| |
THEODOSIANI
LIBRI XVI
CUM CONSTITUTIONIBUS SIRMONDIANIS
liber
sextus
|
| |
|
|
| |
| I. [DE DIGNITATIBUS(?)] |
| |
1.
. . . . . . . . |
| |
|
| |
| II. DE
SENATORIA DIGNITATE. |
| |
1-11.
(?) . . . . . . . .
12.
. . . . . . . . . . . .
legata ree caelesti senten[tia] . . . .
. .
glebal[i]s necessitas auferatur. Qu(od non solum cir)ca vir[o]s
(d)i(n)oscitur constitutum, v(erum etiam circa) filias simi(li co)ndicione
servandu[m. DAT. XVIII KAL.] . . . HIERAPOLI GRATIANO [A.
II]II ET MERO[BAUDE CONSS.].
13.
IMPPP. GRAT(IA)N(US),
VAL(ENTINI)ANUS ET THEODOSIUS [AA. AD HYPATIUM . . .] Si quis, senatorium
consecutus [nostra largitate fas]tigium vel generis felicitate so[rtitus,
possessionis] alicuius professionem senatu[i crediderit occulendam,]
praedium fisco noverit vindic[andum, quodcum]q(ue) subtractum publicis
iure com[pendiis erit.] Quiq(ue) consularitatis insignia fu[erit adsecutus,
digni]tatis obeundae atq(ue) exercendae a[dministrationis] huius copiam
non habeat, nisi prop[ria adnotatione] digesserit [se] senatorium
nomen ag[noscere et larem] habitationemq(ue) vel sedes certas in [provincia
atque oppido] conlocasse nihilque amplius quam [certum professio]nis
modum varias intra provi[ncias possidere, cuius] indicio palatinis scriniis
qua[esito qua primum om]nis instructio facile declare[t, quibus quantisve
nomini]b(us)quove in modo perennis ae[rarii emolumenta sub]creverint.
Duorum vero fo[llium maneat cunctos] indiscreta professio, eti[am si
possessiones forte] non habeant, quos digni[tas consularis vel clarior]
at(que) sublimior potest[as ulla provexerit, nemine] ad insignia potest[atis
admittendo, nisi professio]nem vinxerit, et [his tantum a necessitate
huiusmodi] segregandis, q[uos palatinae honore militiae et stipen]diis
adproba[tos debita potius quam postulata sena]torii ordini[s societas
advocaverit. DAT. IIII ID. IAN.] [MEROBA]UDE II ET SATURNIN[O CONSS.].
14.
[IDEM AAA. CLEARCH]O
P(RAEFECTO) U(RBI). Omnes, qui ex Mac[e]doniae par[tibus] amplissim]o
Constantinopolita[nae u]rbis ordi[ni allecti sunt,] ad Thracum
similit[udin]em senatorum [glebali iubem]us praestatione reddi immunes.
DAT. [. . . . SEPT. CONS]TANTINOP(OLI)
RICHOMERE ET CLEARCHO CONSS.
15.
[IMPPP.
VAL(ENTINI)ANUS, TH]EOD(OSIUS) ET
ARCAD(IUS) AAA. AD AURELIANUM [P(RAEFECTUM)
U(RBI. Quod ad eoru]m querimonias, qui se glebalia non [posse ferre
oner]a testabuntur, amplissimorum [virorum consilio d]efinitum est,
scilicet ut septenos [quotannis solid]os pro sua portione conferret,
qui [praebitionem i]mplere follium non valeret, eatenus [. . . . . .
. . confirm]amus, ut omnes, quibus est census angus[tia, contempl]atis
patrimonii sui viribus liberam [habeant optio]nem, quatenus, si conlatio
ista non dis[plicet, a consort]io amplissimi ordinis non retendant.
[Sin vero grave, i]d est damnosum videtur,
dignitatem [senatoriam non r]equirant.
DAT. PRID. KAL. SEPT. CONS[TANT(INO)P(OLI)
THEOD(OSIO)] AUG. III ET ABUNDANTIO VR CL CONSS.
16.
[IMPP. ARCAD(IUS)
ET HONORI]US AA. FLORENTIO P(RAEFECTO) U(RBI). Omnes sena[tores, qui
in sacratis]sima urbe consistunt,
licet ha[beant per longinqua]s
provincias atque diversas pos[sessiones,aurum
oblat]icium in urbe persolvant, [quod a procuratoribus et] actoribus
suis ad urbem redi[tus perferuntur. Sane his s]enatoribus, qui in provin[ciis
larem fovent, per provin]cias censuales, qui ple[nam habent notitiam,
immine]ant, quo cognoscant [sine dilatione aurum profuturu]m aerario
nostro [quantocius inferendum. DAT. XVIII] KAL. OCT. OLYBRIO [ET PROBINO
CONSS.]
17.
ID(EM) AA. AD
[SE]NATUM ET P[OP]ULUM. POST ALIA: [Censuales nostros,] quibus
onerosa glebae adfirmatur e[sse exactio, ab ipso]
quidem negotio summovemus. Sed qu[ia praecipuam eis] scimus
harum rerum esse notitiam, et disq[uisitio]nis curam et rationem
manifestae instru[ctionis] eis inponimus. DAT. XVII KAL. MAI.
MED(IOLANO) CAESA[RIO] ET ATTICO CONSULIBUS.
18.
[I]DEM
AA. AD SENATUM ET POPULUM. POST ALIA: S[i sena]tor patrimonium
proprium in quemcum[que qua]libet ratione transtulerit, imminutio
[licet con]signationis tempore probata non v[alet nisi
cau]sa prius erit actis
provincialibus adpr[obata.] DAT.
XVII KAL. MAI. MED(IOLANO) CAESARI[O ET ATTICO CONSS.]
19.
ID(EM) AA. CAESARIO
P(RAEFECTO) P(RAETORI)O. Qui in s[acro mansuetudinis nostrae] palatio
militarint, si c[oetui senatus consortioque fue]rint sociati, iuxta
latam [dudum legem glebalem tan]tum sustineant functionem, [ad praeturae
vero functio]nem atque onera non vocen[tur. DAT. III KAL. MAI. CONSTANTI]NOPOLI
CAESARIO ET ATTICO CO[NSS.].
20.
ID. AA. FLORENTINO
P(RAEFECTO) U(RBI). Dudum p[raecepimus, ut aurum obla]ticium senatores,
[qui in sacratissima urbe
degunt, in] urbe complere[nt, ii vero, qui in
provinciis larem fove]rent, per cen[sualium officia in provinciis solverent.]
Sed quoniam [cognovimus praedictum officium non] posse exsec[utioni
sufficere, ad praedictum negotium]
auxilia cong[rua ab ordinariis
iudicibus volumus minis]trari. DAT. [VII KAL. IAN. MED(IOLANO) CAESARIO
ET ATTICO CONSS.]
21.
IIDEM AA. FELI[CI
P(RAEFECTO) U(RBI). Glebam possessionum, non personarum] esse [perspicimus,
ac propterea necesse est, ut illis immineat] [exactio qu]i
ex re eadem redi[tus] consecuntur. Nam cum [censi]bus
deferatur, non [po]test auri pro[f]e[s]sio
perire [domin]o. Hac itaque sanctione decernimus, ut Hispa[niae
in praes]ens tantum tempus beneficiis indultis utan[tur s]ervaturi
posthac in solvendis functionibus
provin[ciar]um consuetudinem
ceterarum. DAT. IIII
KAL. APRIL. MED(IOLANO) [HO]NORIO A. IIII
ET EUTYCHIANO CONSS.
22.
[ID(EM) AA.
PA]TROINO C(OMITI) S(ACRARUM) L(ARGITIONUM). A conlatione glebalis
auri vel i**n [*******]
ii tituli ne domum quidem
nostram immu[nem] [*******] esse
praecepimus. P(RO)P(OSITA) IIII KAL. MART. MED(IOLANO) VINCEN[TIO
ET FR]AVITO VV. CC. CONSS.
23.
[IMPP. HONO]RIUS
ET THEOD(OSIUS) AA. AD MONAXIUM P(RAEFECTUM) U(RBI). Si quis [***********is*i*s]
tota impleta militia ad proximatum
[et comitivam] dispositionum vel magisterium ad[missionum
pervenerit,] nulla penitus functione vel [glebatione
senatoria tum] primum ob dignitatem vi[cariam fatigetur sitque in]munis
a septem quoque solido[rum praestatione, qua]e tenuissimos senatorum
adso[let obligare. DAT. VI ID.] MAI. CONST(ANTINO)P(OLI) CONSTANTIO
ET CONSTANTE CONSS.
24.
[IDEM
AA. SEBASTIO COM(ITI). Si
quis] desertam possessionem sub
[peraequationis sorte pe]rceperit, eum a praestatione glebae [senatoriae,
etiamsi antiquitus ho]c onus fundum mane[bat, alienum esse praecepimus.
Illa] vero praedia, quae [navalem sustinent functionem et in d]esertis
huc usque ia[cuerunt meliore condicione in om]nibus titulis conve[nit
relevari, ut gravis sors pro ea q]ua resederit por[tiuncula navalis
esse non possit, cu]m aliis fuerit dis[pendiis liberata. DAT. PRID.
ID. MAI. RAV(ENNA) HO]NORIO A. XI [ET CONSTANTIO II CONSS.]
25.
[IMPP. THEODOSIUS
ET VALENTINIANUS AA. AD SENATUM URBIS] ROM(AE). POST ALIA: Oblationem
nobis amplissimi ordinis [promp]ta liberalitate promissam partim
remittimus vobis, [partim] patriae communi urbique largimur.
DAT. VI KAL. MA[I. ROM(AE)], RECITATA IN SENATU PER THEODOSIUM
PRIMICERIUM N[OTARIO]RUM DD. NN. THEOD(OSIO) XII ET VAL(ENTINI)
ANO II AA. CONSS.
26.
IDEM AA. PROCULO P(RAEFECTO)
U(RBI). POST ALIA: Praeter eos, qui notariorum [nos]trorum scholae
praeclaro sunt sacrati collegio v[el] ***rum praerogativa nostrorum
aut etiam sa[cri con]sistorii decurionum militia muniuntur, [item]
qui e schola agentum in rebus expletis stipe[ndiis ad] principatum
ducenae pervenerunt, tog[ati quoque] praetorianae atque etiam
urbicariae praefec[turae ce]terique omnes, qui
delatis sibi senatoriis dignita[tibus
fruuntur,] pro suis viribus glebales tantum functiones agnos[cant:
pala]tinis sacrarum et privatarum largitionum, quonia[m renun]tiandum
senatoriae dignitati adita nostra clem[entia cre]diderunt, senatoriis
functionibus eximendis et, qu[amvis a se]natorum consortio segregentur,
in omni secu[ritate man]suris, nec non etiam filiis eorum atque
nepotibus, [secund]um divi Constantini atque Constantii constitutiones:
[ita u]t omne beneficium omnisque adnotatio specialis super immunitate
contra huius sanctionis formam a quocumque officio persona schola vel
professione elicita nullam habeat firmitatem, sed allegata quoque et ab
amplissimo, si ita contigerit, suscepta ordine denuo, cum libuerit, retractetur:
totius temporis, quod interea fluxerit, ab eo, qui hoc inpetrare studuerit,
describtionibus extorquendis, etsi hoc idem praeiudicium adnotationis
tenore elicitae remittatur. DAT. PRID. KAL. FEB. CONST(ANTINO)P(OLI) FELICE
ET TAURO CONSS. |
| |
|
| |
| [III.] DE
PRAEDIIS SENATORUM. |
| |
1.
[IMPP]P.
THEOD(OSIUS), ARCAD(IUS) ET
HONOR(IUS) AAA. AURELIANO P(RAEFECTO) U(RBI). Si quid syri[ar]chiae
a senatoriis possessionibus annua conlatione con[fer]tur, iubemus
aboleri. DAT. III KAL. MART. CONST(ANTINO)P(OLI) THEODOSIO [A. II]I
ET ABUNDANTIO CONSS.
2.
[IMPP.]
ARCAD(IUS) ET HONOR(IUS) AA. CAESARIO P(RAEFECTO) P(RAETORI)O. Senatoriae
func[tion]is curiaeque sit nulla coniunctio et ne laeden[di
cu]rialibus praebeatur occasio per apparitores [rect]orum
provinciae de senatorum fundis fis[calia] postulentur habeatque
hanc disponendi cu[ram, c]ui defendendi senatus sollicitudo
mandata [erit. S]i curia sibi censitorem vel peraequatorem
vo[luerit] postulare, sibi postulet, non senatui. DAT. PRID.
ID. [AUG.] CONS(TANTINO)P(OLI) ARCADIO IIII ET HONORIO III
AA. CONSS.
3.
[IDEM AA.
A]FRICANO P(RAEFECTO) U(RBI). A curialibus terris senatoria gleba
discre[ta sit] nec ulla fiat in
possidendo clarissimarum domorum
[curial]iumque coniunctio nec ullo exactionis genere vin[ciantu]r,
idque curent ii, qui per civitates defensorum se[nat]us officium
susceperint, quorum periculo teneatur, [s]i quid dispositum
fuerit in dispendium senatorum. Sin vero curiales censitorem vel peraequatorem
suis terris voluerint postulare, ab eorum petitione sit senatus alienus.
DAT. PRID. ID. AUG. CONST(ANTINO)P(OLI) ARCADIO IIII ET HONORIO III
AA. CONSS.
4.
IDEM AA. EUTYCHIANO P(RAEFECTO)
P(RAETORI)O. Docuit tua sublimitas exactionem tributorum senatus non posse
concurrere, adeo ut in nonnullis provinciis senatorii canonis medietas
in debitis resideret. Atque ideo ceteris in prioris legis serie permanentibus
id solum corrigi atque emendari iubemus, ut senatorii
fundi non per officia,
sed per curial[es] potius
exigantur ad eosque iterum sollicitudo re[currat.] DAT. PRID.
NON. SEPT. ANCYRA CAESARIO ET ATTICO [CONSS.] |
| |
|
| |
| IIII. DE
PRAETORIBUS ET QUAESTORIBUS. |
| |
1.
IMP. CONSTANTINUS
A. AELIANO P(RAEFECTO) U(RBI). Religiosis vocibus [sena]tus
amplissimi persuasi decernimus, ut quaestor[es] ea praerogativa
utantur, qua consules et praetor[es], ita ut, si quis intra
annum sextum decimum nomin[a]tus fuerit absens, cum editio
muneris celebratur, condemnationis frumentariae nexibus minime teneatu[r,]
quoniam memoratae aetati placet hoc privilegium suffragari. DAT. VII.
ID. MART. SIRMI CONSTANTINO A. VI ET CONSTANTIO CAES. CONSS.
2.
IDEM A. IULIANO
P(RAEFECTO) U(RBI). Minores XX annis aetatis contemplatione infirmae
hoc etiam remedio sublevamus, ut eius necessitudinis titulo minime teneantur,
cuius laqueis vinciuntur ii, qui post vicensimum aetatis [s]uae
annum trans mare positi et in provinciis commo[ra]ntes nequaquam
ludis circensibus ac scaenicis exhi[be]ndis sui copiam faciunt
et ideo certo generi multa[tio]nis obiecti sunt. DAT. PRID.
NON. MART., ACC. ROMAE CONS[T]ANTIO ET MAXIMO CONSS.
3.
[IMP.]
CONSTANTIUS A. AD. MECILIUM HILARIANUM P(RAEFECTUM) P(RAETORI)O. POST
ALIA: [Pr]aetores et quibus imminet iudicandi necessitas modo
[ru]ris adscribta ne parvo quidem tempore copiam sor[tia]ntur
abeundi ex urbe: qui aliter fecerit, multae obno[xius] sit,
qui iam pridem divo principi placuit, et perscrib[tam] omnem
summam mox inferre cogatur. DAT. VIII [*** A]PRIL. CONSTANTIO
II ET CONSTANTE AA. CONSS.
4.
[IDEM A.
AD] MECILIUM HILARIANUM P(RAEFECTUM) P(RAETORI)O. Omnes clarissimi,
qui [per di]oecesim sublimitatis tuae degunt, nostri auctori[tat]e
praecepti ad urbem Romam venire cum impensis, [qua]s ludi scaenicorum
vel circensium vel muneris ra[ti]o poscit, cogantur. ET CETERA.
DAT. IIII KAL. IUL. CONSTANTIO [II A.] ET CONSTANTE CONSS.
5.
[IDEM]
A. AD SENATUM. Primae praeturae, quae Flaviali nuncupatione signatur,
viginti et quinque milium follium et quinquaginta librarum argenti erogationem
sumptusque praescribsimus. In secunda vero Constantiniana viginti milia
follium et quadraginta libras argenti largiendas esse censemus. Tertia
triumphalis quindecim milia follium ac triginta argenti libras sine
incommodo editoris expendat. DAT. V ID. SEPT. ANTIOCHIAE POST CONS.
CONSTANTII II ET CONSTANTIS.
6.
[IDEM A.
A]D SENATUM. Pro eo, quem absentem tempus editionis invenerit,
erogationem debitam fiscus expendat, post
adventum cuncta, quae praerogata
fuerint, soluturo. DAT. V
ID. SEPT. [ANTI]OCHIAE POST CONS. D. N. [CONS]TANTI
II ET CONSTANTIS.
7.
IDEM
A. AD ORFITUM P(RAEFECTUM) U(RBI).
Litteris ad Hilarianum p(raefectum) p(raetori)o dest[ina]tis
praecepimus senatores ad urbam Romam veni[re] compelli, ut
muneribus iniunctis operam possint pra[esta]re sollemnem et
professionem edere compella[ntur]; eos autem editores, qui
tempore praestituto praese[ntes] esse neglexerint, iuxta leges
venerabiles divi [Constantini] qui[n]quagena milia modiorum
tritici urbis Romae h[orre]is inferre compelli. DAT. PRID.
ID. MART. CONSTANT[IO A.] VI ET CONSTANTIO CAES. II CONSS.
8.
IDEM
A AD. SENATUM. Hac lege sancimus
arbitrio ves[tro no]minationes solitas fieri usurpatione iudic[um
cessan]te. DAT. III ID. APRIL. MED(IOLANDO), LECTA AB ARAXIO PROCONS[ULE]
DIE VI ID. MAI. CONSTANTIO A. VIII ET IULIANO CAES. I CON[SS.].
9.
IDEM A. AD SENATUM.
Placet, ne minus quinquaginta c[laris]simi veniant in senatum:
certum est namque hoc [nu]mero
large abundare substantiam virtuti
omnim[o]dae. DAT. III ID.
APRIL. MED(IOLIANO), LECTA AB ARAXIO PROCONS[ULE] DIE VII ID.
MAI. CONSTANTIO A. VIII ET IULIANO CAES. I CONSS.
10.
IDEM A. AD SENATUM.
Die natali meo Constanti A. id. Aug. ac deinceps designationibus curiam
operam dare sancimus. Quod si forsitan dies unus alterve non sufficit,
tot haec utilitas occupet, quot esse monstraverit necessarios negotii
magnitudo. Et quicumque forsitan impetraverit pretio functionem coetibus
adgregari, indulta ei cessent; allectionis quaerendus est honor. Secernimus
enim ab his, patres conscribti, quibus meriti
suffragatio conciliat nostra beneficia
et quicumque cessante [su]ffragio inl(ustri)bus
meritis praetorii vel aliam
merueri[t dig]nitatem, praesidio
muneris nostri perpetuo perfru[at]ur. Nemo sane
in filium transferat vel nepotem a[li]umve quemlibet, quod
personae eius incumbit, sed [h]onorem suum capiat, designatus
expleat munus in[po]situm. DAT. VII ID. MAI. CONSTANTIO AUG.
VIII ET IULIANO CAES. I CONSS.
11.
[IDEM A.]
AD SENATUM. Si quos in urbe Roma perfunctos esse cla[r]uerit
magistratibus, ad nulla editionum genera devo[cen]tur. Urbis
autem Romae curiam callide declinantes [clar]issimo praeditos
nomine per Achaiam, Macedoni[am to]tumque Illyricum iussimus
quaeri raro vel num[quam] sedem dignitatis propriae
frequentantes, quibus lo[coru]m grata confinia possint esse
iucunda, ut carens mo[ra l]onginquae peregrinationis debeat
dignitas concu[pisc]i. LECTA PRID. ID. AUG. CONSTANTIO A. VIII
ET IULIANO C. II CONSS.
12.
[IDEM A.
AD] SENATUM. Praetores designentur senatus consulto legitime celebrato,
ita ut adsint decem e procerum numero, qui ordinarii consules fuerint
quique praefecturae gesserint dignitatem, proconsulari etiam honore
sublimes, Themistius quoque philosophus, cuius auget scientia dignitatem,
et iam his praesentibus qui praeturae insignia honoremque ante susceperint
latis per ordinem sententiis designentur, ita ut, si qui forte medio
tempore humana sorte decesserint, alii in eorum locum, qui eandem dignitatem,
ut utamur veterum verbis, subsortiti fuerant, subrogentur, scilicet
ut, qui sequenti post eum anno eandem suscepturus praeturam fuerat,
in demortui locum senatus consulto et sententiis substitutus praeturae
insignia dignitatemque suscipiat. DAT. V NON. MAI. GYFYRAE TAURO ET
FLORENTIO CONSS.
13.
IDEM A. AD SENATUM.
