| ~ NOV. CXXVII ~ |
| UT
FRATRIS FILII SUCCEDANT AD IMITATIONEM FRATRUM ET ASCENDENTIBUS EXTANTIBUS;
ET UT MULIERES NON INSINUATA ANTENUPTIALI DONATIONE NON LAEDANTUR, NON
INSINUANS AUTEM VIR, VEL SI COMPETAT NUPTIALE LUCRUM, EO NON FRUATUR;
ET RURSUS UT MULIERES NON SECUNDO NUBENTES DOMINAE SINT PARTIS SPONSALICIAE
LARGITATIS, QUANTUM PARS FACIT UNIUS FILII; ET UT SIMILES SINT POENAE
UTRIUSQUE SEXUS, DUM SINE CAUSA RATIONABILI REPUDIUM MITTITUR. |
| ( AD 548 ) |
( Based upon the Latin text of Schoell and Kroll's edition ). ~ Text submitted by Dr. Ingo Maier ~ |
| Idem Aug Basso pp. |
<Praefatio> Nostras
leges emendare nos non piget ubique utilitatem subiectis invenire volentes.
Meminimus igitur scripsisse legem, per quam iussimus, ut si quis moriatur
relinquens fatres et filios alterius praemortui fratris, ad similitudinem
fratrum et praemortui fratris filii ad hereditatem vocentur paternum
adingredientes gradum et illius ferentes portionem. Si vero moriens
relinquat ascendentium aliquos et fratres ex utrisque parentibus coniunctos
sibi et filios ex praemortuo fratre, fratres quidem iussimus per ipsam
legem cum parentibus vocari, fratris vero filios exclusimus. |
| CAPUT I. |
Hoc
itaque iuste corrigentes sancimus, ut si quis moriens relinquat ascendentium
aliquem et fratres qui possunt cum parentibus vocari et alterius fratris
praemortui filios, cum ascendentibus et fratribus vocentur et praemortui
fratris filii, et tantam accipiant portionem, quantam futurus erat eorum
pater accipere si vixisset. Haec vero sancimus de illis fratris filiis
quorum pater ex utroque parente iungebatur defuncto, et absolute dic<endum
quem eis dedi>mus ordinem quando cum solis vocantur fratribus, eundem
eos habere iubemus et quando cum fratribus vocantur ascendentium aliqui
ad hereditatem: hoc iubentes ex kalendis Ianuariis praesentis undecimae
indictionis. |
| CAPUT II. |
Illud
quoque dignum correctione aliqua esse iudicantes, partem hoc praesentis
facimus legis. Ex ipso enim rerum invenientes experimento necessarium
esse mulieribus actis monumentorum antenuptiales donationes insinuari,
ut vel si principalia instrumenta pereant, quod facile est, per monumenta
eis matrimonii probatio maneat, sancimus necessitatem habere viros ipsos
aut etiam qui pro eis autenuptiales seu propter nuptias donationes scribunt,
si quingentorum solidorum transcendit quantitatem, insinuare eam in
actis monumentorum in regia quidem civitate apud magistrum census, in
provinciis autem apud civitatis uniuscuiusque defensorem aut apud quos
omnino talia documenta confici possunt. Si vero non insinuent eas, quantum
quidem ad partem mulieris etiam sic eas valere iubemus, et si tempus
fiat exactionis donationis aut partis eius, non opponi mulieri non fuisse
insinuatam donationem. Si vero dotalium pacta et horum eventus parti
viri concedant exactionem dotis aut etiam partis eius, nullam eum habere
iubemus actionem, si non donationem insinuavit actis monumentorum, sicuti
dictum est. Viris enim habentibus potestatem insinuare donationes pro
non insinuates periculum mulieribus imminere ineptum nobis esse videtur. |
| CAPUT III. |
Quia
vero et mulieres ad secundas nuptias non venientes praepositione aliqua
dignas ultra eas quae secundo nubunt esse putamus, <sancimus,>
si qua amisso viro alteris abstineat nuptas, habere quidem eam [ad]
usum antenuptialis donationis, sicut prius sancivimus, habere vero eam
et proprietatis tantum quantum filiorum quantitas facit, ut secundum
proprietatis rationem unius et ipsa filii personam obtenere videatur.
Haec vero valere non in matribus solis iubemus, sed etiam in patribus
et aliis ascendentibus volumus ad secundas nuptias non venientibus. |
| CAPUT IV. |
Quia
vero interdiximus dudum per nostram legem et viris et mulieribus repudia
mittere et transigere matrimonia, nisi tamen quaedam sit causa nostrae
legi cognita, et poenas hoc facientibus et viris et mulieribus imposuimus,
mutationem quandam circa poenas viri et mulieres facientes et ad melius
hoc transformantes sancimus, nullam esse differentiam quantum ad poenas
inter virum et mulierem hoc praesumentes, sed iisdem poenis quae contra
mulieres a nobis definitae sunt, si sine causa nostrae legi cognita
matrimonia distrahunt, etiam viros subdi hoc praesumentes, et similes
esse poenas in viro et muliere. In delicto enim aequali proximas eis
imminere poenas iustum putavimus esse. |
<Epilogus> Praesentem
igitur generalem nostram legem manifestam tua gloria faciat per edicta
sollemnia et his qui hanc maximam civitatem et qui provincias habitant,
ut nullus omnium quae ad salutem communem sancita sunt a nobis ignoret. <Dat. k. Sept. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. anno XXII. post cons. Basilii vc. anno VII. ind XI.> |
| |