LEX DE PROVINCIIS PRAETORIIS, VULGO LEX DE PIRATIS PERSEQUENDIS
    
Law concerning piracy
   
( 101-100 BC )
 
 
( G. Colin, Fouilles de Delphes, III, 4, 1, Paris, 1930, pp. 34-52, n. 37 ).
  
 
Block A
 
 
[............................................... κ]οινὸν | [......................................... πρὸ]ς τὸν δῆ-|[μον ......................... ................]ἵνα ἐγνω-|[κέναι ἡμᾶς εἰδῆτε ................... τ]οῦ δήμου γν[ώ]-|[μη ....................................] τούτων αὐτῶ[ν] | [.................................... Π]αμφυλία καὶ Λυ-|[κία ..............................]αι εἴτε [α]ὐτὸν κατα | [.................................... σ]τρατηγὸν διαδε-|[χόμενον .............................] νόμος ἔστω ὥσπε[ρ] | [..................................]σαν ὃ ἂν αὐτ[.....] | [.................................. ἔλ]ασσο[ν ...........] | ................................ ......................
 
 
Block B
 
 
[..............................................................................................................]σκω[..]σα[............................................] | [.......................................................................................... ὧι συμμαχία κα]ὶ φιλία ἐστὶν τῶι [δήμωι τῶι Ῥωμαίων ...................] | [........................................................................................................... τούτῳ] τῷ νόμωι οὐθὲν [......................................] | [......................................................................... εἴ τι] δεῖ, ὧι ἔλασσον αὐτῶι ἔ[μβασις Λ]υκαονίας ἔσται καθ[άπερ ............................] | [............................................. ............................ —— ὕ]πατος, ὃς ἂν πρῶτος γένητ[αι, γράμμ]ατα πρὸς τοὺς δήμους π[άντας, οἷς φιλία   καὶ   συμ]-|[μαχία   ἐστὶ   πρὸς   τὸν   δῆμον τὸν Ῥωμαίων, ἀποστειλάτω, ἐν οἷς αὐτοὺς ποιεῖν κελεύ]σει ὅπως πολῖται Ῥωμαίων σ[ύμμαχοί] τε ἐκ τῆς Ἰταλίας Λατῖνοι τά τ[ε ἑαυτῶν, ὅσων ἂν] | [χρεία ᾖ, κατὰ τὰς ἑῴας πόλεις καὶ νήσους πράσσωσιν ἀκίνδυνοι καὶ κατὰ θ]άλασσαν ἀσφαλῶς πλεῖν δύνω[νται], τήν τε Κιλικίαν διὰ ταύτας τὰς αἰτίας [αὐτὰς Μάαρ]-|[κον Ἀντώνιον