Ex quinque praetoribus, qui sollem[niter] designati editionem
celebrare consuerunt, tr[es nu]mero editionis necessitati et
populi voluptatibus [operam] dent, duo vero argentum inferant eiusdem
urbis [fabri]cis provida ratione profuturum. Namque Constan[tini]ana,
quae prior est, ita deputari fabricis deb[et, ut mille] libras
argenti praetor expendat; Flavialis vero, [quae] est, quingentas
operibus eiusdem urbis exh[ibeat.] Quod si qui ex his, qui
praetores fuerint designa[ti, ad e]ditionem subeundam venire
non potuerint v[el ae]tate vel aegritudine retardati, cum pondere,
[sicut] nobis moderantibus conditum est, ad officium [prae]fecti
urbi procuratorem debebunt ilico dest[inare], scilicet ut sub
eius praesentia opus, quod ex e[o ponde]re coeptum fuerit,
construatur, hac pollicita[tione] dumtaxat, ut eidem operi
ex eius nomine titu[lus in]scribatur. In potestate censualium
denomin[at]io n[on] sit, sed ante decennium legitimo
senatus consulto pr[ae]tores designati editionem praeturasque
ipsas senatus arbitrio sortiantur, ita ut, si conventi iidem venire
neglexerint, dimidium plus, quam quanti sumptuum necessitas postulat,
vel in argento vel in ipsis pigneribus ad praefecti urbi officium destinetur:
quod quidem pondus operibus publicis debebit adscribi sine ulla commendatione
atque inscribtione eius nominis, qui officia dignitatis per contumaciam
detrectarit. Quod si iudices, qui praef(ecti) urbi fuerint inscribtione
conventi, rem segnius exsecuntur et nequaquam aut ipsos ad urbem aut
pignera destinarint, per singulos praetores ipsi iudices denas auri
libras, officia vero eorum quinas dena[s infe]rre debebunt,
ita ut exerto vigore praefecti urbi[s nos]trae auri pondus
exactum operibus faciat manci[pari.] Nec ulla protrahendi sit
causa, cum in tantum prae[fec]turae urbi dignitatem auctam
esse velimus, ut haec con[de]mnatio ob segnitiem conventionis
inflicta missis [ab] eodem praefecto urbi officialibus debeat
postulari. [Q]uod si qui forte vicaria potestate perfuncti
praeturam [h]inc acceptum ferri student, statutum pondus argenti
[v]iribus inferre nostrae urbis adigantur, videlicet ut tan[tu]m
inferant, quantum eos praetores inferre iussimus, [qui] editionis
necessitate cessante argentum fabrica[rum] contemplatione praebituri
sunt. DAT. V NON. MAI. [GYF]YRAE TAURO ET FLORENTIO CONSS.
14.
[IDEM AA.
AD S]ENATUM. Placuit, patres conscribti, eos solos desig[nar]e
praetores, qui aliquibus editionis functi sunt, sic vi[de]licet,
ut praevaleat numerus isque praedictum [susc]ipiat magistratum,
quem plures crediderint eligend[u]m. DAT. XI KAL. IUN. SIRMIO
EUSEBIO ET HYPATIO CONSS.
15.
IDEM A. AD SENATUM.
Meministis profecto, patres conscribti, nec ullius temporis avellet
oblivio, quod Facundus ex proconsule et Arsenius ex vicariis praetorem
insignibus splenduerunt, nec quisquam horum putavit esse praeturam intra
propriam dignitatem. Quid autem inlustrius his repperitur exemplis?
Debuerat profecto res ista, debuerat alios etiam commonere proconsulari
ac vicariae praefecturae praeditos potestate non esse praeturam minorem
propriis meritis. Oportuit adpeti splendidos fasces, decuit tanti nominis
gloriam concupisci, nec aliquem omnino fas erat nominationibus reluctari,
quas nec ratio prohibet et exempla confirmant. A vobis ergo praetores
placuit designari et vestro eligi arbitrio iussimus, qui susc[ipiant]
fasces editionibus operam praebituri, nec ad notit[iam nos]tram
praefective praetorio clarissimi viri super n[omi]nationibus
ullis referri. DAT. XI KAL. IUN. SIRMIO EUSEB[IO ET] HYPATIO
CONSS.
16.
IDEM A. AD SENATUM.
Praetori defertur haec iurisdic(tio san)cientibus nobis, ut liberale
negotium ipse disceptato(r exa)minet adsertionibus ordinatis, quas iuxta
ordinem iu[ris] convenit celebrari. Sane interponi ab eo decreta
co(nve)niet, ut, sive in integrum restitutio deferenda est, pro(batis)
dumtaxat causis ab eodem interponatur
decret(um, seu) tutoris dandi seu ordinandi curatoris, impleatur
(ab eo in)terpositio decretorum: quippe cum aput eum qu(oque adipis)ci
debeat patronorum iudicio sedula servitus (libertatem), nec sane debita
filiorum votis patrum vota ce(ssabunt,) ut patente copia liberos suos
exuant pote(state), magis propriis obsequiis mancipatos, c(um sese)
intellegant his obsequii plus debere, (a qui)bus sese meminerunt vinculis
curiae exutos. DAT. III KAL. [IAN.] EUSEBIO ET HYPATIO CONSS.
17.
IMPP. VALENTINIANUS
ET VALENS AA. AD OLYBRIUM P(RAEFECTUM) U(RBI). Divinum parentem nostrum
Constantinum sanxisse perspeximus, ut, quando vivo patre atque omnia
cognoscente munera senatoria eundem nominatum praetorem diem functum
esse proponeretur ac superstites viderentur esse filiae masculorum natura
minime extante, nullum executionem haberent feminae. Igitur quando evenerit
non solum masculos successores esse patri suo, verum etiam feminas hereditario
iure succedentes advenire, tam praeturam quam etiam oblationes, [unive]rsas
personis earundem nullo modo concedas, si[ve] plenae aetatis
sive adultae constitutae fuerint. Sed [iu]xta portionem hereditariam
singularum perso[n]arum adtributa paterna subire et ipsas compellere
[c]urabis. Etsi iniustum enim atque dedecus videtur muli[er]es
ad laticlavum atque insignia procedere, tamen car**nariam praeturam
iuxta glebam paternae subs[t]antiae cognoscere poterunt. DAT.
XIIII KAL. FEB. IPSIS AA. CONSS.
18.
[IDEM AA.]
AD VOLUSIANUM P(RAEFECTUM) U(RBI). Legem divae memoriae Constan[ti]ni,
qua editores munerum sive ludorum,
si editionis [te]mpore abesse voluissent,
condemnari pro dignitatis [gra]du certa tritici quantitate
praecepti sunt, fixam at[que in]violabilem volumus permanere.
Sinceritas tua igi[tur abs]que his, quibus liberum commeatum
clementia no[stra] concesserit, in omnes reliquos promulgatam
[legem extendat. DATA . . . . . . .]
MED(IOLIANO), [AC]C(EPTA) IIII KAL. IUL. CONSTAN(TINO)P(OLI)
VAL(ENTINI)ANO ET VAL(EN)TE AA. CONSS.
19.
[IDEM AA.
A]D SENATUM. Satos de Frygiae gregibus equos quattuor subiugandos
quadrigis, hoc est simul octo, duobus maximarum editionum praetoribus
dari sancimus. DAT. ID. APRIL. ANTIOCHIAE MODESTO ET ARINTHEO CONSS.
20.
IDEM AA. CLEARCHO
P(RAEFECTO) U(RBI). Ineundi magistratus unum omnium diem praetoribus
quattuor esse oportet, Ianuariarum scilicet kalendarum. Et si quis vel
differendum vel contemnendum esse crediderit, non solum statum editionis
pretium cogatur exsolvere, verum etiam multae quoque nomine dimidium
extrinsecus pretii cogatur inferre. DAT. VIII ID. MAI. MODESTO ET ARINTHEO
CONSS.
21.
IMPPP.
VAL(ENTINI)ANUS, VALENS ET GRA(TIA)NUS AAA. AD BAPPONEM
P(RAEFECTUM) U(RBI). Tempore, quo temonarii designantur, etiam so*****
nominatio celebretur fiatque conventio, quam [per of]ficiales
p(raefecti) u(rbi) curari oportet, ut, si ita res expetit, [omissis
of]ficiis provinciarum ad pervestigandum fide[liore possis]
uti quam commodato. Ipsi potissimum super [de]signatorum nominibus
consulamur, quo missis [viris] strenuis obligatisque iudicibus
non modo temona[rii], verum complices quoque eorum in exhibitionem
p[ro]prii muneris urgueantur. Fingamus enim pos[se]
fieri, ut designati primo et secundo vel tertio an[no] subterfugere
inquirentium sollicitudinem po[ssint]; certe septem reliquis
haut dubie poterunt rep[periri]. Denique, ut prius statuimus,
eorum, qui per ann[os sin]gulos ad candidatum atque honores
certos no[minan]tur, in scientiam nostram post designation[em
de]bitam insinuatione fida vocabula deferant[ur. Idem]
et in subrogandis certis quibus in diem functor[um lo]cum ordo
teneatur. Et licentia inolita derogetur [of]ficiis, quae ex
denuntiatione huiusmodi quaestum saepe secuta sunt. Simul provinciales
nostri aut animentur spe levioris inpensae, aut certe, si editionis
suae tempore communem patriam declinarint, metu congruae severitudinis
urgueantur. Nec sane excipimus eos, quos ad praesens labor publicus
officiumve detentat, providentia secutura, ut aut conventi a nobis in
vicem propriam idoneos dirigant, aut ipsi, quia res exigit, sumpto temporarie
commeatu Romam ire deproperent. Super provisione autem senatus egregii
atque consulto, quo definiri a nobis reverentissime depoposcit, ut duo
vel tres de his, qui nominantur candidati arcae, possint i[n]
certo argenti pondere sociari, tunc melius aesti[ma]re poterimus,
cum duos folles aut quattuor aut certe [am]plius in professionem
habebunt, quid sustinere in mu[ne]ribus possint aut debeant
quive editionis ordo sit. Cum enim [sed]ulo fuerint intimatum,
conlata a nobis editionis neces[si]tate cum subsidiis facultatum
et professionis modo ri[te] poterit definiri, quid unusquisque
expensae pro captu virium [deb]eat sustinere. Sane eorum arbitrio
nulla lege praescib[sim]us, qui pro consideratione patrimonii
nataliumque me[ri]to secundum splendorem honoris proprii enormita[te]m
inpendii non recusant. His enim providendum nos [hac] oratione
censemus, qui non solum admonendi sunt, [ne] muneri suo desint,
verum praescribtorum sumptuum [v]ilitate ac moderatione provocandi.
DAT. XI KAL. SEPT. [NA]SONACI MODESTO ET ARINTHEO CONSS.
22.
[IDEM AAA.]
AD SENATUM. Ante X annos cuiuslibet editionis prae[to]rem nominari
et intra quinque menses designatum iussimus commoneri, aut editurus
praestet adsensum aut, si praeferet contrariam voluntatem, futuri examinis
iudicium non moretur. Nam intra septem menses adcelerandae cognitionis
terminus constitutis dilationis licentiam imperio fundatae definitionis
excludit. Nec enim allegationibus cuiusquam ulla poterit esse reparatio
per ignaviam, si silentii pigrioris definitum tempus fuerit evolutum,
si posthabita taciturnitate serae voluerit merita defensionis ostendere.
Decem vero auri libras ab universo officio per singulas nominationes
iubemus inferri, si designatus praetor intra quinque menses nulla fuerit
admonitione conventus: ita ut cum praefecto urbi electi ex ordine candid[a]to,
cum allegationes suas praetor nominatus exp[o]nit, suscipiant
officium, audirique singulos cupim[us] patientur, et, si admittenda
sunt quae dicuntur, ar[bi]trio iustitiae vindicari, sin vero
inanis probatur a[dser]tio, inprobas voces severioris sententiae
auctor[ita]te compesci. Disceptandi ergo moderatio cuncta co[n]ponat;
cesset potentia ac similiter ambitionis patro[ci]nium repellatur;
nullum inique temporibus nostris [a] quoquam vel opprimi patimur
vel defendi. Quo[d si] quisquam iudicium haec praecepta transscenderi[t]
vel novae praesumptionis insania, quae sunt san[c]tionibus
consecrata, violarit, ut hostis publicus at[que] expugnator
utilitatis inventae contra senat[us] consulta importuni furoris
temeritate congredi[etur], et arbitrio nostro et vestro iudicio
notam perpe[trati] criminis sortietur; similis culpae insimulatione
[plec]tendis, qui cum eodem residentes propriae no[bilita]tis
obliti adulantis gratiae turpissimam praet[exe]rint vilitatem.
Nec sane fas erit huiuscemodi reis veniam relaxari, qui per patrocinia
iudicum distrahentes et senatus temptaverint infamare collegium et sub
auctione vendiderint ius Romanum. Nominatores autem praetorum iudices
esse non patimur, qui, dum arbitrium suum cupiunt adprobari, insolentius
aliquid, quam moderatio patitur, sui contemplatione decernunt. Si quem
vero ex nominatis praetoribus pro huius auctoritate gravior condemnatio
sauciaverit, ab editionis eum placet onere submoveri, duabus videlicet
existentibus causis, quod vel
erogationi idoneus [es]se non valeat vel suscipere qui culpam
meruit non [d]ebeat dignitatem. Cavendum est autem, ne sub
hac per[m]issione concessa etiam illis, qui levi fuerint emen[d]tione
correcti, huiusce patrocinii gratia deferatur, [c]um his utique
tantum debeat provideri, quos gravissimi dispendii mole fatigatos subitum
pondus obpressit. Quod si probabilis fuerit et iusta conquestio, relevatae
necessitatis gratiam consequatur. DAT. V ID. [I]UN. VAL(ENTINI)ANO
ET VALENTE IIII AA. CONSS.
23.
[IDEM]
AAA. AD SENATUM. Ab illis editionis peti ordinem non debere iustitia
pariter et consuetudo declarat, qui consulares ac praetorios codicillos
suo excellenti merito ac nostro sunt beneficio consecuti. LECTA V ID.
VAL(ENTINI)ANO ET VAL(EN)TE IIII AA. CONSS.
24.
[IMP]PP.
VALENS GRATIANUS ET VAL(ENTINI)ANUS AAA. AD SENATUM. [N]e quis
praetorum semel praestitutae expensionis transeat modum; sed ne officiis
aliquid largiatur.DAT. III KAL. IUN. ANTIOCHIAE VAL(ENT)E V ET VAL(ENTINI)ANO
IUNIORE AA. CONSS.
25.
IMPPP. GRA(TI)ANUS,
VAL(ENTINI)ANUS ET THEOD(OSIUS) AAA. AD SENATUM. Praetores quattuor
vobis tot addimus, quot fuerunt. Prima igitur, patres conscribti, Constantiniani
et Constantiani nominis est praetura; Theodosianum enim et Arcadia num
praetores primis praetoribus addidistis. Veteres triumphalem praetorem
bellicae felicitatis causa reppererunt; nos iniunximus Augustalem. His
omnibus honorum insignibus Romani nominis praetura sociatur; huic sociavimus
laureatum. Constantiniana et Constantiana praetura per duos danda libris
argenti mille, Theodosiana vero et [Arcadiana item libris] argenti mille,
triumphalis vero et Augustalis libras argenti quadringentis et quinquaginta,
Romana vero et laureata libras argenti ducentis et quinquaginta peragantur,
ita tamen, ut ad unamquamque praeturam convenien[tis] summae
medietas a singulis, ut iam diximus, con[fe]ratur ac bini posthac
incipiant agnoscere, quod s[in]guli antea transigebant. DAT.
X KAL. NOV. CONST(ANTINO)P(OLI) RICHOMERE ET CLEARCHO CONSS.
26.
IMPPP. THEOD(OSIUS),
ARCAD(IUS) ET HONOR(IUS) AAA. AURELIANO P(RAEFECTO) U(RBI). [No]minandorum
praetorum sollicitudinem inl(ustris) m[ag]nificentia
tua ad officium censuale sciat esse re[vo]candam. DAT. III
KAL. MART. CONST(ANTINO)P(OLI) THEODOSIO AUG. [III] ET ABUNDANTIO
VIRO CLARISSIMO CONSS.
27.
IMPPP.
ARCAD(IUS) ET HONOR(IUS) AA.
DEXTRO P(RAEFECTO) P(RAETORI)O. Cunctos qu[aes]tores
et praetores, qui in
agris degunt, susce[ptum]
et promissum munus pro notitia officii cen[sua]lis pro eorum
dignitate, vel quod spontanea [volun]tate professi sunt, dare
praecepimus. DAT. KAL. N[OV.] BRIXIAE OLYBRIO ET PROBINO VIRIS
CLARISSIMUS CONSS.
28.
IDEM AA. SIMPLICIO
P(RAEFECTO) P(RAETORI)O. POST ALIA: Qui ducatum adminstrarunt, ad editionem
vel nominationem praeturae pertineant praeter eos, qui gravissimam armatae
militiae sollicitudinem longa temporum serie pertulerunt et eos, qui
sacri consistorii nostri arcanis interesse meruerunt.
Hos enim a
praeturae munere alienos
esse censemus. DAT. X
KAL. IAN. CONST(ANTINO)P(OLI) ARCADIO IIII ET HONORIO III
AUGG. CONSS.
29.
IDEM AA. . .
. . .P(RAEFECTO) U(RBI). Nuper quidem huiusmodi praecesserat sanctio
principalis, ut theatralis per praetores facienda depensio in aquaeductus
fabricam verteretur; nunc vero iusta moderatione facias custodiri, ut
praetores Romanus et laureatus natalibus nostri numinis scaenicas populo
praebeant voluptates. [D]AT. IIII KAL. IAN. CONST(ANTINO)P(OLI)
ARCADIO IIII ET HONORIO III AA. CONSS.
30.
[IDEM]
AA. EUTYCHIANO P(RAEFECTO) P(RAETORI)O. Ex quinque praetoribus, qui
aquaeduc[t]ui Theodosiaco fuerant
deputati, unum, qui
centum librarum argenti munificentiam
suam definita eroga[ti]one praecludit, aeterni principis ac
fratris mei Hono[r]ii natalium festivitatibus praecipio deputari.
DAT. PRID. KAL. IAN. C(ON)STANTINOPOLI ARCADIO IIII ET HONORIO III AA.
CONSS.
31.
[IDEM A]A.
AD SENATUM ET POPULUM. POST ALIA: Neminem editorum, quos votivi sumptus
designarit electio, responsum nostrae tranquillitatis solvat, sed designationum
[o]rdo servetur. ET CETERA. DAT. XVII KAL. MAI. MED(IOLANO)
CAE[S]ARIO ET ATTICO CONSS.
32.
[IDEM A]A.
. . . . . . . Praetor divini numinis nostro pro his prae[to]ribus,
qui primae editioni fuerant adtributi, praebe[a]t populo voluptates.
DAT. VI KAL. IUL. NICOMEDIA, ACC. PRID. KAL. AUG. CONST(ANTINO)P(OLI)
CAESARIO ET ATTICO CONSS.
33.
IDEM AA. SEVERO
P(RAEFECTO) U(RBI). Praetores, qui loco primo sunt, trecentas lib(ras)
argenti in explicando munere non cogantur excedere: hi vero, qui primos
sequuntur, centum quinquaginta lib(ras) argenti depensuros esse cognoscant:
at vero hi, qui loco tertio munerantur, centum lib(ras) argenti dependant
nec cuiquam profundendi licentia tribuatur. Quia vero theatralibus et
circensibus ludis per annos singulos celebrandis unus praetor nutu nostrae
clementiae quingentarum librarum argenti nuper fuerat deputatus, nunc
vero hanc quantitatem constat in prioribus praetoribus .
. . . . .
. . . . .
.
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . .
34.
. .
. . . . .
. . . . .
. . . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
.
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . .
. . it praeiudicium fieri non patimur, cum
his in se[veri examin]e iudicii constitutis, quod quidem actorem
intra tem[pus exhi]bitorum tenore monstrabitur, occupatio amplis[simi
sen]atus vel quaelibet ratio iudiciariae dilationis
noce[re neque]at. Itaque
hac amota formidine causa cuiusque pro suo me[rito
ven]tiletur, ut si quid in huiusmodi causa iam de praeiudi[cio
tem]poris ex sententia statuatur, firmum permaneat. In*****alis,
vero, nisi intra quinque menses nominatos admo[nueri]nt, intra
septem etiam causas excusationis cognosci pro[pere i]nstanter
monendo perfecerint, poenam lege divi Va[lentis] statutam imminere
praecipimus. Et quia multis rei fami[liaris] angustiae in hac
editione dilationem necessariam fa[ciunt et] triennii dilatio,
quae lege hisdem concessa fuerat ob [repar]ationem nimirum muneris,
exolevit, quia scilicet in[curand]o eo non tam longis ad reparationem
spatiis indigent, [curae ia]m id magnitudinis tuae atque ordinis
amplissimi dandum [statu]imus, ut consideratis allegationibus
et fortunis ho[minu]m his, quibus merito deferri potest, biennii
vel tri[ennii] aut etiam quinquennii, si res exegerit, indutiae
praebean[tur, q]uod quidem necessitatis est vel etiam
mediocrita[tis so]la[ciu]m, non voluntariae ac deliciosae
voluptatis [vacat]io, ut copiosi etiam adfluentes divitiis iis
indutiis [perfru]antur.DAT. PRID. ID. IUN. CONST(ANTINO)P(OLI)
BASSO ET FILIPPO CONSS. |
| |
|
| |
| V. UT DIGNITATUM
ORDO SERVET(UR). |
| |
1.
