| TABULA
HERACLEENSIS, VULGO
LEX IULIA MUNICIPALIS Law ( of Caesar ? ) on municipalities ( 80-43 BC ) |
| ( M. H. Crawford et al., Roman Statutes, I, London, 1996, pp. 355-391, n. 24 ). Nota : the underlined letters indicate the damaged letters. |
1 quem
h(ac) l(ege) ad co(n)s(ulem) profiterei oportebit, sei is, quom eum
profiterei oportebit, Romae non erit, tum quei eius/ negotia curabit
is ea{f}dem omnia, quae eum, quoius negotia curabit, sei Romae esset,
h(ac) l(ege) profiterei/ oporte<re>t, item isdemque
diebus ad co(n)s(ulem) profitemino. vacat/ quem h(ac) l(ege)
ad co(n)s(ulem) profiterei oportebit,
seiue is pup(illus) seiue ea pu(pilla)
erit, tum quei eius pup(illi)/ pu(pillae)ue tutor erit, item eademque
omnia in iisdem diebus ad co(n)s(ulem) profitemino ita utei e<t>
quae quibusque di<e>bus eum eamue, sei pup(illus) pu(pilla)ue
non/ es<se>t, h(ac) l(ege) profiterei oporteret. vacat/
sei co(n)s(ul), at que h(ac) l(ege) professiones fierei oportebit, Romae
non erit, tum is, quem profiterei oportebit, quod eum profiterei/
|
8 oportebit,
ad pr(aetorem) urb(anum) aut, sei is Romae non erit, ad eum pr(aetorem),
quei inter peregrinos ius deicet, profitemino, ita utei/ eum ad co(n)s(ulem),
sei tum Romae esset, h(ac) l(ege) profiterei oporteret. vacat/
sei ex eis co(n)s(ulibus) et pr(aetoribus), ad quos h(ac) l(ege) professiones
fierei oportebit, nemo eorum Romae erit, tum is, quem profiterei oportebit,/
{et} quod eum {eum} profiterei oportebit ad
tr(ibunum) pl(ebei) profitemino, ita ute<i>
eum ad co(n)s(ulem) pr(aetorem) urb(anum) eumque quei
inter peregri-/ |
12 nos
ius deicet, sei tum Romae esset,
h(ac) l(ege) profiterei oporteret. vacat/ quod quemquem
h(ac) l(ege) profiterei oportebit, is, apud quem ea professio fiet,
eius que<i> profitebitur nomen, et ea quae pro-/fessus erit, et
quo die professus sit, in tabulas publicas referunda curato, eademque
omnia quae uteique in tabulas/ rettulerit <i>ta in tabulam in
album referunda <curato>, idque aput <f>orum et, quom frumentum
populo dabitur, ibei ubei frumen-/ |
16 tum
populo dabitur cottidie maiorem partem diei propositum habeto,
u(nde) d(e) p(lano) r(ecte) l(egei) p(ossit). vacat/ queiquomque
frumentum populo dab<i>t damdumue curabit, nei qu<oi> eorum
quorum nomina h(ac) l(ege) a{d} co(n)s(ule) pr(aetore) tr(ibuno) pl(ebis)
in ta-/bula in albo proposita erunt, frumentum dato neue
dare iubeto neue sinito. quei aduersus ea eorum qu<o>i
frumentum/ dederit, is in tr(itici) m(odios) (singulos) (sestertium)
(quinquaginta milia) populo dare damnas esto, eiusque pecuniae quei
uolet petitio esto. vacat/ quae uiae in urbem Rom(am) propiusue
u(rbem) R(omam) p(assus) m(ille) ubei continente habitabitur sunt erunt,
quoius ante aedificium earum quae/ uiae erunt, is eam uiam arbitratu
eius aed(ilis), quoi ea pars urbis h(ac) l(ege) obuenerit, tueatur;
isque aed(ilis) curato uti quorum/ ante aedificium erit quamque uiam
h(ac) l(ege) quemque tueri oportebit, ei omnes eam uiam arbitratu eius
tueantur, neue eo/ loco a<q>(ua)
consistat, quo minus conmode populus ea uia
utatur. vacat/ aed(iles) cur(ules) aed(iles) pl(ebei), quei
nunc sunt <in diebus (quinque) proxumeis post hanc legem rogatam>,
queiquomque post h(anc) l(egem) r(ogatam) factei createi erunt eumue
