| ~ NOV.
CII ~ DE MODERATORE ARABIAE. ( AD 536 ) |
( Based upon the Latin text of Schoell and Kroll's edition ). ~ Text submitted by Dr. Ingo Maier ~ |
| Imp. Iustinianus Aug. Iohanni pp. |
<Praefatio> Multas
quidem et alias administrationes provinciarum iam ad melius transposuimus
humiles atque viles primitus existentes et ad nullam sufficientes utilitatem,
quia vero nos eas ad maiorem constituimus ordinem, validiores omnibus
factas et quae sic tueantur causas, ut omnia in melius sint mutata.
Proconsules ergo nobis et praetores et moderatores et veterum horum
nominum honestas inventa est, et auctae etiam annonae eorum et potestas
omnis data, et ante omnia interdictum ut subiectos depopulentur et manibus
plurimis adversus eos utantur. Iureiurando quoque causam munivimus omnibus
formidando, et non aliter eis tradimus cingula, nisi iurandum subeant
ita codicillos promerentes administrationis. Respiciamus itaque et Araborum
provinciam, causam requirentes propter quam et fiscalia minus idonea
sunt, cum utique provincia sit uberrima, et turba nos adeuntium circumstat
et ingemiscunt omnes, alii quidem furta alii vero iniquitates alii aliorum
denuntiantes damnorum occasionem, et causam malignitatis invenimus ex
infirmitate facta circa administrationem. Erat enim sic vilis qui civilem
habebat administrationem, ut deserviret armorum duci et in illius iaceret
voluntatibus salus eius, nisi famularetur administratio. Itaque et tempus
iam continuum est ex quo etiam defecit, et ea quae civilis sunt cinguli
et militaris agit, neque sibi neque illi omnino sufficiens; occupatus
namque est non ut aliquid subiectis prosit, sed ut ex utraque lucretur. |
| CAPUT I. |
Haec
nos ad praesentem erexerunt voluntatem, et praesenti lege utentes transponimus
administrationem ad meliorem figuram: et largimur etiam ei moderatoris
appellationem (hoc quod etiam in Ponto fecimus), et quod spectabilium
est ei damus <ius> administrationum, ut in nullo minor ducatu
consistat, sed tueatur quidem et publicas exactiones cum omni vehementia,
defendat autem et privatorum utilitates, et non cedat neque spectabili
duci neque gentis iudici neque cuidam potentium domuum, sed neque divino
patrimonio aut sacris nostris privatis aut ipsi sacrae domui nostrae
quodlibet inferre nostris collatoribus damnum, neque flectatur facile
neque timeat, sed viriliter collatoribus praesideat, et prae omnibus
quidem puras servet deo et nobis et legi manus: sub eodem <enim>
iureiurando sub quo alias administrationes et hanc esse volumus, deinde
accipere cum codicillis et imperialia mandata, quae ante nos quidem
legislatores et antiqua reipublicae sciebat figura, nos autem deficientia
denuo renovavimus et ad rempublicam deduximus, ut et haec relegant semper
et nostras custodiant iussiones. Si enim haec sequantur, non possunt
nisi bene omnia occurrere et post legum facilitatem atque iustitiam
circumscribere neglegentiam. |
| CAPUT II. |
Primum
itaque ei studium fiat, sicuti praediximus, fiscalium exactio, devotis
quidem clemens paternaque consistens, indevotioribus autem vehemens
et inremissibilis. Deinde curam habebit et populi et disciplinae eius,
et ut non turbis et seditionibus dediti sint neque Bostreni neque alii,
nec ea quae voluptatibus dicavit antiquitas haec ad furores necesque
convertant. Habebit autem [et] oboedientes sibi et milites secundum
divina nostra mandata (nam et hoc inde percipitur), <et> nullius
neglegat penitus utilium. Sicut enim in Ponto fecimus moderatorem, ita
et eum isdem cinguli huius vestigiis elevamus, et est etiam ipse spectabilis,
et similiter et quae de appellationibus et quae de aliis gubernabit.
Et nec usque ad salaria priora statuimus sola; volumus enim eum occasione
emolumentorum et alterius consolationis quindecim auri libras accipere,
consiliarium autem eius cinguli duas habere libras, et eius officium
duas auri libras. Et licet ex imperialibus mandatis, sicuti praediximus,
dudum militibus praesit, verumtamen erit sollicitudo nobis numerorum
constitutorum illic aliquos subdere ei qui in cingulo est, quatenus
oboediant legi et eius dispositiones sequantur et pareant. Non autem
communicabit omnino spectabilis dux nec illis militibus quos ei specialiter
dederimus neque aliquibus privatis, nec illorum litibus, quando habuerint
ad invicem, nec si quis privatorum sit qui convenitur, nec quodlibet
habebit participium ad privatas causas: quoniam multum distat inter
militarem curam et civilem gubernationem, et discreta sunt haec, sicut
et patres nobis reipublicae ordinaverunt et statuerunt; sciente spectabili
duce, quia si miscere se praesumpserit causis civilibus, neque militaria
vindicabit, sed etiam ab illis ablatus privatus erit et sub hac fiet
administratione. |
| CAPUT III. |
Haec
a nobis sancita sint et in administratione Araborum provinciae: confidimus
enim voluntate dei, quia <res> crescit in melius. Nam etsi non
pepercimus pecuniis, sed auximus ei annonas, tamen scimus, quia et qui
hanc habet administrationem studebit talis videri circa veras publicarum
functionum exactiones, ut non damnum ex hoc, sed iustum lucrum offerat
publico. Illud tamen et fieri et valere volumus, ut annonas spectabilis
dux inde percipiat undecumque provinciae iudex delegaverit; palam etenim
est quia non cum sua efficacia respiciet causas, si nec suas annonas
exigere valuerit: sciens quia, si praeter haec aliquid egerit, quinque
libras auri multabitur. |
Dat.
IIII. idus Iun. CP. imperante domino nostro Iustiniano pp. Aug. post
consulatum Belisarii viri clarissimi. |
| |