NOV.
VIIII [= brev. IIII] NE CURIALIS PRAEDIUM ALTERIUS CONDUCAT AUT FIDEIUSSOR CONDUCTORIS EXSISTAT. (439 April. 7) |
( Based upon the Latin text of Mommsen and Meyer's edition, Berlin, 1905 ). ~ Text submitted by Dr. Ingo Maier ~ |
Impp.
Theodosius et Valentinianus aa. Florentio praefecto praetorio. Non dubium
est in legem committere eum, qui verba legis amplexus contra legis nititur
voluntatem, nec poenas insertas legibus evitabit, qui se contra iuris
sententias scaeva praerogativa verborum fraudulenter excusat. 1. Curiales
ne ad procurationem rerum alienarum accederent, cautum est providentissima
sanctione, cuius in fraudem conducendi eos sibimet usurpare licentiam,
sublimitatis tuae suggestione comperimus. Quos licet pristinae legis
laqueis inretiri cernamus - conductionem namque speciem esse procurationis
certissimum est - adtamen ne sub fraudis suae velamine legis lateant
contemptores neve eis fucata suae calliditatis excusatio relinquatur,
hac perpetuo lege valitura sancimus conducendi quoque fundos alienos
licentiam curialibus amputari, locatas res fisci viribus vindicari.
2. Conductor itaque locatori vel contra
locator conductori contra hanc legem nulla tenebitur actione. Nullum
enim pactum, nullam conventionem, nullum contractum inter eos videri
volumus subsecutum, qui contrahunt lege contrahere prohibente. 3. Quod
ad omnes etiam legum interpretationes tam veteres quam novellas trahi
generaliter imperamus, ut legis latori quod fieri non vult tantum prohibuisse
sufficiat, cetera quasi expressa ex legis liceat voluntate colligere:
hoc est, ut ea quae lege fieri prohibentur, si fuerint facta, non solum
inutilia, sed pro infectis etiam habeantur, licet legislator fieri prohibuerit
tantum nec specialiter dixerit inutile debere esse quod factum est.
Sed et si quid fuerit subsecutum ex eo vel ob id quod interdicente factum
est lege, illud quoque cassum atque inutile esse praecipimus. 4. Sed
quo omne fraudis semen per hanc legem curialibus radicitus amputetur,
nec fidem suam pro conductoribus fundorum interponere concedimus curiales.
Cur enim conductio prohibetur, si conductionis periculum vel sollicitudo
permittitur? Secundum praedictam itaque regulam, quam ubique servari
factum lege prohibente censuimus, certum est nec stipulationem eiusmodi
tenere nec mandatum ullius esse momenti nec sacramentum admitti nec
actionem quolibet pacto adversus eum fideiussorem conpetere locatori,
Florenti, parens karissime atque amantissime. 5. Inlustris
itaque et magnifica auctoritas tua providentissime constituta edictis
propositis ad omnes provincias perferri praecipiat. Dat. VII. id. april.
Constantinopoli, d.n. Theodosio a. XVII. cons. et qui fuerit nuntiatus. |
I n t e r p r e t a t i o |
Nullus curialium in fiscali vel in privato agro conductor accedat nec pro aliquo conductore fideiussor exsistat. Quod si quis curialem in agro suo susceperit conductorem aut pro alio conductore fideiussorem acceperit curialem, actionem suam noverit in omnibus vacuari. Nam et ager ipse, qui a possessore curiali conductus est, fisci viribus vindicetur. Curialis vero pro supra scriptis condicionibus, etiamsi cautionem emiserit, non teneatur. |
|