mag(istratum) inierint, iei in diebus (quinque) proxumeis/ quibus eo
mag(istratu) designatei erunt eumue mag(istratum) inierint inter se
paranto aut sortiunto, qua in partei
urbis quisque/ eorum uias publicas in urbem Roma<m>
propiusue u(rbem) R(omam) p(assus) m(ille) reficiundas sternendas curet,
eiusque rei procurationem/ habeat. quae pars quoique aed(ilei) ita h(ac)
l(ege) obuenerit, eius aed(ilis) in eis loceis quae in ea partei erunt
uiarum reficien-/ |
28 darum
tuemdarum procuratio esto, utei h(ac) l(ege) oportebit. vacat/
quae uia <int>er aedem sacram et aedificium locumue publicum et
inter aedificium priuatum est erit, eius/ uiae partem dimidiam is aed(ilis),
quoi ea pars urbis obuenerit, in qua parte ea aedis sacra erit seiue
aedificium/ publicum seiue locus publicus, tuemdam locato. vacat/
quemquomque ante suum aedificium uiam publicam h(ac) l(ege) tueri oportebit,
quei eorum eam uiam arbitratu eius
aed(ilis),/ quoius oportuerit, non tuebitur,
eam uiam aed(ilis), quoius arbitratu eam tuerei oportuerit, tuemdam
locato;/ isque aed(ilis) diebus ne minus decem antequam locet aput forum
ante tribunale suom propositum habeto, quam/ uiam tuendam et quo die
locaturus sit e<t> quorum ante aedificium ea uia sit; eisque quorum
ante aedificium/ |
36 ea
uia erit procuratoribusue eorum domum denuntietur facito, se eam uiam
locaturum et quo die locaturus/ sit; eamque locationem palam in foro
per q(uaestorem) urb(anum) eumue quei aerario praerit facito. quamta
pecunia eam/ uiam locauerit, tamtae pecuniae eum eos{q}ue, quorum ante
aedificium ea uia erit, pro portioni quamtum/ quoiusque ante aedificium
uiae in longitudine et in latitudine erit, q(uaestor) urb(anus) queiue
aerario praerit in tabula<s>/ |
40 publicas
pecuniae factae referundum cu<r>ato. ei <q>u<e>i eam
tuemdam redemerit, tamtae pecuniae eum eos-/ue adtribuito sine d(olo)
m(alo). sei is quei adtributus erit eam pecuniam diebus triginta proxum<e>is,
quibus ipse aut pro-/curator eius sciet adtributionem factam esse ei,
<q>uoi adtributus erit, non soluerit neque satis fecerit, is,/
quamtae pecuniae adtributus erit, tamtam pecuniam et eius dimidium ei,
quoi adtributus erit, da<r>e debeto,/ |
44 inque eam r<e>m is, quoquomque de ea re aditum erit, iudicem iudiciumue ita dato, utei de pecunia credita/ <iudicem> iudicium {q}ue dari oporte<re>t. vacat/ quam uiam h(ac) l(ege) tuemdam locari oportebit, aed(ilis), quem eam uiam tuendam locare oportebit, is eam uiam per/ q(uaestorem) urb(anum) queiue aerario praerit tuemdam locato, utei <quei redemerit> eam uiam arbitratu eius, quei eam uiam locandam/ |
48 curauerit,
tueatur. quamtam pecuniam ita quaeque
uia locata erit, t(amtam) p(ecuniam) q(uaestor) urb(anus)
queiue aerario praerit/ redemptorei, quoi e lege locationis dari oportebit
heredeiue eius damdam adtribuendam curato. vacat/ quo minus
aed(iles) et IIIIuir(ei) uieis in urbem purgandeis, IIuir(ei) uieis
extra propiusue urbem Rom(am) passus <m(ille)>/ purgandeis, queiquomque
erunt, uias publicas purgandas curent eiusque rei potestatem habeant,/ |
52 ita
utei legibus pl(ebei)ue sc(itis) s(enatus) c(onsultis)
oportet oportebit, e<ius> h(ac) l(ege) n(ihilum) r(ogatur). vacat/
quoius ante aedificium semita in loco <publico> erit, is eam semitam
