LEX ( ACILIA ? ) REPETUNDARUM
   
Law on the right to recovery of property officially extorted
   
( 123-122 BC )
 

 
( M. H. Crawford et al., Roman Statutes, I, London, 1996, pp. 65-112, n. 1 ).
 

 
Nota : the underlined letters indicate the damaged letters.
 

 
10    20    30    40    50    60    70    79
 

 
1  [--- quoi socium no]minisue Latini exter//arumue nationum, quoiue in arbitratu dicione potestate amicitiau[e populi   Romani ---]
2  [--- ab   eo   quei   dic(tator),   co(n)s(ul),  pr(aetor),  mag(ister)  eq(uitum),  cens(or),  aid(ilis),  trib(unus) pl(ebis),   q(uaestor),   IIIuir   cap(italis),   IIIuir   a(greis)   d(andeis)   a(dsignandeis),   tribunus   mi]l(itum) l(egionibus) (quattuor) primis aliqua earum fu//erit, queiue filius eorum quoius erit, quoius pater senator siet, in annos singolos pequniae quod siet amp[lius (sestertium) n(ummum) ??? ---]
3  [--- quod ipsei parenteiue suo filioue suo, qu]oiue ipse{i} paren<s>ue suos filiusue su//os heres siet, ablatum   captum   coactum   conciliatum   auersumue   siet,   de ea re eius petitio nominisque delatio esto, [pr(aetoris) quaestio esto, ioudicium ioudicatio leitisque aestumatio, queiquomque ioudices ex h(ace) l(ege) erunt, eorum h(ace) l(ege) esto ---]
4  [--- sei quis pr(aetori) satis fecerit a rege populoue ceiueue suo se legatu]m esse utei peteret, de ea re eius petiti//o nominisque delatio esto, pr(aetoris) quaestio esto, ioudicium ioudicatio leitisque aestumatio, queiquomque ioudic[es ex h(ace) l(ege) erunt, eorum h(ace) l(ege) esto ---]
5  [---]s iu[--- quei eorum postea aduersus h(ance) l(egem) fecerit quam ea res iud]icata erit, aut quoius nomen pr//aeuaricationis caussa delatum erit, aut quoium nomen ex h(ace) l(ege) ex reis exemptum erit, sei quis eius nomen a[d pr(aetorem), quei ex h(ace) l(ege) quaeret, denuo detulerit, pr(aetoris) quaestio esto, ioudicium ioudicatio leitisque aestumatio, queiquomque ioudices ex h(ace) l(ege) erunt,]
6  [eorum h(ace) l(ege) esto. --- ali]eno nomin[e petet ---] quaestio eius pr(aetoris) esto, ioudicium<q>ue io//udicatio litisque aestumatio, queiquomque ioudic<es> ex h(ace) l(ege) erunt, eorum h(ace) l(ege) esto. is eum unde petet in ious ed[ucito ad pr(aetorem), quoius ex h(ace) l(ege) in eum annum quaestio erit, ante k(alendas) Sept(embres), quae eo anno erunt, nomenque eius deferto; ---]
7  [---] deque eo homine de[--- qu]oius eorum ita nomen ex h(ace) l(ege) post k(alendas) [Se]pt(embres), quae   eo   anno   fuerint,   delatum   erit,   quei   eorum   eo   ioudicio condemnatus erit, quanti eius rei slis ae[stumata erit, tantam pequniam ---]
8  [eaque  pequnia,  quei petiuer]it, eius esto. pr(aetor), quei ex h(ace) l(ege) q[uaeret, facito --- quantum ita aestumat]um erit, id utei priuato soluatur, quei [eoru]m petet. vvv de heisce, dum mag(istratum) aut inperium habebunt, ioudicium non fiet. vv dic(tator), co(n)s(ul), pr(aetor), mag(ister) eq(uitum), [cens(or), aid(ilis), tr(ibunus) pl(ebis), q(uaestor), IIIuir cap(italis), IIIuir a(greis) d(andeis) a(dsignandeis), tr(ibunus) mil(itum) l(egionibus) (quattuor) primis aliqua earum quei erit, dum mag(istratum) aut inperium habebit, ioudicium ---]
9  [nei   esto.  quei  eorum  e]x  eo  mag(istratu) inperioue abierit, quo min[us de eo ioudicium --- fiat, e(ius) h(ace) l(ege) n(ihilum) r(ogatur). vacat de patrono dando. vacat quei ex h(ace)] l(ege) pequniam petet nomenque detuler[it,] quoius eorum ex h(ace) l(ege) ante k(alendas) Sept(embres) petitio erit, sei eis uolet sibei patronos in eam rem darei, pr(aetor) ad quem [nomen detulerit --- patronos ceiueis Romanos ingenuos]
10  [gnatos dato, dum] nei quem eorum det sciens d(olo) m(alo) quoiei is, q[uoius nomen detulerit, gener socer   uitricus   priuignusue   siet, queiue ei sobrinus siet prop]iusue eum ea cognatione ati<n>gat, queiue [ei]ei sodalis siet, queiue in eodem v conlegio siet, quoiaue in fide is erit maioresue in maiorum fide fueri<n>t, [queiue in fide eius erit, maioresue in maiorum fide fuerint, queiue ---]
11  [---] quaestione<ue> ioudicio<q>ue puplico condemnatu[s siet, quod circa eum in senatum legei non liceat, neiue eum det que]i ex h(ace) l(ege) ioudex in eam rem erit, neiue eum que[i e]x h(ace) l(ege) patronus   datus   erit.   vvv   de   patrono   repudiando. vvvv quei ex h(ace) l(ege) patronus datus erit, sei is mora[m fecerit ei, quei petet, quo minus ioudicium ex h(ace) l(ege) fiat, ei eum repudiare liceto --- in]
12  [eius   lo]cum  pr(aetor),  quei  ex h(ace) l(ege) quaeret, alium patronum eiei quei i[n eam rem sibei darei postulabit dato. vacat de (quadringentis quinquaginta) uireis in hunc an]num legundis. vv pr(aetor), quei inter peregrinos ious deicet, is // in diebus (decem) proxum(eis), quibus h(ance) l(egem) populus plebesue iouserit, facito utei (quadringentos quinquaginta) uiros legat, quei in hac ceiuit[ate ---, dum nei quem eorum legat, quei tr(ibunus) pl(ebis), q(uaestor), IIIuir cap(italis), tr(ibunus) mil(itum) l(egionibus) (quattuor) primis aliqua earum,]
