DECRETA PISANA
   
Municipal decrees in honor of Lucius and Gaius Caesar
   
( AD 2 and 4 )
 
 
( V. Ehrenberg & A. H. M. Jones, Documents illustrating..., Oxford, 1955, pp. 69-70, n. 68 ).
  
 
Lucius Caesar
  
 
     [a.] d. XIII k. Octobr. Pisis in foro in Augusteo scrib. adfuer[e] | Q. Petillius Q. f., P. Rasinius L. f. Bassus, M. Puppius M. [f.], | Q. Sertorius Q. f. Pica, Cn. Octavius Cn. f. Rufus, A. Albiu[s] | A. f. Gutta ||
     quod C. Canius C. f. Saturninus IIvir v. f. de augendis honoribus | L. Caesaris, Augusti Caesaris patris patriae pontificis maximi | tribuniciae potestatis XXV fili, auguris consulis designati princip[is] | iuventutis patroni coloniae nostrae, q. d. e. r. f. p., d. e. r. i. c. |
     cum senatus populi Romani inter ceteros plurimos ac maxsimos || honores L. Caesaris (sic), Augusti Caesaris patris patriae pontificis maximi tribu|niciae potestatis XXV filio, auguri consuli designato, per | consensum omnium ordinum studio [. . . . | . . . . | . . . .]tetur, data cura C. Canio Saturnino IIvir. et decem primis elig[endi] || aspiciendique, uter eorum locus magis idoneus videatur, emendi[que] | publica pecunia a privatis eius loci qu[em] magis probaverint ; utique | apud eam aram quodannis a. d. X[III k. Sept. p]ublice manibus eius per magis|tratus eosve, qui ibi iuri dicendo pr[ae]runt, togis pullis amictos, | quibus eorum ius fasque erit eo die [eiu]s vestis habendae, inferiae mit||tantur, bosque et ovis atri infulis caerulis infulati diis manibus eiu[s] | mactentur eaeque hostiae eo loco adoleantur superque eas | singulae urnae lactis mellis olei fundantur, ac tum demum fact[am] | c[eteris p]otestatem, si qui privatim velint manibus eius inferias mitter[e | nive quis] amplius uno cereo unave face coronave mittat, dum ii qui im||[molaver]int cincti Cabino ritu struem lignorum succendant adque | [peri]nde habeant ; | [utique] locus ante eam aram, quo ea strues congerantur conponantur, pate[at | q]uoque versus pedes XL stipitibusque robustis saepiatur lignorumque | acervos eius rei gratia quodannis ibi constituatur cippoque grandi || secundum aram defixso hoc decretum cum superioribus decretis ad ei[us] | honores pertinentibus incidatur insculpaturve ; nam quod ad cetera | solemnia quae eodem illo die vitari caverive placuissent placerent|que, id sequendum quod de iis senatus p. R. censuisset ; utique prim[o] | quoque tempore legati ex nostro ordine imp. Caesare<m> Augustum || patrem patriae pontificem maximum tribuniciae potestatis XXV | adeant petantque ab eo, uti colonis Iuliensibus coloniae Opsequenti | [Iu]liae Pisanae ex hoc decreto ea om[n]ia facere exsequique permittat
 
 
( V. Ehrenberg & A. H. M. Jones, Documents illustrating..., Oxford, 1955, pp. 70-72, n. 69 )
  
