ἰταλιῶται,
προτιθέντες τῶν χωρίων τὴν πολιτείαν. Συνέπρασσέ τε αὐτοῖς ἐς τοῦτο
μάλιστα πάντων Φούλβιος Φλάκκος, ὑπατεύων ἅμα καὶ τὴν γῆν διανέμων.
Ἡ βουλὴ δ' ἐχαλέπαινε, τοὺς ὑπηκόους σφῶν ἰσοπολίτας εἰ ποιήσονται.
Καὶ τόδε μὲν τὸ ἐγχείρημα οὕτω διελύθη, καὶ ὁ δῆμος ἐν ἐλπίδι τέως τῆς
γῆς γενόμενος ἠθύμει· ὧδε δὲ αὐτοῖς ἔχουσιν ἀσπάσιος ἐκ τῶν τὴν γῆν
διαιρούντων ἐς δημαρχίαν ἐπιφαίνεται Γάιος Γράκχος, ὁ Γράκχου τοῦ νομοθέτου
νεώτερος ἀδελφός, ἐς πολὺ μὲν ἡσυχάσας ἐπὶ τῇ τοῦ ἀδελφοῦ συμφορᾷ· πολλῶν
δ' αὐτοῦ καταφρονούντων ἐν τῷ βουλευτηρίῳ, παρήγγειλεν ἐς δημαρχίαν.
Καὶ περιφανέστατα αἱρεθεὶς εὐθὺς ἐπεβούλευε τῇ βουλῇ, σιτηρέσιον ἔμμηνον
ὁρίσας ἑκάστῳ τῶν δημοτῶν ἀπὸ τῶν κοινῶν χρημάτων, οὐ πρότερον εἰωθὸς
διαδίδοσθαι. Καὶ ὁ μὲν ὀξέως οὕτως ἑνὶ πολιτεύματι τὸν δῆμον ὑπηγάγετο,
συμπράξαντος αὐτῷ Φουλβίου Φλάκκου. Καὶ εὐθὺς ἐπὶ τῷδε καὶ ἐς τὸ μέλλον
ᾕρητο δημαρχεῖν· καὶ γάρ τις ἤδη νόμος κεκύρωτο, εἰ δήμαρχος ἐνδέοι
ταῖς παραγγελίαις, τὸν δῆμον ἐκ πάντων ἐπιλέγεσθαι. |
| Cicero, Sest., 48 ( Cabaret-Dupaty, Paris, 1919 ). |
| 103. ... frumentariam
legem C. Gracchus ferebat : iucunda res plebei, uictus enim
suppeditabatur large sine labore ; repugnabant boni, quod et ab
industria plebem ad desidiam auocari putabant et aerarium exhauriri
uidebant. |
| Cicero, Tusc., III, 20 ( Nisard, Paris, 1841 ). |
| L. Piso
ille Frugi semper contra legem frumentariam dixerat. Is lege lata consularis
ad frumentum accipiundum uenerat. Animum aduertit Gracchus in contione
Pisonem stantem ; quaerit audiente p. R., qui sibi constet,
cum ea lege frumentum petat, quam dissuaserit. ‘ Nolim ’
inquit ‘ mea bona, Gracche, tibi uiritim diuidere libeat,
sed, si facias, partem petam. ’ Parumne declarauit uir grauis
et sapiens lege Sempronia patrimonium publicum dissipari ? |
| Livius, Per., LX ( Nisard, Paris, 1864 ). |
| C. Gracchus,
Tiberi frater, trib. plebis, eloquentior quam frater, perniciosas aliquot
leges tulit, inter quas frumentariam, ut senis et triente frumentum
plebi daretur ... |
| Velleius Paterculus, II, 6 ( Shipley, London, 1924 ). |
| Decem
deinde interpositis annis, qui Ti. Gracchum, idem Gaium fratrem
eius occupavit furor, tam virtutibus eius omnibus quam huic errori similem,
ingenio etiam eloquentiaque longe praestantiorem. Qui cum summa quiete
animi civitatis princeps esse posset, vel vindicandae fraternae mortis
gratia vel praemuniendae regalis potentiae eiusdem exempli tribunatum
ingressus, longe maiora et acriora petens dabat civitatem omnibus Italicis,
extendebat eam paene usque Alpis, dividebat agros, vetabat quemquam
civem plus quingentis iugeribus habere, quod aliquando lege Licinia
cautum erat, nova constituebat portoria, novis coloniis replebat provincias,
iudicia a senatu transferebat ad equites, frumentum plebi dari instituerat ;
nihil immotum, nihil tranquillum, nihil quietum, nihil denique in eodem
statu relinquebat ; quin alterum etiam continuavit tribunatum. |
 |