LEX VALERIA AURELIA
  
Lex on honors to Germanicus
  
( AD 20 )
 
 
( M. H. Crawford et al., Roman Statutes, I, London, 1996, pp. 505-543, n. 37 ).
 
 
Nota : the underlined letters indicate the damaged letters.
 
 
Tabula Siarensis, Fragment (b), Col. III
  
 
1  [---]++io lime+[---]/ eius templi.  vv u[tique statuae equestres --- Germanici Cae-]/saris fiant qua[e --- filio-]/rum diui August[i --- per]/ ludos Victoria[e Caesaris --- diui]/ Augusti lum[--- Ti(beri) Cae-]/saris Augusti [--- in aede]/ Concordiae re[ponantur; quique cumque ---]/ eae statuae equ[estres Germanici Caesaris, quae ---]/ sunt, praefera[ntur --- reponantur in aede Concordi-]/ae curet. vvv ut[ique ---]/
12  causam   in   pub[lico ---]/   utique   in   Palatio   [---]/   haber<i>   solet   in[ter --- Caesa-]/ris   et  Drusi Ger[manici ---]/   qui   ipse   quoqu[e ---]/   columnarum[ ---]/   utique   Salii   car[minibus --- pro   honorifi-]/ca  memoria in[terponant ---]/ Caesaris Augu[sti ---]/ de co(n)s(ulibus) et praeto[ribus ---]
 