13  [III ui]rum a(gris) d(andis) a(dsignandis) siet fueritue, queiue in senatu siet fueri{n}t<u>e, quei[ue mercedem ceperit quaestioneue ioudicioque puplico conde]mnatus siet quod circa eum in senatum legei non liceat, // queiue minor anneis (triginta) maiorue annos (sexaginta) gnatus siet, queiue in urbem Romam propiusue u[rbem Romam p(assus) m(ille) domicilium non habeat, queiue eorum quoius mag(istratuum), queiue eius, quei in senatu siet fueritue, pater frater filiusue siet, queiue trans]
14  [mar]e erit; quos legerit, eos, patrem trib{un}um cognomenque, ioudice<s> q[uei ex h(ace) l(ege) in hunc annum sient --- quei ex] h(ace) l(ege) (quadringentei quinquaginta) uirei{s} in eum annum lectei erunt, ea nomina om//nia in tabula in albo, atramento script<o>s, patrem tribum cognomenque tributimque d<i>scriptos hab[eto, eosque propositos suo magistratu --- habeto potestatemque scribundi, quei uolet, facito. pr(aetor), quei legerit, is eos]
15  [quos e]x h(ace) l(ege) (quadringentos quinquaginta) uiros legerit, facito recitentur in contione, iuratoque sese [eos ex h(ace) l(ege) legise, de quibus sibei consultum utei idonei sient io]udices exaestumauerit   esse,   eosque   (quadringentos   quinquaginta)   uiros,   quos   ex h(ace) l(ege) l//egerit, is pr(aetor) omnis in taboleis puplicis scriptos in perpetuo habeto. vvvv de (quadringentis quinquaginta) uireis quot annis [legundis. vacat pr(aetor), ---, is in diebus (decem) proxum(eis), quibus]
16  [quis]que eorum eum mag(istratum) coiperit, facito utei (quadringentos quinquaginta) uiros ita legat, quei   ha[c   ceiuitate ---, d]um   ne quem eorum legat, quei tr(ibunus) pl(ebis), q(uaestor), IIIuir cap(italis), tr(ibunus) mil(itum) l(egionibus) III//I primis aliqua earum, trium uir(um) a(gris) d(andis) a(dsignandis) siet fueritue, queiue in senatu siet fueritue, queiue merc[edem ceperit quaestioneue ioudicioque puplico condemnatus siet quod circa eum in senatum legei non liceat, queiue minor anneis (triginta)]
17  [maior   a]nnos   (sexaginta)   gnatus   siet  queiue  in  urbe  Romae  propiusue urbem Roma[m p(assus) m(ille) domicilium non habeat, queiue eorum quoius mag(istratuum),] queiue eius, quei in senatu siet fueritue, pater frater filiusue sie//t queiue trans mare erit; quos legerit, eos, patrem tribum cognomenque, ioudices quei ex h(ace) l(ege) in eu[m annum sient --- quei ex h(ace) l(ege) (quadringenti quinquaginta) uirei in eum annum lectei erunt, ea nomina omnia in tabula in albo, atramento scriptos,]
18  [patr]em tribu<m> cognomenque tributimque discriptos habeto, eosque propositos suo ma[gistratu --- habeto  potestate]mque  scribundi,  quei  uolet,  facito.  pr(aetor)  quei  legerit, is eos, quos ex h(ace) l(ege) C[DL u]iros legeri{n}t, facito in con[[c]]tione recite<n>tur, iouratoque sese eos ex h(ace) l(ege) legise, de quibus sibei consu[ltum utei idonei sient ioudices exaestumauerit esse, eosque (quadringentos quinquaginta) uiros, quos ex h(ace) l(ege) legerit, is pr(aetor) omnis in taboleis puplicis scriptos in perpetuo habeto.]
19  [vacat] vv de nomine deferundo iudicibusque legundeis. vvv quei ex h(ace) l(ege) pequniam ab al[tero ante k(alendas) Sept(embres) petet, is eum, ubei (quadringenti quinquaginta) uirei in e]um annum lectei erunt, ad iudicem, in eum annum quei ex h(ace) l(ege) [factus] erit, in ious educito nomenque eius deferto. sei deiurauerit calumniae causa non po[stulare, is iudex nomen recipito --- facitoque utei die ??? ex eo die, quo quoiusque quisque nomen detulerit, is quoius nomen]
20  [recepe]rit de (quadringentis quinquaginta) uireis, quei in eum annum ex h(ace) l(ege) lectei erunt, aruorsario edat eos om[nes quoi is gener socer uitricus pri]uignusue siet, queiue ei sobrinus siet propiusue eum   ea   cognat[ione]{m}   attingat, queiue ei sodalis siet, queiue in eodem conlegio siet, facitoque coram aru[orsario iouret palam apud se --- se non reliquisse nisei quei se earum aliqua necesitudine]
21  [quae  s(upra)  s(cripta)  s(ient)] non attigeret, scientem d(olo) m(alo); itaque is edito <i>ouratoque. ubei is ita ediderit, tum in ea[m rem pr(aetor), quei ita nomen alterius ex h(ace) l(ege) detule]rit, facito utei is   die  uicensumo ex eo die quo quoiusque quisque n[omen] detolerit, (centum) uiros ex eis, quei ex h(ace) l(ege) (quadringenti quinquaginta) uirei in eum annum lectei erunt, quei uiua<n>t, legat e[datque aruorsario --- dum nei quem eorum legat,]
22  [utei  ioud]ex  siet,  quoi  is  queiue ei, quei petet, gener socer uitricus priuignusue siet, queiue ei sobrinus[   siet   propiusue   eum   ea   cognatione atingat, queiue e]i sodalis siet, queiue tr(ibunus) pl(ebis), q(uaestor), IIIuir cap(italis), IIIuir a(gris) d(andis) a(dsignandis), tribun<us> mil(itum) l(egionibus) (quattuor)   prim[is   aliqu]a{e} earum siet fueritue, queiue {queiue} in senatu siet fueritue, queiue vvvvvvvv l(ege) Rubr[ia IIIuir col(oniae) ded(ucendae) creatus siet eritue --- queiue rei puplicae]
23  [caussa] aberit queiue trans mare erit, neiue amplius de una fami<l>ia unum. neiue eum [quei condemnatus   siet,   quod   cum   eo lege Calpu]rnia aut lege Iunia sacramento actum siet aut quod h(ace) l(ege) nomen [delatum sie]t. quos is (centum) uiros ex h(ace) l(ege) ediderit, de eis ita facito iouret palam apud se coram p[opulo --- nullum se edidise scientem d(olo) m(alo), quem ob earum causarum aliquam, quae s(upra) s(cripta) s(ient), inter (centum) uiros edere non liceat queiue se]
