| ~ NOV.
CXXIX ~ DE SAMARITIS. ( AD 551 ) |
( Based upon the Latin text of Schoell and Kroll's edition ). ~ Text submitted by Dr. Ingo Maier ~ |
| Idem Aug. Addaeo pp. |
<Praefatio> Nullum
ita magnum subiectorum nostrorum delictum est, quod non nostra clementia
medeatur. Licet enim eorum facta odio habentes ad vindictam pro eis
insurgamus, tamen tempus medentes et commonentes modis competentibus
delinquentes rursus ad nostram clementam remeamus, iustitiam iracundiae
benignitatis reconciliantes rationibus. Quale quiddam et praesens nostra
celebrat lex. Samaritas enim pridem atroces et elatos contra Christianos
et in omnium velut novissimam superbiam excedentes plurimis quidem poenis
affliximus, una vero maxime, quod neque testamenta ipsi possint conscribere
neque horum defuncti absque cognatis qui ab intestato vocantur hereditatem
transmittere, nisi ad hereditatem ex utroque casu vocatos rectae Christianorum
fidei esse contingeret. Interdiximus autem eis et legata dare et donationes
scribere, aut aliquas omnino alienationes in suis ponere, nisi forte
orthodoxa fide percipiens persona esset. Licet enim lege generali haec
comprehendentes tunc meminerimus, tamen non eandem in operibus quam
litteris subtilitatem reservavimus: nam neque nostrum fiscum nec aliquam
publici partem ex his quicquam accipere passi sumus, licet hoc expressim
lex daret. |
| CAPUT I. |
Nunc
itaque ad moderationem reductos videntes eos, et nostrorum ipsorum indignum
esse putantes in ipsis permanere contra eos qui non in proprioribus
languent, praestantes maxime omnium Sergii sanctissimi Caesariensium
episcopi iustis petitionibus quas pro eis facit, testimonium quietem
perhibentis meliores eos factos, quietem vero eorum in futuro tempore
promittentis, ad praesentem sacram nostram venimus legem, per quam sancimus
licentiam esse Samaritis iam scribere testamenta et suas proprias dispensare
substantias, sicut et aliae praebent leges et per praesentem nos decernimus,
et sine testamentis morientes ab intestato vocatos secundum imitationem
aliorum hominum heredes habere eos, praeter ea quae <per> praesentem
nostram transponimus legem. Sed et donationes eis permittimus scribere
et legata dare et accipere et huiusmodi contractus facere cum omni licentia.
Qui enim testari dedimus eis et omnem dispensare substantiam, quomodo
de particulari dispensatione negabimus?. |
| CAPUT II. |
Sed
tamen non eundem reddimus ordinem Christianis et Samaritis, multum vero
et merito meliora sectantibus privilegium praestamus. Unde si quis eorum
sine testamentis moriatur filios ad deum discretos relinquens, soli
vocabuntur ad huius hereditatem qui rectam Christianorum allegant fidem,
aliis exclusis quicumque ipso detinentur quo defunctus errore. Haec
autem dicimus non super filiis solis, sed etiam aliis cognatis, ex quacumque
sint linea, ut recta sectantes illis qui non proxima colunt praeponantur;
tamen si eundem qui vocantur omnes gradum adscribant aut unam ad hereditatem
habeant vocationem. Non enim his qui ex longiore gradu sunt et a vicinioribus
[et] exclusi licet meliora sectantes, damus privilegium. |
| CAPUT III. |
Nec
tamen paenitentiae locum in causa exclusis auferimus ex hoc. Nam si
voluerint et postea ad rectam Christianorum fidem reverti, qui pro hoc
hereditate exclusi sunt suas recipient portiones, ita vocandi ad hereditatem
tamquam si rectae huius religionis extitissent, solis fraudati medii
temporis fructibus. Si vero et testamenta scripserit aliquis eorum,
valere quidem ea quantum ad religionem iubemus. Si autem pater aut etiam
aliquis ascendentium alter aut aliquis descendentium est qui testamenta
conscribit, si quidem omnes, ex ordine qui ad hereditatem vocantur eiusdem
cum eo erroris sint, disponat de substantia sicut voluerit; si vero
horum qui ex gradu hoc vocantur aliqui eiusdem quo pater erroris sint,
his non relinquat ultra <duas> substantiae uncias, reliquis ad
eos qui recta colunt deferendis, tamen nisi aliqui forte Christianis
ex eis relinquat legata: servando etiam hic paenitendi locum volentibus,
ut possint aequalitate frui cum eis qui ab initio Christiani fuerunt,
sicut ab intestato dudum decrevimus. Ad hunc itaque ordinem et partem
de inofficiosi damus ascendentibus et descendentibus recta sectantibus
dogmata et forte laesis per celebratas in testamentis rerum divisiones. |
| CAPUT IV. |
Concedimus
autem eis et donationes dare et accipere et legata relinquere, libertatibus
servos honorare, contrahere quoque ad invicem, nihil ea quae a nobis
pridem posita est prohibente lege. Nostrum enim fiscum et aliam omnem
publici partem excludimus omnino, nullum ex illa lege ad eorum hereditates
eorumque substantias aut documenta participium habere volentibus. Haec
autem dicimus non in futuris solum, sed etiam in praeteritum, ut nec
pro his quae tunc facta sunt aut noster fiscus aut alter omnium substantias
perscrutetur eorum (qui enim in futuris clementiam dedimus, quomodo
de praeteritis subtilem tractatum habemus?): ut omni modo praesentem
nostram promerentes clementiam gratias profiteantur deo et nobis et
Sergio sanctissimo ad hanc nos quam maxime circa eos provocanti clementiam. |
<Epilogus> Tua
igitur gloria nostram in eis declaratam humanitatem <per> praesentem
nostram legem cognoscens manifesta per provincias sollemnibus edictis
quae nunc nobis placuerunt faciat, ut perpetuo hoc ipsi fruantur auxilio. Dat. XVII. kal. Iul. CP. imp. dn. Iustiniani anno XXV. pc. Basilii anno X. |
| |