~  NOV. CXLIX  ~
UT PRAESIDES PROVINCIARUM GRATIS FIANT EX SUPPLICATIONE DEO CARISSIMORUM EPISCOPORUM ET POSSESSORUM ET INCOLARUM PROVINCIARUM AD PIISSIMUM IMPERATOREM FACTA, UT QUI NOMINATUS SIT FISCO CAUTIONEM PRAESTET ; QUODSI ID FACERE DISTULERINT. NE QUIS IMPERATOREM ADEAT ADVERSUS PRAESIDEM, QUIDQUID IS TRIBUTORUM PUBLICORUM NOMINE FECERIT.
( AD 569 )
 
    
( Based upon the Latin text of Schoell and Kroll's edition ).
 
~   Translated from the Greek   ~
  
 
     Praefatio. Cum rei publicae a deo nobis traditae prospiciamus operamque demus ut subiecti nostri in omni iustitia vivant, unum hunc finem ab initio nobis proposuimus, ut omne si quid antea imperfectum esset et confusum, id et emendaremus et perfectum redderemus. Itaque cum meditaremur, quomodo tam fiscus quam subiecti a damno et iniuria liberi manerent, id quidem nos facile obtenturos intelleximus, si efficeremus ut praesides provinciarum gratis magistratus suscipientes et fisco cautionem praestantes recte et legitime omnibus uterentur, omnique tam iniuria quam lucro turpi atque alioqui prohibito abstinerent.
     I. Ne qui igitur peregrini provincias ingressi eas iniuria afficiant nobisque per crebras interpellationes adversus illos factas molestia afferatur, exhortamur singularum provinciarum sanctissimos episcopos eosque qui inter possessores et incolas principatum tenent, ut per communem supplicationem ad potentiam nostram deferant eos quos idoneos esse ad administrationem provinciae suae existiment. His enim insignia magistratus gratis trademus cautionem praestituris se publicum canonem illaturos, obligantes eos, ne quid peragant quod legibus contrarium sit, neu quem a subiectis extorqueant <quaestum, sed ut suis> contenti annonis publicorum tributorum exactioni invigilent, atque erga eos qui in piis illationibus religiosi sunt clementer simul et paterne se gerant, a contumacibus autem eas severius exigant, neve ullum omnino hoc nomine proprium lucrum auferant. Nec minus oportebit eos litigantibus quoque omnibus aequitatem et iustitiam tribuere, eosque celeriter dimittere legum ratione habita, ne et sumptibus et longinquitate temporum eos atterant ; sed etiam delinquentes persequi et secundum leges supplicia iis infligere, atque omnem iustitiam praestare.
     II. Nec vero ipsis tantum haec praecipimus, sed etiam cuiusque magistratus assessoribus et qui illis praeterea ministeria faciunt. Si quis enim eorum vel in tributorum exactione neglegentia utatur, vel damnis aut iniuriis subiectos nostros afficiat, et bonis privabitur et maximis suppliciis subicietur. Nolis enim deo duce unum hoc est studium, ut provinciae et bonis legibus utantur et in securitate versentur et praesidum iustitia fruantur, utque publica tributa recte inferantur. Neque enim aliter res publica servari potest nisi piis tributis illatis, ex quibus exercitus quae ei destinata sunt accipiens hostibus resistit et a barbarorum incursione et improbitate subiectos liberat, agros quoque et civitates a latronum aut aliter turbulentam vitam sectantium iniuriis et invasione defendit, deinde reliqui quoque ordines commodis iis deputatis fruuntur, et muri et urbes instaurantur, et publicarum balinearum calefactiones procedunt et theatrorum cura ceterorumque quaecumque ad subiectorum commodum inventa sunt : ut quae ab iis conferuntur partim in ipsos partim etiam propter ipsos impendantur et praebeantur, nobis vero omnino nihil inde nisi curas pro iis habere contingat, quamquam ne has quidem sine mercede, cum magnus deus et servator noster Iesus Christus magnitudine clementiae suae multis nos bonis propter hoc quoque remuneretur.
     III. Atque haec nos omnia cum iis qui in provinciis sunt praedicemus eoque modo quanta nobis sit erga subiectos clementia ostendamus, magis propitium et benevolum deum habebimus, qui incolumitati subiectorum tantam curam adhibeamus. Qui autem hac nostra liberalitate potiti sunt, si in magistratuum electione peccaverint, neminem omnino nisi se ipsi incusabunt. Quodsi etiam distulerint eos eligere et ad nos referre, non merito amplius eos qui hinc in provincias mittuntur propter tributorum collectionem cuncta facere studere conquerentur, neque nos in posterum patiemur eos nos adire atque illos accusare. Qui enim potestatem a nobis nacti sunt praesidum eligendorum, ut magistratu gratis accepto publica tributa inferant neve ipsi ab illis ulla iniuria afficiantur, ii cum in electione eorum neglegenter agant, omnino ferendi non erunt, si de iis conquerantur atque interpellationibus adversus eos nobis molestiam afferant. Neque vero dilatione quisquam omnino utetur in publicis tributis ipsi impositis solvendis, non sacra domus, non sanctissima ecclesia, non venerabile ptochium vel monasterium, sed ne persona quidem maior minorve. Verum neque curiales neque susceptores qui vocantur, neque alios quibus publicorum tributorum cura incumbit a periculo inde oriundo excipimus. Quae enim in commune omnibus prosunt iniusto consilio eorum qui adversus fiscum contumaces esse volunt praeponimus.
     Epilogus. Ut autem ea quae recte nobis placuerunt omnibus manifesta fiant, tuam sublimitatem iubemus cum in hac felici civitate tum in provinciis praesens sacrum edictum in publicis unius cuiusque civitatis locis proponere, ne quemquam lateat cura a serenitate nostra tam pro fisco quam pro subiectorum incolumitate excogitata.
     Dat. XV. k. Febr. CP. <imp.> dn. Iustini pp. Aug. <anno IV.> post cons. eiusdem <anno III.>.
 

  
►  Source :  Ep. Theod. 149.