DECRETUM GORDIANI AD SCAPTOPARENOS
  
Petition and rescript of Gordian III on military extortion
  
( December, AD 238 )
 
 
( G. Mihailov, Inscriptiones Graecae in Bulgaria repertae, IV, Sofia, 1966, pp. 198-229, n. 2236 ).
 
 
Col. a
bona fortuna. | F̣ulvio Pio et <P>o<n>tio Proculo cons(ulibus) XVII kal(endis) Iạn(uariis) descriptum <e>t | recog̣nitum   factum   ẹx ḷibro   <li>bellorum   rescript<o>rum   ạ do-|mino n(ostro) Imp(eratore) Cạẹs(are) M(arco)     Ạntonio     Gordiano   Pio   Felice   Aug(usto)   ẹt   propo-|<s>it<o>rum   <R>omạẹ   in   portico [t]ḥ<e>rmarum Tr[a]iạnarum in ve<r>ba <quae> i(nfra) s(cripta) s(unt). | dat(um) per Ạur(elium) Purrum mil(item)   coh(ortis)   X   pr(aetoriae)   p(iae)   f(idelis)   G̣ordiạnạe  ̣ (centuria)   Proculi | con<vi>canuṃ et conp{p}ossess[o]rem {conpossessorem}. |
 
Col. b
Αὐτοκράτορι Καίσαρι Μ(άρκῳ) Ἀντωνίῳ | Γορδιανῷ Εὐσεβεῖ Εὐτυχεῖ Σεβ(αστῷ) <δ>έησις | παρὰ κωμητῶν Σκαπτοπαρηνων τῶν καὶ | Γρησειτων· ἐν τοῖς εὐτυχεστάτοις καὶ | αἰωνίοις σοῦ καιροῖς κατοικεῖσθαι   καὶ   |   βελτιοῦσθαι   τὰς κώμας ἤπερ ἀναστά-|τους γίγνεσθαι τοὺς ἐνοικοῦντας πολ-|λάκ<ις> ἀντέγραψας· ἔστιν γε καὶ ἐπὶ τῇ τῶν | ἀνθρώπων σωτηρίᾳ τὸ τοιοῦτο καὶ ἐπὶ | τοῦ ἱερωτάτου σοῦ ταμείου ὠφελείᾳ· | ὅπερ καὶ αὐτοὶ ἔννομον ἱκεσίαν | τῇ θειότητί σου προσκομί<ζ>ομεν εὐ-|χόμενοι ἱλέως ἐπινεῦσαι ἡμεῖν | δεομένοις τὸν τρόπον τοῦτον. οἰκοῦ-|μεν καὶ κεκτήμεθα ἐν τῇ προγεγραμ-|μένῃ κώμῃ οὔσῃ εὐεπεράστῳ διὰ τὸ | ἔχειν ὑδάτων θερμῶν χρῆσιν καὶ κεῖ-|σθαι μέσον δύο στρατοπέδων τῶν ὄν-|των ἐν τῇ σῇ Θρᾴκῃ· καὶ ἐφ’ οὗ μὲν τὸ | πάλλαι οἱ κατοικοῦντες ἀόχλητοι | καὶ ἀδειάσειστοι ἔμενον, ἀνενδε[ω]ς | τούς τε φόρους καὶ τὰ λο[ιπὰ] | ἐπιτάγματα συνετέλουν· ἐπεὶ δὲ κατὰ καιρο[ὺς εἰς] | <ὕβριν> προχωρεῖν τινες καὶ βιάζε[σθαι] | ἤρξαντο, τηνικαῦτ[α] ἐ[λαττοῦσθαι] | καὶ ἡ κώμη ἤρξατο. ἀπ[ό γε με]ιλίων | δύο τῆς κώμης ἡ[μῶν πανηγύρεως] | ἐπιτελουμένη[ς διαβοήτου οἱ ἐ]κε[ῖσε] | τῆς πανηγύρε[ως εἵνεκεν ἐπ]ιδημοῦν-|τες ἡμέρ[α]ς     [πε]ν[τεκ]αί[δεκα]   ἐν   τῷ   |   τόπῳ   τ[ῆς   π]α[νηγύρεως   ο]ὐ   καταμέ-|νουσι[ν,   ἀ]λλ’ ἀ[πολιμπάνοντες ἐπέ]ρ-|χοντα[ι εἰς τὴν ἡμετέραν κ]ώμην | καὶ ἀ[ναγκ]ά[ζουσιν ἡμ]ᾶς ξ[ενί]ας | αὐτοῖς [παρέχειν καὶ ἕτερα πλ]ε[ῖστ]α εἰς | ἀνάλη[μψιν αὐτῶν ἄνευ ἀρ]γυρίου χο-|[ρηγεῖν· πρὸς δὲ τούτοις καὶ στρατ]ιῶται | [ἀλλαχοῦ πεμπόμενοι καταλ]ιμ[πά]-|[νοντες τὰς ἰδίας ὁδοὺς πρὸς ἡμᾶς] πα-|[ραγείν]ονται κ[αὶ ὁμοίω]ς κατεπεί[γ]ουσιν | [παρέχειν αὐτοῖς τ]ὰ[ς ξ]ενίας κ[α]ὶ τὰ ἐπι-|[τήδια μηδεμίαν τ]ι[μὴν κατ]αβαλόντες· | [ἐπιδ]ημοῦσι δὲ [ὡς ἐπὶ] τὸ [πλεῖστον] | [διὰ] τὴν τῶν ὑδάτ[ων χρῆσιν οἵ τε] ἡγού-|[μενοι τῆς ἐπαρχ]ίας, ἀλλὰ καὶ οἱ [ἐπί]-|[τροποί σου]· καὶ [τὰς μὲ]ν [ἐξ]ουσί[ας] συ-|[ν<εχ>έ̣στατα  δε]χόμεθα  κατὰ  τὸ  ἀναγκ[αῖο]ν, | [τοὺς] <δὲ> λο[ιποὺς] ὑπ[οφ]έρειν μὴ [δυνάμε]-|[νοι ἐνετύχομεν πλειστ]άκις τοῖς ἡγε-|[μόσι τῆς Θρᾴκης, οἵτινες ἀκο]λού[θ]ω[ς] | [ταῖς θείαις   ἐντο]λαῖς   ἐκέλευ[σ]α[ν   ἀοχλ]ή-|[τους   ἡμᾶς   εἶ]ν[α]ι·   ἐδηλώσαμ[εν γὰρ μη]-|[κέ]τι ἡμᾶς δ[ύνασθαι ὑπομένειν, ἀλ]-|[λὰ κ]αὶ νοῦν [ἔ]χειν ἐ{ν}γκατ[αλιπ]εῖ[ν] {ἐγκαταλιπεῖν} καὶ τοὺς | [πατ]ρῴους θεμ[ελίους διὰ τὴν τῶν] | [ἐπερχομένων ἡμεῖν βίαν· καὶ γὰρ] | [ὡς ἀληθῶς ἀπὸ πολλῶν οἰκοδεσπο]-|[τῶν εἰς ἐλαχίστους κατεληλύθα]-|[μ]ε[ν· καὶ χρόνῳ μέ]ν [τινι] ἴσχυ[σεν] |[τὰ προστάγματα] τῶν [ἡ]γου[μένων] |
Col. c
