NOV. XV
  
NE CURIALIS AD SENATORIAM DIGNITATEM VEL AD ALIQUEM HONOREM ADSPIRET.
 
 
( Based upon the Latin text of Mommsen and Meyer's edition, Berlin, 1905 ).

~   Text submitted by Dr. Ingo Maier   ~
 
 
Nov. XV, 1 [= brev. VIII] (439 Sept. 12).
 
 
     Impp. Theodosius et Valentinianus aa. ad senatum urbis constantinopolitanae. Splendidissimo coetui vestro, patres conscripti, placere confidimus, si civitatum commodis consulatur. Vestrum nempe est velle civitates augeri. Vos curiis peculiariter prospicere consuestis, si quidem vobis nostro iudicio res publica solet gubernanda committi. Nam etsi otio frui vos quodam tempore patiamur, ne labore videamini fatigari continuo, non tamen ideo cura vos deserit optime regendae rei publicae. Quamobrem lege curiis profutura vobis, patres conscripti, vel maxime gratulamur. 1. Suggestione viri inlustris atque magnifici praefecti praetorio Orientis et exconsule Florentii comperimus quosdam curiales iniuriis se praesidum subtrahere cupientes ad senatoriae dignitatis praerogativam confugere. Hoc curias enervare non dubium est: curialibus quippe praeturae munus inpositum patrias etiam functiones ac suae quemque munia civitatis, patrimoniis eorum eo modo consumptis, denegare conpellit. 2. Sed et quod motibus se iudicum reverentia subtrahunt dignitatis, publicis commoditatibus noxium esse perspicitis. Cessat enim debitorum conpulsio, si debitori desiderat executor. Lege itaque perpetuo valitura decernimus nullum posthac curialem senatoriae sibimet dignitatis infulas usurpare, nulli curiali licentiam dari clarissimo se permiscendi consortio. 3. Sed ne providentissime constituta quibusdam praeteritis semiplena reliquisse noscamur, illis etiam curialibus qui iam senatoriam adepti sunt dignitatem, praeturae munus remitti decernimus, qui nondum praetores sunt nominati vel quos nominatos nondum amplissimi vestri coetus sententia praeturae muneri mancipavit obnoxios. Dat. prid. id. sept. Constantinopoli, d.n. Theodosio a. XVII. et Festo vc. conss.
I n t e r p r e t a t i o
     Haec lex hoc praecepit, ut nullus curialis natus ad aliquos honores adspiret, nec dignitatem aliquam supplicando tentet adsumere, nisi tantum officia curiae debita se noverit subiturum.
 
 
Nov. XV, 2 (444 Iul. 20).
 
 
     Idem aa. Zoilo praefecto praetorio. Non esset huius promulgandae necessitas sanctionis, si inproborum temeritas aut metu legum aut pudoris imperio frenaretur. Sed quoniam utrumque despexit audacia, nostrarum statim debet provideri remediis sanctionum, ne ultra serpat iniuria. 1. Quantum igitur magnitudinis tuae suggestio patefecit, Valerianus Emisenae civitatis curialis, iuris publici legumque grassator, ob hoc sibi inlustris cingulum honoris inmerito per subreptionem adsumpsit, ut illius subnixus infulis dignitatis contumeliosum sui posset amplificare propositum. Magna enim stipatus barbarorum caterva secretarium provinciae moderatoris inrupit, priorem sibi locum ausus est vindicare, dexter adsedit ei, cui iura commisimus, cui fata provincialium duximus esse credenda, ita ut omne eius fugaret officium, vasta omnia ac sola, relinqueret. Qui non magis opibus dives quam sceleribus plenus, aliis quoque curialibus domi suae susceptis, ut publica, ratio fraudaretur, servile praesidium exactoribus contra publicam obposuit disciplinam, quo magnum dispendium nostrae serenitatis aerarium per eius pateretur vesaniam. In quem oportuerat acerbioribus legum aculeis vindicari, nisi nos mansuetudo, quae adsolet, temperaret et ad suam consuetudinem lenitatemque redigeret. Quapropter eum et cingulo et dignitate simul inlustri privari hac generali sanctione decernimus et curiae redditum per se aut substitutam personam, si ita viro clarissimo moderatori et curialibus visum fuerit, suarum periculo facultatum omnibus curiae fungi muneribus, iudiciariis ad similitudinem ceterorum sententiis pariturum. 2. Verum quia principale remedium generale esse oportet, ceteros quoque civitatum omnium curiales ab inlustri dignitate cum cingulo seu citra cingulum volumus in posterum prohiberi nec sibi infulas huius honoris adpetere. 3. Quod si temere post hanc nostri numinis sanctionem huiusmodi honorem subreptione quadam impetrare potuerint, sciant infructuosum sibi hoc fore nec ullum inter eos atque alios curiales, qui talem non meruerint dignitatem, esse discrimen; illos autem, qui vacantem iam vel honorariam dignitatem adepti sunt, per substitutas personas omnium suarum periculo fortunarum muneribus curiae absque ullo patrocinio respondere, Zoile parens karissime atque amantissime. 4. Inlustris igitur auctoritas tua hanc nostri numinis legem publicis commoditatibus profuturam edictis sollemniter ubique propositis ad ommium notitiam faciat pervenire. Dat. XIII. kal. aug. Constantinopoli, Theodosio a. XVIII. cons.