 
Gaius Caesar
  
 
     [. . . . Pisis in foro in Augusteo (?) scrib. ad]fu[e]r. Q. Sertorius Q. f. Atilius Tacitus, P. Rasinius L. f. Bassus, L. Lappius | [L. f. G]allus, Q. Sertorius Q. f. Alpius Pica, C. Vettius L. f. Virgula, M. Herius | M. [f. P]riscus, A. Albius A. f. Gutta, Ti. Petronius Ti. f. Pollio, L. Fabius L. f. Bassus, | Sex. [A]ponius Sex. f. Creticus, C. Canius C. [f.] Saturninus, L. Otacilius Q. f. Panthera ||
     quod [v. f.] sunt, cum in colonia nostra propter contentiones candidato|ru[m m]agistratuus non essent et ea acta essent quae infra scripta sunt : | cum a. [d. II]II nonas Apriles allatus esset nuntius C. Caesarem, Augusti  patris  patri|ae  [po]ntif.  maxsumi  custodis  imperi  Romani  totiusque  orbis  terrarum prae|si[dis f]ilium, divi nepotem, post consulatum quem ultra finis extremas popu||li [Ro]mani bellum gerens feliciter peregerat, bene gesta re publica, devicteis aut | in [fid]em receptis bellicosissimis ac maxsimis gentibus, ipsum volneribus pro re | pu[bli]ca exceptis ex eo casu crudelibus fatis ereptum populo Romano, iam designa|tu[m i]ustissumum ac simillumum parentis sui virtutibus principem coloniaeque | no[st]rae unicum praesidium, eaque res nondum quieto luctu, quem ex deces||su [L. C]aesaris fratris eius, consulis designati auguris patroni nostri princ[i]|pis [iu]ventutis, colonia universa susceperat, renovasset multiplicassetque | ma[er]orem omnium singulorum universorumque, ob eas res universi decu|rio[ne]s colonique, quando eo casu in colonia neque IIvir. neque praefecti | er[ant] neque quisquam iure dicundo praerat, inter sese consenserunt, pro || ma[g]nitudine tantae ac tam inprovisae calamitatis oportere ex ea die, | qu[a ei]us deces<s>us nuntiatus esset usqu[e] ad eam diem qua ossa relata atque | co[nd]ita iustaque eius manibus perfecta essent, cunctos veste mutata, templis|qu[e d]eorum immortalium balneisque publicis et tabernis omnibus clausis, | co[nv]ictibus sese apstinere, matronas quae in colonia nostra sunt sublugere || di[em]que eum quo die C. Caesar obit, qui dies est a. d. VIIII k. Martias, pro Alliensi | lu[gub]rem memoriae prodi, notarique in praesentia omnium iussu ac | vo[lun]tate caverique, ne quod sacrificium publicum neve quae suppli|ca[tio]nes nive sponsalia nive convivia publica postea in eum diem | eo[ve d]ie qui dies erit a. d. VIIII k. Mart. fiant concipiantur indican||tu[rve], nive qui ludi scaenici circiensesve eo die fiant spectenturve ; | ut[ique] eo die quodannis publice manibus eius per magistratus eosve, | qu[i Pi]sis iure dicundo praerunt, eodem loco eodemque modo, quo | L. C[aes]ari parentari institutum est, parentetur ; | utique [arc]us celeberrimo coloniae nostrae loco constituatur orna||tu[s sp]oleis devictarum aut in fidem receptarum  ab  eo  gentium,  super  |  eu[m  st]atua  pedestris  ipsius triumphali ornatu circaque eam duae | eq[uest]res inauratae Gai et Luci Caesarum statuae ponantur : uti|que [cu]m primum per legem coloniae duoviros  creare  et  habere  po|tu[eri]mus,  ii  duo  viri  qui  primi  creati  erunt  hoc quod decurionibus || et [uni]versis colonis placuit, ad decuriones referant, eorum pu|bl[ica] auctoritate adhibita legitume id caveatur auctoribusque | iis [in t]abulas publicas referatur ; interea T. Statulenus Iuncus | fla[me]n Augustalis pontif. minor publicorum p. R. sacrorum rogare|tu[r, uti] cum legatis excusata praesenti coloniae necessitate hoc || of[ficiu]m publicum et voluntatem universorum libello reddito | im[p. Ca]esari Augusto patri patriae pontif. maxsimo tribuniciae | po[test]. XXVI indicet ; idqu[e T. St]atulenus Iuncus princeps coloniae nostrae flamen August. | po[ntif.] minor publicorum p. R. sacrorum, libello ita uti supra scriptum | es[t imp]eratori Caesari Augusto pontif. maximo tribun. potest. XXVI pat[ri] || pat[riae] reddito, fecerit |
     placere conscriptis quae a. d. IIII nonas Apriles, | qu[ae Sex.] Aelio Cato C. Sentio Saturnino cos. fuerunt,  facta  acta  con|st[ituta]  sunt  per  consensum  omnium  ordinum,  ea  omnia  ita  fieri  agi ha|be[ri opse]rvarique ab L. Titio A. f. et T. Allio T. f. Rufo IIviris et ab eis quicum||qu[e post]ea in colonia nostra IIvir. praefecti sive qui ali magistratus | er[unt], omnia in perpetuom ita fieri agi haberi opservarique, utiq. L. Titius | A. [f. T. A]llius T. f. Rufus IIviri ea omnia quae supra scripta sunt ex decreto | nos[tro] coram proquaestoribus primo quoque tempore per scribam pu|bl[i]c[um i]n tabulas publicas referenda curent. || censuere |
 


