~  NOV. LXXII  ~
UT HI QUI OBLIGATAS SE HABERE PERHIBENT RES MINORUM AUT OBLIGATI SUNT EIS AD EORUM GUBERNATIONEM PENITUS NON ACCEDANT, ET UT CURATORES NULLO MODO SUSCIPIANT CESSIONES ADVERSUS EOS QUORUM CURATIONEM AGUNT AUT EGERUNT. HAEC AUTEM GENERALITER VALEBUNT IN OMNI CURATIONE IN QUIBUS PERSONIS LEGES CURATORES PRAEBENT. ET DE GUBERNATIONE PECUNIARUM COMPETENTIUM EIS QUORUM NEGOTIA ADMINISTRANTUR, ET QUANDO EAS RECONDI AUT MUTUARI OPORTET, AUT EX EIS REDITUS COMPARARI.
( AD 538 )
 
 
( Based upon the Latin text of Schoell and Kroll's edition ).

~   Text submitted by Dr. Ingo Maier   ~
 
 
Id. Aug. Iohanni pp. secundo.
     <Praefatio> Omnia quidem legislatori reipublicae in magna cura sunt, quemadmodum optime se habeant et [peccandi] nihil delinquatur, praecipue autem instrumenta minorum et quae circa eos est curatio res est studiosa eis qui proferendi leges a deo licentiam perceperunt, dicimus autem de eo qui imperat. Multas itaque causas audivimus, ubi administrantibus curatoribus cessiones factae sunt adversus minores, sive impuberes sive puberes quidem in secunda tamen aetate constitutos, et mox efficiuntur eorum domini facultatum, aut non existentia forsan debita subeuntes aut parvo pretio cessiones accipientes eorum quae sunt undique fragiles, aut etiam celantes desuscepta existentia in minorum rebus et ita cessiones accipientes, et secundum multas et plures occasiones (quid enim homo ad malitiam semel declivis non adinveniat?) minorum res proprias faciunt.
CAPUT I.
     Haec omnia lege corrigere volumus et praecipue illud, ut si quis obligatum habuerit minorem aut eius res, hunc non omnino ad curationem eius, vel si a legibus vocetur, accedere. Quid enim non agat pro se dominos eiusdem existens et adversarii rerum detentator effectus? Propter haec enim et illud sancimus, ut si apertissime manifestus est quia is qui fit administrator ipse est iuri minoris obnoxius, neque ipse curator erit, necubi aut cautionem furetur aut alias probationes quae erant minori corrumpat et curatio fiat ei rerum interitus propriarum. Hoc itaque lege cautissima colligetur, ut nullus eorum qui oblivatas habere perhibent res defuncti ipsumque minorem et eius res, aut etiam qui aperte obligatus existit, ad curationem eius accedat neque habeat licentiam tale aliquid agere.
CAPUT II.
     Sed et si quis iam curam gerens obligatum sibi effectum habeat minorem, in se forsan hereditate perlata cuiuspiam qui minorem habuit obligatum aut alia huiusmodi occasione, non iam solum eum esse fidelem ad impuberum aut adolescentium curam, sed coniungi tutorem alterum aut curatorem (hoc quod in plurimis legum casibus invenimus), ut custodiat ille ne fiat adversus adolescentem aut eius substantiam ab eo qui habet eum obligatum in medio ulla malignitas. Sed hoc ipsum observet, et iusiurandum iurans in ordinatione quia hoc custodiet, etiam eam quae ex proditione ad curatorem poena est reformidans.
CAPUT III.
     Ut autem non demus recusationem omnibus hominibus tutelae vel curae, si dicant quia obligatas habent res adolescentium aut aperte obligati sunt, sancimus, si quis dixerit obligatum se habere minorem aut eius res aut minoris parentes, mox ostendere hoc ipsum recusationis tempore apud eum qui dedit curatorem et absolvi, aut si incertum est hoc, praebeat ad sancta eloquia iusiurandum, quia ex veritate obligatum eum se habere credens recusat, et si hoc factum fuerit, tutelam non contingere neque curam, sed eum ab ea re procul expelli, ne ex hoc ipso hostem et non curatorem adolescentulo praebeamus.
CAPUT IV.
     Sin vero tacuerit in initio hoc et factus fuerit curator, sciat omni actione adversus minorem, si vera fuit, se casurum, propter ex studio adversus hanc legem nostram figmentum. Sed si quis aperte obligatus existens tacuerit, sciat etiam isto quis sustinebit poenam, quo non possit redhibitionibus aut aliis solutionibus debiti se miscere tempore curationis forsan arte compositis.
CAPUT V.
     Quod si quis, sicuti dictum est, factus curator deinde minoris res fuerit perscrutatus et cessiones in semet ipso aut per donationem aut venditionem aut alio quolibet egerit modo, sciat omnino infirmum esse quod ab eo fuerit factum, et neque per se neque per interpositam personam tale aliquid agi, sed undique invalida haec talia fieri, tamquam si neque ab initio facta fuerint. Manifestum namque est quia, si in talem cogitationem inciderit, omnia aget et disponet ad interitam quidem suae animae et ad rerum quae eius quasi videntar utilitatem.
