RESCRIPTUM HADRIANI AD AEZANITAS
  
Rescript of Hadrian ( E ) on rentals
  
( AD 125-126 )
 
    
( U. Laffi, « I terreni del tempio di Zeus ad Aizanoi », Athenaeum, 49, 1971, pp. 9-11 ).
 
 
A.
Letter of Quietus to the magistrates, the Senate and the people of the Aezanitans
Άουίδιος Κουιγῆτος Αίζανειτῶν ἄρχουσι βουλῆι | δήμωι χαίρειν. Άμφισβήτησις περί χώρας ίερᾶς ἀνα-|τεθείσης πάλαι τῶι Διί, τρειβομένη πολλῶν ὲτῶν, τῆι προνοίᾳ τοῦ | μεγίστου αύτοκράτορος τέλους ἔτυχε. Έπεὶ γὰρ ἐπέστειλα αὐτῷ δη-|λῶν τὸ πρᾶγμα ὅλον, ήρόμην τε ὅ τι χρὴ ποεῖν, δύο τὰ μάλιστα τὴν | διαφορὰν ὑμεῖν κεινοῦντα καὶ τὸ δυσεργὲς καὶ δυσεύρετον τοῦ | πράγματος̣ παρε̣χόμενα, μείξας τῷ φιλανθρώπῳ τὸ δίκαιον ἀκολού-|θως τῆ περὶ τὰς κρίσ̣εις ἐπιμελεία̣ τὴν πολυχρ̣όνιον ὑμῶν μάχην καὶ ὑποψί-|αν πρὸς ἀλλήλους ἔλυσεν, καθὼς έκ τῆς έπιστολῆς ἣν ἔπεμψεν  πρός  με - | μαθήσεσθε,  ᾖς  τὸ  άντίγραφον ύμεῖν πέπομφα. Έπέστειλα. δὲ Έσπέρῳ τῶ έπι-|τρόπῳ τοῦ Σεβαστοῦ, ὅπως γεομέτρας έπιτη (δ) [είους έκ]λ̣εξάμενος έκείνοις | προσχρήσηται τὴν χώραν διαμετρῶν κάκ [τούτου μέτρον] ἔν ύμεῖν γενήσεται. | Καὶ έκ τῶν ὶερῶν τοῦ Καίσαρος γραμμάτω[ν κελεύω, ὼς καὶ δ]εδήλωκα, ὅτι δ̣ δεῖ τε-|λεῖν ὑπὲρ ἑκάστου κλήρου κατὰ τὴν [τοῦ Μοδεστου άπ]ό̣φασιν, εξ ἣς ἅν ἡ-|μέρας λάβητε τὴν έπιστολὴν ἔκαστ[ος κατὰ τὸ ὑπάρχον] μ̣έρο[ς τῆς ίε]ρᾶς | χώρας τελέσει, ἵνα μὴ πάλιν τινὲς ά[μφισβητοῦντες περί τοῦ τέλους τοῦ] | βράδειον άπολαῦσαι τὴν πόλιν τῆς [προσηκούσης προσόδου παραίτιοι] | γ̣ένωνται άρκεῖ γὰρ αύτοῖς τὸ μέχρι ν̣[ῦν άπολελαυκέναι τούτων. Πέπομ]. | φα δὲ καὶ τῆς πρὸς Έσπερον έπιστο[λῆς τὸ άντίγραφον καὶ ἣς Έσπερος έ]-|μοι γέγραφεν. V. V. Έρρῷσθαι ύμᾶς εὔχο[μαι]. |
B.
Letter of Caesar to Quietus
Exempl(um) epistulae [Cae]saris scriptae ad | Quietum. |
Si in quantas particulas quos cleros appellant ager Aezanen-|si Iovi dicatus a regibus divisu[s sit] non apparet optimum est, | sicut tu quoque existimas, [mo](d)ụm qui in vicinis civitatibus | clerorum nec maximus  [nec mi]nimus est observari. Et si, cum | Mettius Modestus cọns[tituit] ut vectigal pro is pendere-|tur, constitit qui es[se]ṇt c[leruc]hici agri, aequom est ex iḷ[lo] | tempore vectigal pendi ; si [non] cọnstitit, iam ex hoc tempo-|re vectigạl pendend[u]ṃ ẹ[st, eti]aṃsi quae morae qu[o tar]-|[di]us [penda]nt inte[rponantur]. |
C.
Letter of Quietus to Hesperus
Exempl(um) epistulae Quieti scriptae ad | Hesperum. |
Cum variam esse clerorum mensuram | cognoverim et sacratissimus imp(era tor) con-|stitutionis suae causa neq(ue) maximi neq(ue) | [mi]ṇimi mensuram iniri iusserit in ea re-|[gione] q̣uae Iovi Aezanitico dicata dicitur, | [quaeso, m]i Hesper carissime, explores qu-|[ae maximi cl]ẹri mensura quae minimi | [in vicinia et] in ipsa illa regione sit, et id | [per litteras n]otum mihi facias. |
D.
Letter of Hesperus to Quietus
Exempl(um) epistulae scriptae Quie-|to ab Hespero. |
Quaedam negotia, domine, non ali-|ter ad consummationem perduci | possunt quam per eos qui usu sunt | eorum  p(er)iti.  Ob  hoc  cum  mihi iniun-|xisses ut tibi renuntiarem quae | mensura esset clerorum circa re-|gionem Aezaniticam misi in rem | praesentem IEI |
E.
Rescript of Hadrian
1.
Imp(erator) Caesar Traianus Hadrianus | Aug(ustus) p(ater) p(atriae) co(n)s(ul) III trib(unicia) pot(estate) XIII fines Iovi (G)[e]-|[ni]tori et civitati Aezanitarum datos | [a]b Attalo et Prusia regibus restitu-|[e]bam cura agente Septimio Sat-|urnino primipilare sicut Prusi-|as rex egerat. |
2.

