NOV. VI    DE TIRONIBUS ET DE OCCULTATORIBUS DESERTORUM.

( Based upon the Latin text of Mommsen and Meyer's edition, Berlin, 1905 ). ~   Text submitted by Dr. Ingo Maier   ~     Nov. VI, 1 (440 Mart. 20)

Impp. Theodosius et Valentinianus aa. ad Sigisvuldo comiti et magistro utriusque militiae. Frequentare saepius constituta temeritas plectenda conpellit, ut inexcusabilis culpa sit, quam etiam recens prohibitio non emendat. Nulli enim concedi fas est, si toties vetita, nunc quoque severius interdicta temptaverit. 1. Reparandi feliciter exercitus cura conferre debere tirones possessorem censuimus. Ne qui tamen damni publici abusus occasione lucrum capere se credat de fiscali dispendio, si personam semel insignitam militari titulo ruris colendi causa vel negotiationis exercendae gratia aut cuiuslibet ministerii occasione detentet, Sigisvulde parens karissime atque amantissime, idcirco inlustris et praecelsa magnitudo tua hac nos sciat edictali lege iussisse, quisque de tironibus aliquem nec non prioris militiae virum proprios numeros et signa deserentem rustico urbanove praedio crediderit occultandum, et ipsum restituat quem celavit et tres alios aptos militiae poenae nomine cogatur inferre; colonus conductor actorve loci, si id aetatis sit, ut stipendia ferre possit, militiae protinus adgregetur. Quod si nesciente domino desertor in cuiuslibet aedibus latuerit, colonum conductorem actoremve, qui id scierit, capitali supplicio esse feriendos. 2. Verumtamen ne occasionem calumniae dedisse videamur, si temporaliter habitandi causa miles vel tiro cuiuslibet praedium forte accesserit, id servata moderatione censemus, ut intra tricesimum diem, postquam in eodem loco esse coeperit, correptum is, quem superior legis poena constringit, ad civitatem quamque proximam deducat, officio publico ac primoribus civitatis tradat sub confectione gestorum ad provinciae moderatorem protinus perducendum, ut eius cura ad signa propria reducatur et poenis conpetentibus subiugetur. 3. Iudicem sane, si coniventiam in his exsequendis neglegentiamve praestiterit, decem libras auri eiusque officium similem quantitatem poenae nomine fisco iubemus exsolvere. 4. Quam legem ne quis se ignorasse confingat, per omnes provinciarum civitates edictis sollemnibus divulgabit. Dat. XIII. kal. apr. Romae, Valentiniano a. V. et Anatolio vc. conss.

Nov. VI, 2 (443 Mai. 25).

Idem aa. ad Quadratianum praefectum praetorio. Dispositionem cunctis salubriter profuturam certatim debet omnium praevenire devotio. Quid enim magis professis est desideriis expetendum, quam ut adiectis viribus per dilectum roboris militaris Romanus augeatur exercitus, Quadratiane parens karissime atque amantissime? 1. Unde inlustris magnitudo tua pragmatici nostri tenore conperto sciat secundum pragmatici prioris tenorem, quod de dilectu novo agitando datum est, senatores vel universum possessorem oportere a se conveniri, ut actores vel conductores suos sine ulla tam necessariae rei dissimulatione his repraesentandos noverint, quibus per suburbicarias provincias tironum congregandorum munus iniunximus, quo facilius ad effectum publicae utilitatis valeat perveniri. 2. Quisque vero conventus ad eos, qui id exsequuntur, deducere gubernatores agrorum suorum aliqua cunctatione distulerit, cognoscat se decem libris auri multandum et tirones eius numeri, qui deprehensus fuerit, nihilominus traditurum. Aversum quippe animum a communi defensionis studio iure talis severitas insequitur. Superest igitur, ut nullius animus retardet iniuncta, quia, quisquis in hac parte cessaverit, sese quodammodo confitetur non esse Romanum. Dat. VIII. kal. iun. Ravennae, Maximo II. et Paterio vv. cc. conss.

Nov. VI, 3 (444 Iul. 14).

Idem aa. Isiodoro comiti. Cogit diversarum rerum necessitas et quidem pro utilitate communi, ut suggestio sublimitatis tuae provida nimis pro qualitate temporis esse videatur. Parvo etenim unusquisque contempto sperare debet securitatem futuri. Nec enim grave esse credimus oneris contemplatione quod deposcitur, Isiodore frater amantissime. 1. Unde inlustris auctoritas tua sciat secundum suggestionem suam pragmatici auctoritate firmatam hoc nos praesenti tantum tempore censuisse propter inminentium expensarum necessitatem, quibus sufficere aerarii nostri vires nequeunt, id quod conferentes plurimos non gravet et nos parte aliqua valeat adiuvare. Idcirco inlustres vacantes per omnes nostras provincias constitutos ternos tirones in adaeratione debere persolvere: comites quoque consistorianos vel primi ordinis nec non tribunos et notarios, sed et eos, qui administrationes ordinarias in provinciis gubernarunt, dare singulos oportere: tribunos vero vacantes sive comites secundi vel tertii ordinis omnesque clarissimos tertiam partem tironis agnoscere, ita ut unius tironis pretium triginta solidis taxetur, exceptis Afris, qui hostili necessitate sedibus suis nuper expulsi sunt: pro excubiis autem praesentibus viginti consistorianos comites, triginta notarios inmunes esse debere. Gaudere enim debent, quos labor suus et desudatae vigiliae probabili ratione commendant. Dat. prid. id. iul. Ravennae, Theodosio a. XVIII. et Albino vc. conss.