NOV.
I [= brev. I] DE THEODOSIANI CODICIS AUCTORITATE. (438 Feb. 15) |
( Based upon the Latin text of Mommsen and Meyer's edition, Berlin, 1905 ). ~ Text submitted by Dr. Ingo Maier ~ |
Impp.
Theodosius et Valentinianus aa. Florentio praefecto Orientis. Saepe
nostra clementia dubitavit, quae causa faceret, ut tantis propositis
praemiis, quibus artes et studia nutriuntur, tam pauci rarique exstiterint,
qui plene iuris civilis scientia ditarentur, et in tanto lucubrationum
tristi pallore vix unus aut alter receperit soliditatem perfectae doctrinae.
1. Quod ne quoquam ulterius sedula ambiguitate
tractetur, si copia immensa librorum, si actionum diversitas difficultasque
causarum animis nostris occurrat, si denique moles constitutionum divalium,
quae velut sub crassae demersa caliginis et obscuritatis vallo sui notitiam
humanis ingeniis interclusit, verum egimus negotium temporis nostri,
et discussis tenebris conpendio brevitatis lumen legibus dedimus, electis
viris nobilibus exploratae fidei, famosae doctrinae, quibus delegata
causa civilis officii, purgata interpretatione, retro principum scita
vulgavimus, ne iurisperitorum ulterius severitate mentita dissimulata
inscientia, velut ab ipsis adytis exspectarentur formidanda responsa,
cum liquido pateat, quo pondere donatio deferatur, qua actione petatur
hereditas, quibus verbis stipulatio colligatur, ut certum vel incertum
debitum sit exigendum. Quae singula prudentium detecta vigiliis in apertum
lucemque deducta sunt nominis nostri radiante splendore. 2. Nec
parvum pretium sibi hoc suspicentur esse delatum, quibus divina sensa
pectoris nostri mandavimus. Etenim si recte mentis acie futura prospicimus,
ad posteros usque devenient laboris nostri consortio. 3. Quamobrem
detersa nube voluminum, in quibus multorum nihil explicantium aetates
adtritae sunt, conpendiosam divalium constitutionum scientiam ex divi
Constantini temporibus roboramus, nulli post Kal. Ian. concessa licentia
ad forum et cotidianas advocationes ius principale deferre vel litis
instrumenta componere, nisi ex his videlicet libris, qui in nostri nominis
vocabulum transierunt et sacris habentur in scriniis. Quamquam nulli
retro principum aeternitas sua detracta est, nullius latoris occidit
nomen: immo lucis gratia mutuati claritudine consultorum augusta nobiscum
societate iunguntur. Manet igitur manebitque perpetuo elimata gloria
conditorum nec in nostrum titulum demigravit nisi lux sola brevitatis.
4. Et quamvis nostris auspiciis totius
operis instauratio deberetur, adtamen magis imperatorium magisque credidimus
gloriosum, si fugata invidia perennitatis iure memoria remaneret auctorum.
Nobis ad fructum bonae conscientiae satis abundeque sufficiet, revelatis
legibus inventa maiorum obscuritatis iniuria vindicasse. 5. His
adicimus nullam constitutionem in posterum velut latam in partibus occidentis
aliove in loco ab invictissimo principe filio nostrae clementiae, perpetuo
Augusto Valentinianus posse proferri vel vim legis aliquam obtinere,
nisi hoc idem divina pragmatica nostris mentibus intimetur. 6. Quod
observari necesse est in his etiam, quae per Orientem nobis auctoribus
promulgantur; falsitatis nota damnandis, quae ex tempore definito Theodosiano
non referuntur in codice, exceptis his, quae habentur apud militum sancta
principia, vel de titulis publicis expensarum aliarumque rerum gratia
quae in regestis diversorum officiorum relata sunt. 7. Longum
est memorare, quid in huius consummationem negotii contulerit vigiliis
suis Antiochus cuncta sublimis, ex-praefecto et consule, quid Maximinus,
vir inlustris, ex-quaestore nostri palatii, eminens omni genere litterarum;
quid Martyrius vir inlustris, comes et quaestor, nostrae clementiae
fidus interpres, quid etiam Sperantius, Apollodorus Theodorus viri spectabiles,
comites sacri nostri consistorii; quid Epigenes vir spectabilis comes
et magister memoriae, quid Procopius, vir spectabilis comes, et magistro
libellorum, iure omnibus veteribus comparandi. 8. Quod
restat, Florenti, parens karissime atque amantissime inlustris et magnifica
auctoritas tua, cui amicum, cui familiare est placere principibus, edictis
propositis in omnium populorum, in omnium provinciarum notitiam scita
maiestatis augustae nostrae faciat pervenire. Dat. XV. kal. mart. Constantinopoli,
d n Theodosio a. XVI. cons. et qui fuerit nuntiatus. |
I n t e r p r e t a t i o |
Haec
lex dicit, ut Theodosiani codicis auctoritas omni firmitate subsistat. |
|