NOV. XVII [Haenel XVI]    DE EPISCOPORUM ORDINATIONE.    (445 Iul. 8)

( Based upon the Latin text of Mommsen and Meyer's edition, Berlin, 1905 ). ~   Text submitted by Dr. Ingo Maier   ~

Dd. nn. impp. Theodosius et Valentinianus aa. Aetio viro inlustri comiti et magistro utriusque militiae et patricio. Certum est et nobis et imperio nostro unicum esse praesidium in supernae divinitatis favore, ad quem promerendum praecipue Christiana fides et veneranda nobis religio suffragatur. Cum igitur sedis apostolicae primatum sancti Petri meritum, qui princeps est episcopalis coronae, et Romanae dignitas civitatis, sacrae etiam synodi firmasset auctoritas, ne quid praeter auctoritatem sedis istius inlicita praesumptio adtemptare nitatur (tunc enim ecclesiarum pax ubique servabitur, si rectorem suum agnoscat universitas), et haec cum hactenus inviolabiliter fuerint custodita, Hilarius Arelatensis, sicut venerabilis viri Leonis Romani papae fideli relatione conperimus, contumaci ausu inlicita quaedam praesumenda temptavit et ideo transalpinas ecclesias abominabilis tumultus invasit: quod recens maxime testatur exemplum. 1. Hilarius enim, qui episcopus Arelatensis vocatur ecclesiae, Romanae urbis inconsulto pontifice indebitas sibi ordinationes episcoporum sola temeritate usurpantis invasit. Nam alios inconpetenter removit, indecenter alios invitis et repugnantibus civibus ordinavit. Qui quoniam non facile ab his, qui non elegerant, recipiebantur, manum sibi contrahebat armatam et claustra murorum in hostilem morem vel obsidione cingebat vel adgressione reserabat et ad sedem quietis pacem praedicaturus per bella ducebat. 2. His talibus et contra imperii maiestatem et contra reverentiam apostolicae sedis admissis, per ordinem religiosi viri urbis papae cognitione decursa certa in eum et de his, quos male ordinaverat, lata sententia est. Et erat quidem ipsa sententia per Gallias etiam sine imperiali sanctione valitura. Quid enim tanti pontificis auctoritati in ecclesias non liceret? Sed nostram quoque praeceptionem haec ratio provocavit, ne ulterius nec Hilario, quem adhuc episcopum nuncupari sola mansueti praesulis permittit humanitas, nec cuiquam alteri liceat ecclesiasticis rebus arma miscere aut praeceptis Romani antistitis obviare. Ausibus enim talibus fides et reverentia nostri violatur imperii. 3. Nec hoc solum, quod est maximi criminis, submovemus, verum ne levis saltem inter ecclesias turba nascatur vel in aliquo minui religionis disciplina videatur, hac perenni sanctione censemus, ne quid tam episcopis Gallicanis quam aliarum provinciarum contra consuetudinem veterem liceat sine viri venerabilis papae urbis aeternae auctoritate temptare. Sed hoc illis omnibusque pro lege sit quidquid sanxit vel sanxerit apostolicae sedis auctoritas, ita ut, quisquis episcoporum ad iudicium Romani antistitis evocatus venire neglexerit, per moderatorem eiusdem provinciae adesse cogatur, per omnia servatis quae divi parentes nostri Romanae ecclesiae detulerunt, Aeti parens karissime atque amantissime. 4. Unde inlustris et praecelsa magnificentia tua praesentis edictalis legis auctoritatem secuta faciet, quae sunt superius constituta, servari: decem librarum auri multa protinus exigenda ab unoquoque iudice, qui passus fuerit praecepta nostra violari. Et manu divina: Divinitas te servet per multos annos, parens karissime atque amantissime. Dat. VIII. id. iul. Romae, Valentiniano a. VI. et Nomo vc. conss.