►  Bibliography
       
 
Reinesius, Syntagma inscriptionum antiquarum cumprimis Romae veteris..., Leipzig-Frankfurt, 1682, pp. 478-483 ; Gori, Inscriptiones antiquae Graecae et Romanae in Etruriae urbibus..., II, Firenze, 1734, p. 10 ; Wilson, A journal of two successive tours upon the continent in the years 1816, 1817, & 1818, I, London, 1820, pp. 289 ss. ; Cardinali, Iscrizioni antiche veliterne illustrate, Roma, 1823, p. 190 ; Orelli, Inscriptionum Latinarum amplissima collectio, I, Zürich, 1828, n. 642-643 ; Zell, Handbuch der römischen Epigraphik, I, Heidelberg, 1850, pp. 369-373 ; Lewin, Fasti sacri : Or a key to the chronology of the New Testament, London, 1865, p. 143 ; Wilmanns, Exempla inscriptionvm latinarvm in vsvm praecipve academicvm, Berlin, 1873, p. 281 ; Hübner, Exempla scripturae epigraphicae Latinae a Caesaris dictatoris morte ad aetatem Iustiniani, Berlin, 1885, n. 1063-1064 ; CIL XI (1888), n. 1420-1421 ; Dessau, Inscriptiones Latinae Selectae, Berlin, 1892-1916, n. 139-140 ; Friedlaender, Darstellungen aus der Sittengeschichte Roms, I, Leipzig, 1922, p. 168 ; Premerstein, C. Iulius Quadratus Bassus, Klient des jüngeren Plinius und General Trajans, München, 1934, p. 37 ; Chamoux, BCH, 74, 1950, p. 251 ; Mancini, Inscriptiones Italiae, IV, 1, Roma, 1952, p. 6 ; Ehrenberg & Jones, Documents Illustrating the Reigns of Augustus and Tiberius, Oxford, 1955, pp. 69-72, n. 68-69 ; Richard, Revue de l'histoire des religions, 170, 1966, p. 129 ; Sherk, Municipal Decrees of the Roman West, Buffalo, 1970, n. 47-48 ; Marotta d'Agata, Decreta Pisana, Pisa, 1980 ; Gordon, Illustrated Introduction to Latin Epigraphy, Berkeley-Los Angeles-London, 1983, n. 31 ; Lebek, ZPE, 75, 1988, p. 65 ; Sherk, The Roman Empire : Augustus to Hadrian, Cambridge, 1988, pp. 34-36, n. 19 ; AE 1991, n. 21 ; Lebek, ZPE, 86, 1991, p. 51 ; Cresci Marrone, Ecumene Augustea : una politica per il consenso, Roma, 1993, p. 166 ; La Rocca, Castores. L‘immagine dei Dioscuri a Roma. A cura di Leila Nista, Roma, 1994, p. 89 ; Küpper-Böhm, Die römischen Bogenmonumente der Gallia Narbonensis in ihrem urbanen Kontext, Espelkamp, 1996, p. 174 ; Bellen, Politik – Recht – Gesellschaft. Studien zur alten Geschichte. Hrsg. Leonhard Schumacher, Stuttgart, 1997, p. 90 ; Sánchez-Ostiz Gutiérrez, Tabula Siarensis : Edición, traducción y comentario, Pamplona, 1999, pp. 26-27 ; AE 2000, n. 37 ; Canali de Rossi, Il ruolo dei patroni nelle relazioni politiche fra il mondo greco e Roma in età repubblicana ed augustea, München-Leipzig, 2001, p. 110 ; AE 2002, n. 451 ; Boschung, Gens Augusta. Untersuchungen zur Aufstellung, Wirkung und Bedeutung der Statuengruppen des julisch-claudischen Kaiserhauses, Mainz am Rhein, 2002, pp. 78 and 98 ; Rowe, Princes and political cultures : The new Tiberian senatorial decrees, Ann Arbor, 2002, pp. 119-123 ; AE 2003, n. 626 ; Segenni, ACME, 56, 2003, pp. 72-79 ; Judge & Harrison, The First Christians in the Roman World, Tübingen, 2008, pp. 101-102.

       
►  Sources : White marble tablets discovered at Pisa, Italy, in 1603-04 and 1606.