καὶ οὐδεὶς ἡμεῖν ἐνόχλησεν οὔτε | ξενίας <αἰτή>ματι οὔτε παροχῆς ἐπι-|τηδείων, προϊόντων δὲ τῶν χρόνων | πάλιν ἐτόλμησαν ἐπιφύεσθαι ἡ-|μεῖν πλεῖστοι ὅσοι <τ>ῆς ἰδιωτίας | ἡμῶν καταφρονοῦντες. ἐπεὶ οὖν οὐ-|κέτι δυνάμεθα φέρειν τὰ βάρη | καὶ ὡς ἀληθῶς κινδυνεύομεν ὅπερ | οἱ λοιποὶ τόδε καὶ ἡμεῖς προλιπεῖν | τοὺς προγονικοὺς θεμελίους, τού-|του χάριν δεόμεθά σου, ἀνίκητε | Σεβαστέ, <ὅ>πως διὰ θείας σου ἀντιγρα-|φῆς κελεύσῃ<ς> ἕκαστον τὴν ἰδίαν πο-|ρεύεσθαι ὁδὸν   καὶ   μὴ   ἀπολιμπάνοντας   |   αὐτοὺς   τὰ[ς   ἄλ]λας   κώμας   ἐφ’   ἡμᾶς   |   ἔρχεσθα[ι μήτε] κ[ατα]ναγκάζειν | ἡμᾶ[ς] χορηγεῖν αὐ[τοῖς π]ροῖκα τὰ | ἐ[πιτήδε]ια, ἀλλὰ μηδὲ ξ[ενί]αν αὐτοῖς | [παρέ]χ[ε]ι[ν, ο]ἷ[ς μή ἐστιν ἀνά]γκη, —— ὅτι | [γὰρ οἱ ἡγού]μενοι πλεονάκι[ς ἐκέ]-|λ[ε]υσαν μὴ ἄλλοις   παρέχ[εσ]θ[α]ι   [ξε]-|[νίαν   εἰ   μ]ὴ   [τοῖς   ὑπὸ   τῶν]   ἡγουμέ-|[νων καὶ] ἐ[π]ιτρόπ[ων πεμ]-|[πομένοις εἰς] ὑ[πηρεσ]ί[αν], ἐάν τ̣ε | βαρούμ[εθα, φε]υξόμεθα ἀπὸ τῶν | οἰκείων [καὶ] μεγίστην   ζημίαν   τὸ   |   ταμ[εῖον περιβληθ]ή[σε]τ[αι —— ἵ]να | ἐ[λεηθέντες διὰ τὴ]ν [θε]ίαν σου | [π]ρ[όνοιαν καὶ μείν]α<ντε>[ς ἐ]ν | [τοῖς ἰδίοις τούς] τε [ἱεροὺς] φό[ρους] | κα[ὶ τὰ λο]ιπὰ [τελ]έσματα παρέχειν   |   [δυνησό]με[θα·   συμβήσετ]αι δὲ | [τοῦτο ἡμ]εῖν [ἐν τοῖς ε]ὐτυχεστά-|[τοις σοῦ και]ροῖς, ἐ[ὰ]ν     [κ]ε[λε]ύσῃς     |     [τὰ   θεῖά   σ]ου   γράμμα[τα   ἐν]   στή-|[λῃ]   ἀνα[γραφ]έντα   δ[ημοσίᾳ π]<ρ>ο{ι}-|κ{ιν}εῖσθαι(?)   {προκεῖσθαι},   ἵνα τ[ούτου τυ]χ[όν]τες | [τῇ Τ]ύχῃ σοῦ [χάριν ὁμολο]γ[εῖ]ν | [δ]υ[νησ]όμεθα,     [ὡς]     καὶ     νῦν     κα...-|[ώμενοί     σου     ποιοῦμεν].     [Διογέν]ης   ὁ   [Τύριος   ὁ π][ραγμα]-|[τικὸς(?)] [ἀπὸ θείας φιλανθρω]-|πίας [ἐπὶ τὴν ἔντε]υ[ξιν ταύ]-|την ἐ[λήλυθεν]· δ[οκε]ῖ δέ |   [μ]οι   [θεῶ]ν   τι[ς   προνοήσασθ̣α̣ι]   | [τῆ]ς [παρούσης ἀξιώσε]ως· | [τὸ] γὰρ τὸν [θειότατον] Αὐτο-|[κρ]ά[τ]ορα πε[ρὶ το]ύ[των π]έμ-|[ψαι τὴν] ἰ[δ]ίαν [γν]ῶ[σιν ἐπὶ] | [σέ, ὃ<ν> ἤδε][ι ἤδ][η φθάσαντα] | [περὶ τού]του κ[α]ὶ [προγράμ]-|
Col. d