     1. Et non solum donec fuerit curator, prohibemus cum ab huiusmodi cessione, sed neque postea gerere concedimus, ne forsan hoc considerans abscondat rem et praeordinans illud male postmodum, dum a cura cessaverit et latere fecerit quod maligne egit, forte tunc iam non curator existens cessionem accipiat et rem maligne disponat. Etiam tunc enim infirmum esse volumus quod agitur, et non posse ullam actionem valere cessam adversus cum cuius prius curam administraverat, sed pro non facto id esse, et lucrum fieri adolescenti, licet cessio pro veris causis facta sit: non ut remeet rursus ad cum qui cessit, tamquam si nihil quasi in medium contra legem visum fuerit actum, sed cadat ab eis quae exinde sunt quaesita propter transgressionem nostrae legis, et haec minorem lucrari. Nam si non hanc inposuerimus poenam, facilia erunt ea quae sunt malignitatis, et eum qui cessit faciet iterum movere, et per medium ea quae sunt cessionis recipiet legem per suam malignitatem circumveniens. Et haec dicimus in omni curatore in quibus omnino curas aliquorum introducunt leges, prodigorum forte aut furiosorum aut amentium aut si quid aliud lex tam dixit aut si quid inopinabile natura adinvenerit.
CAPUT VI.
     Quoniam autem videmus curatores quicumque dei memoriam habent ad curam difficulter accedere (nam plurimis volentibus ea quae minorum sunt impie in se vertere amabilis est res et appetibilis), videmus autem praecipue difficilem esse curatorum causam propter feneratorum necessitatem, sancimus nullam necessitatem ex legibus esse curatoribus minorum pecunias fenerare, sed caute reponere atque servare, quoniam melius est in antiquis eis tutamen manere quam usurarum appetitione etiam antiqua pecunia cadere, et periclitari quidem curatorem si non mutuaverit, rursus autem si mutuaverit periculum sustinere, facto forsan in debitis detrimento. Sin vero ipse sponte mutuare voluerit sub obligatione forte pignorum aut sub aliis quae putautur indubitatae cautelis, tunc habeat quidem duorum mensium per singulos annos indutias (hoc quod leges laxamentum vocant), sciat autem mutui periculum ad se omnino venturum.
CAPUT VII.
     Sin vero habet reditus sufficientes is cuius cura administratur, eos expendat; sin vero plus sunt quam sufficiat, quod plus est reponat. Quodsi mobilis forte eius cuius cura administratur substantia est, tunc illud solum mutuare curator cogatur quantum ad dispensationem sufficiet adolescenti eiusque rebus, quod vero plus est caute recondatur. Licebit autem ei cum omni subtilitate perscrutari, si aliquos forsan invenire caute potuerit reditus, et comparare minori ex abundantibus pecuniis, modicis functionibus publicis obligates, venditorem vero habentes idoneum et opulentus reditus existentes. Damus enim ei licentiam et hoc agere, scienti quia, si quid horum neglexerit, huius emptionis ipsum respiciet periculum.
CAPUT VIII.
     Si vero tantum solummodo sit minoris aurum, cuius usurae vix cum et qui eius sunt pascere et aliquam aliam ei praebere vitae dispensationem sufficiant, tunc necessitatis ratio nos etiam ad hoc vocat, ut curatores respicientes ad deum ita faciant gubernationem tamquam in suis rebus. Etenim volumus, dum celebrator decretum quod tradit curam ei qui ad eam accedit, etiam iusiurandum cum adicere sacrosancta evangelia tangentem, quia per omnem pergens viam utilitatem adolescentis agit. Quod tamen non excipiet cum a ratiociniis neque a legis ordine, sed cautiorem faciet ad rerum gubernationem, timentem semper circa eas propter iurisiurandi memoriam factam. Haec a nobis lex pro cautela sit posita horum qui curatoribus indigent; et si quid et aliud adinvenerimus, neque hoc lege complecti pigebimur, ut per omnia patres eorum qui sibi auxiliari nequeunt existamus.
     <Epilogus> Tua igitur eminentia quae visa sunt nobis edictis per provincias quibus praeest utens omnibus faciat manifesta, ut nullum lateant quae a nobis pie et pro subiectorum providentia sunt sancita.
     Dat. kal. Iun. Constantinopoli imp. dn. Iustiniani pp. Aug. anno XII. Iohanne v. c. cons.
 

  
►  Sources : Auth. LXXV ; Coll. VI, tit. 2 ; Ep. Theod. 72 ; Ath. 13, 1 ; Iul. const. LXV.