IMPPP.
GRAT(IANUS), VAL(EN)TINIANUS ET
THEOD(OSIUS) AAA. (AD CLEAR)CHUM P(RAEFECTUM) U(RBI).
Nihil est tam iniuriosum in co(nser)vandis et custodiendis gradibus
dignitatu(m) quam usurpationis ambitio.
Perit enim om(nis) praerogativa
meritorum, si absque respectu
(et con)templatione vel qualitate etiam provect(ionis e)meritae custodiendi
honoris locus praes(umitur) potius quam tenetur, ut aut potioribus eripia(tur)
id quod est debitum, aut inferioribus prosit (q)uod videtur indebitum.
DAT. IIII KAL. IAN. CONST(ANTINO)P(OLI) (MERO)BAUDE II ET SATURNINO
CONSS.
2.
IDEM AAA. AD PRAETEXTATUM P(RAEFECTUM)
P(RAETORI)O. Caelestis reco(rdati)onis Valentinianus genitor numinis nos(tri
sin)gulis quibusque dignitatibus certum locum me(ritum)que praescribsit.
Si quis igitur indebitum sibi (locum) usurpaverit, nulla se ignoratione
defen(dat sit)que plane sacrilegii reus, qui divina praecept(a neg)lexerit.
DAT. XII KAL. IUN. MED(IOLANO) RICHOMERE ET CLEA(R)CHO VIRIS CLARISSIMIS
CONSS. |
| |
|
| |
| (VI. D)E
CONSULIBUS, PRAEFECTIS, MAGIS(T)RIS MILITUM ET PATRICIIS. |
| |
1.
(IMPPP.) GRA(TIA)NUS,
VAL(ENTINI)ANUS ET THEOD(OSIUS)
AAA. AD SEVERUM P(RAEFECTUM) U(RBI).
(U)niversa culmina dignitatum consulatui cedere (e)videnti auctoritate
decernimus. Sed ut consulatus (ant)eponendus est omnibus fastigiis dignitatum,
in (om)ni etiam curiae senatoriae actu sententia coe(tu), si quis consulatu
et praefectura vel culmine mi(lit)ari conspicuus est, pridem consulari
praeferen(dus) haud dubio est. Porro si contigerit, ut ad duas has (pra)erogativas
etiam patriciatus splendor addatur, [quis] dubitet huiusmodi
virum praeter ceteros emine(re? N)eque enim unus tantum honor potest duobus
aut (plu)ribus anteferri, dummodo consulatui ex his, quae (de)signatae
sunt, dignitas quaecumque societur. DAT. (KAL.) APRIL. ANTONIO ET SYAGRIO
VV. CC. CONSS. |
| |
|
| |
VII. DE
PRAEFECTIS PRAETORIO SIVE URBIS ET MAGISTRIS MILITUM. |
| |
1.
IMPPP.
VAL(ENTINI)ANUS, VAL(ENS)
ET GRAT(IANUS) AAA.
A(D AM)PELIUM P(RAEFECTUM) U(RBI). Praef(ectos) urbi,
p(raefectos) p(raetori)o, magistros equitum (ac) peditum indiscretae
ducimus dignitatis, usque a(deo) videlicet, ut, cum ad privatum secesserint
vitam, (eum) loco velimus esse potiorem, qui alios promot(ionis) tempore
et codicillorum adeptione praecesseri(t. Quo)circa expressum
ordinem dignitatum illic
potiss(imum) volumus custodiri,
ubi intra secretaria extraor(di)nariosque
conventus subest ratio visendi salutan(di)ve iudicis. Ceterum in amplissimo
curiae nostrae (legi)timoque consessu digestae ordinationibus prisc(is)
[obti]neant dignitates. DAT. III NON. IUL. NASONACI, ACC. I[II
NON.] SEPT. MODESTO ET ARINTHEO CONSS.
2.
IMPPP. GRAT(IANUS),
VAL(ENTINI)ANUS ET THEOD(OSIUS) AAA. RESTUT(O P(RAEFECTO) U(RBI).) Quisquis
magisterium equitum peditumque suscep(erit) et gesserit ante captam a
quoquam praefecturam, (is), cum privatus erit honoremve deposuerit, expraefe(c)tis
qui post provecti fuerint praeferatur. Sit igitur sedes prior ante provectis,
locus conspectior, decernendi loquendique facultas antiquior,
cui est splendor adepti
magistratus vetustior. ET CETERA.
DAT. VIII KAL. IUL. THESSAL(ONICA) GRA(TI)ANO
V ET THEOD(OSIO) I AA. CONSS. |
| |
|
| |
| (VIII.) DE
PRAEPOSITIS SACRI CUBICULI. |
| |
1.
(IMPP.)
HONORIUS ET THEODOSIUS AA. FLORENTIO P(RAEFECTO) U(RBI). Qui sa(cri) cubiculi
nostri fuere praepositi vel nunc esse (co)eperunt vel quos postea sors
ad adscendendi huius (gr)adum fastigii devocarit, ea dignitate fungantur,
(qu)a sunt praediti, qui eminentissimam praetorianam (ve)l urbanam meruerint
praefecturam aut certe mili(ta)rem magisteriam potestatem, ita ut sit
inter eos post (de)positas adminstrationes nulla discretio, sive nostrae
(se)renitatis adoraturi admittuntur imperium sive (p)ro suo arbitrio sollemnes
festivitates et coetus vel sal(u)tationes vel quaelibet alia officia frequentent,
ut in (se)dibus et consessu is eis ordo servetur, quem ordo pro(ve)ctionis
ostenderit, sub habitu ipsis videlicet consue(to, c)um manifeste decretum
sit eum esse qui praeces(se)rit potiorem, vel illum subsequi, quem recentius
pro(bav)it examen. Sed ut nos ad hanc promulgationem Ma(c)robi viri inl(ustris)
merita provocarunt, ita observationem quoque legis ab eius volumus sumere
provectione auspicium, ut, qui ante ipsum fuerunt, sub hac condicione
praestituto honore laetentur, ut non suae promotionis tempora ad legis
usurpationem resolvant nec praeferri se postulent his, qui praetorianam
vel urbanam praefecturam vel militare magisterium post eorum provectionem
sortiti sunt, sed perinde habeantur, ac si nunc coeperint, et in eodem
ordine permanentes, in quo nunc eos liberalitas nostra constituit provectionis
viri inl(ustris) Macrobii tempora
metiantur ut
ex huius vindicet
dignitatis. DAT. VIII
ID. NOV. CONST(ANTINO)P(OLI), HON(ORIO) XIII ET THEOD(OSIO)
X AA. CONSS. |
| |
|
| |
VIIII. DE
QUAESTORIBUS, MAGISTRIS OFFICIO(RUM), COMITE SACRARUM LARGITIONUM ET R(ERUM)
[P(RIVATARUM)]. |
| |
1.
IMPPP.
VAL(ENTINI)ANUS, VAL(ENS)
ET GRAT(IANUS) AAA.
AD (AMPE)LIUM P(RAEFECTUM) U(RBI). POST ALIA: Eorum
honores, qui sacrario n(os)tro explorata sedulitate oboediunt, hac volumus
o(bser)vatione distingui, et quaestor atque officiorum m(agis)ter nec
non duo largitionum comites proconsula(rium)
honoribus praeferantur. ET CETERA.
DAT. III NON. IUL. N(ASO)NACI, ACC. III NON. SEPT. MODESTO ET ARINTHEO
CONSS.
2.
IMPPP.
GRA(TI)ANUS, VAL(ENTINI)ANUS ET THEOD(OSIUS) AAA. RESTUTO
P(RAEFECTO) U(RBI). P(OST) ALIA: Qui exquaesturae honore aut efficaci
magis(te)rio aut comitiva utriusque aerarii nostri attonito sp(len)dore
viguerunt, adclamatione excipiantur solita, n(ec) praetereantur ut incogniti
atque, ut non aequand(i il)lis, qui gesserint praefecturas, sed eo observentur
c[ul]tu omni coetu omnique conventu. Neque enim impar est (ra)tio
meriti, etiam si intervenit dilatio ulla. Quoniam cohaerent is dignitatibus,
quae isdem iure debentur, intersit aliquid inter tempora magistratuum
vitamque privatam; actus depositi dignitas pares eos viros praestat atque
honore consimiles. Quid enim in his quattuor dignitatibus non ex congrua
diversitate putamus esse commune? Quod cum ita sit, hos viros haberi volumus,
non ut qui meruerint tantum, sed quasi qui gesserint praefecturas, cum
non privilegiis temporis praeferantur, sed honoris aequalitate laetentur.
DAT. VIII KAL. IUN. THESSALONICAE GRATIANO V ET THEODOSIO I AA. CONSS. |
| |
|
| |
| (X. D)E
PRIMICERIO ET NOTARIIS. |
| |
1.
(IMPPP.)GRAT(IANUS),
VAL(ENTINI)ANUS ET THEOD(OSIUS) AAA. EUTROPIO (P(RAEFECTO) P(RAETORI)O).
Praecipua est nostrae pietatis intentio circa no(tari)orum nomen, atque
ideo, si umquam huius ordinis (vi)ri laborem quiete mutaverint vel senectute
po(s)uerint seu cum alia dignitate post hanc qualibet usi (su)nt, non
omittant prioris vocabulum militiae, sed com(pe)ndium sequentis honoris
adsumant. Et si quis of(fi)cio vel praecipue sublimitatis tuae temerarius
(ad) census discussiones peraequationes, aliam denique (u)llam rem inquietator
extiterit, officium suum norit vel levis culpae offensione detecta gravis
mul(t)ae discrimine fatigandum et numerariorum corpus (e)xtincto iniuriae
auctore minuendum. DAT. XVII KAL. (I)UL. THESSAL(ONICA) GRATIANO V ET
THEOD(OSIO) I AA. CONSS.
2.
(IDEM A)AA. AD
VALERIANUM P(RAEFECTUM) U(RBI). Notariorum primicerios, si, prout eorum
voluntas fuerit, de consistorio nostro sine administratione discesserint,
non solum vicariis anteponi, sed etiam proconsulibus aequari sancimus,
ita ut nihil nisi tempus intersit. Eodem honore atque eodem ordine sequens
primicerium tribunus ac notarius perfruetur. Alios porro notarios et
tribunos vicariis iubemus aequari ac, si priores id vocari coeperint,
anteferri. At vero domesticos et notarios consularibus simili ratione
componimus. ET CETERA. DAT. IIII KAL. APRIL., XII KAL. MAII SYAGRIO
ET EUCHERIO VIRIS CLARISSIMIS CONSS.
3.
IDEM AAA. FLORO
P(RAEFECTO) P(RAETORI)O. Notariorum primicerium in numero proconsulum
habemus, tamquam comitis ei semper fasces cum curulibus dederimus. Praetoria(nos
non) longe ab hoc abducimus, ut qui ad tribunatum nom(inis) huius accesserint,
Orientis sive Aegypti comi(tivae) videantur infulas consecuti. Tribunos
residu(i nomi)nis nemo dubitet vicariis exaequandos et praef(eren)dos
his, quos adepti honoris praecesserint; reliqu(os) vero, quos domesticum
inter notarios et familiar[es] (no)bis nomen insinuat, parem
gradum cum consularibus [ob]tinere sancimus. ET CETERA. DAT.
ID. DEC. CONST(ANTINO)P(OLI) SYAGRIO ET E[UCHERIO CONSS.].
4.
IMPP. THEOD(OSIUS)
A. ET VAL(ENTINI)ANUS CAES. HIERIO P(RAEFECTO) P(RAETORI)O ORIENTIS.
POS[T ALIA]: Qui ex primiceriis notariorum ad inl(ustrem) meruerint
[magis]tri a vigiliis atque laboribus procedere summitatem,
m[ini]me redigendi sunt in ordinem ceterorum, qui honorarios
meruerint codicillos, quoniam et res ipsa, quod primum locum sint militiae
nobilis adsecuti, et publica saepe impleta commoditas numquam otiosos
fuisse testatur. ET CETERA. DAT. X KAL. OCT. TOPISO THEODOS[IO]
A. XI ET VAL(ENTINI)ANO CAES. CONSS.
|
| |
|
| |
| XI. DE
MAGISTRIS SCRINIORUM. |
| |
1.
IMPPP. VAL(ENTINI)ANUS VAL(ENS) ET GRA(TIA)NUS AAA. AD AMPELIUM P(RAEFECTUM)
U(RBI). POST AL[IA]: Magistros scriniorum nostrorum praeferri
volumus vicariana[e] potestati. ET CETERA. DAT. III NON. IUL.
NASONACI, ACC. III NON. SEPT. MODESTO ET ARINTHEO CONSS. |
| |
|
| |
| (XII.) DE
COMITIBUS CONSISTORIANIS. |
| |
1.
[IMPP.]
ARCADIUS ET HONOR(IUS) AA. SEVERINO P(RAEFECTO) U(RBI). Comasii nos [et]
Clearchi virorum spectabilium dignitas admonuit, ut eos, qui tranquillitatis
nostrae consis(t)orii dici comites meruerunt, proconsularibus aequari
generaliter iuberemus, ut eorum emenso ordine ante omnes alios ipsi vindicent
dignitatem. DAT. VII KAL. OCT. CONST(ANTINO)P(OLI) THEODORO V. C. CONSS. |
| |
|
| |
| [X]III. DE
COMITIBUS ET TRIBUNIS SCHOLARUM. |
| |
1.
[I]MPP. HONORIUS ET THEOD(OSIUS) AA. PRISCIANO P(RAEFECTO) U(RBI).
Praepositos ac tribunos scholarum, qui et divinis epulis adhibentur et
adorandi principis facultatem antiquitus meruerunt, inter quos tribunus
etiam sacri stabuli et cura palatii numerantur, si primi ordinis comitivam
cum praepositura meruerint et casu ad altiora non pervenerint, deposito
sacramenti inter eos, qui comites Aegypti vel Ponticae dioeceseos fuerint,
quorum par dignitas est, haberi praecipimus. Sin absque honore comitivae
cuiuslibet scholae regimen fuerint nancti, absolutos militia inter eos,
qui duces fuerint provinciarum, numerari iubemus. ET CETERA. DAT. XII
KAL. APRIL. CONSTANTINOP(OLI) LUCIO V. C. CONS. |
| |
|
| |
| XIIII. DE
COMITIBUS REI MILITARIS. |
| |
1.
IMPPP.
VALENTINIANUS, VALENS ET GRATIANUS AAA. AMPE[LIO] P(RAEFECTO)
U(RBI). POST ALIA: Qui contemplatione meritorum d(ucto) intra provincias
transmarinas strenuissime m(ilite) primi ordinis comitivam fuerint consecuti,
ea r(eve)rentia altissimarum dignitatum viris subiungan(tur), ut his
locum praestent, qui proconsulatus insign(ibus) adornantur. ET CETERA.
DAT. III NON. IUL. NASONNACI M[O]DESTO ET ARINT(HEO) CONSS.
2.
IMPP. ARCADIUS
ET HONORIUS AA. FLORENTINO P(RAEFECTO) U(RBI). POST ALIA: Neminem militaris
corporis virum r[e]vocari ad curiam liceat post primi ordinis
comit[ivam,] dummodo tam probata merita sudati diu laboris
qu[am] fructum anteacti operis adsequantur. Ceterum si [a]
quoquam haec fuerint sine usu prioris militiae ve[l] prima
vel sola dedecorando ambitu turpiter impe[tra]ta, quia videntur
in fraudem quaesita, non prode[runt.] Diutius tamen repeti
non licebit, etiam cum secundi ordinis comitivam praemiis inpetrarit.
ET CETERA. DAT. XII KAL. IAN. MEDI(OLANO) CAESARIO ET ATTICO CONSS.
3.
IMPP.HONORIUS ET THEOD(OSIUS)
AA. PRISCIANO P(RAEFECTO) U(RBI). POST ALIA: Eos, qui sub comitivae primi
ordinis dignitate peculiariter ad quamlibet provinciam vel provincias
defendendas milite credito auctoritate nostri numinis destinantur, et
eos, qui vicem inl(ustri)um virorum magistrorum militum susceperint peragendam,
ducibus, qui praeter Aegyptum et Ponticam in aliis provinciis administraverint,
adaequamus. DAT. XII KAL. APRIL. CONST(ANTINO)P(OLI) LUCIO VIRO CLARISSIMO
CONS. |
| |
|
| |
| [XV.] DE
COMITIBUS, QUI INLUSTRIBUS AGENTIBUS ADSIDE[NT]. |
| |
1.
[I]MPP. HONORIUS ET THEOD(OSIUS) AA. AD PRISCIAN(UM) P(RAEFECTUM)
U(RBI). POST ALIA: [Ad]sessores, qui cum primi ordinis comitiva
virorum [in]l(ustri)um in actu positorum sive in provinciis sive
in sacro [c]omitatu iuverunt consilia vel iuvabunt, inter eos,
qui vica[ri]am praefecturam administrando meruerint, habe[ri]
post militiam iubemus depositam, quoniam absur[du]m est primi
ordinis comitiva decoratos inferiores [ess]e vicariis sedis excelsae,
quorum crescit dignitas, [cu]m vicaria potestate
comitis primi ordinis
insigni[bus d]ecorentur.
ET CETERA. DAT. XV KAL. APRIL. CONST(ANTINO)P(OLI) LUCIO
V. C. [CONS.]. |
| |
|
| |
| [XVI.] DE
COMITIBUS ET ARCHIATRIS SACRI PALATII. |
| |
1.
IMPP. HONORIUS ET THEOD(OSIUS) AA. PRISCIANO P(RAEFECTO) U(RBI). POST
ALIA: Archiatros intra palatium militantes si comitivae primi ordinis
nobilitaverit gradus, inter vicarios taxari praecipimus, sive iam pridem
deposuerunt militiam sive postea deposuerint, ita ut inter vicarios et
duces qui administraverint et hos qui comitivam primi ordinis meruerint
nihil intersit nisi tempus, quo quis administraverit
vel comitivae est
indeptus insignia. ET
CETERA. DAT. XII KAL. APRIL. CONST(ANTIO)P(OLI) LUCIO
V. C. CONS. |
| |
|
| |
| XVII. DE
COMITIBUS, QUI PROVINCIAS REGU(NT). |
| |
1.
IMPP. HONORIUS ET THEOD(OSIUS) AA. PRISCIANO P(RAEFECTO) U(RBI). POST
A[LIA]: Silentio non praeterimus hos, qui in administr(atio)ne
civili ac provinciae gubernaculis sub iurisdict(ionis) licentia
comites quoque primi
ordinis esse merue(rint). Nam
hos quoque vicariae dignitatis post deposita(m) administrationem privilegiis
frui oportet. ET C[ETE]RA. DAT. XII KAL. APRIL. CONSTANTINOPOLI
LUCIO V. C. CONS. |
| |
|
| |
| XVIII. DE
COMITIBUS VACANTIBUS. |
| |
1.
IMPP. HONORIUS ET THEOD(OSIUS) AA. EPIFANIO P(RAEFECTO) U(RBI). Nullam
[ho]norabiles viri in publicis salutationibus patiantur [in]iuriam
neve se illis ullus anteponat, qui primi ordinis comitivam aut pretio
impetravit aut gratia. Licet enim unum nomen sit, tamen est meritis aestimandum,
eosque solos tempora observare conveniet, qui post probatos labores in
nostro palatio comites esse meruerunt. Ac ne inpune ullius temeritas contra
statutum nostrum possit audere, decem librarum auri officiis omnibusque,
quos salutationis cura constringit, damnum praecipmus imminere. DAT. ID.
OCT. RAVENNA HONORIO VIIII ET THEOD(OSIO) V AA. CONSS. |
| |
|
| |
| [XVIIII.] DE
CONSULARIBUS ET PRAESIDIBUS. |
| |
1.
[IMP]P. ARCADIUS ET HONORIUS AA. MESSALAE P(RAEFECTO) P(RAETORI)O.
Eos, [q]ui consularitatis functi sunt dignitate, comi[t]ibus
Italicianorum et Gallicianorum iure praeferimus, si quidem haud exiguus
sit titulis meritorum [r]egere et gubernare provincias. DAT.
III KAL. OCT. [A]QUILEIA STILICHONE ET AURELIANO VV. CC. CONSS. |
| |
|
| |
| [XX.] DE
COMITIBUS ORDINIS PRIMI ARTIUM DIVERSARUM. |
| |
1.
[IM]PP. HONORIUS ET THEODOSIUS AA. PRISCIANO P(RAEFECTO) U(RBI).
POST ALIA: Hi, quos aut vulgaris artis cuiuslibet obsequium aut operis
publici cura temporalis iniuncta aut rerum publicarum procuratio levis
commissa adeo commendarit, ut comitivae primi ordinis dignitate donentur,
sciant se inter eos qui consulares fuerint amoto officio quod susceperant
nominandos, nisi forte emolumentis contenti, quae tempore militiae perceperunt,
spreto nomine et dignitatem consularis viri duxerint respuendam, ne conlationis
onus sustineant vel frequentare senatum aliosque huiuscemodi conventus,
qui honoratorum frequentiam flagitant, compellantur. ET CETERA. DAT. XII
KAL. APRIL. CONST(ANTINO)P(OLI) LUCIO V. C. CONS. |
| |
|
| |
XXI. DE
PROFESSORIBUS, QUI IN URBE CONSTA(NTINO)POLITANA DOCENTES EX LEGE
MERUERIN(T COMITIVAM). |
| |
1.