eo aedificio perpetuo lapidibus perpetueis/ integreis continentem constratam
recte habeto arbitratu eius aed(ilis), quoius in ea parte h(ac) l(ege)
uiarum/ procurat<io> erit. vacat/ quae uiae in u(rbem)
R(omam) sunt erunt intra ea loca, ubi continenti hab<i>tab<i>tur,
ne quis in ieis uieis post k(alendas) Ianuar(ias)/ primas plostrum inte<r>diu
post solem ortum neue ante horam decimam diei ducito agito, nisi quod
aedium/ sacrarum deorum inmortalium caussa aedificandaru<m> operisue
faciumdei causa adu<e>hei porta-/ri oportebit, aut quod ex urbe
exue ieis loceis earum rerum, quae publice demolienda<e> loca<tae>
erunt, publi-/ |
60 ce
exportarei oportebit, et quarum rerum caussa plostra h(ac) l(ege) certeis
hominibus certeis de causeis agere/ ducere licebit. vacat/
quibus diebus uirgines Vestales re<gem> sacrorum flamines plostreis
in urbe sacrorum publicorum p(opuli) R(omani) caussa/ uehi oportebit,
quaeque plostra triumphi caussa, quo die quisque triumpha<b>it,
ducei oportebit, quaeque/ |
64 plostra
ludorum <caussa>, quei <urbei> Romae <p(ropius)ue>
urbei Romae <p(assus) m(ille)> publice feient, inue pompam ludeis
circiensibus ducei agei opus/ erit, quo{ue} minus earum rerum caussa
eisque diebus plostra interdiu in urbe ducantur agantur, e(ius) h(ac)
l(ege) n(ihilum) r(ogatur)./ quae plostra noctu in urbem
inducta erunt, quo minus ea plostra inania aut
stercoris exportandei caussa/ post solem ortum h(oram) (decimam) diei
bubus iumenteisue iuncta in u(rbe) R(oma) et ab u(rbe) R(oma) p(assus)
mille esse liceat, e(ius) h(ac) l(ege) n(ihilum)
r(ogatur). vacat/ quae loca publica
porticusue <p>ublicae in u(rbe) R(oma) p(ropius)ue u(rbei)
R(omae) p(assus) m(ille) sunt erunt, quorum locorum quoiusque porticus/
aedilium <e>orumue mag(istratuum), quei
uieis loceisque publiceis u(rbis) R(omae) p(ropius)ue
u(rbei) R(omae) p(assus) m(ille) purgandeis praerunt, legibus/ procuratio
est erit, nei quis in ieis loceis inue ieis porticibus quid inaedificatum
inmolitomue habeto,/ neue ea loca porticumue quam possideto, neue eorum
quod saeptum clausumue habeto quo minus eis/ |
72 loceis
porticibusque populus utatur pateantue,
nisi quibus uteique leg(ibus)
pl(ebei)ue sc(itis) s(enatus)ue c(onsultis) concessum permissumue
e<st erit>./ quibus loceis ex lege locationis, quam censor aliusue
quis mag(istratus) publiceis uectigalibus ultroue tributeis/ fruendeis
tuendeisue dix<i>t dixerit, eis, quei ea fruenda tuendaue condu<c>ta
habebunt, ut utei fruei liceat/ aut utei ea ab eis custodiantur,
cautum est, ei quo minus ieis loceis utantur fruantur ita, utei quo<i>que
eorum/ |
76 [ex
l]e[ge loca]tionis ieis [sine d(olo) m(alo)] utei fruei licebit, ex
h(ac) l(ege) n(ihilum) r(ogatur). vacat/ quos lud[os] quisque
<urbei> Romae p(ropius)ue u(rbei) R(omae) passus m(ille) faciet,
quo minus ei eorum ludorum caussa scaenam pulpitum ceteraque/ quae ad
eos ludos opus erunt in loco publico ponere statuere eisque diebus,
quibus eos faciet, loco publico utei/ liceat, e(ius) h(ac) l(ege) n(ihilum)
r(ogatur). vacat/ quei scribae librarei magistratibus apparebunt,
ei quo minus loceis publiceis, ubei is, <quoi> quisque eorum apparebunt,/
ius erit, apparendi caussa utantur, e(ius) h(ac) l(ege) n(ihilum) r(ogatur).