 
Tabula Hebana
  
 
1 utique  in  Palatio  in  porticu  quae  est  ad  Apollinis,  in  eo  templo  in  quo  senatus  haberi  solet, [inter ima-]/gines uirorum in<l>us<t>ris ingeni Germanici Caesaris et Drusi Germanici, patris eius naturali[s fratrisq(ue)]/ Ti(beri) Caesaris Aug(usti), qui ipse quoq(ue) fecundi ingeni fuit, imagines ponantur supra capita columna[rum eius fas-]/
4 tigi  quo  simulacrum  Apollinis  tegitur;  vv  utiq(ue) Sali carminibus suis nomen Germanici Caesa[ris pro ho-]/norifica memoria int<e>rponant, qui honos C(aio) quoq(ue) et L(ucio) Caesarib(us) fratr(ibus) Ti(beri) Caesaris Aug(usti) habitus est; vv [vacat]/ utiq(ue) ad (decem) centur(ias) Caesarum quae de co(n)s(ulibus) pr(aetoribus) destinandis suffragium ferre solent adiciantur (quinque); centuri[aeque quae]/ primae (decem) citabuntur C(ai) et L(uci) Caesarum appellentur, insequen<t>es (quinque) Germanici Caesaris; inq(ue) is omnib[us centuris]/
8 senatores   et   equites   omnium   decuriarum   quae  iudicior(um)  publicor(um)  caussa  constitutae  sunt erun[t suffragium]/ ferant; quiq(ue) cumq(ue) magistratum destinationis faciendae caussa sena<t>ores quibusq(ue)   in  sen[a]tu  sen[tentiam]/  dicere  licebit  itemq(ue)  eq(uites)  in  consaeptum  ex  lege  quam L(ucius) Valerius Messalla Volesus Cn(aeus) Corn[el]ius Cin[na Magnus]/ co(n)s(ules) tulerunt suffragi ferendi caussa conuocabit, is uti senatores itemq(ue) equites omnium decuria[rum quae]/
12 [iudiciorum publi]corum  vvvvvvvvv  gratia constitutae sunt erunt suffragium ferant quod eius r(ei)[ fieri pot(erit)]/ [in (quindecim) centur(is) curet; qu]amq(ue) ex ea lege nongentor(um) siue ii custodes adpellantur sortitionem ad (decem) centu[r(ias) Caesarum]/ [cautum praescr]iptumu<e> est uti fiat, eam is quem ex ea lege exue hac rogatione{m} nongentorum siu[e ii custodes]/ adpella[ntur sort]itionem facere oportebit in (quindecim) centur(ias) faciat proinde ac si ea lege in (quindecim) centuria[s nongentor(um)]/
16 siue  <c>ustodum  sortitionem  fieri  haberiue  oporte<re>t;  vv  utiq(ue)  eo  die  in  quem  ex lege quam L(ucius) Valerius M[essalla Vole-]/sus  Cn(aeus) Cornelius Cinna Magnus co(n)s(ules) tulerunt exue h(ac) r(ogatione) senatores et eq(uites) suffragi ferendi caussa adess[e debebunt is]/ adsidentibus pr(aetoribus) e<t>   tr(ibunis)  pl(ebis)  cistas  (quindecim)  uimineas  grandes  poni  iubeat  ante  tribunal  suum  in  quas tabel[lae suffra-]/giorum demittantur itemq(ue) tabellas ceratas secundum cistas poni iubeat tam multas quam [opus esse ei]/
20 uidebitur, item tabulas dealbatas in quib(us) nomina candidatorum scripta sint quo loco commo[dissime legi]/ possint ponendas curet; deinde in conspectu omnium magistratuum et eorum qui suffragi[um laturi]/ erunt se<d>entium in supsellis, sicuti cum in (decem) centurias Caesarum suffragium ferebatur sed[ebant, is]/ trium et (triginta) trib(uum) excepta Suc(usana) et Esq(uilina) pilas quam maxime aequatas in urnam uersatilem coici et[ sortitio-]/
24 nem pronuntiari iu<b>eat sortiri<q(ue)> qui senatores et eq(uites) in quamq(ue) cistam suffragium ferre debea<n>t, du[m in centur(ias)]/ primas quae C(ai) et L(uci) Caesar(um) adpellantur sortitio fiat ita uti in primam (secundam) (tertiam) (quartam) cistas sortiatur bi[nas trib(us) in]/ (quintam) cistam tres, in (sextam) (septimam) (octauam) (nonam) binas, in (decimam) tres, in eas quae Germanici Caesaris appellantur so[rtitio fiat ita]/ ut in (undecimam) (duodecimam) (tertiam decimam) (quartam decimam) cistas    sortiatur    binas    trib(us),    in   (quintam   decimam)   tres   trib(us);   ita   ut   cum   tribum   unam cuius[cumq(ue) sors e-]/
28 xierit citauerit senatores quibusq(ue) in senatu sententiam dicere licebit qui ex ea trib(u) erunt[ ex ordine   uocet]/   et   ad  primam  cistam  accedere  et  suffragium  ferre  iubeat;  deinde  cum  ita  t[uleri]nt suffra[gium et ad subsellia]/ redierint ex eadem tribu uocet equites e[osq(ue) in] eandem cistam suffragium fer[re iu]beat; de[inde alteram et]/ alteram tribum sortiatur et singularum[ uocet tribu]um senatores, deinde eq(uites), it[aq(ue) i]n[ cistam in quam suffra-]/
32 gium  ferre  debebunt  suffragium  fer[ant,  dummodo  quod  ]ad  eorum  suffragium  perti[nebit, si qui ex Suc(usana)  tribu]/  Esq(uilina)ue  erunt, item  si qua [in] tribu senator [ne]mo er[it a]ut si nemo eq(ues) erit et senatoru[m ---]/ erunt,  item quod ad cista[s suff]ragis latis signandas et pr(aetoribus) qui aer(ario) praesunt praer<u>nt tra[dendas ut cum suffragis]/ destinationis in saept[a d]eferantur, deq(ue) signis cognoscendis, suffragis diribend[is, ea omnia quae eius]/
36  rei caussa  in ea lege quam Cinna et Volesus co(n)s(ules) de (decem) centuris Caesar(um) tuler(unt) scripta c[omprehensaue sunt]/ [seruet,] eademq(ue) omnia in <(quindecim)> centur(ias) agat faciat agenda facienda    curet    uti    eum    ex    ea    l(ege),   qu[am   Cinna   et   Volesus   co(n)s(ules)]/   [tuler]unt,   [in (decem)] cent[urias Caes]ar(um) agere facere oporteret, quaeq(ue) ita acta erunt ea iusta ra[taq(ue) sint; deinde   delatis]/   [diribitisq(ue)   eius   destination]is   suffragis   ex  (quindecim)  centuris  C(ai)  et  L(uci) Caesar(um) et Germanici Cae[saris tabellaq(ue) prolata]/
40 [centur(iae) eius quae sorte ducta eri]t, is qui eam destinationem habebit eam tabellam ita r[ecitet uti eum   ex   ea   lege,]/   [quam  L(ucius)  Valerius  Messall]a  Volesus  Cn(aeus)  Cornelius  Cinna  Magnus co(n)s(ules) tuler(unt), <ex> (decem) centur(is) [C(ai) et L(uci) Caesar(um) tabellam cent-]/[uriae eius quae sorte duct]a esset recitare oporteret, dum quae tabula centuriae C(ai) [et L(uci) Caesar(um) sorte ducta]/  [erit  eam  sub  nomin]e  C(ai)  et  L(uci)  Caesarum  recitandam  quiq(ue)  ea  centur(ia)  candidati dest[inati sint unumquemq(ue) sub illo-]/
44 [rum  nomine  renunti]andum  curet,  quae  tabula  ex  is  centuris  quae  Germanici  Cae[saris  ex  h(ac) r(ogatione) appellantur sorte duc-]/[ta erit eam s]ub nomine Germanici Caesar(is) recitandam quiq(ue) ea centuria candid[ati destinati sint unumquemq(ue) sub]/ [eo nomine r]enuntiandum curet; isq(ue) numerus centuriarum qui h(ac) r(ogatione) adicitur in nu[merum centuriar(um) C(ai) et L(uci) Caesar(um)]/ perinde cedat  atq(ue)  eum  numerum  qui  (decem)  centuriar(um)  est  cedere  ex  lege  quam  Cinna  et[  Volesus co(n)s(ules) tulerunt cautum]/
48  comprehensumue    est    uti    cedat;     itaq(ue)   qui   co(n)s(ulum)   pr(aetorum)   creandorum   caussa destinationem[ ex h(ac) r(ogatione) habebit, is, uti omnium tribuum]/ ratio habeatur itaq(ue) suffragium feratur, curet; cetera quae nominatim h(ac) r(ogatione) script[a non sunt ea omnia perinde atq(ue)]/ ex ea lege quam Cinna et Volesus co(n)s(ules) tuler(unt) agantur fiant seruentur. utiq(ue) ludis Augu[stalibus cum sedilia sodalium]/ ponentur in theatris sellae curules Germanici Caesaris inter ea ponantur cu[m coronis querceis in memoriam]/
52 eius sacerdoti, quae sellae cum templum diui Aug(usti) perfectum erit ex e<o> templo pr[oferantur et interea in templo]/ Martis Vltoris reponantur et inde proferantur, quiq(ue) cumq(ue) eos ludos q(ui) s(upra) s(cripti) s(unt) fac[iendos curabit, is uti eae in the-]/atris ponantur et cum reponendae erunt in eo templo reponantur curet. uti[q(ue), cum cautum sit, uti quoad ossa Ger(manici)]/ Caesaris in tumulum inferrentur templa deor(um) clauderentur, et, qui ordini[s equestris erunt, qui eor(um) ?latum? cla-]/
56 uom habebunt, qui eor(um) officio fungi uolent et per ualetudinem perq(ue) domestic[a sacra officio fungi  poterunt,  ii  sine]/  clauo,  ii qui equom pub(licum) habebunt cum trabeis in campum ueniant; utiq(ue) a(nte) d(iem) [(sextum) id(us) Oct(obres) quo die Germanicus Caes(ar) defun-]/ctus est templa deor(um) inmortalium quae in urbe Roma{m} prop{r}iusue urbem [Romam passus (mille) sunt erunt quot annis]/ clausa sint idque ut ita fiat ii qui eas aedes tuendas redemptas habent h[abebunt curent; utiq(ue) eodem die magistri]/
60 sodalium Augustalium qui quoq(ue) anno erunt inferias ante tumulu[m diui Augusti manibus Germanici Cae-]/saris mittendas curent aut si magistri unus pluresue ad id sacrifi[cium adesse non poterunt ii qui pro-]/ximo anno magisterio fungi debebunt in locum eorum qui eo mun[ere fungi non poterunt fungantur ---]
 
