LEX ATERNIA TARPEIA DE MULTIS
  
( 454 BC )


     
Cicero, de rep., II, 60 ( Bréguet, Paris, 1980 ).
  

 
Gratamque etiam illam legem quarto circiter et quinquagesimo anno post primos consules de multa et sacramento Sp. Tarpeius et A. Aternius consules comitiis centuriatis tulerunt.
 

 
Gellius, XI, 1 ( Marache, Paris, 2002 ).
 

 
2. Coniectare autem possumus ob eandem causam quod tunc esset armentosissima, multam quae appellatur ‘suprema’ institutam in dies singulos duarum ouium, boum triginta, pro copia scilicet boum proque ouium penuria. Sed cum eiusmodi multa pecoris armentique a magistratibus dicta erat, adigebantur boues ouesque alias pretii parui, alias maioris, eaque res faciebat inaequalem multae poenitionem. Idcirco postea lege Aternia constituti sunt in oues singulas aeris deni, in boues aeris centeni. 3. ‘Minima’ autem multa est ouis unius. ‘Suprema’ multa est eius numeri cuius diximus, ultra quem multam dicere in dies singulos ius non est, et propterea ‘suprema’ appellatur, id est summa et maxima.
 

 
 
Traduction française