vacat/ quae loca serueis publiceis ab cens(oribus) habitandei
utendei caussa adtributa sunt, ei quo minus eis loceis utantur, e(ius)
h(ac) l(ege) n(ihilum) r(ogatur)./ queiquomque in municipieis colon<i>eis
praefectureis foreis conciliabuleis c(iuium) R(omanorum) IIuir(ei) IIIIuir(ei)
erunt alioue/ |
84 quo
nomine mag(istratum) potestatemue su<f>ragio eorum, quei quoiusque
municipi{a} coloniae praefecturae/ for<i> conciliabuli erunt,
habebunt, nei quis eorum que in eo municipio colonia{e} praefectura{t}
<f>oro concilia-/bulo <in> senatum
decuriones conscriptosue legito neue sublegito neue co{a}ptato
neue recitandos curato/ nisi in demortuei damnateiue locum eiusue quei
confessus erit, se senatorem decurionem conscreiptumue/ |
88 ibei
h(ac) l(ege) esse non licere. vacat/
quei minor annos (triginta) natus est erit, nei quis eorum post k(alendas)
Ianuar(ias) secundas in municipio colonia praefe-/ctura IIuir(atum)
IIIIuir(atum) neue quem alium mag(istratum) petito neue capito neue
gerito, nisei quei eorum stipendia/ equo in legione (tria) aut pedestria
in legione (sex) fecerit, quae stipendia in castreis inue prouincia
maiore<m>/ |
92 partem
sui quoiusque anni fecerit, aut bina semestria, quae ei pro singuleis
ann<u>eis procedere oporteat, <cum eo quod ei legibus pl(ebei)ue
sc(iteis) procedere oportebit,>/ aut ei uocat<i>o rei militaris
legibus pl(ebei)ue sc(iteis) exue foidere erit, quocirca eum inueitum
merere non/ oporteat; neue quis que<i> praeconium dissignationem
libitinamue faciet, dum eorum quid faciet, in muni-/cipio colonia praefectura
IIuir(atum) IIIIuir(atum) aliumue quem mag(istratum) petito neue capito
neue gerito neue habeto,/ |
96 neue
ibei senator neue decurio neue conscriptus esto
neue sententiam dicito. quei eorum ex eis, quei s(upra) s(criptei) s(unt),/
aduersus ea fecerit, is (sestertium) (quinquaginta milia) p(opulo) d(are)
d(amnas) e(sto), eiusque pecuniae quei uolet petitio esto. vacat/
queiquomque in municipio colonia{e} praefectura post k(alendas) Qui<n>ct(iles)
prim(as) comitia IIuir(eis) II<II>uir(eis) al<i>eiue quoi
mag(istratui)/ rogando subrogandoue habebit, is ne quem, quei minor
anneis <(triginta)> natus est erit, IIuir(um) III<I>uir(um)
quei<ue> ibei/ |
100 alium
mag(istratum) habeat renuntiato neue renuntiarei iubeto, nisi quei stipendia
equo in legione (tria) aut sti-/pendia pedestria in legione (sex) fecerit,
quae stipendia in castreis inue prouincia maiorem partem sui/ quoiusque
anni fecerit, aut bina semestria, qua<e> ei pro singuleis annueis
procedere oporteat, cum eo/ quod ei legibus pl(ebei)ue sc(iteis) proceder<e>
oportebit, aut ei uocatio rei militaris legibus pl(ebei)ue sc(iteis)
exue foedere/ |
104 erit,
quocirca eum inuitum merere non oporteat; neue eum, quei praeconium
dissignationem libitina<m>ue/ faciet, dum eorum quid faciet, IIuir(um)
IIIIuir(um), queiue ibei mag(istratus) sit, renuntiato, neue in senatum
neue in de-/curionum conscriptorum numero legito sublegito coptato neue
sententiam rogato neue dicere neue/ ferre iubeto sc(iens) d(olo) m(alo).