24  [earum   qua]  necesitudine  atingat, quae supra scripta sient. †q† unde petitum erit, quo mi[nus ---. ubei is, quei petet, ita (centum)] uiros ediderit iuraritque, tum eis pr(aetor) facito utei is, unde petetur, die L[X ex eo die quo] eius nomen delatum erit, quos (centum) is quei petet ex h(ace) l(ege) ediderit, de eis iudices, q[uos uolet, (quinquaginta) legat edatque --- quei ex h(ace) l(ege) nomen detulerit, sei]
25  [is, quoius nom]en ex h(ace) l(ege) delatum erit, (quinquaginta) iudices ex h(ace) l(ege) non legerit edideritue, seiue [eum, quei se earum qua adfinitate cognation]e sodalitate atingat, queiue in eodem conlegio siet, ex h(ace) l(ege) non e[diderit, quod pe]r eum pr(aetorem) aduorsariumue mora{m} non er[it, quo] minus legat edatu[e iudices, quos uolet, (quinquaginta) --- e(ius) h(ace) l(ege) n(ihilum) r(ogatur), dum nei quem eorum, quos ex h(ace) l(ege) (centum) uirum legere non liceat,]
26  [sciens  d(olo)  m(alo)  ioudic]em  legat.  quei ita lectei erunt, eis in eam rem ioudices sunto, eorumque eiu[s rei ex h(ace) l(ege) ioudicium esto. vac nomin]a utei scripta in taboleis habeantur. vvv pr(aetor), quei ex   h(ace)   l(ege)   quaeret,   fac[ito eos (quinquaginta) uiros, qu]os is quei petet et unde petetur ex h(ace) l(ege) legerint e[diderint e]osque pat[ronos, quei in eam rem dati erunt, utei in taboleis popliceis scriptos habeat ---]
27  [--- ea   nomina,   q]uei   petiuerit   et   unde petitum erit, quei eorum uolet, ex taboleis popli[ceis --- is pr(aetor) potestatem scribundi facito. ]vv eisdem ioudices unius rei in perpetuom sient. vv quei iudices e[x h(ace) l(ege) lectei erunt], quam in rem eis iudices lectei erunt, e[ius rei iudices in perpetuom sunto ---]
28  [--- q]uei   pequniam   ex   [h(ace)   l(ege)]   capiet,   eum ob eam rem, quod pequniam ex h(ace) l(ege) ceper[it, nei quis censor post h(ance) l(egem) rog(atam) tribu mo]ueto neiue equom adimito neiue quid {ei} ei <ob> eam rem fraudei esto. vvvv [--- sc]ripta sient. vv pr(aetor), quei ex h(ace) l(ege) +[--- vac de ioudicio]
29  [in eum quei mortuos e]rit aut in exilium abierit. vac quoium nomen ex h(ace) l(ege) delatum eri[t, sei is   ante   mortuos   erit   aut in exiliu]m abierit quam ea res <iu>dicata erit, pr(aetor), ad quem eius nomen d[elatum erit, ea]m rem ab eis item quaerito, [quei ioudices ex h(ace) l(ege) erunt, quasei sei is, quoius nomen ex h(ace) l(ege) delatum erit, uiueret inue hac ceiuitate esset --- vac de ??? faciunda. vac]
30  [pr(aetor),  quei  ex  h(ace) l(ege) quaeret, ei, quo]iu[m] nomen ex h(ace) l(ege) ad se delatum erit, facito utei ioudicium p[alam denuntietur quo die futurum siet, utei q]uod recte factum esse uolet, dum nei quid aduorsus h(ance) l(egem) fiat a[d moram fac]iundam; neiue post h(ance) [l(egem) rogatam ---]
31  [--- iubetoque]   conquaeri   in   terra   Italia   in   oppedeis foreis conciliab[oleis --- in oppedeis foreis con]ciliaboleis, ubei ioure deicundo praesse solent; in quibus di[ebus c. 8 prae]tor, quei ex h(ace) l(ege) quaere[t, conquaeri iouserit --- vac de testibus denuntiando. vac quei ex h(ace) l(ege) nomen detulerit,]
32  [pr(aetor),   quei   ex h(ace)  l(ege)  quaeret,  ubei]  audierit quod eius rei quaerundai censeant refere et c[ausam nouerit, testibus dumtaxat (duodequinquaginta) denuntia]re iubeto et, quom e<a> res agetur, quam in rem quisque testis er[it, in eam rem facito o]mnes adsient testimo[niumque deicant, dum nei quem testimonium deicere iubeat, quei --- quoiaue in fide is,]
33  [unde petetur, siet maioresue in maior]um eius fide <fuerint>, queiue in fide eius siet maioresu[e in maiorum   eius   fide   fuerint,   queiue eius c]ausam deicet, dumtaxat unum, queiue {e}eius parentisue eius l[eibertus leiberta]ue siet. vvvv de t[a]b[oleis ---. vac --- nomina eorum]
34  [quos ad testimonium deicendum appellari]t secumue duxerit dumtaxat homines IIL earum re[rum causa, de quibus id ioudicium fiet, eaque omni]a, quai ita conquaesiuerit, et sei qua tabulas libros leiterasue pop[licas preiuatasue pos]cere proferrequ[e uolet, ad praetorem deferto ---]
35  [--- se]iue de ea re uolet apud pr(aetorem), is praetor ei moram ne fac[ito quo minus ---]rat. vvvvvvv praetor utei interroget. vvvvvvv pr(aetor), quei ex h(ace) l(ege) q[uaeret --- vac ioudices utei iourent antequam considant.]
36  [vac  pr(aetor),  quei ex h(ace) l(ege) quaeret, quei in ea]m rem ioudices erunt, antequam primum caussa d[eicetur --- apud se iourent facit]o. iudices, quei in eam rem erunt, omnes pro rostreis in forum [ uorsus iouranto ---]
37  [facturumque se, utei quod recte factum esse uo]let, utei testium, quei <in> eam rem erunt, uerba audiat [--- neque se facturum quo] eam rem minus ioudicet, nisei sei quae causa erit, quae eiei [--- quei ita apud se]
38  [iourarint,  eorum  nomina is pr(aetor) facito in contione r]ecitentur, proscripta propositaque palam apud for[um, ubei de plano recte legi possitur, habeto, quei ex e]is (centum) ioudicis (quinquaginta) lectei erunt. vvvvvvvv ioudex nei quis dispute//t vv[---]