μασιν καὶ διατάγμασιν | δεδωκέναι, τοῦτο ἐμοὶ δο-|κεῖ τῆς ἀγαθῆς τύχης ἔργον | εἶναι. {τ} ἦ<ν> δὲ ἡ ἀξίωσις· ἡ κώ-|μη ἡ τοῦ βοηθουμένου στρα-|τιώτου ἐστ<ὶν> ἐν τῷ καλλί-|στῳ τῆς πολιτείας τῆς ἡμε-|τέρας τῶν Παυταλιωτῶν πόλεως | κειμένη, καλῶς μὲν τῶν ὀρῶν | καὶ τῶν πεδίων ἔχουσα, | πρὸς δὲ τούτοις καὶ θερ-|μῶν ὑδάτων λουτρὰ οὐ μό-|νον πρὸς τρυφήν, ἀλλὰ καὶ | ὑγείαν καὶ θεραπείαν | σωμάτων ἐπιτηδειότατα, | [π]λ[ησί]ον δὲ καὶ πανήγυρις | [π]ο[λλ]ά[κις μ]ὲν ἐν τῷ ἔτει | [συν]αγομ[έν]η, περὶ δὲ <κ>α<λ>(άνδας) | Ὀκτωμ[βρίας καὶ εἰς π]εντε-|[καίδεκα ἡμερῶν ἀτ̣][ελὴς οὖσα]·   | [συμβέβηκεν τοίνυν τὰ] δοκοῦν-|τα τῆ[ς κώμης ταύτης πλεον]-|εκτ[ήματα] τῷ [χρόνῳ περι]-|εληλ[υ]θέ[ναι   αὐτῆς   εἰς   ἐ]λατ-|[τ][ώματα·   —— διὰ   γὰρ   τὰς] | προ[ειρημένας ταύτας] | προφ[άσεις πολλοὶ πολλά]-|κις στρατι[ῶται ἐνεπιδη]-|μοῦν[τες ταῖς τε ἐπιξενώ]-|σεσι [καὶ ταῖς βαρήσεσιν] | ἐνοχ[λοῦ]σι [τὴν κώμην]· —— | [διὰ] ταύτας τ[ὰ]ς αἰτ[ίας πρό]-|τερ[ον αὐτὴν] κ[α]ὶ [πλουσιο]-|τέραν {πλουσιωτέραν} καὶ [πολυάνθρωπον] | [μᾶλλον] [οὖσαν νῦν εἰς ἐσχά]-|τη[ν ἀπορία]ν [ἐ]ληλυ[θέναι]. | ἐ[πεὶ τούτω]ν ἐδε[ήθη]-|[σαν πολλάκις καὶ τῶν ἡγο]υ-|μέ[νων, ἀ]λλὰ καὶ μέ[χρις τι]-|[νὸ]ς [ἴσχ]υσεν αὐ[τῶν τὰ] | [π]ρ[οστάγμ]ατα, με[τὰ δὲ] | τ[αῦτα κατω]λιγωρ[ήθη] | [διὰ τ]ὴ[ν σ]υ[ν]ήθεια[ν τῆς] | τ[οιαύτης ἐνο]χλή[σεως]· | δι[ὰ τοῦτο ἀν]αγ[καίως κα]τ-|έ[φυγον ἐπὶ τὸν] θειότα[τον] | [Αὐτοκράτορα —————————] |
Col. e
[Imp(erator)    Caesar    M(arcus)   Antonius   Gordianu]s   Pius   [Felix Au]g(ustus) vi[kanis] p[er Pyrrum mil(item) con]pos[ses]-|[sore][m]. [id genus qu][ae][rellae praecibus intentum an][te] {c. 11 litt. vacat} [iustitia pr][aesi][dis] | p̣[oti]us s[uper his quae adlegabuntur instructa discin]ge qua[m rescripto principali] | [certam formam reportare debeas. rescripsi. recognovi. sig][n][a].
 

