NOV. XVII    DE CONPETITIONIBUS.

( Based upon the Latin text of Mommsen and Meyer's edition, Berlin, 1905 ). ~   Text submitted by Dr. Ingo Maier   ~     Nov. XVII, 1 (439 Oct. 20).

Impp. Theodosius et Valentinianus aa. Florentio praefecto praetorio. Suggestionem viri inlustris comitis sacrarum largitionum Marcellini, vicem agentis viri inlustris comitis rerum privatarum, admodum conprobamus, quae et pio nostro proposito convenit et in commune omnium subiectorum commoditatibus consulit. Felicissimis namque imperii nostri temporibus haec nobis praecipua cura est, quemadmodum liberalitatibus nostris sine cuiusquam pernicie omnes possint divitiis abundare. Imperatoriae quippe provisionis munus esse censemus, ut omnes nostris dispositionibus gaudeant, nemo suis inique nudatus facultatibus defleat. 1. Quare hac perpetuo lege valitura sancimus, ut nemini liceat bona defunctorum caduca vel quamlibet rem aliam ad fiscum nostrum pertinentem vel eam quae eam parit actionem ullo modo a nostra serenitate conpetere, nisi annus ex die mortis defuncti excesserit vel ex quo fiscus locum habuit vel habere potuerit, 2. et si sacrum oraculum mansuetudinis nostrae secundum hanc legem ab aliquo fuerit impetratum, nullo modo conpetenti iudicio intimari, nisi prius officio productum in iudicio liberae condicionis delatorem tradiderit vel in hac alma urbe, si res ad fiscum pertinentes hic inventae fuerunt conpetitae, quorum interest periculo sub carceralibus vinculis observandum vel moderatori provinciae sub artissima custodia transmittendum. Servos namque nec ab initio, quasi nec personam habentes, in iudicium admitti iubemus et, si hoc ausi fuerint, continuo eos flammis tradi vel bestiis. 3. Neque vero praedicti temporis praescriptionem neque delatoris concessione vel speciali adnotationis beneficio aut sacra pragmatica iussione posse convelli et, si forte quisquam, quod non credimus, huiusmodi quid per subreptionem elicuerit, id a nullo iudice admittendum esse decernimus; quod si admiserit, non modo poenae sacrilegii eum esse obnoxium, sed etiam damna ei, qui eius iniquitate laesus fuerit, resarcire. 4. Illud etiam pro communi omnium commoditate censuimus sanciendum, ut, si ab aliquo quisquam petitum fuerit et semel cuius interest officii instructio praecesserit, nullus id possit a nostra deinceps clementia postulare neque de eadem causa denuo fieri liceat instructionem: officio quod id permiserit decem librarum auri poena pro tali obreptione feriendo, Florenti parens karissime atque amantissime. 5. Inlustris igitur et magnifica auctoritas tua saluberrimam legem edictis propositis ad omnium notitiam faciat pervenire, ut sciant provinciales nostri pro eorum quiete serenitatem nostrum iugi sollicitudine vigilare. Dat. XIII. kal. nov. Constantinopoli, Theodosio a. XVII. et Festo vc. conss.

Nov. XVII, 2 (444 Apr. 22).

Idem aa. Zoilo praefecto praetorio. Pro magnitudine beneficiorum, quibus singulari circa nos benevolentia superna maiestas Romanum amplificavit imperium, sinceri nostri propositi, quo solo divinitas colitur, munere vicissitudo reddenda est. Quantum quippe sit inlaesum hominum genus et ab omni iniquitate. defendere, nostrum est potissimum intellegere, qui ad hoc nos electos esse cognoscimus. 1. Igitur omne semen alienas adpetendi fortunas stirpitus eruere cupientes nulli deinceps volumus petitionis rerum esse licentiam, etsi intestatus quisquam quaeve ac nullis e numero propinquorum extantibus vel uxore vel marito fati munus inpleverit et cuiuscumque sit condicionis aut sectae, seu quolibet titulo res caduca fuerit vel fiscalis vel in causam caduci ceciderit. 2. Quod idem in tantum de cetero volumus observari, ut, etiam siqua petitio iam oblata responsum meruit, cuius tamen etiam nunc pendet eventus nec ullum finem vel ex transactione vel iudiciaria auctoritate sortita est, infirmetur omnisque controversia, omnis actio, quae ex huiusmodi responso orta sit, seu in iudicium sit deducta seu minime, penitus extinguatur. Nam si vel definitiva sententia iudicis vel decisionibus interpositis in anteactum tempus quaecumque petitio terminata sit, hanc deinceps retractari non patimur. 3. Nemo igitur audeat ad petitionem rerum defuncti defunctaeve, cuiuscumque fortunae vel sectae sit, etsi fisco nostro locus pateat, adspirare, cum ne illis quidem, quorum actu atque officio petitionum procedebat effectus, inpune liceat nostris sanctionibus adversari. Sed vir inlustris quidem cuiuscumque temporis quaestor, si oblatae petitioni subscripserit vel etiam responsum dederit, virque inlustris comes rerum privatarum si vel instrui permiserit vel petitionem, si qua insinuetur, admiserit, indignationem nostri numinis sustinebunt ceterisque fient vindictae temeritatis exemplum. Memoriales vero, qui excipienda eiusmodi rescripta vel inplenda curaverint, et palatinos, qui instruxerint vel gesta admissae petitionis ediderint, bonorum proscriptions puniri decernimus. 4. Plane si quem vel si quam intestato ac nullis propinquis extantibus vel uxore maritove diem obisse contigerit, sive eius sectae mortuus vel mortua fuerit, ut eius bona ex divalibus sanctionibus fisci viribus vindicanda sint, seu caduca sit res vel alio titulo fiscalis vel in causam caduci ceciderit, cuius rei cognitionem iudicio viri inlustris praefecti praetorio specialiter delegamus, huius bona ex parte quidem tertia praetorianae praefecturae arcae, ex altera, vero tertia sacris largitionibus, ex residua portione, eadem praefectura distribuente, privato vindicabuntur aerario. 5. Pari forma res etiam civiles et ad ius publicum pertinentes ab omni petitione muniendas esse censemus, scilicet . nec pragmatica iussione nec sacra adnotatione vel quolibet oraculo divino vel mandatis, si cui contra hanc sanctionem nostram fuerit impetratum, quicquam roboris habere valituris. 6. Si quis autem vel aliquid contra huius sacratissimae constitutionis tenorem nobis crediderit suggerendum vel pro eo, qui dissimulatae huius legis poenae se obnoxium fecerit, intervenire temptaverit, inplacabilem tam supernae maiestatis quam nostri numinis incurret offensam: scituris omnibus et suppliciis, quae contra delatores promulgatis iam constitutionibus ordinata sunt, nihil per hanc legem esse penitus inminutum, Zoile parens karissime atque amantissime. 7. Inlustris igitur et magnifica auctoritas tua edictis per omnes urbes imperio nostro subiectas sollemni more propositis neminem prorsus, quae salubriter pro humano genere sanximus, latere concedat. Dat. X. kal. mai. Constantinopoli, Theodosio a. XVIII. cons.