39  [--- quo minus ---]e iudicium adesse possit, de ea re praetori, quei ex hac[e lege quaeret, cognoscendi ius   esto.   vac   de   profere]ndo. vvvv quam rem pr(aetor) ex h(ace) l(ege) egerit, sei eam rem profe//r//et, quoi[us ex h(ace) l(ege) nomen delatum erit ---]
40  [---]re poterit, facito quoius deicet nomen referre [---]it, utei <i>s ad sese ueniat aut adferatur, coram eo que//i postulauer[it ---]
41  [--- sei uo]let, quoius ex h(ace) l(ege) <n>ominis delatio erit, ei eius rei pe[titio esto --- de]que ea re hace lege iudicium litisque aestumatio // essto quasei sei eius [---]
42  [--- sei  ioudex,  q]uei  eam  rem  quaeret, ex h(ace) l(ege) causam non nouer[it, pr(aetor) quei ex h(ace) l(ege) quaeret --- c]oram [iudici]bus in contione pro rostris sente//ntia<m> ita pronontiato: fec[isse ---]
43  [--- sei] iudicium fieri oportebit, ter[tio die --- sei ioudex, quei eam re]m quaeret, ex h(ace) l(ege) causam // non nouerit, pr(aetor) quei ex h(ace) l(ege) q[uaeret --- vac ioudices utei iourent antequam in consilium eant. vac]
44  [pr(aetor),  quei  ex  h(ace)  l(ege) quaeret, ioudices, quei ex h(ace) l(ege) in eam rem erunt, in consilium an]tequam ibunt, facit<o> iurent sese, // quem iam s[ibei --- neque facturum q]uo quis suae alteri//us sententiae certior siet, quod p[er dolum malum fiat ---]
45  [---]aturum   esse.   vac   iudic//e//i   multa{m}   suprema   deica[tur.   vac --- sei ioudex, quei eam rem qu]aeret, causam // non nouerit, quei eorum ioudex [---]
46  [--- sine  recu]satione  primo  qu//o//que die deferatur, isque quaestor[ --- vac iudices in co]nsiliu//m// quo modo eant. vvv pr(aetor), quei ex h(ace) l(ege) iu[dicium exercebit ---]
47  [--- sei pars plus una iudicum, quei aderunt, se non posse i]u<d>//[i]//<ca>re deixerit, praetor, <quei> ex   h(ace)   l(ege)   quaeret,   ita pronon[tiato: amplius --- eorum iudicu]m, queiquomque aderunt, iudicare i[ubeto ---]
48  [--- eis iudicibus, quei amplius bis negarint iu]dicare, is (sestertium) n(ummum) (decem milia), quotiensquomque amplius bis in uno iud[icio iudicare negarint --- multam deicito --- tu]m quam ob rem et quantum pequ[niae multam deixerit ---]
49  [--- vac  de]  reis quo modo iudicetur. vac ubei duae partes iudicum, quei ader[unt, sibei liquere deixerint --- tum pr(aetor), quei ex h(ace) l(ege) quaeret, facito utei eis iudice]s, quei iudicare negarint, semouant[ur, ---]
50  [--- ea]m   rem   agito.   tum   praetor   quom   soueis uiatoribus apparitoribusque nei e[xeant facito et sitell]am u[--- altam digitos ??? latam digitos ???]XX quo ioudices sorticolas conieciant[ in tribunali poni iubeto ---]
51  [---]to eique iudici{s} is praetor sorticolam unam buxeam longam digitos (quattuor) la[tam digitos ??? scri]ptam atr[amento, ex altera parti A, ex alte]ra parti C, in manu palam dato al[teramque, utram uelit, litteram eum ioudicem inducere iubeto ---]
52  [iudex  ita inducito] eamque sortem ex hace lege apertam bracioque aperto lit<t>eram digiteis opertam   pala[m   in   eam sitellam] coicito d[eque tribunali descendito; i]temque in eos ceteros singilatim iu[dices --- vac sententiae quo modo pronontientur. vac quei]
53  [iudex sortis t]olundai causa ad sitellam sorti ueniet, is in eam sitellam manum demitito et eam deuexam popul[o palam ostendito], nei quid l[ateat occultum, quamque in id i]udi//cium// sententiam[ ea sors hab]uerit, is e<x> [ ea sorti --- palam pronontiato, ubei A littera scripta erit, absoluo, ubei C littera scripta]
54  [erit,  con]demno, ubei nihil scriptum erit, seine sufragio. ex qua sorti pronontiarit, eam sortem proxumo iud[ici reddito, isq]ue deince[ps eam sortem pr(aetori) tr]ansdito. vvvvvv de r//eo ap[soluendo. vac quoius ex h(ace) l(ege) nomen delatum erit --- nisei de eo sententiae ibei plurumae erunt, condemno,]
55  [qu]od praeuaricationis causa factum non erit, is ex hace lege eius rei apsolutus esto. vac de reo condemnan[do.   vac   sei de eo reo] senten[tia]e ibei plurumae erunt, condemno, pr(aetor), qu[ei ex h(ace) l(ege) quaeret, eum reum pronontiato fecisse uideri --- sei is ex h(ace) l(ege) condemnatus]
56  [a]ut apsolutus erit, quom eo h(ace) l(ege), nisei quod postea fecerit aut nisei quod praeuaricationis causa factum erit au[t nisei de leitibus] aestumandis aut nisei de sanctioni hoiusce legis, actio nei es[to. --- vac de praedibus dandis bonisue possidendis. vac pr(aetor), quei eam rem quaesierit,]
57  [e]um,  quei  ex  h(ace)  l(ege) condemnatus erit, q(uaestorei) praedes facito det de consili maioris partis sententia, quanti eis censuer[int. sei ita p]raedes datei non erunt, bona eius facito puplice possideantur conq[uaerantur --- quaestorei]
58  [sc]riptum transdito, quaestor accipito et in taboleis pobliceis scriptum habeto. vac de leitibus aestumandis. vac[vac quei ex ]hac<e> lege condemnatus erit, ab eo quod quisque petet, quoius ex hace lege peti[tio erit, id pr(aetor), quei eam rem quaesierit, eos iudices, quei eam rem iudicauerint, aestumare iubeto --- quod ante hance legem rogatam conperietur captum coactum]