IMP. THEODOSIUS A.
ET VAL(ENTINI)ANUS CAES.
THEOFILO P(RAEFECTO) U(RBI). (Gram)maticos Graecos Helladium et Syrianum,
Lati(num) Theofilum, sofistas Martinum et Maximum (et iu)ris peritum Leontium
placuit honorari codici[llis] comitivae ordinis primi iam nunc
a nostra ma[ies]tate perceptis, ita ut eorum qui sunt ex vicariis
[dig]nitate potiantur. Qua in re quicumque alii ad id do[ctri]nae
genus, quod unusquique profitetur, ordinati [pro]dentur, si laudabilem
in se probis moribus vit(am) esse monstraverint, si docendi peritiam fac(undi)amque
dicendi, interpretandi subtilitatem, cop(iam) disserendi se habere patefecerint
et coetu amp(lis)simo iudicante digni fuerint aestimati, qui in me[mo]rato
auditorio professorum fungantur officio, hi quoque, cum ad viginti annos
observatione iug(i) ac sedulo docendi labore pervenerint, isdem, quibus
praedicti viri, dignitatibus perfruantur. DAT. ID. MART. CONSTANTINOPOLI
THEODOSIO AUG. XI ET VALENTINIANO CAESARE CONSS. |
| |
|
| |
| [XXII.] DE
HONORARIIS CODICILLIS. |
| |
1.
[IMP.
C]ONSTANTINUS A. AD SEVERUM P(RAEFECTUM) U(RBI). Si quis iudicio
nos[tr]o se adeptum codicillos adstruxerit et idem vel su[pe]rna
codicillorum inpressio vel scribtura adstipuletur interior, tamen si
ad hoc pecuniam constabit speratam, nihilominus reiectus in plebem,
quo plus extorquere conatus est, abdicetur. Hos enim solos, qui intra
[p]alatium versati sunt vel adminstrationibus functi, [ad]
honores excipi oportebit ceteris cunctis exemptis et [cu]riis
restitutis. Si qui tamen bonorum virorum suffra[gio] nulla
data pecunia vel provinciae legatione suscep[ta] nostris sunt
obtutibus inlustrati, hi duumviratus, curas, [fla]monium provinciae
lucrati cetera munerum publi[c]orum obire non abnuant. Qui
vero coemptis procurationum adminstrationibus post lucra de fisco captata
vacationem meruerunt, sive perfectissimi sunt sive inter egregiorum
ordinem locumque constiterint, decuriones nominentur. Quibus illi quoque
addendi sunt, qui neque ex administrationibus sunt et tamen ut perfectissimi
delitescunt. DAT. X KAL. FEB. SIRMIO, ACC. NON. APRIL. CRISPO II ET
CONSTANTINO II CC. CONSS.
2.
IMP. CONSTANTIUS A. ACONIO VIC(ARI)O AFRICA(E). Ab honoribus
mercandis per suffragia vel qualibet ambitione quaerendis certa multa
prohibuit. Cui addimus, ut quicumque fugientes obsequia curiarum umbram
et nomina adfectaverint dignitatem, tricenas libras argenti inferre
cogantur, manente illa praeterea inlatione auri, qua perpetua lege constricti
sunt. P(RO)P(OSITA) V KAL. DEC., ACC. XVII KAL. IAN. THAMUGADI URSO
ET POLEMIO CONSS.
3.
IDEM A. AD MARCELLINUM P(RAEFECTUM) P(RAETORI)O. Cuncti
qui per suffragia praesidum aut rationalium adepti sunt dignitatem,
[a iu]dicibus iniuncta protinus exsequi debent. Nam si s(aepe)
de palatio serenitatis nostrae ad exactiones mi(ttun)tur neque his honor,
in quo sunt positi, opem praeste(t uti)litate publica praevalente, tanto
magis opor(tet) iussis obsequi, parere praeceptis, inservire (man)datis
eos, qui dignitatis fructum, antequam (me)rerentur, adepti sunt, praesertim
cum et statu(m) suarum noverint civitatum et nullius exaction(is) rationem
ignorent. Illos autem ad huiusmodi o(ffi)cia minime devocari oportet,
quicumque in re p(ubli)ca provinciarum adsecuti sunt debitas dignita(tes)
et per administrationis seriem atque
actus i(n sum)mo splendore
versati sunt. DAT. III
KAL. IUL. ACINDY(NO) ET PROCULO CONSS.
4.
IMPPP. VAL(ENTINI)ANUS, VALENS ET GRAT(IAN)US AAA. AMPELIO
P(RAEFECTO) U(RBI). POST ALIA: Qui contemplatione meritorum honor(a)rios
magisterii equitum adepti sunt codicillos ea reverentia altissimarum
dignitatum viris subiungantur, ut his locum praestent, qui proconsulatus
insignibus adornantur. ET CETERA. DAT. IIII. IUN. NASONNACI MODESTO
ET ARINTHEO CONSS.
5.
IMPPP. GRA(TIA)NUS, VAL(ENTINI)ANUS
ET THEOD(OSIUS) AAA.
AD VALERIANUM P(RAEFECTUM) U(RBI). POST ALIA: Omnes, qui extra palatium
constituti codicillis proconsularibus vel epistulis vicariorum vel insignibus
consularium emendicatis atque adsimulaticiis vestiuntur, his, quos adminstratio
vel militia provexit, volumus esse postpositos. DAT. IIII KAL. APRIL.
MED(IOLANO) SYAGRIO ET EUCHERIO VIRIS CLARISSIMIS CONSS.
6.
IDEM AAA. FLORO
P(RAEFECTO) P(RAETORI)O. POST ALIA: Officiis publicis
atque militiae (m)uneribus expertes, quos habent secretae quietis um(b)racula,
quibus honorum omnium species suffragio (e)st magis parta quam merito,
inter se potius volumus de tempore agitare discrimen quam cum his alla
usurpatione coniungere, quos non adumbratis honoribus, sed in actu positis
immortalitati coniunximus. DAT. ID. DEC. CONST(ANTINO)P(OLI) SYAGRIO
ET EUCHERIO CONSS.
7.
(IDEM) AAA. POSTUMIANO P(RAEFECTO) P(RAETORI)O. In honoribus
hunc ordinem volumus custodiri ne singulorum quorumque codicillariae
dignitates his, qui insignia adminstrationis gesserint, praeferantur
scilicet ut, quoniam sublimis apicem praefecturae ordo proconsularium
sequitur dignitatum, quisquis vicariae potestatis administratione perfunctus
ex praefectis impetraverit codicillos, intellegat sibi omnimodis non
usurpandum, ut inter eos, qui gestae gaudent amplitudine praefecturae,
ordinem salutationis officiumque praesumat, sed inter proconsulares
viros, qui tamen eiusdem potestatis securem meruerint fascesque susceperint,
in publicis officiis rite praebendum locum sibi patere cognoscat, his
tamen anteferendum se, qui impetratis forte proconsularibus codicillis
absque administrationis privilegio imaginarias tantum atque honorarias
meruerint dignitates. Et id quidem circa illos censemus esse servandum,
qui vicarias gesserint potestates. Ceterum quisquis ex numero ordinariarum
potestatum, seu consularis administrationis seu nominis praesidalis,
ex praefectis aut etiam ex proconsulibus honorarios impetraverit codicillos,
praestitutum in deferendis obsequiis ordinem post eos sibi inte(lle)gat
esse servandum, qui administrando vica(rias) gesserint potestates; hac
tamen, quantum ad or(di)nariarum potestatum spectat meritum, discre(ti)one
servata, aut his, qui praesidalis adminis(tra)tionis gesserint dignitates,
seu epistulas ex vic(ari)is sive ex proconsulibus seu, quod adpeti intempe(sti)vius
solet, ex praefectis meruerint codicillos, c(es)sante omni ambitionis
studio, debeat anteferr(i, qui) perfunctae privilegio administrationibus
susc(eptas) in provinciis consularitatis gesserit dignitates. M(e)mor
quisque tamen honorum, memor quisque merit(orum) ex his, qui qualibet
administratione perfuncti s(unt), eum gradum honorariae aditionis petat,
quem p(ro)ximiore confinio loco ordinis sui cognoscit esse contiguum.
Quod si quis neglexerit ordinem con(s)titutum vel amplius in hisdem
honorariis dign(i)tatibus usurpandum inpetrandumque crediderit, qua(m)
proprii loci ratio et forma permittit, sciat se non solum eo, quod contra
legem impetraverit, esse privandum, sed viginti quoque auri lib(ris)
multandum. DAT. IIII KAL. IUN. CONST(ANTINO)P(OLI) MEROBAUDE II ET SATURNINO
CONSS.
8.
IMP. THEOD(OSIUS) A. ET VAL(ENTINI)ANUS CAES. HIERIO P(RAEFECTO) P(RAETORI)O.
Lege avita probatum est, si quis per gradus quo ordini competentes impetratis
honorariis codicillis ad summum praefecturae pervenisset usque fastigium,
non praerogativa temporis uteretur nec adversus eum, qui indeptus insignia
magistratus re ipsa quod meruisset inplesset, quia intervallo fuisset
forte praegressus aut praevenisset ima(gi)nario eandem, quam ille actu
inlustravit, apice (di)gnitatem, sibi crederet adrogandum, sed modis (o)mnibus
sciret se in officiis publicis ei postferendum, qui eundum locum positus
in potestate gessisset. [H]oc nos quoque volumus custodiri, ne
quis sibi adpetat, sive imaginarios sive inter agentes codicillos acceperit,
ut ei qui egerit ratione temporis praeferatur. Quin et de consistorianis
comitibus hoc nobis universi placere cognoscant, ut his, qui vel absentes
sunt facti vel testimonialibus tantum adepti sunt dignitatem, praecedant
qui admitti intra consistorii arcanum meruerunt et actibus interesse et
nostra adire responsa, praeterquam si de aliquibus professionum et militiae
meritis scriniorumque sacrorum emensis sudoribus lege specialiter est
statutum, quod et avi nostri sanctio promulgavit et nostra mansuetudo
constituit. Ita ut omnibus conventibus, officiis atque consessibus legem
executioni tradi tua celsitudo provideat, id est ut prior sit semper ille,
qui loci sui adminstratione perfunctus est nec umquam honor delatus ex
debito ei qui ad similitudinem tribuitur comparetur. Nemo igitur sibi
arbitretur annorum adnumeratione plaudendum, quod inter eos tantummodo
valere decernimus, qui se aut actibus subsecuntur aut codicillorum parili
imagine fulciuntur. Non alias adspiraturo quoquam ad
consistorianorum comitum dignitatem, nisi ad eius claritudinem viam sibi
ex constitutionis avitae norma praestruxerit. DAT. X KAL. OCT. TOPISO
THEODOSIO A. XI ET VALENTINIANO C. CONSS. |
| |
|
| |
| XXIII. DE
DECURIONIBUS ET SILENTIARIIS. |
| |
1.
IMPP.
HONORIUS ET THEOD(OSIUS)
AA. URSO P(RAEFECTO) U(RBI) ET AURELIANO [P(RAEFECTO)
P(RAETORI)O] OR(IENTIS) ET
STRATEGIO P(RAEFECTO) P(RAETORI)O ILL(YRICI). Decuriones nostri palatii
(post) emensum fidelitur obsequium, post deposita sa(cra)menta militiae,
ex quo haec sanximus, inter eo[s,] qui ex ducibus sunt, tamquam
et ipsi administrave[rint], esse praecipimus
in adoranda nostra
serenitate, u[t in] salutandis administratoribus et reliquis
praedicti (ho)noris privilegiis, sed ita, ut in amplissimo et venera[bi]li
ordine inter allectos et immunes a senatoriis di[s]tributionibus
habeantur nec describtio
glebalis eos [in] eo adtineat. DAT. PRID.
KAL. NOV. CONST(ANTINO)P(OLI) HONOR(IO) X ET THEOD(OSIO) VI [AA.
CONSS.]
2.
IDEM. AA. VENANTIO
P(RAEFECTO) P(RAETORIO). Unusquisque decurio vel silentiar(ius,) sive
post hanc militiam honoratam quietem elegisse fuerit adprobatus sive
ad superiorem gradum successu meliore transcenderit, nihil, quod honoratis
pro rerum necessitate iniungitur, cogatur exsolvere; sed a tironum et
equorum praestatione habeantur immunes, nudam conlationem quae plerumque
poscitur solvant, nihil his ulla potestas iniungat aut necessitas inponat.
DAT. VII ID. MART. RAV(ENNA) ASCLEPIODOTO ET MARINIANO CONSS.
3.
IMPP. THEODOSIUS
ET VALENTINIANUS AA. FLAVIANO P(RAEFECTO) P(RAETORIO). Decurionibus
et silentiariis vel his, qui post hanc militiam honoratae quietis otio
perfruuntur vel ad superiorem gradum successu meliore transcendunt,
omnia privilegia, quae iam dudum divorum principum iudicio meruerunt,
legis istius praeceptione noveris esse firmata. Illa quoque, quae prioribus
indultis omissa videntur, adicienda
esse censemus, ne angarias vel parangarias
sive paraveredos ulla eis am(pl)issimae praeceptionis inponat auctoritas.
A sor[di]dis quoque muneribus, excoctione calcis et superin(di)cticiis
titulis, non praeiudicatura quacumque gene[r]alitate pragmatici,
peculiari eos beneficio esse iu[be]mus alienos, permissa veniendi
ad comitatum licentia praeter evocatoriae securitatem, et multa X librarum
auri iudicibus provinciarum eorum(qu)e officiis infligenda, si statuta
numinis nostri (cr)ediderint esse temnenda. DAT. VIIII KAL. APRIL. RAVE(NNA)
[AE]TIO ET VALERIO CONSS.
4.
[IDEM AA.] DARIO VIRO
INL(USTRI) P(RAEFECTO) P(RAETORI)O OR(IENTIS). Decurionum et silentiariorum
meritis provocati conlata in eos beneficia, quae dominus ac filius noster
Valentinianus semper Augustus erga eos contulit, confirmamus, specialibus
eosdem privilegiis honorantes, ut eorum videlicet possessiones nullas
angarias sive parangarias vel etiam paraveredos alicuius calumnia dare
cogantur nec sordidis sint adstricti muneribus. Omni quoque eos excoctione
calcis, omni superindicti gravamine liberamus, licentiam post militiam
tribuentes ut, ubi eis fuerit visum, etiam accedendi ad sacratissimum
comitatum habeant facultatem provinciarum rectoribus eorumque apparitionibus
denarum librarum auri dispendio feriendis, si mansuetudinis nostrae statuta
violare temptaverint. His addimus, ut, cum optatam quietam acceperint
et inter senatores coeperint numerari, honore curiae sine aliqua functione
laetentur immunitatisque gaudio plena dignitatis (lae)titia potiantur,
nec praetoriano nomine pulsandi nec glebali onere praegravan[di],
sed ut dignitatem solam habeant ex senatu. D(omos) quoque eorum vel in
hac sacratissima urbe vel (in) qualibet alia positas civitate immunes
ab om(ni) hospitum cuiuslibet dignitatis inquietudine (vin)dicamus: sub
hac videlicet definitione, ut trigi(n)ta tantummodo numero haec privilegia
cons(e)quantur, decuriones quoque tres, quos numqua[m] plures
fieri inveterata consuetudo permisit. (Sed) eos tum demum potiri decernimus
benefici(is su)pra scribtis, cum continuos tredecim anno(s in)culpatas
excubias peregerint. Inl(ustris) auctoritas [tua] statuta nostrae
clementiae edictis proposit[is]
ad omnium notitiam
faciet pervenire. DAT.
XVI[I] KAL. APRIL. CONST(ANTINO)P(OLI)
POST CONSULATUM ISIDORI ET SENATORIS VV. [CC.]. |
| |
|
| |
| [XXIIII.] DE DOMESTICIS ET PROTECTORIBUS. |
| |
1.
[IMP.]
IULIANUS A. SECUNDO P(RAEFECTO) P(RAETORI)O. Scias senum capitum domesticis
per singulas quasque scholas, quinquagenis iussis in praesenti esse,
iuxta morem debere praes[t]ari, ceteris, qui ultra numerum
in praesenti esse voluerint, neque annonarias neque capitum esse mandandum,
sed omnes cogendos ad plurimos suos ac ter[r]as redire. DAT.
XV. KAL. SEPT. ANTIOCHIAE MAMERTINO ET NEVITTA CONSS.
2.
[IM]PP.
VALENTINIANUS ET VALENS AA. AD SEVERUM COM(ITEM) [D]OMESTICORUM.
Domesticorum filios vel propin[qu]os parvos vel inpuberes domesticorum
coetibus [ad]gregamus, ita ut non solum matriculis inseran[t]ur,
verum etiam annonarum subsidiis locupletentur. Quaternas etenim annonas
eos, quos armis gestandis et procinctibus bellicis idoneos adhuc non
esse constiterit, in sedibus iubemus adipisci his condicionibus, ut
annonae, quae amplius insumuntur vel per tractorias deferuntur, recidantur.
DAT. XIIII KAL. SEPT. DIVO IOVIANO ET VARRONIANO CONSS.
3.
IDEM AA. AD SEVERUM
COM(ITEM) DOMESTICORUM. Sicuti variis itineribus protectorum domesticorum
schola comprehensos ad eam venire perspicimus, ita etiam sportularum
diversa esse debebit insumptio. Grave enim admodum est viros post emensum
laborem, qui nullius rei cupidiores fuere quam gloriae, huiuscemodi
erogationibus fatigari; eos tamen penitus solummodo inter quinos et
denos solidos sportularum
nomine primatibus distribuere
praecipimus. Eos autem, qui vel suffragio vel poten[tium] gratia
sacrum purpuram adorare pervene[rint], quinquagenos solidos
volumus insumere. DAT. [XIIII] KAL. SEPT. MED(IOLANO) DIVO
IOVIANO ET VARRONIANO CONSS.
4.
IMPPP.
VALENTINIANUS, THEOD(OSIUS)
ET ARCAD(IUS) AAA.
AD EUSIG(NIUM) P(RAEFECTUM) P(RAETORI)O. Domestici ac protectores osculandi,
cum salut(a)verint, vicarios tui culminis habeant potestatem. P(o)ena
enim sacrilegii similis erit, si his honorificenti(a) non deferatur,
qui contingere nostram purpura(m)
digni sunt aestimati. DAT. PRID. NON. MART.
MED(IOLANO) VAL[ENTINIANO] A. III ET EUTROPIO CONSS.
5.
IDEM AAA. ADDEO
COM(ITI) DOMESTICORUM. Omnes, qui do[mes]ticorum iniuncti nomini
numquam nostris ob[sequi]is inhaeserunt neque certis quibusque
officiis deput[ati pu]blicas exsecuti sunt iussiones, protinus
matriculi[s] eximantur. Deinde hi, qui amissam militiam nos[tro]
iudicio receperunt, si quidem post unius anni sive [bi]ennii
spatium loco sunt pristino restituti, in suo ordin[e] permanentes
fructum beneficii non amittant. Sin [v]ero longo post tempore
ambitione atque suffragiis ut rursus sociarentur enisi sunt, ita novissimorum
numero iungantur, non ut nunc sternantur extremi, se[d] ut
eum unusquisque optineat locum, in quo esse eo tempore potuit ultimus,
cum esset post biennium restitutus. DAT. PRID. KAL. IAN. CONST(ANTINO)P(OLI)
THEODOSIO A. III ET ABUNDANTIO VIRO CLARISSIMO CONSS.
6.
IMPP.
ARCADIUS ET HONORIUS
AA. ADDEO COM(ITI) ET MAG(ISTRO) UTRIUSQUE MIL(ITIAE).
Divale praeceptum, quod supplicantibus domesticis dudum devotissimis
laboriosos praetulit otiosis et abuti prohibuit temporis privilegio
eos, qui sibi potius [qu]am rei publicae omni militiae suae
tempestate vi[xi]ssent, erga protectores quoque valere praecipimus
[a]c volumus inconcussum aeternumque durare, ut [s]emper
renovari possit. Inl(ustris) itaque auctoritas tua et [e]os
militia solvere non morabitur, quos nihil umquam vel necessitatibus
nostris vel expeditionibus bellicis profuisse constiterit et his locum
priorem auctoritate huius legis decernat, quos viderit otiosis oportere
praeferri. DAT. V NON. OCT. CONST(ANTINO)P(OLI) OLYBRIO ET PROBINO CONSS.
7.
[IM]PP.
HONORIUS ET THEOD(OSIUS) AA. EPIFANIO P(RAEFECTO) U(RBI). Domestici
atque [pro]tectores cum primum ad decemprimatus gra[du]m
ordine militiae temporis prolixitate pervenerint, statim sibi praeter
primicerium decem sequentes senatoriam vindicent dignitatem seque cum
allectione clarissimos nostro iudicio gratulentur, recedentibusque proceribus
succedens sibi per matriculae ordinem usque ad praescribtum modum vindicet,
quisquis accedit. Ad nullas praeterea senatorii ordinis vocentur expensas,
quibus non ambitio, sed meritum et nostrum spontaneum cognoscitur iudicium
detulisse. DAT. VI KAL. IAN. RAV(ENNA) CONSTANTIO ET CONSTANTE CONSS.
8.