στρατηγὸν ἀνθύπατον κατεσχηκότα ὑπομνησάτω· ὁμοίως δὲ] καὶ π[ρ]ὸς τὸν βασιλέα τὸν ἐν [τῇ ν]ήσῳ Κύπρωι βασιλεύοντα καὶ πρὸς τὸν βασιλ[έα τὸν ἐν Ἀλε]-|ξανδρείαι καὶ Αἰγύ[πτωι βασιλεύοντα καὶ πρὸς τὸν βασιλέα τὸν ἐν Κυ]ρήνῃ βασιλεύοντα καὶ πρ[ὸς] τοὺς βασιλεῖς τοὺς ἐν Συρίαι βασιλεύον[τας, οἷς πᾶσι] | φιλία καὶ συμμαχία ἐ[στὶ πρὸς τὸν δῆμον τὸν Ῥωμαίων, γράψας διασαφησά]τω καὶ ὅτι δίκαιόν ἐ[στιν αὐ]τοὺς φροντίσαι μὴ ἐκ τῆς βασιλείας αὐτ[ῶν μήτε] τῆ[ς] | χώρας ἢ ὁρίων πειρατὴ[ς μηδεὶς ὁρμήσῃ, μηδὲ οἱ ἄρχοντες ἢ φρούραρχοι οὓς κ]αταστήσουσιν τ[οὺς] πειρατὰς ὑποδέξωνται, καὶ φροντίσαι, ὅσον [ἐν αὐ]τοῖς ἐσ[τι] | τοῦτο, ὁ δῆμος ὁ Ῥωμαίω[ν ἵν’ εἰς τὴν ἁπάντων σωτηρίαν συνέργους   ἔχῃ   προθύμους].   γράμματα   [πρὸς   τ]οὺς   βασιλεῖς   κατὰ   τὸν   νόμον   τοῦτον ἀποστελ[λόμ]ενα τοῖς ἀ[πὸ] | [Ῥο]δίων πρεσβευτ[αῖ]ς, [τοῖς ἤδη μέλλουσιν εἰς τὴν ἑαυτῶν πατρίδα ἀναχωρήσειν, ἀποδότω. —— ὕπατο]ς ὁ περὶ τούτων ἔχων τὴν ἐπιμέλειαν φροντίσῃ [τῆ]ς ἀσφαλεία[ς αὐ]-|[τῶν τοῖς νόμοις καὶ δι]καίοις [ἀκολούθως. εἰ δὲ ὕστερον ἀπό τινος τῶν συμμάχων πρεσβεῖαι κατασ]ταθήσονται,   καὶ   δεήσει   ὡς   ἂν   προαιρῶνται,   πρὸς   τὴ[ν]   σύνκλητον   ὡ[σαύ]-|[τως προε]κφερέτω, καὶ ἡ σύγκλητ[ος καθὼς ἂν αὐτῇ δοκῇ εἶναι ἐκ τῶν δημοσίων πραγμάτων π]ίστεώς τε ἰδίας βουλευέσθω· ὅσα τε ὑπὲρ τούτου [τ]οῦ πράγματος ἡ [σύγ]-|κλητος [δ]ογματίσῃ, ἄρχων ἢ ἀντά[ρχων πᾶς φροντιζέτω διδότω τε ἐργασίαν ἐκ τοῦ δοκοῦντ]ος εἶναι ὅπως οὕτως γένηται. —— ὕπατος, ὧι ἂν γέ[ν]ηται ὅσα [τ]ε [ἀν <ὁ καιρὸς> αἰ]-|τῇ ὅπως οὗτος ταῖς πρεσβε[ίαις ἀποκρίνηται, τοῖς πρεσβευταῖς τοῖς παρὰ τοῦ δή]μου τοῦ Ῥοδίων, οἵτινες ἂ(ν) ἐν Ῥώμῃ ὦσιν, σύγκλητο(ν) ἐκτὸ[ς τῆς] | συντάξεως δότω· τούτους [τε τοὺς πρεσβευτάς, πρόφασιν μηδεμίαν προβαλόμενος, ἐκτ]ὸς τῆς συν[τ]άξεως εἰς τὴν σύγκλητον εἰσαγέτω, [τ]ῆς τε συ[γκλήτου] | δόγμα φροντισάτω ἵνα γένη[ται διεγνωσμένον, ἐπειδὰν τοὺς πρεσβευτάς, εἴτε νό](μ)ος ἐστὶν εἴτε δήμου γνώμη ἐστίν, εἰσαγειοχὼς ᾖ· τοῦ[τ]ό τε ἀζ[ημίῳ αὐτῷ] | [ἐ]ξέστω ποιῆσαι. —— στρατ[ηγὸς ὕπατος ἢ ἀνθύπατος, ὃς ἂν πορεύηται ε]ἰς  Ἀσίαν   ἐπαρχείαν,   Γαίωι Μαρίωι καὶ Λευκίωι Οὐαλερίωι [ὑπάτοις], <ἐπειδὴ ἐν τῇ> ἐπα[ρχ]είᾳ ἐ[γέ]-|νετο, γράμματα πρὸς