Αύτοκρ[άτωρ   Καῖσαρ]   Τραιανὸς   Άδρ-|[ια]νὸς   Σεβαστὸς   [πατὴρ   πατρ]ίδος   |   [ὔ]πατος   [τὸ γ' δημαρχι]κῆς   έξουσ-|[ίας   τ]ὸ   ιγ'   [χώρας Διὶ Γενέτορι καὶ] πό-|[λει] Αίζ[ανειτῶν δοθεί] σας ὑπὸ 'Ατ-|τάλου καὶ Προυσίου] βασιλέων ά-|ποκατέστησα έπιμεληθέ]ντος | [Σεπτιμίου Σατουρνείνου] πρειμουπι-|[λαρίου καθὡς Πρου]σίας | βασιλεὺς [κατεστήσ] (α) το.
 


►  Bibliography
 
 
Keppel, Narrative of a journey across the Balcan, by the two passes of Selimno and Pravadi ; also of a visit to Azani, and other newly discovered ruins in Asia Minor, in the years 1829-30, II, London, 1831, pp. 219-232 ; Fellows, A journal written during an excursion in Asia Minor by Charles Fellows, 1838, London, 1839, pp. 141-143 ; Texier, Description de l'Asie Mineure, I, Paris, 1839, pp. 103 ss. ; Boeckh et al., Corpus Inscriptionum Graecarum, III, Berlin, 1853, n. 3835 ; Henzen & Orelli, Inscriptionum Latinarum amplissima collectio, III, Zürich, 1856, n. 6955 ; Hänel, Corpus legum ab imperatoribus romanis ante Iustinianum latarum..., Leipzig, 1857, p. 282 ; Zell, Handbuch der römischen Epigraphik, Heidelberg, 1857, pp. 308-309 ; Le Bas & Waddington, Voyage archéologique en Grèce et en Asie Mineure, Inscriptions..., III, Paris, 1870, pp. 860-863 ; CIL III (1873), n. 355 = Suppl., n. 7003 = Suppl., n. 14191, 1 ; de Ruggiero, L'arbitrato pubblico in relazione col privato presso i Romani, Roma, 1893, n. 57 ; Lafoscade, De Epistulis Imperatorum Magistratuumque Romanorum, Paris, 1902, n. 93 ; Dittenberger, Orientis Graeci Inscriptiones Selectae, Leipzig, 1903-05, n. 502 ; Abbott & Johnson, Municipal Administration in the Roman Empire, Princeton, 1926, pp. 403-405, n. 82 ; Cagnat, Inscriptiones graecae ad res romanas pertinentes, IV, Paris, 1927, n. 571 ; Haywood in Frank, An Economic Survey of Ancient Rome, IV, Baltimore, 1938, pp. 145 and 644 ; Wenger, Die Quellen des römischen Rechts, Wien, 1953, p. 469 ; Pflaum, CRAI, 100, 1956, p. 200 ; Bourne, Coleman-Norton & Johnson, Ancient Roman Statutes, Austin, 1961, pp. 181-182, n. 241 ; Laffi, Ath, 49, 1971, pp. 3-53 ; Millar, The Emperor in the Roman World, London, 1977, pp. 328-329 ; Applebaum, Jews and Greeks in ancient Cyrene, Leiden, 1979, p. 136 ; Debord, Aspects sociaux et économiques de la vie religieuse dans l'Anatolie Greco-Romaine, Leiden, 1982, p. 145 ; Cox, Cameron & Cullen, Monumenta Asiae Minoris Antiqua, IX, London, 1988, p. xli ; André, ANRW, II, 34, 1, 1993, p. 599 ; Moatti, Archives et partage de la terre dans le monde romain, Roma, 1993, pp. 108-110 ; Bringmann, von Steuben, Ameling & Barbara Schmidt-Dounas, Schenkungen hellenistischer Herrscher an griechische Städte und Heiligtümer, Berlin, 1995, pp. 145 and 287 ; Dignas, Economy of the Sacred in Hellenistic and Roman Asia Minor, Oxford, 2002, p. 184 ; Berenger-Badel in Feller, Contrôler les agents du pouvoir (Coll. Marne-la-Vallée, 2002), Limoges, 2004, p. 138 ; Cotton & Eck in Katzoff & Schaps, Law in the documents of the Judaean desert, Leiden, 2005, p. 32 ; Eich, Zur Metamorphose des politischen Systems in der römischen Kaiserzeit : Die Entstehung einer "personalen Bürokratie" im langen dritten Jahrhundert, Berlin, 2005, p. 122 ; Eich in Haensch & Heinrichs, Herrschen und Verwalten : Der Alltag der römischen Administration in der Hohen Kaiserzeit, Köln-Weimar-Wien, 2007, p. 385 ; de Churruca, Cristianismo y mundo romano, Bilbao, 2009, p. 201.
 
 
►  Source : Inscription found at Çavdarhisar ( = Aezanoi ), Turkey, in 1829.