IDEM AA. MONAXIO
P(RAEFECTO) P(RAETORI)O. Devotissimis domesticis, quos nobis, ut indicio
nominis apparet, familiarius militando......optatam protulimus sanctionem,
ut prater primicerios decem primi eorum, cum ad memoratum decemprimatus
gradum pervenerint, statim clarissimo nomine decorentur ut inter allectos
velut exconsulares habiti senatoria se praeditos gaudeant dignitate,
ad eundem clarissimatus honorem sequentibus, cum priores exierint, accessuris,
ita tamen, ut immunes (sena)toriis functionibus penitus habeantur. DAT.
XV KAL. (DEC.) CONST(ANTINO)P(OLI) THEODOSIO A. VII ET PALLADIO CONSS.
9.
IDEM AA. MONAXIO
P(RAEFECTO) P(RAETORI)O. Devotissimos protectores, qui ar(ma)tam militiam
subeuntes non solum
defendendi (cor)poris sui,
verum etiam protegendi lateris nostri sol(lici)tudinem patiuntur, unde
etiam protectorum nom[en] sortiti sunt, inglorios esse non
patimur, sed ut devo(tis)simis nuper protectoribus domesticis, ita his
quoque (hono)rem congruum condonamus, ut praeter primicer(i)[u](m)
decem primi eorum clarissimatus dignitate f(ulcian)tur et per ordinem
primis exeuntibus qui ad decem pr(i)morum numerum vocante gradu subierint,
conti(nuo) cum ipsa loci accessione clarissimatus sibimet (vin)dicent
dignitatem et in amplissimo ordine inter all(ec)tos velut ex consularibus
habeantur, nullis senatoriis muneribus adstringendi. DAT. XV KAL. IAN.
CONST(ANTINO)P(OLI) THEOD(OSI)O A. VII ET PALLADIO CONSS.
10.
IMPP. THEOD(OSIUS)
ET VAL(ENTINI)ANUS AA. HIERIO P(RAEFECTO) P(RAETORI)O. Praeter primic(e)rios
protectorum domesticorum decem primi scholarum, cum ad huius vocabuli
dignitatem devote ac strenue militando pervenerint, statim clarissimatus
honore decorati inter allectos veluti ex consularibus esse mereantur,
ita ut et a senatoriis functionibus penitus habeantur immunes nulloque
extrinsecus onere praegraventur, ceteris quoque, ubi egressis prioribus
ad praedictum suo ordine munerum locumque conscenderint, privilegiis
paribus honorandis. DAT. XVII KAL. APRIL. HIERIO ET ARDABURE CONSS.
11.
IDEM AA. HELIODORO P(RAEFECTO)
U(RBI). Constantinopolitani amplissimi (co)etus consensu nostroque iudicio
domestici decursis (gr)adus stipendiis sub eo sint genere senatores, ut
pri(m)icerius quidem post acceptum tribunatum inter eos (dig)nitate potiantur,
qui ducatum agere meruerunt, alii (v)ero, qui decursis stipendiis ab eodem
decem usque (nu)mero subsequuntur, his quibus iam ante decretum est (dig)nitatibus
perfruantur, sed ita, ut inter eos sine du(bio) censeantur, qui immunitatem
sibi laboribus redem(er)unt. Ut fructus domesticis impio termino conse(qu)enti,
etiamsi mortalitas intervenerit, perire non (pos)sint, sed quodammodo
superstes illis solacii ser(vet)ur occasio ac, si primicerii limen ingressi
in ip(sa d)esideratae spei longa expectatione fructus in[te]rruperit
fati necessitas, non statim qui praecer(p)at eos, quem vocat secundus
ordo succedat, sed liberis successoribusque tantum gradu venientibus agnatorum,
quorum maxime cura emolumentorum perceptione gaudebat, residui temporis
usque ad annum quae debentur, sollemniter colligantur. DAT. III ID. IUN.
CONSTANTINOPOLI VALERIO ET AETIO VIRIS CLARISSIMIS CONSS. |
| |
|
| |
| XXV. DE
PRAEPOSITIS LABARUM. |
| |
1.
IMPP. HON(ORIUS) ET THEOD(OSIUS) AA. MONAXIO P(RAEFECTO) P(RAETORI)O.
Qui e(x devo)tissimis domesticorum
scholis praepositi lab(arum)
nostro iudicio et stipendiorum sudoribus prom(oven)tur, ad similitudinem
decem primorum dom(estico)rum clarissimi sint inter allectos, ita ut ex
con(sula)ribus habeantur. Nam et senatorio nomine et inm(unita)te digni
sunt, quos nostri lateris comitatis inl(ustrat). DAT. III ID. NOV. CONSTANTINOPOLI
THEOD(OSIO) A. VII ET PAL(LADIO CONSS). |
| |
|
| |
XXVI. DE
PROXIMIS, COMITIBUS DISPOSITION(UM) CETERISQUE, QUI IN SACRIS SCRINIIS
MILITA(NT). |
| |
1.
IMP. IULIANUS A.
AD SECUNDUM P(RAEFECTUM) P(RAETORI)O. In rebus prima militia est, secundus
in litterarum praesidiis pacis ornatus. Ideoque scriniorum nostrorum
merita perpendentes secundum eis in privilegiis locum tribuimus, ut
omnes, qui quindecim annis in scriniis laboraverunt memoriae ac dispositionibus
epistularum ac libellorum, licet patre vel avo ceterisque maioribus
curialibus orti ac proditi sint, tamen ab omni hac necessitate habeantur
immunes nec ad curiam (dev)ocentur. DAT. VII KAL. OCT. ANTIOCHIAE, ACC.
V ID. NOV. **ISIS MAMERTINO ET NEVITTA V. C. CONSS.
2.
(IMPP)P. GRA(TI)ANUS,
VAL(ENTINI)ANUS ET THEOD(OSIUS)
AAA. AD VALERIANUM (P(RAEFECTUM) U(RBI)). Clarissimos viros proximos
scriniorum et magis(tr)os dispositionum vicariorum ordini copulamus,
ita (ut) haud prior aliunde provectus palatinis honorariis (pra)eferatur,
ut prius e palatio cum huiusmodi dignita(te di)missus priorem locum
aliis post, etiam vera admi(nis)tratione, venientibus sortiatur. DAT.
IIII KAL. APRIL. MED(IOLANO) (SYA)GRIO ET EUCHERIO CONSS.
3.
(IDEM AAA. A)D
HYPATIUM P(RAEFECTUM) P(RAETORI)O.
Obsecundatoribus sacrorum scri[ni](or)um, quorum mentibus ingeniisque
committimus, quid(qui)d in alios quoque perennium saepe proferimus sanc(tio)num,
equorum ad militare subsidium ab honoratis proxime venire iussorum missam
facimus. Nullis igitur vel aetate praesenti vel in relicum tale si quicquam
emerserit, aut equorum oblationibus aut quibuscumque praeterea de collativo
omnium postulatis parere cogantur. DAT. XVIII KAL. IAN. PATAVI ANTONIO
ET SYAGRIO CONSS.
4.
IDEM AAA. CYNEGIO P(RAEFECTO) P(RAETORI)O. Proximos memoriae,
epistularum ac libellorum ita vicariorum honore cumulamus, ut inter
eos merito dignitatis habeantur, qui pro praefectis dioeceses sibi creditas
temperarunt, ex eo tempore, ex quo eos splendor indepti proximatus ostentat,
insequentibus praeponendi, qui vicarias postea adminstraverint. DAT.
PRID. KAL. MAI. CONST(ANTINO)P(OLI) HONORIO NOBILISSIMO PUERO ET EVODIO
CONSS.
5.
IMPPP. VAL(ENTINI)ANUS, THEOD(OSIUS) ET ARCAD(IUS) AAA.
CONSTANTIO P(RAEFECTO) P(RAETORI)O. In sacris scriniis nostris militantes
ordinarii iudices a salutatione non arceant, etiam inviti
in consessum accipiant, scituris vel principe vel cornicul(ario) vel
capitibus (officii ternas libras auri ex suis facultatibus) eruendas,
si consistorium nostr(um) saepe ingredientibus secretarii iudicum n(on)
patuerit ingressus aut reverentia non fu(erit) in salutatione delata
aut sedendi cum iudice so(cie)tas denegata. DAT. VI ID NOV. TREVIRIS
TIMASIO ET P[RO]MOTO VIRIS CLARISSIMIS CONSS.
6.
IMPP. ARCAD(IUS) ET HONORIUS AA. HOSIO MAGISTRO OFFICIO[RUM.]
De his, qui in sacris . . . .
. scriniorum proximi transacto
[bien]nio conquiescant dentque locum ceteris, qui ad
cup[itum] gradum pervenire festinant. Eos sane, qui ante ho[c]
statutum in locis memoratis inventi sunt, ad me[tas] trienni
concedimus pervenire. DAT. XV KAL. FEB. A[R]CADIO IIII ET HONORIO
III AA. CONSS.
7.
IMPP AA. CAESARIO P(RAEFECTO) P(RAETORI)O. Privilegia, quae
divae memoriae Iulianus in sacris scriniis militantibus tribuit, et
illum honorem, quem augustae memoriae Val(entini)anus isdem detulit,
confirmantes, scilicet ut ingrediendi sponte sine ullo nuntio secretarium
iudicantum, considendi etiam iudicibus habeant potestatem, id etiam
nostra moderatione decernimus, ut XX anni[s] in militia scriniorum
memoriae epistularum libellorumque versatus consularis inter allectos
dignitate cumulatus abscedat eumque honorem vel aput rectorum vel in
coetu amplissimi senatus obtineat. Ita autem eos post militiam esse
volumus otiosos, ut ab omni publica molestia habeantur immunes nec iniungendi
quicquam quis in eos habeat postestatem. DAT. XVI KAL. MART. CONST(ANTINO)P()OLI)
ARCAD)IO IIII ET HONORIO III AA. CONSS.
8.
[IDEM AA.] CLAUDIO P(RAEFECTO) U(RBI). In scriniis
palatii militantes post vigin(ti a)nnos transactae militiae si discedendum
sibi esse (decr)everint, consulari honore fulti inter allectos (h)abeantur
huncque honorem dignitatis in senatu (t)eneant, qui exconsularibus deferri
consueverit, nec eos quisquam iniungendo aliquid
vel iubendo possit
ab impertito otio
separare. DAT. XV KAL. MART. CONST(ANTINO)P(OLI)
ARCADIO IIII ET HONORIO III AA. CONSS.
9.
[IDEM] AA. CAESARIO P(RAEFECTO) P(RAETORI)O. INTER
ALIA: His, a quibus dispositionum nostrarum norma seriesque servatur,
eadem privilegia honoresque peractae militiae tribuimus, quae scriniorum
nostrorum meritis
nuper praecepimus
custodiri. DAT. VI
ID. APRIL. CONST(ANTINO)P(OLI) CAESARIO ET ATTICO
CONSS.
10.
IDEM AA. CAESARIO P(RAEFECTO) P(RAETORI)O. Ad similitudinem
proximorum, qui in scriniis militantes comitum dignitatibus adornantur,
ii quoque, qui priores in scrinio dispositionum fuerint et comitis acceperint
dignitatem, ex eo die, quo promoti in scriniis fuerint, eorum numero
socientur, qui potestates vicarias perceperunt, scilicet ut a Nestorio
viro clarissimo, qui nunc in loco memorato versatur, dignitatis huius
sumatur exordium. DAT. VIIII KAL. IUL. CONSTANTINOPOLI CAESARIO ET ATTICO
CONSS.
11.
IDEM AA. HADRIANO MAG(IS)TRO OFFICIORUM. Per omnia scrinia
nostra singulis annis emensis qui sunt in capite constituti uno anno
teneant proximatum, locum per ordinem succedentibus dantes, manente
penes eos nihilominus dignitate, quam divus pater noster huius ordinis
viris singularis meritorum arbiter dedit, scilicet ut quicumque ex proximo
post stipendia tandem acta discesserit, vi[c]ariis conferatur,
ac si eam ipsam egerit dignitat[em], integris omnibus privilegiis,
quae cunctis scriniis o[mnes] retro principes
diversis legibus praestiterunt. Atque [ut]
nulla posthac de statuto tempore possit esse con[ten]tio, genuinus
natalis nostri dies quotannis comi[tivam] proximatus mansura
in longum aetate celebrabi[t], ut expeti ambitione non possit,
quod laboris praemi[um] speciali munere aestimavimus. DAT.
III NON. IUL. ME[D(IOLANO)] CAESARIO ET ATTICO CONSS.
12.
IDEM AA. CLEARCHO P(RAEFECTO) U(RBI). Omnes, qui ex proximis
veneran[do] coetui senatus fuerint adgregati, sive ii de scrinio
[me]moriae sive epistularum vel libellorum sive dispositi[o]num
comites fuerint, ad septenos dumtaxat annu[os s]olidos teneantur
nullaque extrinsecus conlatione vexe[n]tur nec molem
promissionis nec scribtionis
iniuriam perhorrescant.
DAT. PRID. ID.
SEPT. CONST(ANTINO)P(OLI) VINCENT(IO) ET FRAVITO CONS[S].
13.
IDEM AA. ET THEODOSIUS A. Sicut iampridem a praetura imm[u]nitatem
tribuimus his, quos post emeritam in armis militiam ad honorem ducatus
nostrae serenitatis provexit iudicium, ita nostrorum scriniorum
proximi etiam deposita militia
praeturae immunitate potiantur.
DAT. VIII KAL. FEB. CONST(ANTINO)P(OLI) HONORIO VII ET THEOD(OSIO) II
AA. CONSS.
14.
IDEM AAA. EPIFANIO P(RAEFECTO) U(RBI). Quamvis innumeris
legibus scriniorum gloria decoretur, iubemus tamen, ut primo omnium
sit eorum secura possessio ab omnibus sordidis muneribus excusata, superindictum
non timeant, venalicium non petantur solumque canonicae indictionis
praestent tributum, glebalis auri solutionem nesciat labore dignitas
conquisita, extraordinarium munus ignoret nec ullam temonis patiatur
iniuriam, (eq)uorum tironumque praestationem nullus agnos(ca)t, qui
honorem proximi et comitivam primi dispo(si)tionum longi temporis sudore
quaesivit. Et haec (qu)idem patrimoniis censuimus deferenda, quibus
[o]mnia inlibata servamus, quaecumque divi genito[ri]s
nostri et cunctorum principum statuta detu[l]erunt. Ipsis vero
veniendi ad comitatum liberam [l]icentiam perpetuamque praestamus
nec in eorum personis expectari augustam praecipimus iussionem. Quod
autem omnibus constat deferri, adiectu alterius dignitatis perire non
patimur, ut, etiamsi prosperioris fortunae iudicio ad honoris ornamenta
processerint, vetera tamen eis scrinii labore privilegia quaesita serventur
et integrum circa eos eorumque facultates semper maneat, quod anterioris
aetatis industria conquisivit. ET CETERA. DAT. ID. OCT. RAV(ENNA) HONORIO
VIII ET THEOD(OSIO) II AA. CONSS.
15.
IMPP. HONORIUS ET THEODOSIUS AA. MELITIO P(RAEFECTO) P(RAETORI)O.
Quotiens equorum aliarumque rerum procedit indictio, in sacris scriniis
militantes immunes ac segreges habeantur, ita ut neque in militia neque
post militiam huius sollicitudinis molestiam sustineant, quibus exceptis
circa alios, cum ratio flagitaverit, indictio postulabitur; scientibus
iudicibus eorumque apparitionibus decem librarum auri multa se subiciendos,
si ab eorum in futurum conventionibus non temperarint. DAT. XVI KAL.
DEC. RAV(ENNA) VARANE V. C. CONS.
16.
IDEM AA. FAUSTINO P(RAEFECTO) P(RAETORI)O. Peculiari praeceptionis
nostrae favore praestamus, ut in scriniis memoriae epistularum libellorumque
ab exceptoribus usque ad mello proximos dignitatem clarissimorum hono(rem)que
percipiant, et sicuti reliqui, qui in isdem scrin(iis mi)litant liberum
cum ordinariis iudicibus ingressu(m in se)cretarium consessumque habere
legibus meruer(unt,) ii quoque, in quos hanc stipendiorum meritis clari(ssima)tus
conferimus dignitatem, cum spectabilibus etiam s(ese) habere reverentiam
recognoscant, ut consede(ndi) ingrediendique secretarium sciant a nobis
licen(tiam) contributam, sub multae
interminatione, quam o[f]ficio sanctio dudum indulta constituit.
DAT. VIII ID. IA[N.] RAV(ENNA) LUCIO V. C. CONSS.
17.
IDEM AA.
EUSTATHIO VIRO INL(USTRI)
QUAESTORI ET HELIONI VIRO INL(USTRI) MAG(IST)RO OFFICIORUM. Pro biennio
annum solum age(re) deinceps decernimus eos, qui in tribus scriniis
memoriae epistularum libellorumque ordine ac merito st(i)pendiorum ad
gradum pervenerint proximorum. Sed inter cetera privilegia, quae divalibus
beneficiis sacris scriniis adtributa sunt quaeque salva atque intemerata
in perpetuum manere decernimus, ut eorum, qui potestatem vicariam administraverint,
pro tenore veterum et nostrarum sanctionum hi, qui proximatum egerint,
honore censeantur. Secundi etiam ordinis comitivae codicillos accipiant,
cum eum locum nancti fuerint, in quo hactenus tertiae comitivae gradu
fruebantur, ita ut ex lege iam debitos atque sollemnes codicillos genuino
die natalis meae clementiae in posterum, dum agunt proximatum, singulis
quibusque annis accipiant, post depositum actum inter eos, qui vicariam
potestatem egerint, honorandi. Quam legem secundum ipsorum petitionem
prae[te]r tres melloproximos, id est Benagium, Hypatium [et]
Theodorum, circa omnes alios valere praecipimus. [D]AT. VIII
ID. FEBR. CONST(ANTINO)P(OLI) THEODOSIO A. VII ET PALLADIO CONSS.
18.
[IM]PP. THEODOSIUS
ET VAL(ENTINI)ANUS AA.
ACACIO C(OMITI) S(ACRARUM) L(ARGITIONUM). Tam
proximo scriniorum quam comiti dispositionem pro dela[t]a eis
comitivae secundi
ordinis dignitate vestem ex in[te]gro in posterum praeberi tua
celsitudo disponat. DAT. VII KAL. DEC. CONST(ANTINO)P(OLI) DD. NN. THEODOSIO
XII ET VAL(ENTINI)ANO II PP. AA. CONSS. |
| |
|
| |
| XXVII. DE
AGENTIBUS IN REBUS. |
| |
1.
IMP. CONSTANTIUS
A. AD P(RAEFECTOS) P(RAETORI)O. POST ALIA: De agentibus in rebus si
quis annos viginti transierit in obsequio, minime eum ad curiam revocari.
Quod et circa scrinia nostra et cancellarios et largitionales et officiales
comitum rerum privatarum volumus observari. ET CETERA. DAT. VIII ID.
MART. CONSTANTIO A. VII ET CONSTANTE CAES. CONSS.
2.
IMP. IULIANUS
A. SECUNDO P(RAEFECTO) P(RAETORI)O. Ex his, qui in palatio agentes in
rebus militaverint, post tertium annum militiae nemo curiae tradatur,
nec ille, qui in consulatu meo quarto missione donatus est. P(RO)P(OSITA)
BERYTO PRIDIE KAL. MART. IULIANO A. IIII ET SALLUSTIO CONSS.
3.
IMPPP.
GRA(TI)ANUS, VAL(ENTINI)ANUS
ET THEOD(OSIUS) AAA.
AD FLORUM [MAGIS]TRUM OFFICIORUM. Non plures
in aliquem gradum [ho]noris ascendant, quam quantos singuli
quique an[ni ex] agentum in rebus schola ad finem emeriti laboris
[duc]tant, ita dumtaxat, ut per singulos gradus binor[um]
nobis tantum addendorum extra ordinem servet[ur po]testas,
quorum eximius labor ut vim hanc legis exced[a]mus extorserit:
quod quidem servandum usque ad [cir]citores erit. Nam ut sterni
continuo quisque possit, sin[e] quaestione aliqua et sine praescribto
numero so[la] adnotatione nostra sufficiat impetrari. In ceteris
autem etiamsi adnotatio specialis extiterit, quae tamen duorum numerum
transeat, eam esse iubemus infirm[am], ita ut ne insequenti
quidem anno habeat firmitatem, nisi insequens annos nullos numero duos,
qui ex adnotatione nostra augmentum accipere debeant honoris, invenerit.
Quod si post antiquam aliquis missionem veteremque militiam praepostera
sacramentorum cupiditate per ambitionem ad stipendia redire temptaverit,
hac proposita optione socientur, ut ultimos se militaturos noverint
equitum. Quod de universis quibusque officiis specialiter cavemus, a
quibus nonnulli ad agentum in rebus scholam cum propria dignitate transierint,
ut scilicet hi ex quacumque militia sinantur excedere. Quod in posterum
custodiendum ita ratum sit, ut periculum se et adiutor et subadiuvae
subituros esse cognoscant, si huius sanctionis nostrae normam umquam
etiam insequentibus magistris desierint intimare, DAT. XVI KAL. IUL.
THESSAL(ONICA) GRATIANO V ET THEODOSIO I AA. CONSS.
4.
[IDEM AA]A.