59  [ab]latum auorsum conciliatumue esse, ea<s> res omnis simpli, ceteras res omnis quo<d> post hance legem   rogatam   co[nperiet]ur   captum   coactum   ablatum   auorsum   conciliatumue esse dupli, idque ad qua[estorem, quantum siet quoiusque nomine ea lis aestumata siet, facito deferatur. vac de pequnia ex aerario soluenda. vac quei iudicei, quei eam rem quaesierit, consilioque eius maiorei parti satis fecerit nomine]
60  [su]o  parentisue  suei  quoiue ipse parensue suos heres siet leitem aestumatam esse, queiue eiei iudicei consilioque eius maiorei pa[rti ita sa]tis fecerit regis populeiue ceiuisue suei nomine litem aestumatam esse sibei, q[uanta ea pequnia erit --- quae ---]
61  [ex] hace lege in aerario posita erit, ob eam rem, quod eo nomine lis aestumata erit, in triduo proxsumo, quo ita satis [factum erit,] ex hace lege soluatur; neiue quis iudex neiue quaestor facito sciens dolo m[alo, quo minus ita satis fiat itaque soluatur --- vac de tributo indicendo. vac quanti iudex, quei eam rem quaesierit, leites aestumauerit, sei is]
62  [iud]ex ex hace lege pequniam omnem ad quaestorem redigere non potuerit, tum in diebus (decem) proxsumeis, quibus [quanta potue]rit redacta erit, iudex quei eam rem quaesierit, queiue iudex ex hace lege fac[tus erit, tum cum ea pequnia redacta erit tributum indicito --- diemque edito, qua is adsiet quoius parentisue quoius eiusue quoi ipse parensue eius heres siet ceiuisue eius leites]
63  [aest]umatae erunt, <aut> quoius regis populeiue nomine lis aestumata erit legatei adessint, dum nei longius (centum) dies edat. [vac de trib]uto seruando vvvvvv ubei ea dies uenerit, quo die iusei erunt adesse, iudex, quei e[um tributum indixerit, quanta pequnia de eius, quei ex h(ace) l(ege) condemnatus erit, bonis redacta erit, tantam pequniam pro portioni tribuito; queique ei iudici consilioque eius maiorei parti litem sibei aestumatam esse]
64  [satis f]ecerit, ei primo quoque die quaestorem soluere iubeto, quaestorque eam pequniam eis sed fr<a>ude sua soluito. vac [reliquom] in aerario siet. vvvvvv quod eorum nomine, quei non ad<e>rit, tributus factus [erit, quaestor in aerario seruato --- vac de tributo proscribendo. vac]
65  [queiquomq]ue  praetor  ex hace lege tribuendei caussa prodeixerit, is, uti quod recte factum esse uolet, facito, quo modo prode[ixerit, ea omnia m]aiore parte diei ad eam diem, donec solutum <e>rit, apud forum palam ubei de plano r[ecte legi possitur, proscripta propositaque habeat --- praetor, quei eum tributum]
66  fecerit,  dies[ ??? proxs]umos,  ex  ea die, qua tributus factus erit, apud forum palam ubei de plano recte legi possitur, proscri[bito. vac pequnia] post quinquenium populei fiet. vvvvv quae pequnia ex hace lege in aerarium posita erit, quod in anneis qu[inque proxsumeis ex ea die, qua tributus factus erit, quaestor ex h(ace) l(ege) non soluerit, populei esto. vac de pequnia exigenda. vac quaestor quoi aerarium prouincia obuenerit, quoi ex h(ace) l(ege) praedes datei erunt, queiue deinceps]
67  eandem prouin[ci]am habebit, eis faciunto, utei quod recte factum esse uolet, quod eius is reus non soluerit, ab eis pr[aedibus primo quo]que die pequnia exigatur. vvvvvvvv pequnia in fiscis opsignetur. vvvv quaequomque pequnia ex hace lege ad q[uaestorem redacta erit, is quaestor ea pequnia facito in fiscis siet fiscique signo suo opsignentur --- singulisque fiscis inscribatur]
68  quis  praetor  litis  ae//stumauerit  et unde ea pequnia redacta siet quantumque in eo fisco siet. quaestor, quiquom[que erit, utei quod ]recte factum esse uolet, facito in diebus (quinque) proxumeis quibusquomque eiei aerarium prouincia obuenerit --- quoi]
69  pequniam ex hace lege, // quod sine malo pequlatu<u> fiat, pr(aetor) quei ex hace lege quaeret, darei solui iuserit, id quaestor, [quei aerarium pro]uinciam optinebit, sed fraude sua extra ordinem dato soluitoque. vvvv quaestor moram nei facito. vvvv qu[aestor --- vac iudicium nei quis impediat. vac quod]
70  ex hace lege <iu>dic[i]um fie//r//i oportebit, quom ex hace lege fieri oportebit, nei quis magistratus proue magistratu proue [quo inperio inp]ediu[nto quo] minus setiusue fiat iudiceturue, neiue quis eum, quei ex hace lege iudicium exercebit, neiue eum, que[i ex h(ace) l(ege) iudicabit neiue eum quei ex h(ace) l(ege) petet neiue eum unde petetur --- ab eo iudicio auocato neiue]
71  auocarier iubeto, neiue ab//ducito neiue abducier iubeto, neiue facito quo quis eorum minus ad id iudicium adesse poss[it, neiue facito quo minus iudic]i uerba audeire, in consilium eire, iudicare liceat, neiue iudicium dimitere iubeto, nisei quom senatu[s ioure uocabitur --- aut nisei quom centuriae aut]
72  tribus intro uocabuntur, ex//tra quam sei quid in saturam feretur. vac sei is praetor, quei ex hace lege quaeret, sei[ue is q(uaestor) quoi aerarium uel urbana prouinc]ia obuenerit, <eo magistratu> ioudicioue inperioue abierit abdicauerit mortuosue erit, antequam ea omnia ioudica[ta soluta factaue erunt, quod ex hace lege fieri oportebit, queiquomque praetor ex hace lege quaeret, queiue quaestor aerarium uel urbanam prouinciam habebit, is, utei quod recte factum]
 