τοὺς δήμο[υς φίλους καὶ συμμάχους ἀποστειλάτω καὶ πρὸς] τοὺς βασιλεῖς τοὺς ἐπάνω γεγραμμένους, ὁμοίω[ς δὲ πρὸς οὓς κ]αὶ ὁ ὕπατος κατ[ὰ] | τοῦτον τὸν νόμον γράφειν   κα[θὼς ἂν αὐτῷ δοκῇ καλῶς ἔχειν ἀξιώσει. καὶ τούτου τοῦ ν]όμου ἀντίγραφον ἀποστειλάτω πρός τε τὰς πόλει[ς καὶ πολ]ιτείας πρὸς οὓς κατὰ | τοῦτον τὸν νόμον ἀποστέλλε[ιν δεῖ, φροντίζων   καὶ ἐπιστροφὴν ποιούμενος, ὅσον ἂν ἐ]ν δυνατῷ ᾖ, ὅπως, ὅσ’ ἂν γράμματα κατὰ τοῦτον τ[ὸν νό]μον πρὸς οὓς ἂν ἀποστελεῖ, ὅ-|πως ἀποδοθῇ κατὰ τὸν νόμον τ[οῦτον· καί, ἀκολούθως τοῖς ἑκάστων   ἐπιτηδε]ύμασιν,    πρὸς  οὓς  ἂν  κατὰ  τοῦτον τὸν νόμον γράμ[ματα ἀπε]σταλμένα ᾖ, εἰς δ[έλ]τον χαλ-|κῆν γράμματα ἐνκεχαραγμέ[να ἔστω, εἰ δὲ μή,  ἐν  λίθῳ  μαρμαρίνῳ  ἢ  κ]αὶ  ἐν λευκώματι,    ὅπως    ἐν  ταῖς  πόλεσι  ἐκκε[ίμενα  ᾖ ἐν ἱερῷ] ἢ ἀγορᾶι φανερῶς, ὅθεν δυνή-|σονται ἑστ[η]κότες   ἀναγινώσ[κειν   ἰσόπεδοι   οἱ   βουλόμενοι.   καὶ   ἄλλ]ως   ἢ οὕτως γραψάτω ἵνα ταῦτα [......]ου[.................]οι   οἷς   ἂν   ἄρχωσιν   ταῦτα   πο[ησά]-|τωσαν,   ὅσοι   ἂν   κατὰ τοῦτον τὸν [νόμον .................. ὅπως οὕτως γένη]ται φροντισάτωσαν. (——) στρ[ατηγὸς δ’ ὡσαύτως ὕπατος ἢ ἀνθύ]πατος, οἵτινες κατὰ τοῦτο[ν] | τὸν νόμον, εἴτε δήμου γνώμη εἴη[[ι]] [εἴτε νόμος, τῶν ἐπιόντων ἐτῶν ἐν Μα]κεδονίαι ἐπαρχείαν ἕξει, εὐ[θὺς .................. εἰς Θρά]ικην, ἧς Τῖτος Δείδιος ἡγούμενο[ς] | ἐκράτησεν, πορευθήτω· τοῦ τε ἐπάν[ω .............................] τω, ταύτην τε τὴν ἐπαρχ[είαν ..................... φροντισά]τω τε, καθὼς ἂν αὐτῶι δοκῇ κα-|λῶς ἔχειν, ὅπως τὰς δημοσίας προ[σόδους αἳ ἂν .............. ἐν  τῇ  ἐπαρχε]ίαι   ὦσιν   καρπεύων   τ[................................. δ]εήσει·   οὗτός  τε  ἑκάστου  ἐνιαυ-|τοῦ μὴ ἔλασσον ἡμερῶν ἕξ [........................................]ς πρὸ τοῦ αλ[.........................................., ὅσ]ον ἂν [δυνατὸν ᾖ], ὅπως αὐτὸ[ς] | [ὁπ]όσους ἂν τῶι δήμωι τῶ[ι Ῥωμαίων .................................................... ..................................................]ς οὗτος [...] | [....]τη[........................................................................................ ............................................]
 