PALLADIO MAGISTRO OFFICIORUM. In schola agentum [in] rebus
nemo facile sub nostra quoque adnotatione [s]peciali prorumpat,
nisi sub maiore scholae parte, [q]uisque advenerit, probandus
adsistat, qualis mori[bu]s sit, unde domo, quam officiorum
originem ac sortem fateatur. Novi quinquennio vacent a primi quoque
honoris auspiciis; ante missionibus crebris futuris parent prodanturque
nominibus; dehinc per singulos gradus iusta et firma praecedentium dimissione
succedant. Sane sic militantibus probeque in actu rei publicae diversitas
singulorum graduum, quos meruerint, non negamus accessum, ita ut ipsis
quoque sit praecedentium ordo venerabilis ac sub maiore parte scholae
etiam de huius gradu bonorum adtestatio et consensus accedat. DAT. XII
KAL. APRIL. CONST(ANTINO)P(OLI) ANTONIO ET SYAGRIO CONSS.
5.
IDEM AA. ET ARCADIUS
A. CYNEGIO P(RAEFECTO) P(RAETORI)O. Quoniam agentibus in rebus huiusmodi
praestitimus codicillos, ut post principatum in amplissimo ordine inter
allectos consulares habeantur, id etiam huius legis auctoritate praestringimus,
ut eorum gradu vel ordine ab universis iudicibus honorentur. DAT. III
NON. MART. CONST(ANTINO)P(OLI) HONORIO NOBILISSIMO PUERO ET EVODIO CONSS.
6.
IMPPP.
VAL(ENTINI)ANUS, THEOD(OSIUS) ET ARCAD(IUS)
AAA. PROCULO P(RAEFECTO) U(RBI). Privilegia erga eum, qui ex agente
in rebus princeps fuerit, antiqua custodiri praecipimus; sit senator
et merito consularibus adgregetur, sed ut eum functio ulla non teneat,
conlatio non defraudet. DAT. VI KAL. DEC. MED(IOLANO) VALENTINIANO A.
IIII ET NEOTERIO CONSS.
7.
IMPP. ARCAD(IUS)
ET HON(ORIUS) AA. HOSIO MAGISTRO OFFICIORU[M]. Agentes in rebus,
quos divae memoriae pater noster [ex]peditionem secutos unius
gradus dicitur adiec[tione] cumulasse, delato honore potiri
praecipimus, ita [ut usque] ad centenam dignitatem hic ordo
servetur. Si qui[s] centenarius est
secutus, quoniam primis non pati[mur]
praeiudicari, quos constat ad hunc locum longo te[mpo]re et
probato labore venisse, his praeponatur, quos [me]rito praecedit.
Quisquis autem adipiscitur gradum, [hoc] honore contentus praeponi
his, qui ordine priore[s] meruerint, non laboret. DAT. VI KAL.
IUN. CONST(ANTINO)P(OLI) OLYB[RIO] ET PROBINO VIRIS CLARISSIMIS
CONSS.
8.
IDEM AA. HOSIO
MAGISTRO OFFICIORUM. In numero agentum in reb[us] crescant,
quos comitum secundi ordinis vel cubicul[ari]orum nostrorum
primi dumtaxat loci vel tribuno[rum] urbanicianorum petitio
fecerit militare, ita ut urba[ni]cianis semel tantum per anni
totius spatia suffragandi licentia sit: ceteros diversorum officiorum
ab omni copia huius petitionis excludimus. Celsioris vero militiae ac
fastigii viro numerari non necessarium fuit, cum eos, quos superius
numeravimus, inserendo non unde incipere, sed quousque procedere quod
inferioribus denegatum est, curaverimus exprimere. Sed et sumentibus
ducenariis principatum hanc tribuimus facultatem, ut his pro se liberos
ac fratres suos in eadem militia serenitatis nostrae nutu liceat conlocare.
DAT. VII KAL. FEBR. CONST(ANTINO)P(OLI) ARCADIO IIII ET HONORIO III
AA. CONSS.
9.
IDEM AA. HOSIO
MAGISTRO OFFICIORUM. Is, qui nutu nostro in schola agentum in rebus
augmenta perceperit, in eo gradu, in quo promotus est, ultimus habeatur
nec praeponatur [alt]eri, qui in eodem gradu militiae primus
antea milita[vit.] EMISSA PRID. KAL. FEB. CONST(ANTINO)P(OLI)
ARCADIO IIII ET HONORIO III AA. CONSS.
10.
[IDEM
AA.] CAESARIO P(RAEFECTO) P(RAETORI)O.
Inter eos, qui consularitatis gesserint
[di]gnitatem, et eos, qui meruerint principatum, is gradu po[ti]or
habeatur, qui prior locum dignitatis acceperit. Quam sanc[ti]onem
omnia debebunt officia custodire, non defutura poena quindecim librarum
auri, quam in
contumaces olim divalis
sanctio definivit. DAT.
IIII KAL. MART. CONST(ANTINO)P(OLI)
ARCADIO IIII ET HONORIO III AA. CONSS.
11.
[IDEM A]A.
HADRIANO MAGISTRO OFFICIORUM. Consultissima definitione statuimus, ut
exsecutionem agentis in rebus inconsultis nobis nemo mereatur, concessam
vero quisquam revocare non audeat. DAT. XVII KAL. APRIL. MED(IOLANO)
THEODORO V. C. CONS.
12.
IDEM AA. THEODORO
P(RAEFECTO) P(RAETORI)O. Agentum in rebus schola nobis maxime necessaria
nullo beneficio impetrati muneris utitur, quo sibi in ordinem splendidissimae
curiae praestitam humanitate licentiam vindicaret, cum divae memoriae
pater noster isdem agentibus in rebus voluerit esse consultum. Magnificentia
igitur tua ordinum iudices admonebit, ut his lex divae memoriae patris
nostri inviolata servetur. DAT. VIII KAL. NOV. MED(IOLANO) THEODORO
V. C. CONS.
13.
IDEM AA. ET THEODOSIUS
A. HADRIANO P(RAEFECTO) P(RAETORI)O. Agentibus in rebus, qui post iugis
militiae tempus veluti praemium laboris exacti gesserint principatum,
etiam illud beneficio nostrae liberalitatis adiungimus, ut conlatione
iuniorum, qui nuper honoratis indicti sunt, ea dumtaxat condicione habeantur
exortes, si post principatus officium nulla ulterius honoris fuerint
administratione perfuncti. DAT. KAL. IUL. RAV(ENNA) THEODOSIO A. I ET
RUMORIDO CONSS.
14.
IDEM AAA. ANTHEMIO
MAGISTRO OFFICIORUM. Nullus de schola agentum in rebus de cetero locum
mortui conetur invadere, s(ed) is, qui ordine stipendiorum et laborum
merito ad g(ra)dum militiae sequebatur, statim atque illum fata s(ub)duxerint,
in eius praemia percipienda succedat om(ni) obreptione cessante. DAT.
PRID. KAL. IUL. CONST(ANTINO)P(OLI) HONO[RIO] A. VI ET ARISTAENETO
CONSS.
15.
IMPP. HONOR(IUS)
ET THEOD(OSIUS) AA. NAMATIO MAGISTRO OFFICIO[RUM]. Omnes omnino
agentes in rebus, quibus vel spatium [com]meatus vel iniuncti
negotii tempus emensum est, ad comitatum reversi
adprobent causas necessariae ta[r]ditatis, ut diligenti
constet examine, qui ordinem s[uum] tenere mereantur. Quod
nisi intra diem kalendarum Februariarum fecerint in perpetuum matriculis
eximentur. Meminerint igitur rectores provinciarum per singulos agentes
in senas uncias eruendas, si in provincia sibi credita quemquam huiusmodi
desertorum post diem praestitutum latere permiserint. Ideoque sub prosecutione
latitantes transmittant, ut tandem aliquando ad comitatum retractos
non sola percellat iactura militiae.
DAT. VII ID. DEC.
RAV(ENNA) DD. NN. HONORIO VIIII ET THEOD(OSIO) V AA.
C[ONSS.].
16.
IDEM AA. ANTHEMIO
P(RAEFECTO) P(RAETORI)O. Nemo post insignia principatus, quae stipendiis
ac sudore promeruit, nec revocari ad originem, si forte natus est curialis,
nec nominari, quod nefas quidem dictu est, perhorrescat. In medio sane
militiae tempore si quem huiusmodi lis iurgiumque perculerit, sua defensione
nitatur, nec enim ordines civitatum suis decurionibus passim spoliari
oportet. Quos si forte quis, ut adsolet, honorarii principatus insignibus
inpetratis isdem privilegiis uti voluerit, ita impetrata largitate [fru]atur,
si incassum se pulsari sub iudiciaria cogni[ti]one probaverit,
nisi forte annosa militia et longa [st]ipendiorum mole vexatus
et in ordine non temnen[dae] militiae constitutus principatum
non ut laborum [com]pendium voluit expectare, sed ut portum
quietis maluit indipisci. Quod etiam in his custodiri oportet, qui [a]rmata
militia perfruuntur, ita ut divi Valentiniani [c]onstitutio
valeat potianturque et ipsi fructu stipendiorum suorum, si eadem sine
ullo naevo excusationis incurrere valuerunt. Sed his addimus, ut si
quis ex lucrativa causa de substantia aliquid perceperit curialis, pro
contingenti portione onera, quae huiusmodi facultates secuntur, et universas
describtiones sustineat. DAT. VIII ID. OCT. LUCIO V. C. CONS.
17.
IDEM AA. HELIONI
MAGISTRO OFFICIORUM. Merito magnificentia tua concessam sibi pridem
a nostra maiestate licentiam pro removendis his, quorum consortio agentum
in rebus schola laborabat, ad nostram denuo auctoritatem credidit revocandam.
Nulli igitur posthac sine nostrae maiestatis auctoritate discingendi
agentem in rebus, nulli eximendi pateat copia, nam probata schola et
animadversionem vereri iudicis et nullam debet timere contumeliam vilitatis.
DAT. III ID. NOV. CONST(ANTINO)P(OLI) HONORIO X ET THEODOSIO VI AA.
CONSS.
18.
IDEM AA. HELIONI
MAGISTRO OFFICIORUM. Ad scholam agentum in rebus passim plurimi velut
ad quoddam asylum convolarunt, quos vita culpabiles et origo habet ignobiles
et ex servili faece prorupisse demonstrat. Et quoniam sublimitati tuae
adnuimus eam, quam quaesierat, potestatem, adhibenda
est competens medicina, ut expl[oratio]ne
diligenter agitata discingendo abicias punia[sque co]hercendos,
quo remotis abiectis pessimis crimin[osis], spectata militia
in statum pristinum revocata [bono]rum virorum collegio frequentetur.
DAT. XIII K[AL.] FEB. CONST(ANTINO)P(OLI) THEODOSIO A. VII
ET PALLADIO CONSS.
19.
IDEM AA. HELIONI
MAGISTRO OFFICIORUM. Agentum in rebus indisc[reta] merita esse
non sinimus nec indignos frui privileg[iis] laborantum. Ideoque
sancimus, ut nullus ex his emend[ica]to suffragio ad honorem
principatus audeat adspira[re], nisi quem ordo militiae ac
laborum testimonium a[d] hunc honoris gradum provexerit. Quod
si quis corpor[is] inbecillitate quassatus eoque modo laboris
inpatien[s] longam militiae seriem tolerare non patitur, is
non ante dignitatem principatus honorariam mereatu[r], quam
si XX annorum stipendia complevisse scholae totius adtestatione docuerit.
Hos sane, qui
quoquomodo per ambitionem sine ullo stipendiorum suffragio memoratam
principatus adepti sunt dignitatem, post eos, qui laborum merito consecuti
sunt, numerari decernimus. DAT. V KAL. DEC. CONST(ANTINO)P(OLI) HONORIO
A. XI ET CONSTANTIO II V. C. CONSS.
20.
IMPP. THEODOSIUS
ET VAL(ENTINI)ANUS AA. HELIONI PATRICIO ET MAGISTRO OFFICIORUM. Qui
ex agentum in rebus numero militiae ordine ac labore decurso ducenae
dignitatis meruerit principatum, aut qui viro inl(ustri) magistro officiorum
ut probatus fuerit adiutor eo tempore, quo iam honoratis viris coeperit
adgregari, eorum, qui vicariam egerint praefecturam, honore potiantur,
conservatis sine dubio veteribus privilegiis divorum in eos principum
largitate [con]latis. DAT. X KAL. IAN. CONST(ANTINO)P(OLI)
THEOD(OSI)O XII ET VAL(ENTINI)ANO II AA. CONSS.
21.
[IDEM AA.]
HIERIO P(RAEFECTO) P(RAETORI)O. Quicumque inpleto militiae suae ordine
[ac l]abore finito ad ducenae pervenerit principatum, quis[que]
magistri officiorum iudicio probatus adiutor extite[rit] tempore,
quo iam honoratorum virorum coetibus in[s]eritur,
eorum, qui vicariam egerint praefecturam, in[f]ulis perfruantur,
privilegiis procul dubio isdem, qui[bus] antehac usi videntur,
reservatis. DAT. X KAL. IAN. THEO[DO]SIO XII ET VAL(ENTINI)ANO
II AA. CONSS.
22.
[IDEM A]A.
PROCULO P(RAEFECTO) U(RBI). Agentum in rebus schola, quae nostro iudicio
vicarianam dignitatem adepta est, id quidem suos primates post stipendiorum
finem mereri non ambigat. Verum amplissimi ordinis adsertioni pareat,
ut quoniam ii, quos militiae finis ad principatus honorem adduxit, senatoriis
se aestimant functionibus eximendos, in priore dignitate permaneant,
cuius immunitatem amplexi sunt. ET CETERA. DAT. PRID. KAL. FEB. CONST(ANTINO)P(OLI)
TAURO ET FELICE CONSS.
23.
IDEM AA. PAULINO MAGISTRO OFFICIORUM.
Cuncta, quae super agentum in rebus militia ordine loco numero statuisti,
amplectimur. Inl(ustris) igitur auctoritas tua, quae novellae matriculae
super statutorum numero vel ordine confirmando quaeque de reliquis ordinandis
huius legis sanctione decernimus, navitur servanda et custodienda cognoscat,
videlicet ut statutorum numero in mille centum septuaginta quattuor nominibus
adsignato, qui recenti matricula definitus esse cognoscitur, reliqui,
qui extra memoratum statutorum numerum positi esse noscuntur, ita concessa
potiantur militia, ut ii quoque certis locis laborum ac stipendiorum meritis
conlocati vacantes praeeuntium gradus obsequendi ordine mereantur. Nec
tamen ii, qui plurimis [ius]tissimisque causis matricula videntur
exclusi, mi[litia], quae eis humanitatis intuitu sub huiusmodi
form[a in]dulta est, tamquam penitus spreti aut abiecti de[iciantur].
Quibus beneficii loco ponendum est, quod, cum ter ed[icto] vocati
non venerint, tamen eis militare permissu[m est]. DAT. XVI KAL.
MAL CONST(ANTINO)P(OLI) THEODOSIO A. XIII ET QUI FUERIT NUN[TIATUS]. |
| |
|
| |
| XXVIII. DE
PRINCIPIBUS AGENTUM IN REBUS. |
| |
1.
IMPPP.
GRATIANUS, VAL(ENTINI)ANUS ET THEODOSIUS AAA. AD POTITUM VIC(ARI)UM
URB(IS). Nemo officialium in munus aliquod nisi principe ordinante mittatur.
Si quis autem scriniariorum vel cuiusquam alterius loci quemquam officialium
in aliquod munus principe nesciente direxerit, trium librarum auri condemnatione
plectetur. DAT. PRID. NON. AUG. TREVERIS, ACC. VII ID. SEPT. ROMAE AUXONIO
ET OLYBRIO CONSS.
2.
IDEM AAA. AD
PROBUM P(RAEFECTUM) P(RAETORI)O. Agentes in rebus, si principatus sorte
deposita forsitan provinciae gubernacula isdem non evenerint, par erit
salutationis loco his quidem, qui praesidatum gesserint, cedere, sed
eos, qui rationales fuerint, praevenire. P(RO)P(OSITA) IIII ID. MART.
HADRUMETO DD. NN. GRATIANO A. V ET THEODOSIO A. I CONSS.
3.
[IDEM A]A.
ET ARCADIUS A. CYNEGIO P(RAEFECTO) P(RAETORI)O. Agentes in rebus post
palmam laboris emeriti principatus honore muneramus. Atque ideo officialis
tam ad necessitates publicas quam privatas non nisi principe mittatur
auctore nullarumque sine ipso cuiquam mandetur exhibitio personarum.
DAT. PRID. KAL. MART. CONST(ANTINO)P(OLI) HONORIO NOB. P. ET EVODIO
CONSS.
4.
[IM]PPP.
VAL(ENTINI)ANUS, THEODOSIUS
ET ARCADIUS AAA.
AD PINIANUM PRAEF(ECTUM). Nulla exsecutio sine
adnotatione principis usurpatione officii concedatur, hoc adiecto, ut
etiamsi intercessio in locus degentis officii fuerit inpertita, adscribto
tamen principis executionem fieri oportere demandet. Quae definitio
si fuerit praeterita, decem lib(ras) auri fisco nostro ab officio sinceritatis
tuae statim iubemus inferri. Qua admonitione etiam causarum patronos
volumus esse conventos, ne ignorante principe ullam postulationem introducant
neve ab unius persona susceptis fraude quadam
aliena negotia inserenda
esse pertemptent. DAT.
VI ID. SEPT. MED(IOLANO) VAL(ENTINI)ANO A. III
ET EUTROPIO CONSS.
5.
IMPP. ARCADIUS
ET HONORIUS AA. THEODOTO P(RAEFECTO) U(RBI). Omnia citatoria, omnium
scilicet causarum atque personarum, licet sint senatoriae dignitatis,
ad principes specialiter revocari praecipimus, actus vero ceteros, qui
in sacratissimo coetu senatus tractari consuerunt, censualium sollicitudine
celebrari nec aliquid praeiudicii ex subreptivo rescribto supplicibus
inferri. DAT. XII KAL. IUN. CONST(ANTINO)P(OLI) OLYBRIO ET PROBINO CONSULIBUS.
6.
IDEM AA. AD ANATOLIUM
P(RAE)F(ECTUM) ILL(YRICI). Crebrae a nobis legis missae su[nt,
ut] sine notione principum, qui de agentum in rebus numer[o
ad] gubernanda officia diriguntur, nulla urgentium
re[rum] praeceptio, quae de iudicio prolata fuerit, impleatur,
si[qui]dem deceat diuturno fatigatos obsequio hac saltem co[n]solatione
fulciri, ut adiuti commodis de principatu dis[ce]dant. DAT.
PRID. ID. NOV. THEODORO V. C. CONS.
7.
IMPP. HONORIUS
ET THEOD(OSIUS) AA. PALLADIO PROCONS(ULI) AFRIC(AE). Proconsu(la)ris
apicis dignitatis adiectione
principes agentes in r(ebus) praecipimus decorari. DAT. VII KAL. OCT.
RAV(ENNA) VARANE V. C. [CONS.].
8.
IMPP. THEOD(OSIUS)
ET VAL(ENTINI)ANUS VALERIO
MAGISTRO OFFICIORUM. Ex (a)gentibus in rebus principibus
domesticos in suis actibus habere liceat eos, quorum fidem industriamque
probatam sibi aestimant, etsi saepe eodem officio fuerint ante perfu(ncti).
Et si qui agens in rebus post XXV annorum curricula ob adve(r)sam corporis
valitudinem militiae finem minime valuerit expectare, sed ad honorariam
ex principe dignitatem testimonio scholae prosilierit, isdem eum privilegiis
muniri censemus, quibus ii, qui ad principatus actum progressi sunt, potiuntur.
Sed in salutationibus iudicum consessibusque priores eos, qui per longae
militiae metas ad principatus actum pervenerint, etsi actus tempore posteriores
sint, esse praecipimus, nihil censualibus vel apparitoribus adversus privilegia
eorum excogitantibus, tamquam in actu principatus fuerint versati, vicenarum
librarum auri condemnatione proposita. DAT. IIII KAL. FEB. CONST(ANTINO)P(OLI)
THEOD(OSIO) A. XV ET QUI FUERIT NUNTIATUS.
EODEM EXEMPLO ISIDORO
P(RAEFECTO) P(RAETORI)O,
REGINO P(RAEFECTO) P(RAETORI)O ILL(YRICI),
LEONTIO P(RAEFECTO) U(RBI), THEODOTO
COM(ITI) AEGYPTI, ABTHARTIO
COM(ITI) OR(IENTIS), CLEOPATRO P(RAE)F(ECTO) AUG(USTA)LI,
HESYCHIO PROCONS(ULI) ACHAIAE, EUSTATHIO VICARIO ASIAE, NECTARIO VICARIO
PONTICAE. |
| |
|
| |
| [XXV]IIII. DE
CURIOSIS. |
| |
1.
[IM]P.
CONSTANTIUS A. AD LOLLIANUM P(RAEFECTUM) P(RAETORI)O. Ii, quos curagenda[ri]os
sive curiosos provincialium
consuetudo appellat, proprio arbitrio quos esse reos putaverint, feralibus
car[ce]rum tenebris mancipare non dubitant. Memorati [ig]itur
curiosi et stationarii vel quicumque funguntur (h)oc munere crimina
iudicibus nuntianda meminerint et sibi necessitatem probationis incumbere,
non citra periculum sui, si insontibus eos calumnias nexuisse constiterit.
Cesset ergo prava consuetudo, per quam (c)arcari aliquos immittebant.