quei aduersus ea fecerit, is (sestertium) (quinquaginta milia) p(opulo)
d(are) d(amnas) esto, eiusque pecuniae quei uolet petitio esto./ quae
municipia colonia<e> praefectura<e> fora conciliabula c(iuium)
R(omanorum) sunt erunt, nei quis in eorum quo municipio/ colonia praefectura
<foro> conciliabulo <in> senatu decurionibus conscreipteisque
esto, neue quo<i> ibi in eo ordine/ sen{ten}temtiam deicere ferre
liceto, quei furtei quod i<ps>e fecit fecerit condemnatus pactusue
est erit;/ queiue iudicio fiduci<ae>, pro socio, tutelae, mandatei,
iniuriarum deue d(olo) m(alo) condemnatus est erit; queiue lege/ |
112 {P}Laetoria
ob eamue rem, quod aduersus eam legem fec<i>t fecerit, condemnatus
est erit; queiue depugnandei/ caussa auctoratus est erit fuit fuerit;
queiue in iure <abiurauit> abiurauerit bonamue copiam iurauit
iurauerit; quei<ue>/ sponsoribus creditoribusue sueis renuntiauit
renuntiauerit se soldum soluere non posse aut cum eis/ pactus est erit
se soldum soluere non posse; proue quo datum depensum est erit; quoiusue
bona ex edicto/ |
116 eius,
qu<ei> i(ure) d(eicundo) praefuit praefuerit, praeterquam sei
quoius, quom pupillus esset reiue publicae caussa abesset/ neque d(olo)
m(alo) fecit fecerit quo magis r(ei) p(ublicae) c(aussa) a(besset),
possessa proscriptaue sunt erunt; queiue iudicio publico Romae/ condemnatus
est erit, quocirca eum in Italia esse non liceat, neque in integrum
resti<tu>tus est erit; queiue in eo/ municipio colonia praefectura
foro conciliabulo, quoius erit, iudicio publico condemnatus est erit;
quemue/ |
120 k(alumniae)
praeuaricationis caussa accussasse fecisseue qu<i>d iudicatum
est erit; quoiue aput exercitum ingnominiae/ caussa ordo ademptus est
erit; quemue imperator ingnominiae caussa ab exe<r>citu decedere
ius<i>t iuserit;/ queiue ob caput c(iuis) R(omanei) referundum
pecuniam praemium aliudue quid cepit ceperit; queiue corpor<e>
quaestum/ fecit fecerit; queiue lanistaturam artemue ludic<r>am
fecit fecerit; queiue lenocinium faciet <feceritue>. quei/ |
124 aduersus
ea in municipio colonia praefectura{ue} foro conciliabulo <in senatu>
decurionibus conscripteisue <f>uerit/
sentemtiamue dixerit, is (sestertium)
(quinquaginta milia) p(opulo) d(are) d(amnas) esto,
eiusque pecuniae quei uolet petitio esto. vacat/ quoi h(ac)
l(ege) in municipio colonia praefectura foro conciliabulo senatorem
decurionem conscriptum esse/ inque eo ordine sentemtiam dicere ferre
non licebit, nei quis, quei in eo municipio colonia praefectura/ |
128 foro
conciliabulo senatum decuriones conscriptos habebit, eum in senatum
decuriones conscriptos/ ire iubeto sc(iens) d(olo)
m(alo) neue eum ibei sentemtiam rogato
neiue dicere neiue ferre iubeto sc(iens) d(olo) m(alo); neue quis, que<i>/
in eo municipio colonia praefectura foro conciliabulo sufragio eorum
<---> maxumam potestatem habebit,/ eorum quem ibei in senatum
decuriones conscriptos ire, neue in eo numero esse n<e>ue sentemtiam
ibei dicere/ |
132 ferreue
sinito sc(iens) d(olo) m(alo); neue quis eius rationem comitieis concilioue
<habeto neue quis eum, sei comitieis concilioue> creatu<s>
e<ri>t, renuntiato; neiue quis,/ quei ibei mag(istratum) potestatemue
habebit, eum cum senatu decurionibus conscript<eis lud>os spectare
neiue in conuiuio/ publico esse sin<i>to sc(iens) d(olo) m(alo).