 
Block C
 
 
[............................................................................................................................] | [............................................ .....................................................................]ειν ἀναφέρει[ν] | [τὸν ταμ]ίαν κα[.............................................. ........................................ ἕως εἰς Ῥ]ώμην εἰσῆλθε[ν]. | [—— τ]αμίας, ᾧ ἡ Ἀσία Μακεδο[νία ἐπαρχεία ἐστίν, ..................................................] φροντιζέτω τῶν δημο[σίων] | [χρημ]άτων, καὶ ζημιούτω παρ[..... .............................]γ[..................................]αι ὅτε ἦρχε(ν)· οὗτός τε ἀν(υ)[πεύ]-|[θυνος] ἔστω ἕως ἂν εἰς Ῥώμην ε[ἰσέλθῃ ......................]ν σ[υμβόλαια .................. κα]τὰ τοῦτον τὸν νόμον δεῖ π[οι]-|[εῖν] ποείτω, μήτε τις ἄρχων [μήτε τις ἀντάρχων αὐτὸ]ν κα[τακωλυέτω, ὅπως, ἐν οἷς τα]ῦτα κατὰ τὸν νόμον τοῦ-|[τον] δεῖ γείνεσθαι, ἔλασον ὅ ἐστι [τεταγμένον γένητα]ι. <——> στρατ[ηγὸς ὕπατος ἢ ἀνθύπατος,   ᾧ]  ἢ Ἀσία  ἢ Μακεδονία ἐπαρχεία ἐστίν, | [ὅδ’ ἐ]ν ἡμέραις δέκα ταῖς ἔγγιστα, αἷς ἂν γν[ωρίσῃ τοῦτον τ]ὸν νόμον τ[ῶι δήμωι κεκυρῶσθαι ἐ]ν τῆι ἐκκλησίαι, ὀμνυέτω ὅτι ὅσ’ | [ἂ]ν ἐν τούτωι τῶι νόμωι κελεύει ποιεῖν πάντα ποιείτω, οὔτε ὑπενα[ντίον τι τούτοις, ἄνευ δ]όλου πονηροῦ. (——) ἄρχοντες, οἵτινες | [νῦ]ν εἰσιν ἐκτὸς τῶν δημάρχων καὶ ἐπάρχων, οὗτοι ἐν ἡμέραις πέντε [ταῖς ἔγγιστα   αἷς ἂν] ὁ δῆμος τοῦτον τὸν νόμον κυρώσῃ, ὅσοι μετὰ | [ταῦτ]α ἀρχὴν ἕξουσι ἐκτὸς ἐπάρχων, οὗτοι ἐν ἡμέραις πέντε ταῖς ἔγγιστα [ὀμοσάτω, αἷς ἂ]ν εἰς τὴν ἀρχὴν εἴσεται, οἵτινές τε αὐτῶν ἐν Ῥώμ[ῃ] | [εἰσίν]· ὀμοσάτω τὸν Δία καὶ τοὺς θεοὺς τοὺς πατρώιους ποιήσειν ὅσα ἐν τούτωι τῶι νόμωι κατακεχώρισται πάντα [[ποιήσειν]], καὶ φροντίσαι ὅπως γέ-|[νητα]ι, μήτε ὑπεναντίον τούτωι   τῶι   νόμωι   ποιήσειν, μήτε ποιήσειν ὧι τις ἄλλος ποιήσῃ, μήτε ἄλλως ποιήσειν ἢ ἐν τούτῳ τῶι   νόμωι ἐστὶν ὅπως γένη-|[ται]. —— ὑπεναντίον τούτῳ τῷ νόμῳ μή τις ποείτω ἄνευ δόλου πονηροῦ· ὅσα τέ τινας κατὰ τοῦτον τὸν νόμον δεῖ ποεῖν, ποεῖτε· μήτε τις ποείτω ᾧ ο[ὗ]-|[τ]ος ὁ νόμος κατὰ παρεύρεσιν ἀκυρωθῇ ἄνευ δόλου πονηροῦ, μήτε τις ποείτω μήτε ἐπικρινάτω ὧι ἔλασσον ὅσα δεῖ κατὰ τοῦτον τὸν νόμον γέν[η]ται· κα[ὶ] | οὓς δεῖ ποιεῖν, ὀμνύειν δεῖ, ποιείτωσαν καὶ ὀμνυέτωσαν ἢ   ὧι   