DAT. XI KAL. AUG. MED(IOLANO), ACC. [X]II KAL. SEPT. ARBITIONE
ET LOLLIANO CONSS.
2.
[I]DEM A. IULIANUS CAES. AD TAURUM. Agentes in
rebus in curis agendis et evectionibus publici cursus inspiciendis nostrorum
memores praeceptorum credimus in omnibus velle profutura rei publicae.
Sed accedant ex officio mirandae prudentiae tuae, qui parem sibi licentiam
vindicent; contigit etiam, ut vicarii quoque mittant ex officiis suis
huiusmodi negotiis operam praebituros. Adimatur ergo haec licentia facinoribus
et officiis universis curarum publici cursus copia denegetur, nam solos
agentes in rebus in hoc genere iussimus obsequium adhibere. Nec vero
multos esse per singulas provincias iussimus, quippe sufficit duos tantummodo
curas gerere et cursum publicum gubernare, ut, licet in canalibus publicis
haec necessitas explicetur, numerus tamen amplior esse non debeat. Hi
vero pervigili diligentia providebunt, ne quis citra evectionis auctoritatem
moveat cursum vel amplius postulet, quam concessit evectio, ut habens
unius copiam raedae flagitet duas, aut raedam usurpet, cui birotum vel
veredum [postu]lare permissum est. Quisquis igitur aliquid
tale perpet(ra)re temptaverit, inprobi coepti privetur effectu. Demo(ns)tretur
etiam iudicibus vel
curiosis evectio, etsi
quis nob(is) iubentibus festinare memoret in obsequium necessar(ium),
nec praevaleat contumacia vel dignitas. Contin[git] etiam in
cursu clavulari, ut forte quis pro animali[bus] minime praebitis
pecunias pendere cogantur lucro ei[us] qui cursui praesederit,
inprobe vindicandas. Ergo num(mum) vetamus exposci pro animalibus in
cursu minime co(ns)titutis. Quod si forte aliquis aestimaverit perpet(ran)dum,
eius quadruplum quod accepit inferre cogatu[r.] DAT. XV KAL.
MAI MED(IOLANO) CONSTANTIO A. VIIII ET IULIANO C. II CON[SS.].
3.
IDEM A. AD AGENTES IN REBUS. Per id tempus, quo cursus tuendi
so(l)licitudinem sustinetis, condemnationes praefectorum praetorio erga
eos solos inritae sunt futurae, qui servaverint honestatem; erga eos
vero, qui inhoneste et contra decus saeculi vel honorem militiae versabuntur,
non solum condemnatio mansura est, verum etiam, si ad nostrae serenitatis
notitiam culpabilia gesta pervenerint, in eos erit acrius vindicandum.
P(RO)P(OSITA) PRID. KAL. DEC. EUSEBIO ET HYPATIO CONSS.
4.
IDEM A. AD AGENTES IN REBUS. Cesset omnis ambitio atque
suffragium in schola vestra. Etenim cuncti ita agere debebitis, quatenus
labore atque ordine ad cursum regendum et ad curas agendas iudicio scholae
et ordinis merito dirigamini, ita ut nihil vestri principis ex his,
quae geri in re publica videritis, notitiae subtrahatis,
scientes poenis eum debitis subiugari, qui tantum
facinus ausus fuerit perpetrare. P(RO)P(OSITA) EODEM DIE IISDEM CONSS.
5.
. . . . . . .
In his dumtaxat provinciis, in quibus cursus a provincialibus exhibetur,
quoniam avaritiae occurri paene [i]am non potest, singulos
solidos per singulas raedas, id [es]t quas quadrigas vel flagella
appellant, percipiatis per id tempus, quo curarum et cursus tuendi sollicitudinem
sustinebitis. E cursu vero clavulari singu[l]as angarias, in
his scilicet stationibus, in quibus cursus est conlocatus, ad exhibendam
humanitatem venientibus excusetis. Nec quis audeat contra praeceptum
hoc amplius accipere aut sperare quicquam aut aliquid excusare ultra,
quam continet forma praecepti. DAT. PRID. KAL. NOV. EUSEBIO ET HYPATIO
CONSS.
6.
[I]MPPP. GRA(TI)ANUS, VAL(ENTINI)ANUS ET THEOD(OSIUS)
AAA. AD FLORUM MAGISTRUM OFFICIORUM. Felicis natalis nostri die iidem
ut principis primi quoque scholarum mittantur ad provincias curiosi
anniversarium munus acturi, ita caute atque ita sollerter, ut sub binorum
tantum copia veredorum, ultra usurpatione cessante, ne capita contrahantur,
remotas quoque peragrent stationes et callida machinamenta commeantium
ac simulatae observationis ingenia et fraudes depellant. DAT. III NON.
FEB. CONS(TANTINO)P(OLI) EUCHERIO ET SYRAGIO CONSS.
7.
IMPPP. VAL(ENTINI)ANUS, THEODO(OSIUS)
ET ARCADIUS AAA. NEOTERIO P(RAEFECTO) P(RAETORI)O. Quia vel honore militiae
vel fiducia iussionis agentibus in rebus maiorem ad obsistendum remur
futuram esse constantiam, ex his, quos in eminentioribus tantum urbibus
sollicitudinem cursualem agere mandavimus magnificentia tua noscat unum
esse considerandis transeuntium evectionibus relictum neque
eos quicquam ultra hanc
formam in cursum habere
commune. DAT. V KAL.
IUN. VAL(ENTINI)ANO A. IIII ET NEO[TERIO CONSS.]
8.
IMPP. ARCADIUS ET HONORIUS AA. MARCELLO MAGISTRO OFFICIOR[UM].
Agentes in rebus singulos per singulas provincias mi(tten)dos esse censemus,
quibus tamen inspiciendarum e(vec)tionum tantum debeat cura mandari,
ut nihil pro(rsus) commune aut cum iudicibus aut provincialibus habe(ant).
Nec naves debebunt
inlicita concussione vexare
ne(c li)bellos aut contestationes suscipere aut in carcare(m) quemquam
trudere, sed cursui solum vacare. DAT. *** KAL. IUN. CONST(ANTINO)P(OLI)
OLYBRIO ET PROBINO CONSS.
9.
IDEM AA. EUCHARIO PROCONS(ULI) AFRIC(AE). Cursus publici
praeposito[s sci]re praecipimus, si sibi et militiae suae consulunt,
n[ihil] eos contra veterem disciplinam debere praesume[re]:
cui cum generatur iniuria, haut dubie sacrilegii crim[i]ne
obligantur. Libera quin etiam facultas mancipi sit contemplatione
proprii discriminis coempta
sanitate robusta usui cursus animalia sua sollicitudine
pra[e]parare. ET CETERA. DAT. PRID. KAL. MART. HONORIO VIII
ET THEODOSIO V. AA. CONSS.
10.
IMPP. HONORIUS ET THEOD(OSIUS)
AA. SYNESIO. Constitutione cessante, super curiosis ex viri inl(ustris)
comitis et magistri officiorum iudicio dirigendis intra certum numerum
forma concluditur, antiqua consuetudo servetur, ut curiosi idonei per
diversas regiones atque provincias, litora insuper portusque et loca
alia transmittantur, commonitoriis competentibus atque mandatis instructi
pro administratione tuae sublimitati commissa proque huius legis auctoritate.
Ad quod nos ablatarum imperialium specierum movit occasio, ut inpensiorem
sollicitudinem adhiberi magnopere iuberemus, quo idoneus quisque a tua
magnificentia destinatus inter alia adiuncta et congrue procuranda haec
quoque studeat observare. DAT. V ID. NOV. CONST(ANTINO)P(OLI) HONORIO
VIII ET THEODOSIO V AA. CONSS.
11.
[IDEM A]A. HADRIANO P(RAEFECTO) P(RAETORI)O. POST
ALIA: Curiosos praecepimus removeri. Curialibus insuper et naviculariis
omnibusque corporibus ita subveniri volumus, ut nihil apparitoribus
universorum iudicum liceat, qui ex collecta provincialium praeda ad
maiores militias festinant. DAT. V NON. MART. RAV(ENNA) CONSTANTIO ET
CONSTANTE CONSS.
12.
[IDEM
AA.] PALLADIO P(RAEFECTO) P(RAETORI)O. Dalmatiae litora omnesque
insulas eorum qui sibi curas vindicant enormibus commodis praegravari
compertum est, ut nullus audeat ad loca tutiora etiam acerbitate temporis
cogente succedere. Atque ideo omnes omnino ex memoratis partibus censemus
removendos, ut securitas antiqua vel consistentibus vel commeantibus reparetur.
Si qui igitur ausus fuerit post hanc praeceptionum formam id officium,
a quo depulsus est, usurpasse, ferro vinctus ad vindictam cura iudicum
dirigatur ad sacratissimum comitatum. DAT. VI ID. IAN. RAV(ENNA) HONORIO
X ET THEODOSIO VI AA. CONSS. |
| |
|
| |
| XXX. DE
PALATINIS SACRARUM LARGITIONUM ET RERUM PRIVATARUM. |
| |
1.
IMPPP.
GRATIANUS, VAL(ENTINI)ANUS
ET THEOD(OSIUS) AAA.
H(AVE) ASELLE K(ARISSIME) N(OBIS). Palatini omnes, quos consistorii
nostri comites propter diversas necessitates ad provincias di[ri]gendos
putaverint, sine ullo metu iudiciariae [com]motionis propter
quae diriguntur impleant; conv[e]niendis iudicibus more sollemni.
DAT. VI KAL. MART. SIRMIO AUSONIO ET OLYBRIO CONSS.
2.
IDEM AA. PANCRATIO
C(OMITI) R(ERUM) P(RIVATARUM). Prisco iam nunc ordine revoca(to) de
palatino potius officio ad gerendum principatum officii comitis domorum
per Cappadociam mittantur, quales comes etiam domorum, si secus se gesserit,
vereatur. Idoneos itaque singulis annis e numero mittendariorum ad hoc
eligere debebis et mittere. DAT. PRID. NON. IUL. SCOPIS AUSONIO ET OLYBRIO
CONSS.
3.
IDEM AAA. CATERVIO
C(OMITI) S(ACRARUM) L(ARGITIONUM). Primicerii scriniorum, receptoriorum
etiam, per triennium iuxta instar sacrorum scriniorum administratione
fungantur, ita ut nullus ambitu tempora aevi longioris usurpet. DAT.
XIIII KAL. SEPT. BAUXARE AUXONIO ET OLYBRIO CONSS.
4.
IDEM AAA. AD
HESPERIUM P(RAEFECTUM) P(RAETORI)O. Nihil omnino ullis iudicibus cum
palatinis nostrae clementiae, quicumque a consistorianis comitibus diriguntur,
commune atque coniunctum sit, sed excepta reverentia, quae non solum
ab inferioribus, sed etiam a maioribus rectori provinciae debetur atque
defertur, suis quisque necessitatibus obsecundet. Nec temere apparitor
provincialis debiti reum, quem rationalis officium ad solutionem cogit,
abducat. DAT. VIII ID. DEC. SIRMIO AUXONIO ET OLYBRIO CONSS.
5.
[IDEM]
AAA. NEBRIDIO C(OMITI) R(ERUM) P(RIVATARUM). Quidam post inpletum ordinem
militiae palatinae, quam gesserant, honoremque transactum ad exceptorum
scrinia transire nituntur. Hac igitur lege sancimus, ut nulli prorsus
dehinc ista audendi relinquatur occasio, sed unusquisque eius scrinii,
quod primum militando delegit, ordinem persequatur nec in alterius loco
finem militiae requirat, qui iam proprii ordinis transegerit principatum.
DAT. V ID. OCT. CONST(ANTINO)P(OLI) MEROBAUDE II ET SATURNINO CONSS.
6.
[IDEM]
AAA. AD PROBUM P(RAEFECTUM) P(RAETORI)O. Ab officiis palatinorum excellentia
tua sciat ita penitus recedendum, ut neque ipsa postmodum licitum sibi
credat isdem aliquid iniungere et praeterea
provinciarum rectores
prohibeat quicquam ulterius tale conari. DAT.
VII KAL. NOV. MED(IOLANO) POST CONS. MEROBAUDIS II ET SATURNINI.
7.
IDEM
AAA. TRIFOLIO C(OMITI) S(ACRARUM) L(ARGITIONUM). Scriniis omnibus largitionum
comitatensium infra scribtas decernimus dignitates, ut his contenti
ambiendi sibi aditum interclusum esse cognoscant, etiamsi speciale beneficium
emendicato suffragio quisquam valuerit impetrare. Annonas etiam iuxta
definitum dignitatum modum volumus postulari nec amplius quicquam praesumi.
BREVIS. Quas dignitates per singula scrinia
officium sacrarum largitionum habere statutum est.
Scrinium exceptores perf. ord. p. n. I. ducenarii
n. II.
Scrin. tabulariorum perf. ord. III. centenarii
n. II. perfectiss. ord. III. n. I. perfectiss. cum consulares n. II.
epis[tu]larii n. II. ducenarius n. I. ducenariis n. I. ** forma
prim. n. III. centenarius n. I. centenarii n. II. form. sec. n. II.
epistulares n. I[II] epistulari n. III. form. III. n. II. forma
I. n. III. forma prim. n. VI.
Scrinia can. form. sec. n. III.
Mittendarii form. sec. n. V. perfectiss. sal.
n. III. ducenarii n. II. formae tertiae n. III. centenarii n. **. centenarii
n. VI.
Scriniarii numeror. epistu[la]res
n. III. epistular. n. XII. perf. ord. secundi. n. I. formam prim. n.
IIII. form. prim. n. X ** form. sec. n. IIII. form. sec. XLII. DAT.
IIII ID. IUN. HERACLIAE RICHOMERE ET CLEARCHO CONSS.
8.
IDEM AAA. TRIFOLIO
C(OMITI) S(ACRARUM) L(ARGITIONUM). Placuit iusta et omnibus mittenda(riis)
palatini officii profutura suggestio, qua insinuasti, ut ex isdem annui
singuli ex ducenariis, terni ex
centenariis habito provisionis
intuitu cingulo liberentur.
DAT. IIII ID.
MART. CONST(ANTINO)P(OLI) ARCADIO A. I ET BAUTONE V. C. CONSULIBUS.
9.
IDEM AAA. TRIFOLIO
C(OMITI) S(ACRARUM) L(ARGITIONUM). De mittendariis palatinis annui singuli
ex ducenariis, terni ex centenariis habito provisionis intuitu cingulo
liberentur et prioribus decedentibus locus sequentibus detur. DAT. IIII
ID. MART. CONST(ANTINO)P(OLI) ARC(ADIO) A. I ET BAUTONE CONSS.
10.
IDEM AAA. AD
PRINCIPIUM P(RAEFECTUM) P(RAETORI)O. Si quis iudicum palatino vel profligationem
debitorum putaverit esse mandandam vel eius inpertiendum litigatori
auxilium in lite privata, tam ipse quam eius officium per singulos,
quibus vetita curanda commiserit, quinas auri lib(ras) fisci viribus
inferre cogatur. DAT. PRID. KAL. SEPT. AQUIL(EIA) ARCADIO A. I ET BAUTONE
CONSS.
11.
[IDEM]
AAA. PROCULO C(OMITI) S(ACRARUM) L(ARGITIONUM). Olim statuimus, ut ultra
definitas dignitates nullus nec annonas nec strenas perciperet. Sed
quia plerosque de diversis palatinis officiis sub occasione indepti
honoris strenas et vestes ceteraque sollemnia ultra statutum numerum
percepisse cognovimus, et id quod ex superfluo praebitum est exigi facias
et deinceps ultra statutas dignitates nihil
praeberi permittas. DAT. NON. MAI. CONST(ANTINO)P(OLI)
ACC. A VALERIO C(OMITE) S(ACRARUM) L(ARGITIONUM) HONORIO NOB. P. ET
EVODIO CONSS.
12.
[IM]PPP.
VALENTINIANUS THEODOSIUS ET ARCADIUS AAA. SEVERO COM(ITI) ET CASTRENSI.
Nullus eorum, qui palatinis intra aulum obsequiis deputandi sunt, ad
aliquod munus debet admitti, nisi cui adnotatio nostra sortiendae talis
militiae copiam patefecerit. DAT. XVIII KAL. FEB. MED(IOLANO) VAL(ENTINI)ANO
A. IIII ET NEOTERIO CONSS.
13.
IMPP. ARCADIUS
ET HONORIUS AA. HOSIO C(OMITI) S(ACRARUM) L(ARGITIONUM). Officium sublimitatis
tuae iussionibus obsecundat, eas tantummodo teneat dignitates, quas
divae recordationis Valentis constitutio comprehendit. Nihil ultra nec
peti convenit nec sperari. DAT. IIII KAL. DEC. CONST(ANTINO)P(OLI) OLYBRIO
ET PROBINO CONSS.
14.
IDEM AA. MARTINIANO
C(OMITI) S(ACRARUM) L(ARGITIONUM). Officiorum palatinorum scriniorumque
primicerii biennio transacto discedant nec ulterius in eadem militia
commorentur. Eos sane, qui ante hoc statutum in locis memoratis inventi
sunt, ad metas trienni concedimus pervenire. DAT. XV KAL. FEB. CONST(ANTINO)P(OLI)
ARCADIO IIII ET HONORIO III AA. CONSS.
15.
IDEM AA. CONSTANTIO
C(OMITI) S(ACRARUM) L(ARGITIONUM). His abiectis de officio palatino,
qui inconsiderate ac vulgo sunt congregati, statutos ducentos viginti
quattuor, supernumerarios sesce[n]tos decem electissimos inhaerere
praecipimus et [iux]ta instructionem eminentiae tuae, quae
adnex[a] est, singulis scriniis vel rectoribus definitum numerum
supernumerariorum deputari. Si quis sane ad memoratam
militiam accedere voluerit,
di[scus]sa generis fide tunc demum adnotatione nostri
[nu]minis palatinorum coetui societur. DAT. XIII KAL.
. . . . CONST(ANTINO)P(OLI) THEODORO
V. C. CONS.
16.
IDEM AA. MESSALAE
P(RAEFECTO) P(RAETORI)O. Salutari definitione censui[mus] DXL
et VI de off(ici)o com(itis) sacrarum largitionu[m], trecentos
privatarum, qui tamen nullis su[nt] corporibus obligati; reliquos
suis officiis et ordini[bus] esse reddendos singulis tamen
ita matriculis reti[nen]dos, ut patriae provincia pariter conscribatur,
iudicibus admonendis de numero statuto, ut ceteri ad sua officia retrahantur
nec posthac sub specie militiae intra provinciam possit delitiscere
qui sibi nec indultum commeatum nec publicam necessitatem docuerit esse
mandatam. Curialem suum municipes vindicent, collegiatum proprium corpus
adstringat, nec iudicem suum apparitor quondam desertor evadat. Sibi
quisque, iure tamen, obnoxium exsequatur, adiutoribus quoque, qui matriculas
tractant, supplicium deportationis cum amissione facultatum subeuntibus,
si quemquam ultra numerum praestitutum siverint militare. DAT. XI KAL.
IAN. MED(IOLANO) THEODORO V. C. CONS.
17.
IDEM AA. LONGINIANO
C(OMITI) S(ACRARUM) L(ARGITIONUM. Serenitas nostra salubri sanctione
disposuit, ut quingenti quadraginta
sex, qui tamen nullis sunt corporibus obligati,
palatini . . . . . sint,
supernumerarii [au]tem, ex quibus in decedentium locum quos
ratio invenerit singuli subrogentur, ad originem tractis desertoribus:
sciente adiutore officii palatini, si qui supra statutum numerum vel
coniventia vel neglegentia eius inrepserit, avaritiam eius proscribtione
omnium facultatum ac deportatione plectendam. Reliquos autem, qui superflui
fuerint, provinciis sine dilatione datis auctoritatibus restitue. DAT.X
KAL.IAN MED(IOLANO) THEODORO V.C.CONS.
18.
[IDEM]
AA. NESTORIO COM(ITI) R(ERUM) P(RIVATARUM). Non aliter quilibet in officio
sacrarum privatarum cingulum militiae sibi sumendum existimet, nisi
nostrae mansuetudinis adnotationem meruerit. DAT. PRID.ID.AUG ANCYRAE
STILICHONE II ET ANTHEMIO CONSS.
19.
[IDEM]
AA. ET THEOD(OSIUS) A. MONAXIO P(RAEFECTO) P(RAETORI)O. Domninum ex
primiceriis sacrarum largitionum speciali beneficio ex vicariis ad similitudinem
proximorum sacrorum scriniorum esse praecipimus. Ceteros primicerios
scriniorum et qui post illum primicerii totius erunt officii palatini,
ex consularibus inter allectos esse decernimus. DAT. XVI KAL. FEB. CONST(ANTINO)P(OLI)
BASSO ET PHILIPPO VIRIS CLARISSIMIS CONSS.
20.
IMPP. HONORIUS
ET THEOD(OSIUS) AA. IOHANNI P(RAEFECTO) P(RAETORI)O. Palatinos, qui
sacrarum remunerationum rationem tractantes inculpatim ad calcem terminumque
militiae pervenerint, nec non etiam adiutorem et primicerios diversorum
officiorum praecepimus ea habere privilegia, quae scilicet ut a tironum
praebitione memorati reddantur exortes ceteraque onera non agnoscant,
quae antea, cum nihil de hac re statuissemus, ad dignitatis dispendium
sustinebant. DAT.VII ID. IUN. RA(VENNA) POST CONS. HON(ORII) VIIII ET
THEOD(OSII) V AA.