vacat/ quibus h(ac) l(ege) in municipio colonia praefectura
foro conciliabulo in s<e>natu{m} d<e>curionibus conscripteis
esse/ |
136 non
licebit, n<e> quis eorum
in municipio colonia praefectura
foro conciliabulo IIuir(atum) IIIIuir(atum)
aliamue/ quam potestatem, ex quo honore in eum ordinem perueniat, petito
neue capito; neue quis eorum ludeis,/ cumue gladiatores ibei pugnabunt,
in loco senatorio decurionum conscriptorum sed<e>to neue s<p>ectato/
neue conuiuium publicum is inito; neiue quis, quei aduersus ea creatu<s>
renuntiatu<s> erit, ibei IIuir IIIIuir/ |
140 esto,
neue ibei mag(istratum) potestatemue habeto. qu<ei> aduersus ea
fecerit, is (sestertium) (quinquaginta milia) p(opulo) d(are) d(amnas)
esto, eiusque pecuniae quei/ uolet petitio esto. vacat/ quae
municipia coloniae praefecturae c(iuium) R(omanorum) in Italia sunt
erunt, quei in eis municipieis colon<i>eis/ praefectureis maximum
mag(istratum) maxim<a>mue potestatem ibei habebit tum, cum censor
aliusue/ |
144 quis
mag(istratus) Romae populi censum aget, is diebus (sexaginta) proxumeis,
quibus sciet Romae c<e>nsum populi/ agi, omnium
municip{i}um colonorum suorum queique eius praefecturae
erunt, q(uei) c(iues) R(omanei) erunt, censum/ ag<i>to; eorumque
nomina praenomina patres aut patronos tribus cognomina et quot annos/
quisque eorum habe<bi>t et rationem pecuniae ex formula census,
quae Romae ab eo, qui tum censum/ |
148 populi
acturus erit, proposita erit, a<b> ieis iurateis accipito; eaque
omnia in tabulas publicas sui/ municipi referunda curato; eosque libros
per legatos, quos maior pars decurionum conscriptorum/ ad eam rem legarei
mittei censuerint tum cum ea{s} res consul{er}etur, ad eos quei Romae
c<e>nsum agent/ mittito; curatoque utei, quom amplius dies (sexaginta)
reliquei erunt ante quam diem ei, queiquomque Romae/ |
152 censum
age<nt>, finem populi ce<n>sendi faciant, eos adea<nt>
librosque eius municipi coloniae praefecturae/ edant; isque censor,
seiue quis alius mag(istratus) censum populi aget, diebus (quinque)
proxumeis, quibus legatei eius/ municipi coloniae praefecturae adierint,
eos libros census, quei ab ieis legateis dabuntur, accipito/ s(ine)
d(olo) m(alo); exque ieis libreis quae ibei scripta erunt in tabulas
publicas referunda curato, easque tabulas/ |
156 eodem
loco, ubei ceterae tabulae publicae erunt, in quibus census populi perscriptus
erit, condenda<s> curato./ qui pluribus in municipieis colon<i>eis
praefectureis domicilium habebit et is Romae census erit, quo magis/
in municipio colonia praefectura h(ac) l(ege) censeatur, e(ius) h(ac)
l(ege) n(ihilum) r(ogatur). vacat/ quei lege pl(ebei)ue sc(ito)
permissus est <f>uit, utei leges in municipio fundano municipibusue
eius municipi daret,/ |
160 sei
qui<d> is post h(anc) l(egem) r(ogatam) in eo anno proxumo, quo
h(anc) l(egem) populus iuserit, ad eas leges <addiderit commutauerit
conrexerit>, municipi{ei}s fundanos/ item teneto, utei oporteret,
sei ea<e> res ab eo tum, quom primum leges eis municipibus lege
pl(ebei)ue sc(ito) dedit,/ ad eas leges additae commutatae conrectae
essent, neue quis interced<i>to neue quid facito, quo minus/ ea
rata sint quoue minus municipis fundanos tenea<n>t eisque optemperetur.
vacat/ vacat |
| |
  |