ἔλασσον  ἢ  ἄλλως  τι   γένηται   [[ἄλλως]]   ἢ   ἐν τούτωι τῶι νόμῳ γεγραμμένον ἐστίν· τῶι τε ὑ-|πεναντίον  τούτωι τῶι νόμωι ποιοῦντι ἢ ἐπικρίναντι, ὅσα τε κατὰ τοῦτον τὸν νόμον μὴ ποήσῃ ἢ μὴ κατὰ   τοῦτον   τὸν   νόμον ὀμόσῃ, ὅπως αὐτῶι | [ἀζ]ημίωι μὴ ἐξῇ εἶναι, μήτε ἔλασσον <ἐάν τις> αὐτὸν κρῖναι βούληται ἐξέστω. —— ἐάν τις ὑπεναντίον τῶι νόμωι τούτωι [τ]ι ποιήσῃ, εἴτε τι οὓς δεῖ κατ[ὰ] | [το]ῦτον  τὸν νόμον τι ποιῆσαι <ὀμόσαι> μὴ ποιήσῃ ἢ μὴ ὀμόσῃ, ἐάν τε τις τούτωι τῶι νόμωι ἔλασσον ποιήσῃ, ἢ ἄλλως ὑπενα[ν]τί[ο]ν ποιήσῃ ἢ ἐν τούτωι τῷ ν[ό]-|[μω]ι γεγραμμένον ἐστίν,  ποιήσῃ  ἢ  ἐπικρίνῃ  ἢ  παρανομήσῃ  δόλωι  πονηρῶι, οὗτος νόμω(ν) σηστερτίω(ν) μυριάδας εἴκο[σ]ι <ζημιούσθω> κ[αθ’] ἕκαστον εἶδος ὃ ἂν παρανομή-|σῃ· καὶ ἐάν τι μὴ ποιήσῃ ἄλλως ἢ ἐν τούτωι  τῶι  νόμωι  γεγραμμένον  ἐστί[ν],  καὶ  ὃ  ἂν  ἄ[λλ]ως  ποιήσῃ  <ἢ>  ἐν  τῶι  νόμω[ι]  τούτῳ κατ[α]κεχώρισται, τῶι δήμωι τοῦτ[ο] | τὸ χρῆμα ὀφειλέτω δοῦναι· ταῦτά τε τὰ χρήματα ὁ βουλόμενος, ὅστις ἐ[ν] ταύτηι τῆι πολιτείαι γ[ε]γενημένος ἐστὶν ἐλεύθερος, ὅσοις κατὰ τοῦτον τὸν νό-|μον χρήματα ἐναιτήσει<ν> καὶ κρίνεσθαι ἐξῇ, οὗτοι ἀγέτωσαν καὶ κρινάτωσαν, τό τε ὄνομα καταφερέτωσαν πρὸς τὸν περὶ τούτων· μήτε τις ἄρχων μήτε [τις] | ἀντάρχων ποιείτω ὧι ἔλασσον κριθῇ, μήτε κωλυέτω ὧι ἔλασσον ταῦτα τὰ χρήματα εἰς ἀμφισβήτησιν γένηται καὶ ἀπαιτηθῇ, καὶ κριτήριον γένητ[αι, καὶ] | ἀποκατασταθῇ τὰ χρήματα . ὃς ἂν ὑπεναντίον τούτων τι ποιήσῃ ἢ κωλύσῃ ἢ ἐπικρίνῃ, ὁμοίως καὶ οὗτος καθ’ ἕκαστον εἶδος ζημιού[σθ]ω ὥ[σπερ] | εἰ ὑπεναντίον τούτωι τῶι νόμωι ἦι πεποιηκώς, ἢ ὥσπερ   εἴ   τι   κατὰ τοῦτον τὸν νόμον ἔδει ποιεῖν καὶ οὐκ ᾖ πεποιηκώς·  ὁμοίως καὶ οὗτος ζημιούσθω κ[α]-|θότι καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων γέγραπται. —— ὅσα χρήματα κατὰ τοῦτον τὸν νόμον ἀπαιτηθῇ, ἐὰν ταῦτα τὰ χρήματα, ὅταν ἀπαιτηθῇ, ὅθεν ἂν ἀπαιτηθῇ,  μ[ὴ λυθῇ, ὁ αὐ]-|τὸς στρ[ατη]γός, πρὸς ὃν περὶ τούτου πρὸς τὴν ἀρχὴν προσαχθῇ, [κριτὴν  ἢ] κριτήριον οὕ[τως δό]τω, ὅσον ἂν [αὐτῷ φαίνηται, τοῦ]τον παρ’ οὗ ἂν ἀπαιτ[ηθῇ κατὰ τοῦ]-|[τον]  τὸν  νόμον  τῶι  δήμωι  δ[ιαλύσειν  ἀπροφασίστ]ως·  οὗτός  τ[ε ...................................]ο  το πρα[.............]κριτῶν[....]αντ[............] | [.......................]το[...........................] της [................................
 