 
Todi Fragment
  
 
[---]VII[---]/  [--- quae    poenae  --- cautum   iure   Qui]ritium   comprehensumue   est  uti   dentur   p(opulo) R(omano), u[ti ---]/ [utique --- si quis] eorum, qui quoque anno inferiarum sacri[s fungentur, --- condemnatus erit]/ |4| [--- tantam pecuniam, quantam is condemnatus erit, --- d]andam adtribuendam curent. vacat/ |5| [quod quemque ex hac rogatione agere facere opor]tet, agito facito neue quid aduersus hanc rog[ationem agito facito sciens d(olo) m(alo).]/ |6| [qui aduersus hanc rogationem egerit feceri]t sciens d(olo) m(alo), ei multa esto (sestertium) (decies) eiusque pecuni[ae qui uolet actio petitio esto;]/ |7| [si quis mag(istratus) multam irrogare uolet inue publicum] populi iudicio petere uel in sacrum iudicare licet[o. vacat]/ |8| [quod quisque aduersus leges rogationes plebisue sc(ita)] huius rogationis ergo fecerit quodue ex  earum  [qua  legum  rogationum  plebisue]/ |9| [sc(itorum)  facere  oportuerit quod huius rogationis ergo n]on fecerit, id ei fraudi multae poenae ne esto. vacat/ |10| [ne quis hanc rogationem abrogato neue huic rog]ationi obrogato neue de hac rogatione derogato, [---]/ |11| [quod eius secundum --- ?iu]ssionem factum non  erit.  quod  aliter rogatum e[rit, ratum ne esto. vacat]/ |12| [---] vacat/ [---] vacat/ [--- e(ius)] h(ac) l(ege) n(ihilum) r(ogatur).