 
79  See  below  for  the  beginning  of the line. [sei is praetor, quei ex hace lege quaeret, seiue is q(uaestor), quoi aerarium] uel urbana prouincia obuenerit, eo magistratu iudicioue inperioue abierit abdicaueritu[e mortuosue erit, antequam ea omnia ioudicata soluta factaue erunt, quod ex hace lege fieri oportebit, queiquomque praetor ex hace lege quaeret, queiue quaestor aerarium uel urbanam]
 
 
73  esse uolet, facito utei ea omnia, // quod ex hace lege factum non erit, faciant fiantque, quae ex hace lege fieri oportere<t>, se[i apud eum ea res acta esset, deque ea re eiei] praetori quaestorique omnium rerum, quod ex hace lege factum non erit, siremps lex esto, qua[sei sei apud eum ea res acta esset --- vac de rebus ex lege Calpurnia Iuniaue iudicatis. vac de quibus iudicium]
 
 
80  prouinciam habebit, is, utei qu[od recte factum esse u]olet, facito utei ea omnia, [quod ex hace lege factum non erit, faciant fiantque, quae ex hace lege fieri oporteret sei ]apud eum ea res acta esset, deque ea re eiei praetor<i> quaestor<ique> omnium rerum, quod ex [hace lege factum  non erit, siremps lex esto, quasei sei apud eum ea res acta esset --- vac de rebus ex lege Calpurnia Iuniaue iudicatis. vac de quibus]
 
 
74  fuit  fueritue ex lege quam L. Cal//purnius L.f. tr(ibunus) pl(ebis) rogauit, exue lege quam M. Iunius D.f. tr(ibunus) pl(ebis) rogauit, quei <e>orum eo [ioudicio condemnatus est eritue, quo] magis de ea re eius nomen vv hace lege de<fe>ratur{um}, quoue mag{istratus} is de ea re quom [eo ex hace lege agatur, eius hace   lege nihilum rogatur. ?Rubric? queiquomque aduersus hance legem fecisse deicentur, nisei h(ance) l(egem) populus plebesue iouserit, antequam ea res facta]
 
 
81  [iud]icium <f>uit fueritue ex leg[e quam L. Calpurnius L.f.] tribunus plebei roga[uit, exue lege quam M. Iunius D.f. tribunus plebei rogauit, quei eorum eo ioudicio condem]natus est eritue,  quo magis de ea re eius nomen hace lege de<f>eratur quoue magis de e[a re quom eo ex hace lege agatur, eius hace lege nihilum rogatur. ?Rubric? queiquomque aduersus hance legem fecisse deicentur, nisei h(ance) l(egem) populus plebesue]
 
 
75  erit, quom eis hace lege actio nei esto. vvv//vac de praeuaricatione. vac praetor, quei ex hace lege quaeret, qua de re ei prae[tori eisque ioudicibus, quei ex hace lege ad eam rem io]udicandam adfuerint, quei uiuent, eorum maiorei parti{s} satis factum erit, nomen, quod ex [hace lege quis detulerit, praeuaricationis causa eum detulisse ---]
 