 
►  Bibliography
 
  
Homolle, BCH, 21, 1897, p. 623 ; Cagnat, CRAI, 48, 1904, pp. 532-533 ; Foucart, JS, 1906, p. 569 ; Rotondi, Leges publicae populi Romani, Milano, 1912, pp. 371 and 373 ; Wilhelm, JÖAI, 17, 1914, 98 ; Pomtow, Klio, 17, 1921, pp. 170-174 ; Colin, RA, 18, 1923, pp. 289-294 ; Hondius, SEG, I, Leiden, 1923, n. 161 = SEG, III, Leiden, 1927, n. 378 ; Cary, CR, 38, 1924, pp. 60, 162-164 ; Colin, BCH, 48, 1924, pp. 58-96 ; Cuq, CRAI, 1924, pp. 284-294 ; Cuq, RA, 19, 1924, pp. 208-214 ; Dobiàs, Listy Fil., 1924, pp. 13-20 and 94-104 ; Levi, RFIC, 2, 1924, pp. 80-86 = Il tribunato della plebe, Milan, 1978, pp. 87-92 ; Ormerod, Piracy in the Ancient World, Liverpool, 1924, 242 ; Colin, RA, 21, 1925, pp. 342-351 ; Cuq, RA, 21, 1925, p. 366 ; Cuq, RHD, 1925, pp. 541-565 ; Dobiàs, Listy Fil., 1925, pp. 65-75 ; Levi, Atti Ac. Torino, 60, 1925, pp. 354-362 = Il tribunato della plebe, pp. 92-97 ; Ormerod, CR, 39, 1925, pp. 15-16 ; Stuart Jones, JRS, 1926, pp. 155-173 ; De Sanctis, RFIC, 5, 1927, pp. 557-558 = Scritti minori, VI, Roma, 1972, pp. 759-760 ; Carcopino, REG, 42, 1929, pp. 326-327 ; Colin, Fouilles de Delphes, III, 4, 1, Paris, 1930, pp. 34-52, n. 37 ; Carcopino, Mél. Glotz, I, Paris, 1932, pp. 117-132 ; Riccobono, FIRA I, Firenze, 1941, pp. 121-131, n. 9 ; Luzzatto, Arch. Dr. Privé, 1953, pp. 86-89 ; Wenger, Die Quellen des römischen Rechts, Wien, 1953, p. 374 ; Bourne, Coleman-Norton & Johnson, Ancient Roman Statutes, Austin, 1961, pp. 60-61, n. 56 ; Hinrichs, Hermes, 98, 1970, pp. 471-502 ; Love, AJA, 76, 1972, pp. 61-76 ; Hassal, Crawford & Reynolds, JRS, 64, 1974, pp. 195-220 ; Lintott, ZPE, 20, 1976, pp. 65-82 ; Sherwin White, JRS, 66, 1976, pp. 1-34 ; Ferrary, MEFRA, 89, 1977, pp. 619-660 ; Girard & Senn, Les lois des Romains, Napoli, 1977, pp. 129-140, n. 10 ; Giovannini & Grzybek, MH, 35, 1978, pp. 33-47 ; Oliver, ZPE, 32, 1978, pp. 279-280 ; Sumner, GRBS, 19, 1978, pp. 211-225 ; Martin & Badian, ZPE, 35, 1979, pp. 153-167 ; Walbank, Althistorische Studien : H. Bengtson zum 70. Geburtstag dargebracht, Wiesbaden, 1983, pp. 131-147 = Selected papers, Cambridge, 1985, pp. 193-209 ; Sherk, Rome and the Greek East to the Death of Augustus, Cambridge, 1984, pp. 59-66 ; Freeman in Freeman & Kennedy, The Defence of the Roman and Byzantine East, Oxford, 1986, pp. 253-275 ; Badian, MH, 45, 1988, pp. 203-218 ; Blümel, Die Inschriften von Knidos, I, Bonn, 1992, n. 31 ; de Libero, Obstruktion, Stuttgart, 1992, p. 93 ; Pohl, Die römische Politik und die Piraterie, Berlin, 1993, pp. 216 ss. ; Crawford et al., Roman Statutes, I, London, 1996, pp. 231-270, n. 12 ; Mastrocinque, Studi sulle guerre mitridatiche, Stuttgart, 1999, p. 21 ; Santangelo, Sulla, the elites and the empire : a study of Roman policies in Italy and the Greek east, Leiden-Boston, 2007, p. 23 ; Avidov, Not reckoned among nations : the origins of the so-called "Jewish question" in Roman antiquity, Tübingen, 2009, p. 43.
 
 
►  Source : Law engraved on a marble pillar, discovered at Delphi between 1893 and 1896.
 

Traduction française     English translation