 
►  Bibliography
 
 
Kontoleon, Ἀνἐκδοτοι Μικρασιαναὶ ὲπιγραφαί, Athens, 1890, pp. 36-38 ; Kontoleon & Mommsen, MDAIA, 16, 1891, pp. 267-289 ; AE 1892, n. 40 ; Karlowa, Neue Heidelberger Jahrbücher, 2, 1892, pp. 141 ss. ; Mommsen, ZSS, 12, 1892, pp. 244 ss. = GS, II, pp. 173-176 ; Scialoja, BIDR, 5, 1892, pp. 23 ss. = St. giur., I, pp. 420 ss. ; CIL III, Suppl. (1902), n. 12336 ; Cagnat, Inscriptiones Graecae ad res Romanas pertinentes, I, París, 1906, n. 674 ; Bruns, Fontes iuris Romani antiqui, I, Tübingen, 1909, pp. 263-264, n. 90 ; Dittenberger et al., Sylloge inscriptionum Graecarum, 3rd ed., Leipzig, 1915-24, n. 888 ; Preisigke, Schr. der wiss. Gesellschaft in Strassburg, 30, 1917 ; Schiaparelli, Raccolta di documenti latini, I, Como, 1923, pp. 102 ss. ; Abbott & Johnson, Municipal Administration in the Roman Empire, Princeton, 1926, pp. 467-473, n. 139 ; Dessau, Hermes, 62, 1927, pp. 205 ss. ; Girard, Textes de droit romain, 6th ed., Paris, 1937, pp. 205 ss. ; von Schwind, Zur Frage der Publikation im römischen Recht, München, 1940, pp. 167 ss. ; Riccobono, FIRA I, Firenze, 1941, pp. 507-509, n. 106 ; Wenger, Die Quellen des römischen Rechts, Wien, 1953, p. 468 ; Bourne, Coleman-Norton & Johnson, Ancient Roman Statutes, Austin, 1961, pp. 230-231, n. 287 ; Mihailov, Inscriptiones Graecae in Bulgaria repertae, IV, Sofia, 1966, n. 2236 / V, n. 5872 ; Davies, ANRW, II, 1, 1974, p. 332 ; Girard & Senn, Les lois des Romains, Napoli, 1977, pp. 491-493, n. 22 ; Williams, ZPE, 66, 1986, pp. 198-204 ; Herrmann, Hilferufe aus römischen Provinzen, Hamburg, 1990, n. 4 ; Le Bohec, Die römische Armee, Stuttgart, 1993, p. 244 ; AE 1994, n. 1552 ; Hallof, Chiron, 24, 1994, pp. 405-429 ; AE 1995, n. 1373 ; Mourgues, MEFRA, 107, 1995, pp. 262 and 268 ; Paunov, Chiron, 26, 1996, pp. 183-193 ; Hauken, Petition and Response : An epigraphic study of petitions to Roman Emperors 181-249, Bergen, 1998, pp. 74 ss. ; Scheithauer, Kaiserliche Bautätigkeit in Rom : Das Echo in der antiken Literatur, Stuttgart, 2000, p. 158 ; Riess, Apuleius und die Räuber, Stuttgart, 2001, p. 12 ; Campbell, War and Society in Imperial Rome, 31 BC-AD 284, London-New York, 2002, p. 178, n. 115 ; Frei-Stolba & Lieb, ZPE, 143, 2003, p. 247 ; Hauken, Tanriver & Akbiyikoğlu, Epigraphica Anatolica, 36, 2003, pp. 33-44 ; Piso, An der Nordgrenze des Römischen Reiches : Ausgewählte Studien (1972-2003), Stuttgart, 2005, p. 102 ; Johne, Gerhardt & Hartmann, Deleto Paene Imperio Romano : Transformationsprozesse des römischen Reiches im 3. Jahrhundert und ihre Rezeption in der Neuzeit, Stuttgart, 2006, p. 28 ; Kolb, Herrschaftsstrukturen und Herrschaftspraxis : Konzepte, Prinzipien und Strategien der Administration im römischen Kaiserreich, Berlin, 2006, p. 147 ; Haensch in Haensch & Heinrichs, Herrschen und Verwalten : Der Alltag der römischen Administration in der Hohen Kaiserzeit, Köln-Weimar-Wien, 2007, p. 215 ; Connolly, Lives Behind the Laws : The World of the Codex Hermogenianus, Bloomington, 2010, pp. 167 ss. ; Manders & Hekster in Benoist, Daguet-Gagey & Hoët-Van Cauwenberghe, Figures d'empire, fragments de mémoire : Pouvoirs et identités dans le monde romain impérial, IIe s. av. n. è.-VIe s. de n. è., Villeneuve d'Ascq, 2011, pp. 155 ss.
 
 
►  Source : Marble tablet found near Blagoevgrad ( = Scaptopara ), Bulgaria, in 1868.
 

English translation