 
82  [iouseri]t, antequam ea res [facta erit, quom eis hace lege a]ctio nei es[to. vac de praeuaricatione. vac pr(aetor), quei ex h(ace) l(ege) quaeret, qua de re ei pr(aetori) eisque ioudicibus, quei ex h(ace) l(ege) ad e]am rem ioudicandam adfueri[n]t, quei uiuent, eorum maiori{s} parti satis †fecerit† e[rit, nomen, quod ex hace lege quis detulerit, praeuaricationis causa eum detulisse --- vac de ceiuitate]
 
 
76  vvvv de ceiuitate danda. vvvvvv sei quis eor[u]m, quei ceiuis Romanus non erit, ex hace lege alteri nomen [--- ad praetor]em, quoius ex hace lege quaestio erit, detolerit, et is eo {eo} iudicio hace lege condemnatus erit, tu[m eis, quei eius nomen detolerint, quoius eorum opera maxume is quoius nomen delatum erit condemnatus erit, ipse ceiuis Romanus iustus esto filieique eiei gnatei, quom]
 
 
83  [danda. vvvvv]vvvvvvv sei q[uis eorum, quei ceiuis Romanus non erit, ex hace lege alteri nomen --- ad praetorem, quoius e]x hace lege quaestio erit, detuler[it et i]s eo ioudicio hace lege condemnatus erit, tum eis, qu[ei eius nomen detulerint, quoius eorum opera maxume is quoius nomen delatum erit condemnatus erit, ipse ceiuis Romanus iustus esto filieique eiei gnatei, quom ceiuis Romanus ex hace lege fiet,]
 
 
77  ceiuis   Romanus   ex   hace   lege   fiet,   nepotesque   [d]um eiei filio gnateis ceiueis Romanei iustei sunto[ inque eius tribum, quei ex h(ace) l(ege) condemnatus erit, sufragiu]m ferunto, inque ea<m> tribum censento, militiaeque eis uocatio esto, aera stipendiaque o[mnia eis merita sunto. nei qui magistratus proue magistratu --- eius h(ace) l(ege)]
 
 
84  [nepotesque  d]um  e[iei  filio gnateis ceiueis Romanei iustei sunto, inque eius tribum, quei ex h(ace) l(ege) condemnatus erit, sufragium ferunto, inque eam tribum censento, militiaeque ei]s uocatio esto, aera stipendia[que eis] omnia merita sunt<o>. nei qui magis[t]ratus pr[oue magistratu ---]
 
 
78  nihilum  rogato.  vvvvvvv  de  prouocation[e  uocation]eque danda. vac sei quis eorum, quei [???c(eiuis) R(omanus) ex h(ace) l(ege) fieri nolet, quei eorum in ceiuitate Latina IIuir consul??? dicta]tor vv praetor aedilisue non fuerint, ad praetorem, quoius ex hace lege quaestio eri[t, ex h(ace) l(ege) alteri nomen detolerit et is eo iudicio h(ace) l(ege) condemnatus erit, tum, quei eius nomen detolerit, quoius eorum opera maxume is condemnatus erit, ei prouocatio uocatioque esto uocatioque]
 
 
85  [--- ad praetorem, quoius ex hace lege quaestio erit, ex h(ace) l(ege) alteri nomen detolerit et is eo iudicio h(ace) l(ege) condem]natus erit, tum, quei eiu[s nomen] detolerit, quoius eorum opera ma[xume is condemnatus erit ---]
 
 
79  eius militiae munerisque poplici in su[a quoiusque cei]uitate vac iudex deinceps faciat pr[oposita siet. vac] See above for the end of the line.
86  [--- s]ei petetur, de ea re eius [optio est]o, utrum uelit uel in sua ceiuitat[e uel Romae ---]
87  [--- sed fraude sua inperio inhi]bere liceto. vvvvv[vvvvv quei cei]uis Romanus ex hace lege alte[rei nomen detolerit ---]
88  [---] vvvv quoi ex h[ace lege militiae uo]catio erit esseue oporte[bit ---]
89  [--- praetor quei inter pe]regrinos ious [deicet ---]
90  [---]atei c[---]
 

 
Fragments of the Lex Acilia repetundarum.
Fragments of the Lex Acilia repetundarum ( Bruns, Fontes.., 1909, p. 57 ).
 

 
►  Bibliography
 
 