21.
IDEM
AA. ANYSIO C(OMITI) S(ACRARUM) L(ARGITIONUM) ET TAURO C(OMITI)
R(ERUM) P(RIVATARUM). Ad similitudinem sa(nc)tionis, quam de proximis
sacrorum promulg(avi)mus scriniorum, etiam in officio sacrarum lar(gi)tionum
atque privatarum pro biennio annum su(b) perpetua observatione praecipimus
custodiri. In venerabili natali perennitatis meae Theodos[i e]xemplo
proximorum annus suscipiat exordi[um] promotionis, et privilegia
quae huiusmodi offic(iis) vel primicerio sacris legibus deferuntur,
integra (in)libataque serventur. DAT.III KAL.IUL.CONST(ANTINO)P(OLI)
THEOD(OSIO) A.VII ET PAL[LADIO CONSS].
22.
IDEM AA. ANYSIO
C(OMITI) S(ACRARUM) L(ARGITIONUM). Cessantibus cunctis, quae super bienn[io]
de actu mittendariorum olim statuta sunt, ad sim[ili]tudinem
exceptorum eiusdem militiae completo an[no] recedere eos subituris
eundem locum sequentib[us] praecipimus, illis, qui nunc agunt,
biennii actum, ex qu[o] coeperunt, complentibus.DAT.IIII NON.MAI.
CONST(ANTINO)P(OLI) MONAXIO ET PLINTA CONSS.
23.
IDEM AA. ASCLEPIODOTO
C(OMITI) S(ACRARUM) L(ARGITIONUM).Quattuor mittendarios, qui per annos
singulos ex officio palatino exire sollemniter consuerunt,beneficiis,quibus
tuo culmini visum fuerint, ex his videlicet, quae suae iurisdictionis
esse nec aliis ex consuetudine caelitus deputata cognoverit, tua sublimitas
prosequatur: etiam in posterum hac consuetudine permansura, ut circumventione
damnata prolixa stipendia sive
debita solacia consequantur. DAT. III
KAL. MAI. CONST(ANTINO)P(OLI) HONORIO XIII ET THEOD(OSIO) X AA. [CONSS].
24.
IMP. THEODOSIUS A. ET VAL(ENTINI)ANUS
C. HIERIO P(RAEFECTO) P(RAETORIO). Nostrae moderationis arbitrio praestitutum
est, ut privatiani privilegia largitionalis officii perpetuo consequantur,
hoc est ut tam primicerius officii privatarum quam alii quattuor reliquorum
primicerii scriniorum eiusdem contemplatione militiae
ex consularibus inter allectos esse mereantur et tam in hac
alma urbe quam [in p]rovinciis honore potiantur, cum inl(ustres)
viri memora[ta]rum comites dignitatum ita simili iugiter infularum
[sp]lendore decorentur, ut non culmine distinguantur aequali,
sed tempore. DAT. XV KAL. DEC. CONST(ANTINO)P(OLI) THEOD(OSIO) A. XI ET
VAL(ENTINI)ANO C. CONSS. |
| |
|
|
| |
| XXXI. DE
STRATORIBUS. |
| |
1.
IMPP. VAL(ENTINI)ANUS ET VALENS AA. AD ZOSIMUM PRAESIDEM NOVAE EPIRI.
Per omnes
provincias edictum generale misimus, ut ab stratoribus unus tantum solidus
probae nomine posceretur et in offerendis equis certam formam staturam
aetatem provinciales nostri custodiendam esse cognoscerent. Quos etiam
fisco certo solidorum modo obnoxios fecimus, si, quod stratores petere
numquam metuunt, illi dare stratoribus non timerent. Officium quoque gravitatis
tuae centum argenti libras multabitur, si sciens praedictam rem gestam
fuisse non ilico eam severitati iudiciariae prodidisset. DAT. XIII KAL.
IUL. APOLLONIAE VAL(ENTINI)ANO ET VALENTE AA. CONSS. |
| |
|
| |
| XXXII. DE
CASTRENSIANIS. |
| |
1.
IMPP. HONORIUS
ET THEODOSIUS AA. NARSI VIRO S[P]ECT(ABILI) COM(ITI) ET CASTRENSI
S(ACRI) P(ALATII). In officio spectabilitatis tu(ae se)cundum formam
divalium responsorum post comple(tum) tempus praefinitum, id est biennium,
prioribus de(ceden)tibus insequentes ad locum pro merito laborum st(ipen)diorumque
succedant. Nec ulla licentia tribuatur (his), qui inpletum deposuerint
officium, denuo ad eandem
militiam vel sollicitudinem remeandi.
DAT. VI ID. FEB. CONST(ANTINO)P(OLI) THEOD(OSIO) A. VII ET QUI FUERIT
NUNTIATUS.
2.
IDEM AA. SCHOLASTICO
VIRO SPECTAB(ILI) COM(ITI) ET CASTRENSI SA[CRI] PALATII. Nonnulli
divinis impetratis apicibus prim[ae] vel secundae formae sacri
ministerii supernum[e]rarii ordinati sunt, quibus interpositis
et locum qui vacaverit occupantibus statuti secundae vel tertiae formae
de superioribus gradibus excluduntur. Ideoque decernimus, ut, qui in prima
vel secunda forma divino beneficio supernumerarii repperiuntur, statuti
quin etiam secundae vel tertiae formae, alternis vicibus, hoc est per
vicissitudines, promoveantur, ut nunc unus ex isto, nunc alter ex illo
ordine ad superiorem statutorum locum, si vacaverit, progrediatur. De
cetero observando, ut, si quis primae vel secundae vel tertiae formae
specialiter inter statutos gradum caelitus valuerit impetrare, supernumerarius
ultimus formae tertiae in matriculis habeatur. DAT. PRID. ID. IAN. CONST(ANTINO)P(OLI)
HONORIO XIII ET THEODOSIO X AA. CONSS.
|
| |
|
| |
| [X]XXIII. DE
DECANIS. |
| |
1.
[IMP]P. HONORIUS ET THEOD(OSIUS) AA. HELIONI COM(ITI) ET MAGISTRO
OFF(ICI)ORUM. Quattuor, qui ex corpore decanorum ad primum militiae gradum
pervenerint, bienii spa(t)io primiceriatus gerant officium, neque ulterius
cuiquam hoc loco liceat immorari, ut omni gratia et ambitione cessante
post duorum annorum curricula
succedant prioribus subsequentes.
DAT. PRID. NON. NOV. CONST(ANTINO)P(OLI)
THEOD(OSIO) A. VII ET PALLADIO V. C. CONSS. |
| |
|
| |
| XXXIIII. DE
MENSORIBUS. |
| |
|
1.
IMPPP. ARCADIUS, HONORIUS ET THEODOSIUS AAA. AEMILIANO MAGISTRO OFFICIORUM.
Primicerius mensorum ad instar scriniorum biennio expleto agentis in rebus
ultimi militiam sortiatur. DAT. X KAL. AUG. ANCYRAE STILICHONE II ET ANTHEMIO
CONSS.
|
| |
|
| |
| XXXV. DE
PRIVILEGIIS EORUM, QUI IN SACRO PALATIO MILITARUNT. |
| |
1.
IMP. CONSTANTINUS
A. PALATINIS BENE MERITIS SUIS SALUTEM. A palatinis tam his, qui obsequiis
nostris inculpata officia praebuerunt, quam illis, qui in scriniis nostris,
id est memoriae epistularum libellorumque, versati sunt, procul universas
cal(um)nias sive nominationes iubemus esse summotas, idque beneficium
ad filios eorum atque nepote(s) ipso ordine sanguinis pervenire atque
immunes eos a cunctis
muneribus sordidis et personalibu(s) permanere cum
universis mobilibus et manci(pi)is urbanis, neque iniurias eis ab aliquibus
inferri, it(a) ut, qui haec contempserit, indiscreta dignitate poenas
debitas exigatur. DAT. IIII KAL. NOV. TREVIRIS VOLUSIANO ET ANNIANO
CONSS.
2.
IDEM A. AD PROCULUM PROC(ONSULEM) AFRIC(AE). Si ex memorialibus
vel [ex] palatinis nostris aliquis ad agendas curas re[i]
publicae vel alterius officii fuerit destinatus, m[i]nime ab
eo repraesentatio postuletur equoru[m]. Qui autem in palatio
obsequia non praebuerun[t], sed ex alio hominum genere sunt,
equos sollemnes pro huiusmodi acta repraesentent. DAT. VI KAL. AUG.
CONSTANTINO A. IIII ET LICINIO CONSS.
3.
IDEM A. AD RUFINUM P(RAEFECTUM) P(RAETORI)O. De cubiculis
nostris vacatione donatos vel diversis obsequiis palatinis aut scriniis
memoriae epistularum libellorumque vel officio largitionum comitatensium
singularumve urbium, sed et officio admissionum ad legum nostrarum privilegia
volumus pertinere, ut nec ipsi nec filii nec nepotes eorum ad curiam
vel honores vel munera municipalia devocentur. Meritoque his iungimus
largitionales urbium singularum, ne privilegio separentur quos dignitas
propemodum similis copulavit, memorati namque palatinorum matriculis
adtinentur, quique sub castrensi militant. Quibus omnibus condonamus,
ne exactorum vel turmariorum, quos capitularios vocant, curam subeant
vel obsequium temonariorum vel prototypiae. Nam beneficiis nostris ita
digni sunt, ut etiamsi quis ad diversas administrationes post obsequia
palatina pervenerit, isdem debeat uti privilegiis, quoniam maior dignitas
nulli debet praeiudicium facere. Nemo igitur ex filiis praedictorum
vel servis castrensi peculio conquisitis professionibus censualibus
inseratur vel numero adcrescentium locove deficientium subrogetur, si
non fuerit innexus voluminibus censualibus. Personalibus etiam et corporalibus
muneribus liberentur, sive adhuc in palatio observant, sive optata quiete
donati sunt. Quibus omnibus privilegiis coniungimus agentes in rebus,
licet meritis militaribus videantur esse subnixi. DAT. V KAL. MAI. SIRMIO
CONSTANTINO A. V. ET LICINIO C. CONSS.
4.
IDEM A. AD IULIUM VERUM VIC(AR)UM ITALIAE. Palatinis nostris,
qui ob spectatum laborem otio donati sunt, sub obtentu pensitationum,
quae repraesentari consuerunt, tolerantia munerum sordidorum atque indigni
oneris quorundam temeritate inponitur. Quod facinus licet graviore poena
plectendum est, tamen ita volumus emendari, ut gravitas tua ex officio
rationum aeris speciem postulet et in tabulas ei formatae legis huius
apices inprimat, ut, si quid tale sustineant, ad eas inlico quasi ad
praesentia remedia perfugiant atque ab intentato onere liberentur. P(RO)P(OSITA)
ID. MART. CRISPO II ET CONSTANTINO II CC. CONSS.
5.
IDEM A. AD UNIVERSOS PALATINOS. Ab his, qui post inpleta
officia fidelis obsequii administrationes publicas me[ru]erunt,
concessa quidam conantur privilegia de[tor]quere nec intellegunt
fastigiis promotionum [in] sublime provectos ab immunitate
legitima exire minime oportere. Ideoque praecipimus, ut palatini [nos]tri
expleto munere fidelis obsequii, cum ad dign[i]tatum cumulos
elati fuerint, nihil de concessis p[rivi]legiis perdant, sed
incrementis dignitatum utilis [au]geatur immunitas. De qua
re ad praefectos praeto[rio] et ad praefectum urbis scribta
direximus. DAT. *** NON. IUL. YSCO IANUARINO ET IUSTO CONSS.
6.
IMPP. VAL(ENTINI)ANUS ET VALENS AA. H(AVE), ARTEMI, K(ARISSIME)
NOB(IS). M[ira]ti admodum sumus te non consideratis privi[le]giis
palatinorum quosdam ex eorum nume[ro] susceptoribus velle coniungere,
cum id minime legis nostrae sententia comprehendat. ET CETERA. DAT.
XIII KAL. OCT. AQUILEIA DIVO IOVIANO ET VARRONIANO CONSS.
7.
IDEM AA. AD PRAETEXTATUM P(RAEFECTUM) U(RBI). Omnes, qui
intra consistorii secreta veneranda notariorum funguntur officio quique
in scriniis militant quique inter agentes in rebus plenum vigiliarum
munus exercent, admissionales etiam et qui sub castrensi officio sive
comitatensibus sive privatis largitionibus obsecundant, cum pro merito
probitatis et fidei accessu istius fuerint splendoris ornati constetque
eos tunc temporis honoratos, cum a palatinis mitterentur obsequiis,
a primis quibusque gradibus usque ad perfectissimatus ordinem, tametsi
prosecutoriarum adiumenta non habeant, praerogativa concessi honoris
utantur. Comitibus autem, quorum iam celsior locus est, et tribunis
ita demum prosit allectio, si sacra ad urbanae officium praefecturae
scribta pertulerint, quibus eorum vita laudetur. Haec peculiariter Romae
serventur, ut habito loci honorisque delectu, habito etiam virium fortunarumque
discrimine, et laboribus singulorum congrua praemia rependantur et hi
ad impetratam adlectionem pertineant, quos post gloriosum laborem exhauriri
senatoriis sumptibus non oportet. DAT. XIIII KAL. DEC. TREVIRIS, ACC.
IIII ID. DEC. LUPICINO ET IOVINO CONSS.
8.
[IDEM] AA. AD PROBUM P(RAEFECTUM) P(RAETORI)O.
Circa palatinos nostros quies inlibata permaneat, quo intellegant cuncti
nec officia inpunitum habere nec iudices, si inquietentur hi, quibus
post documenta fidelis obsequii sub nostris acta conspectibus plena
est inpertienda tranquillitas. DAT. III KAL. SEPT. BRISIACI VAL(ENTINI)ANO
NOBILISSIMO PUERO ET VICTORE CONSS.
9.
IMPPP. GRA(TI)ANUS,
VAL(ENTINI)ANUS ET THEOD(OSIUS)
AAA. AD ARBORIUM P(RAEFECTUM) U(RBI). Omnes, qui e palatio sacro
vel privelegiis ambiuntur vel provinciali administratione donati sunt,
nullis volumus conventionibus fatigari. Quisquis igitur agentum in rebus
aliumve palatina dignitate subfultum, qui vel post administratam provinciam
honorati auctoritate fulcitur vel testimonii nostri adsertione confidit
frequenter super dignitate sua, interpellatione pulsaverit, quinque
librarum auri inlatione tenebitur. DAT. XV KAL. MART. TREVIRIS GRATIANO
V ET THEODOSIO I AA. CONSS.
10.
IDEM AAA. AD PROBUM P(RAEFECTUM) P(RAETORI)O. Rectores provinciarum
inlicitum esse cognoscant quemquam, qui e palatio gloriosa administratione
perfunctus seu vacatione donatus sit, ulli necessitati extra ordinem
subiugandum praeterquam semel ad professionem proprii hon[o]ris,
non modo ulla conventione cogendum, verum levi saltem commonitione pulsandum.
Quod si quis iudex hoc praeceptum temerare contenderit, ei[us]
officium, penes quod culpam neglectae iussion[is] haerere manifestum
est, quinque librarum auri [con]demnatione multandum est. DAT.
V KAL. IUL. AQUIL[EIA] GRATIANO THEOD(OSIO) I AA. CONSS.
11.
IDEM AAA. EUTROPIO P(RAEFECTO) P(RAETORI)O. Ab omnibus ex
aula nostra decede(n)tes viri iniunctis habeantur immunes; numerar(io)rum
fastus vel rapaces quaestus tamquam ex(pe)rientes et idonei non patiantur
nec post emeritam [mis]sionem ad ministeria senes debiles seu
vacante[s] oblitterata laboris exacti consideratione revoce[n]tur.
DAT. III NON. FEB. CONST(ANTINO)P(OLI) EUCHERIO ET SYAGRIO VIRIS CLARISSIMIS
CONSS.
12.
IDEM AAA. AD CYNEGIUM C(OMITEM) S(ACRARUM) L(ARGITIONUM).
Quoscumque palatinae militiae officiis deputatos per decem annorum spatia
quisquam ad ordinem sibi debitum repetere cessaverit,
postea super petitione
personae agere nihil
poterit. DAT. III
NON. MART. CONST(ANTINO)P(OLI) MEROBAUDE II ET SATURNINO VIRIS CLARISSIMIS
CONSS.
13.
IMPPP. VAL(ENTINI)ANUS,
THEOD(OSIUS) ET ARCAD(IUS)
AAA. AD PINIANUM P(RAEFECTUM)
U(RBI). Omnes, qui in palatio militando diversis actibus paruerunt,
secundum legem domini germani nostri in tantum eius dignitatis, cuius
meruerint missionem, optinere norint insignia, ut his omnibus praeferantur
in ordine atque consessu, qui posteriore tempore regendas provincias
dignitatesque susceperint palatinas. Hoc autem generale decretum si
quisquam temeraria usurpatione violare temptaverit, sacrilegii reus
legibus censeatur. DAT. PRID. NON. IUL. MED(IOLANO), ACC. IIII KAL.
SEPT. HONORIO N. P. ET EVODIO CONSS.
14.
[IMP]P. HONORIUS ET
THEOD(OSIUS) AA. AD
ASCLEPIODOTUM P(RAEFECTUM) P(RAETORI)O. Qui [i]ntra
nostra scrinia vel agentum in rebus vel palatinorum tam comitis largitionum
quam comitis privatarum, vel ad apparitionis amplissimae praefecturae
praetorianae sacramenta se devoverit et quindecennii transcurso curriculo
nulla fuerit a collegis conventione pulsatus, adsumpti cinguli honore
laetetur nec emensa militia relictae originis invidia quatiatur. In cohortalinorum
autem militia praedicta tempora propaganda censemus, non quod maiores
in ipsis rei publicae vires sint quam in curialibus constitutae, sed quod
non isdem privilegiis inferioris sortis homines debeant honorari. Ideoque
decernimus, ut, si in ea militia, ad quam transire conati sunt, viginti
quinque annos sine ulla fortunae suae conventione peregerint et in officiis
sine inquietudine et intermissione permanserint, quibus se quamvis inlicite
sociarunt, ipsi quoque securi sint et a prioris condicionis macula liberentur.
Liberos autem curialium vel cohortalium quandoque susceptos, sive ante
praerogativam et tempora expressa praesumptae militiae sive post decursa
stipendia, originalem sequi condicionem oportet, quoniam satis est parentibus
eorum vacationem a nostra clementia pro remuneratione fuisse concessam.
Haec autem lex non ad illos pertinet, qui vel curiis vel suis officiis
per sententias iudicum traditi sunt, quos quidem propriam ne[ces]se
est, cui addicti sunt, fortunam amplecti, sed ad eos, de quorum condicione
in iudiciis quaestio vertitur, ut datam formam cognitores observent. DAT.
XV KAL. IUN. CONS(TANTINO)P(OLI) ASCLEPIODOTO ET MARINIANO [CONSS]. |
| |
|
| |
| [XXXVI. DE
CASTRENSI OMNIUM PALATINORUM PECULIO.] |
| |
1.
IMP. CONSTANTINUS A. AD SEVERUM P(RAEFECTUM) U(RBI). Omnes pala(ti)nos,
quos edicti nostri iam dudum certa privileg(ia) superfundunt, rem, si
quam, dum in palatio nost(ro) morantur, vel parsimonia propria quaesiv(e)rint
vel donis nostris fuerint consecuti, ut ca(stren)se peculium habere praecipimus.
Quid enim tam (ex) castris est, quam quod nobis consciis ac prope (sub)
conspectibus nostris adquiritur? Sed nec alieni su(nt) a pulvere et labore
castrorum, qui signa nostra comitantur, qui praesto sunt semper actibus,
quos intentos eruditis studiis itinerum prolixitas et expeditionum difficultas
exercet. Ideoque palatini nostri, qui privilegiis edicti uti potuerint,
peculia sua praecipua retineant, quae, dum in palatio
constituti sunt, aut
labore, ut dictum
est, proprio aut dignatione nostra quaesiverint.
P(RO)P(OSITA) X KAL. IUN. CONSTANTINO A. VI ET CONSTANTIO CAES. CONSS. |
| |
|
| |
| XXXVII. DE
EQUESTRI DIGNITATE. |
| |
1.
(IMP)P.
VAL(ENTINI)ANUS ET VALENS
AA. AD MAMERTINUM
P(RAEFECTUM) P(RAETORI)O. Equites Romani, quos secundi gradus in urbe
omnium optinere volumus dignitatem, ex indigenis Romanis et civibus eligantur,
vel his peregrinis, quos corporatis non oportet adnecti. Et quia vacuos
huiusmodi viros esse privilegiis non oportet, corporalium eos iniuriarum
et prosecutionum formido non vexet, ab indictionibus quoque, quae senatorium
ordinem manent, habebuntur immunes. DAT. PRID. KAL. NOV. PHILIPPOPOLI
DIVO IOVIANO ET VARRONIANO CONNS. |
| |
|
| |
| XXXVIII. DE
PERFECTISSIMATUS DIGNITATE. |
| |
1.
IMP. CONSTANTINUS A. AD PATERNUM VALERIANUM. Codicillis perfectissimatus
fruantur qui impetraverint, si abhorreant a condicione servili vel fisco
aut curiae obnoxii non sint vel pistores non fuerint, vel non in aliquo
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . .
. . . . |
| |
|
| |