NOV.
XI [= brev. V] DE TUTORIBUS. (439 Iul. 10) |
( Based upon the Latin text of Mommsen and Meyer's edition, Berlin, 1905 ). ~ Text submitted by Dr. Ingo Maier ~ |
Impp.
Theodosius et Valentinianus aa. Florentio praefecto praetorio. Cum in
omnibus rebus tum vel maxime moderamen desideratur in legibus, per quas
delinquentes pro qualitate criminum convenit emendari. Nec enim utile
est vel a iudicibus observandum, quod modum emendationis excedit. Sic
constitutionem, quae matres pupillis vel minoribus defensionem legitimam
non petentes vel relictarum rerum inventarium non facientes mori praecepit
intestatas, utpote amaram ac matres inmoderata poena plectentem, antiquari
decernimus. 1. Sed ne, superflua vel
inhumana resecantes inpunitatem delinquentibus promittere videamur,
hac saluberrima lege pupillorum quoque utilitatibus censuimus providendum.
Sciant itaque qui ad successionem vocantur pupilli mortui, si defuncto
eius patre tutorem ei secundum leges non petierint intra annum, omnem
eis, sive ab intestato sive iure substitutionis, successionem eius,
si inpubes moritur, denegandam. 2. Idemque
observari volumus, et si mater legitima liberorum tutela suscepta ad
secundas contra sacramentum praestitum adspiraverit nuptias, antequam
ei tutorem alium fecerit ordinari eique quod debetur ex ratione tutelae
gestae persolverit. 3. Quod si contra
huius legis auctoritatem, antequam haec adinpleverit, secundo se marito
crediderit copulandam, mariti quoque eius praeteritae tutelae ratiociniis
bona iure pignoris tenebuntur obnoxia, Florenti parens karissime atque
amantissime. 4. Inlustris itaque et magnifica
auctoritas tua legem perpetuo valituram edictis propositis ab omnibus
observari praecipiat. Dat. VI. id. iul. Constantinopoli, d.n. Theodosio
a. XVII. et Festo v. c. conss. |
I n t e r p r e t a t i o |
Lex ista liberat matres a poena illa, quae fuerat in Theodosiani codicis corpore constituta, ut, si non providissent filiis tutores vel rerum inventarium non fecissent, faciendi de rebus suis testamenta vel donandi cui voluissent non haberent liberam potestatem et insuper notarentur infamia. Sed haec constitutio, ut matrem de praedicta poena liberat, ita minoribus in hac parte consulit, ut, si mater tutelam filiorum gerendam legitime susceperit et se iurisiurandi interpositione constrinxerit, si ad alias nuptias contra promissa transierit et alium tutorem filiis deducta ratione non dederit aut quae eam constiterit debere non ante persolverit contra legis huius ordinationem veniens, non solum eius bona, si debitrix exstiterit, filiis teneantur obnoxia, verum etiam secundi mariti, qui obligatae personae coniunctus est, facultas in eo, quod debitum processerit loco pignoris teneatur, donec omne debitum quod ratio tutelae invenerit suppleatur. Nam etiam pupillis in ea parte lex ista praestat auxilium, ut patre defuncto si filio inpuberi, id est infra annum quartum decimum, hae personae, quae ei defuncto possunt legibus et iure succedere, si non aut agendam tutelam ipsi susceperint aut petierint tutorem, qui res eius aut ipsum minorem debeat gubernare, ab eius successione habeantur extranei: illis sine dubio profutura successione, qui ad petendos tutores lege non tenentur adstricti et defuncto cognationis gradu inveniuntur esse propinqui. |
|