Orsini in Agustín, De Legibus et Senatus Consultis, Roma, 1583 ; Gruter, Inscriptionum Romanarum Corpus absolutissimum, Heidelberg, 1602, pp. 506-511 ; Muratori, Novus thesaurus veterum inscriptionum..., II, Milano, 1740, p. 574 ; Klenze, Fragmenta legis Serviliae repetundarum, Berlin, 1825 ; Mommsen, Zeitschrift für die Altertumswissenschaft, Marburg, 1843, pp. 812-829 = GS, III, 1907, pp. 339-355 ; Göttling, Funfzehn römische Urkunden auf Erz und Stein nach den Originalen neu verglichen und herausgegeben, Halle, 1845, pp. 36-43 ; Zumpt, De legibus iudiciisque repetundarum, I, Berlin, 1845 ; Rudorf, Abh. Akad. Wiss. Berlin, phil.-hist. Kl., 1861, pp. 411-553 ; CIL I1 (1863), n. 198 ; CIL XI, 1 (1888), n. 364a ; Pernice, Labeo, III, 1, 1892, p. 233 ; Hesky, WS, 25, 1903, pp. 272-287 ; Hülsen, Fest. Hirschfeld, Berlin, 1903, pp. 431-439 ; Brassloff, WS, 26, 1904, pp. 106-117 ; Mommsen, GS, I (1905), pp. 1-64 ; Bruns, Fontes iuris Romani antiqui, I, Tübingen, 1909, pp. 55-73, n. 20 ; Guenoun, Études Girard, Paris, 1912, pp. 85-97 ; Strachan-Davidson, Problems of the Roman Criminal Law, Oxford, 1912 ; Hardy, JP, 32, 1913, pp. 96-106 ; CIL I2 (1918), n. 583 ; Fraccaro, Rend. Ist. Lomb., 1919, p. 335 ; Rosenberg, Hermes, 55, 1920, pp. 337-363 ; CIL XI, Add. (1926), p. 1234 ; Bannier, Phil, 83, 1928, pp. 443-448 ; Carcopino, Autour des Gracques, Paris, 1928, p. 212 (2nd ed., 1967, pp. 316-332) ; Levi, RFIC, 57, 1929, pp. 383-387 ; CIL I2 (1931), pp. 723 and 739 ; Buckland, JRS, 27, 1937, pp. 37-47 ; Baldson, PBSR, 14, 1938, pp. 98-114 ; Riccobono, FIRA I, Firenze, 1941, pp. 84-102, n. 7 ; CIL I2 (1943), p. 832 ; Campana, RPAA, 23-24, 1947-49, p. 13 ; Sherwin-White, PBSR, 17, 1949, pp. 5-25 ; Henderson, JRS, 41, 1951, pp. 71-88 ; Sherwin-White, JRS, 42, 1952, pp. 43-55 ; Tibiletti, Ath, 31, 1953, pp. 5-100 ; Wenger, Die Quellen des römischen Rechts, Wien, 1953, p. 373 ; Badian, AJP, 75, 1954, pp. 374-384 ; Serrao, St. De Francisci, II, Milano, 1954, pp. 473-511 = Classi, partite e leggi nella repubblica romana, Pisa, 1974, pp. 233-275 ; Pontenay de Fontette, Leges repetundarum, PhD, Paris, 1954, pp. 37-70 ; Tibiletti, Ath, 1955, p. 388 ; Jones, PCPhS, 6, 1960, pp. 39-42 ; Johnson, Coleman-Norton & Bourne, Ancient Roman Statutes, Austin, 1961, pp. 38-46, n. 45 ; Kunkel, Untersuchungen zur Entwicklung des römischen Kriminalverfahrens in vorsullanischer Zeit, München, 1962 ; Kunkel, RE, XXIV (1963), c. 720-786 = Kleine Schriften, Weimar, 1974, pp. 33-110 ; Schmidlin, Das Rekuperatorenverfahren, Freiburg, 1963 ; Hands, Latomus, 24, 1965, pp. 225-237 ; Nicolet, L'ordre équestre à l'époque républicaine, I, Paris, 1966, pp. 467-515 ; Levick, CR, 17, 1967, pp. 256-258 ; Liebs, ZSS, 84, 1967, pp. 104-132 ; Gruen, Roman politics and the criminal courts, 149-78 BC, Cambridge, 1968, pp. 88-90 ; Eder, Das vorsullanische Repetundenverfahren, München, 1969, pp. 120-231 ; Mattingly, JRS, 59, 1969, pp. 129-143 / 60, 1970, pp. 154-168 ; Mattingly, Latomus, 30, 1971, pp. 281-293 ; Jones, The criminal courts of the roman Republic and Principate, Oxford, 1972, pp. 45 ss. ; Sherwin-White, JRS, 62, 1972, pp. 83-99 ; Griffin, CQ, 23, 1973, pp. 108-126 ; Nicolet, ANRW, I, 2, 1974, pp. 197-214 ; Badian, AJP, 96, 1975, pp. 67-75 ; Mattingly, CQ, 25, 1975, pp. 255-263 ; Mattingly, Latomus, 34, 1975, pp. 726-728 ; Lintott, ZPE, 22, 1976, pp. 207-214 ; Girard & Senn, Les lois des Romains, Napoli, 1977, pp. 90-106, n. 7 ; AE 1978, n. 12 ; Meyer, ZSS, 95, 1978, pp. 138-157 ; Mattingly, Hermes, 107, 1979, pp. 478-488 ; Venturini, Studi sul crimen repetundarum nell'età repubblicana, Milan, 1979 ; Meyer, Fest. Vittinghoff, Köln-Wien, 1980, pp. 145-156 ; Lintott, ZSS, 98, 1981, pp. 162-212 ; Alexander, Class. Ant., 1, 1982, pp. 141-166 ; Sherwin-White, JRS, 72, 1982, pp. 18-31 ; Ferrary, Labeo, 29, 1983, 1, pp. 70-77 ; Alexander, CP, 80, 1985, pp. 20-32 ; CIL I2 (1986), pp. 908-910 ; Mattingly, Phil, 131, 1987, pp. 71-81 ; Rankov in Homo Viator : Classical Essays for John Bramble, Bristol-Oak Park, 1987, pp. 89-94 ; Richardson, JRS, 77, 1987, pp. 1-12 ; Mantovani, Il problema d'origine dell'accusa popolare, Padua, 1989 ; Lintott, Judicial Reform and Land Reform in the Roman Republic, Cambridge, 1992 ; Venturini, Labeo, 39, 1993, pp. 95-111 ; Crawford et al., Roman Statutes, I, London, 1996, pp. 65-112, n. 1 ; AE 1998, n. 58 ; Licandro, Minima Epigraphica et Papyrologica, 3, 2000, pp. 87-110 ; AE 2001, n. 64 ; Butler, The hand of Cicero, London-New York, 2002, pp. 36, 57, 61, 65, 130 and 136 ; Williamson, The laws of the Roman people : public law in the expansion and decline of the Roman Republic, Ann Arbor, 2005, pp. 302-303 ; Bispham, From Asculum to Actium : the municipalization of Italy from the Social War to Augustus, Oxford, 2007, pp. 15-16, 50, 60, 64, 82, 85-87, 89, 91, 95, 127-128 and 131 ; Griffin, A companion to Julius Caesar, Malden-Oxford, 2009, p. 33 ; Lepore, Introduzione allo studio dell'epigrafia giuridica latina, Milano, 2010, pp. 171 ss.
 
 
►  Source : Eleven fragments of a large bronze tablet discovered in Italy prior to 1521.
 


English translation